علوم ورزش

علم ورزش ، علمي است که در آن به مسائل علمي و تخصصيورزش پرداخته مي شود و هدف از اين علم آن است که علاقه مندان به ورزش از اين طريقپي به کليه مسائل مربوط به علوم ورزش برده و آن را بکار بندند تا کمتر دچار آُسيبشده و همچنين از طريق علم ورزش مهارت خود را در هر رشته ورزشي افزايش دهند .
آدمي در مراحل تمدن بهدرجات عالي رسيده وانديشهو فکر او بسيار تابناک شده و حاصