تحقیق درمورد دفاع در اسلام

الحمد لله المنعوت بجميل الصفات،و صلي الله علي سيدنا محمداشرف الكائنات، المبعوث بالهدي و دين الحق ليظهره علي الدين كله، و علي آله وصحبه الذين نصبوا انفسهم للدفاع عن بيضه الدين حتي رفع الله بهم مناره،واعلي كلمته وجعله دينه المرضي،وطريقه المستقيم.

پيشگفتار

رزمندگان و مجاهداني كه در راه خدا و براي دفاع از حكومت و سرزمين هاي اسلامي به جنگ و جهاد مي پردازند بايد داراي بينش عميق و فهم دقيق نسبت به اهداف اسلام در جنگي كه درآن شركت مي كنند و همچنين نسبت به احكام و مسائل جنگ و مبارزه باشند چنانكه حضرت علي عليه السلام در توصيف مجاهدان صدر اسلام مي فرمايند:« حملو ابصائرهم علي اسيافهم»[1]يعني شمشير زدن مسلمانان در جنگها از روي بينايي بود. وجود اين آگاهي و بينش براي اين است كه اولاً رزمندگان براي رضاي خداوند متعال و في سبيل الله بجنگند و در ثاني در مراحل مختلف جنگ حدود الهي را رعايت نموده و طبق موازين شرع و احكام الهي حركت كنند و ميادا عملي بر خلاف شرع و انسانيت ازآنها سر بزند زيرا وقتي هدف رزمنده اسلام از شركت در جنگ رضاي خداوند باشد، پس بايد طبق دستور و نظر خداوند حركت نمايد و انگونه كه او و پيامبرش (ص) و ائمه اطهار عليهم السلام مي فرمايند عمل كند و بجنگند تا هم رضاي خداوند و بهشت موعود را كسب نمايد و هم نصرت و مدد الهي را همراه خود داشته باشد . توجه به اين مهم خصوصاً براي نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران و بسيجيان بسيار ضروري و لازم است اگر چه تاكنون هم اينچنين بوده و رزمندگان ما در طول انقلاب و خصوصاًدر8 سال دفاع مقدس ودر مناطقي چون كردستان با بينش و بصيرت نسبت به اهداف الهي انقلاب و با آگاهي كامل نسبت به توطئه هاي دشمنان، از كشور اسلامي ايران و مردم مسلمان آن دفاع نمودند. والبته لازم است بر سطح آگاهي و بينش و تخصص قواي مسلح افزوده شود و اين آگاهي و تخصص ها به نسل بعدي انتقال يابد.

با توجه به مطالب و بعضي دلايل كه باعث شد موضوع اين رساله را « جهاد دفاعي » انتخاب كنم به شرح ذيل مي باشد.

1- اكثر جنگهاي پيامبر اسلام، جنگ هاي دفاعي بوده و همچنين بسياري ازآيات جهاد مربوط به جهاد دفاعي مي باشد. زيرا از آنجا كه اسلام دين منطق و هماهنگ با فطرت است و همچنين دين حكمت و رحمت و تامين كننده سعادت دنيا وآخرت بشر مي باشد، اگر اصول و مبادي و احكام آن بطور صحيح و روشن بر هرفرد و گروهي خصوصاً صاحبان فكر و انديشه و دانشمندان و كساني كه قلبهايشان بخاطر غوطه ور نشدن در لجنزار گناهان و شهوات آلوده و سياه نشده عرضه شود، آنها دعوت اسلام را لبيك گفته وآن را قبول خواهند نمود ودرمقابل احكام الهي آن خاضع و مطيع خواهند شد كما اينكه اقوام مختلفي كه تا كنون مسلمان شده اند اسلام را از روي اختيار و رغبت و بدون هيچگونه جبري پذيرفته اند، اگرچه ممكن است حكومتهاي حاكم بر بعضي از اين اقوام مثل حكومت ساسانيان در ايران بوسيله رزمندگان مسلمان و با جنگ ومبارزه ساقط شده باشند، ولي پس از تماس اين اقوام با مسلمانان و آشنايي با دين اسلام و احكام متعالي آن گروه گروه به دين اسلام گرويده و با آغوش باز اسلام را پذيرفته اند.

ولي در بسياري از موارد مستكبران و حاكمان جبار از رسيدن دعوت اسلام به افراد و مات ها جلوگيري مي كنند و يا آن دعوت را با جوسازيها و تبليغات منفي خنثي كرده واز اسلام نزد مردم خود چهره اي غير واقعي و خشن جلوه گر مي سازند. و گاهي بزرگان و علماي آنها هم بخاطر حب جاه ومقام و حب مال و دنيا حقايق را كتمان مي كنند و باعث باقي ماندن مردم و جامعه خود در ضلالت و گمراهي مي شوند. فقط در اين موارد است كه اگر امام معصوم (ع) صلاح بداند حكم جهاد ابتدايي را صادر مي نمايند ولي اين نوع جهاد تا كنون كمتر اتفاق افتاده است . برعكس در بسياري موارد بوده كه دشمن چه در زمان حيات رسول اكرم (ص) و چه در زمان بعد از ايشان تا به امروز به مسلمانان حمله و يورش برده و در صدد انهدام پايگاهها و مراكز آنها بوده و مسلمانان مجبور به مقابله و شركت در جهاد دفاعي

شده اند .جنگ هاي احد، احزاب و غزوه تبوك در صدر اسلام و جنگ هاي مسلمانان در مقابل حمله مسيحيان و صليبيون به بيت لامقدس و اشغال آن و مبارزه فعلي مردم فلسطين و لبنان در مقابل صهيو نيست هاي اشغلگر نمونه هاي بارزي از جنگ هاي دفاعي مسلمانان مي باشد .

2- با توجه به اينكه ما فعلاً در زمان غيبت امام زمان (ع) بسر مي بريم و اكثر فقها جهاد ابتدايي را مختص به زمان حضور امام معصوم (ع) و اذن او مي دانند پس طبق نظر ايشان در زمان حاضر جهاد ابتدايي بطور كلي جايز نمي باشند. و اگر چه بعضي از فقهاي ديگر اين نوع جهاد را تحت رهبري ولي فقيه جامع الشرايط جايز مي دانند ولي متاسفانه شرايط و وضعيت مسلمانان در اين زمان به گونه اي است كه هيچ زمينه اي براي جهاد ابتدايي وجود ندارند ولي در عوض به خاطر تهاجمات و توطئه هاي گوناگون دشمنان اسلام لازم و واجب است كه مسلمانان به فكر دفاع از خود و دفع تهاجمات و تجاوزات دشمنان باشند. امروز نداي استغاثه و يا للمسلمين، مسلمانان مظلوم و فلسطين ، لبنان، بوسني هرزگوين، هند، كشمير، چچن و حتي مسلمانان چين به گوش مي رسد و مسلمانان ديگر جهان بايد به نداي استغاثه آنها لبيك گفته و با كمك هاي مادي و معنوي خود آنها را ياري نمايند.

3- در اكثر كتابهايي كه در رابطه با جهاد نوشته شده يا بطور كلي و عام در رابطه با جهاد بحث شده و يا فقط احكام و موضوعات جهاد ابتدايي درآن مطرح شده و اگر هم درآن مسائل دفاع و جهاد دفاعي آمده خيلي خلصه و گذرا به آن اشاره گرديده. ولي ما سعي كرده ايم در اين رساله موضوع جهاد دفاعي را طرح نموده و بعضي آيات و رواياتي كه در اين خصوص وارد شده و همچنين احكام و مسائل مختص به اين نوع جهاد را به رشته تحرير در بياوريم.

4- آمادگي دفاعي و جهاد دفاعي نقش بسيار مهم و اساسي در حفظ و حراست از تماميت ارضي يك كشور اسلامي دارد كشوري كه ممكن است مورد هجوم دشمنان كافر و يا بغاه و آشوبگران داخلي يا خارجي قراربگيرد. واگر ملتها داراي آمادگي رزمي و توان بالاي دفاعي باشند دشمن هرگز جرات حمله و تجاوز به آنها را نخواهد داشت چنانكه خداوند در آيه 60

سوره انفال دستور مي دهد: « و اعدوالهم ما استطعتم من قوه...» يعني مسلمانان بايد توان نظامي و آمادگي دفاعي خود را تا حدي بالا ببرند كه دشمنا نشان از آنها ترسيده و جرات حمله به آنها را نداشته باشند. و بر فرض حمله دشمن اگر مسلمانان جنگ دفاعي همه     جانبه اي را عليه آن آغازنمايند به حول و قوه الهي پيروز خواهند شد و كشور اسلامي و مردم مسلمان آن از شر دشمن ظالم و جنايتكار نجات خواهند يافت.

براي پي بردن بيشتر به اهميت جهاد دفاعي لازم است بدانيم كه تقريباً 200 سال پيش وسعت كشور اسلامي ايران دو برابر وسعت فعلي آن بوده ولي در اثر بي لياقتي پادشاهان و حاكمان سلسله قاجار و عدم توجه به مسئله مهم دفاع و بنيه نظامي و نبودن ولي فقيهي كه حمايت مردم مسلمان را همراه خود داشته باشد درراس امور، بسياري از مناطق مهم و استراتژيكي و داراي منابع و ذخاير مهمي چون نفت و گاز را از دست داديم.

اين مناطق مدتي تحت حاكميت روسيه تزاري و سپس 70 سال تحت سلطه كمونيست هاي شوروي بود و فعلاً به صورت كشورهاي كوچكي وجود دارند كه يا وابسته به روسيه هستند و يا تحت نفوذ آمريكا و كشورهاي غربي به حيات خود ادامه مي دهند.

آري بي لياقتي حاكمان قاجار و بي توجهي آنها به مسئله كشور داري و خصوصاً موضوع مهم دفاع از كشور و همچنين عدم آشنايي و مهارت نيروهاي رزمي ايران به سلاحهاي جديد و پيشرفته آن زمان از علت هاي مهم شكست ايران در دو جنگ مهم با روس تزاري بود ونهايتاً منجر به تن دادن ايران به قراردادهاي ننگين و تاسف بار گلستان و تركن چاي شد و بخش وسيعي از دارالاسلام (ايران) به دارالكفر(روسيه) ملحق شد و بسياري از مردم مسلمان و مومن ايراني تحت سيطره و حاكميت كفر و شرك قرار گرفتند و براي هميشه از مركزيت اسلامي خود جدا شدند.

بر عكس در جنگ دفاعي ملت سلحشور و مومن ايران عليه تجاوز بعث عراق، ارتش صدام با وجود حمايتهاي گسترده شرق و غرب و كشورهاي منطقه پس از هشت سال جنگ ناجوانمردانه عليه ايران و متحمل شدن خسارتهاي فراوان و از دست دادن نيروهاي انساني

بسيار نتوانست حتي يك وجب از ميهن اسلامي ما را به تصرف خود در بياورد( اگر چه در اوايل جنگ به خاطر شرايط استثنايي اول انقلاب و نابساماني در سازمان ارتش و ضعف در سيستم دفاعي كشور و خيانت بني صدر توانسته بود يكسري از شهرها و مناطق ما را تصرف نمايد ).

و اين پيروزي حاصل نشد مگر بواسطه هوشياري و قاطعيت حضرت امام ره و جانبازي و شهادت طلبي مردم مومن ايران در راه دفاع از كشور و دستاوردهاي انقلاب اسلامي وپيروي از رهبر و مقتداي خويش كه دفاع از جمهوري اسلامي را بر همه اقشار ملت واجب نموده و اهميت حفظ آن از اهميت نماز بيشتر مي دانستند.

5- دين مبين اسلام به علت اهميت دفاع و نقش اساسي آن در حفظ و حراست از كشورها و حكومت هاي اسلامي و قطع دست اجانب از تعرض به مال، جان و ناموس مسلمانان براي جهاد دفاعي يك سري ويژگيها و امتيازات مخصوص در رابطه با احكام جنگ قرار داده و استفاده از بعضي تاكتيك ها وسلاحهاي جنگي را كه در جهاد ابتدايي ممنوع و يا مكروه دانسته در جهاد دفاعي جايز و گاهي واجب مي داند كه لازم است نيروهاي مسلح و خصوصا مسئولان اجرائي و فرماندهان يك كشور اسلامي به اين ويژگيها و امتيازات آگاه باشند تا بتوانند در هنگام حمله دشمن و در حين دفاع از خود از اين امتيازات استفاده نمايند.

ويژگيهاي رساله:

در اينجا جا دارد بعضي از خصوصيات و ويژگيهاي اين رساله را بطور خلاصه وگذرا ذكر كنيم.

1- در اين رساله سعي شده تفاوتهاي جهاد ابتدايي و جهاد دفاعي نوشته شود ودر ذيل هر تفاوت يكسري از احكام جهاد و دفاع مانند نحوه و شيوه مبارزه و جنگ، مسئله غنايم،اسرا، مقابله به مثل، نحوه برخورد با اهل كتاب و بغاه در جنگ و شرايط انواع قراردادها مثل قرارداد مهادنه وذمه آورده شود.

2- آوردن بعضي فتاواي حضرت امام خميني (ره) در رابطه با مسائل مستحدثه اي كه در جنگ براي رزمندگان اسلام و فرماندهان جنگ پيش مي آمد وآنها اين موارد را از حضرت امام(ره) استفتاء نموده و ايشان هم پاسخ فرموده اند و همچنين استفاده از فتاواي حضرت آيت الله العظمي خامنه اي در رابطه با مسائل جنگ.

3- در اين رساله كوشش شده مباحثي كه كمتر مورد بحث واقع شده و موضوعات جديدي كه با گذشت زمان و ساخته شدن سلاحها و تجهيزات جنگي پيشرفته و مدرن پيش آمده طرح و بررسي شود و سپس حكم شرعي آن بدست آيد، مثل مسئله مقابله به مثل با سلاحهاي جديد و مخرب مانند انواع موشك توپ وبمب ، مسئله استفاده از سلاحهاي شيميايي در جنگهاي دفاعي و يا مجهز شدن كشورهاي اسلامي به سلاحهاي هسته اي بعنوان يك سلاح بازدارنده و موضوع عمليات شهادت طلبانه در اسلام.

4- منابع موضوعات اين رساله شامل قرآن، تفاسير گوناگون و كتابهاي حديث و همچنين كتابهاي فقهي علماي بزرگ شيعه مي باشد ودر ضمن آن از منابع متعدد حقوق بين الملل و حقوق اسلامي و كتابهاي سياسي، تاريخي و نظامي استفاده شده است

                                                وما توفيقي الابالله عليه توكلتو اليه انيب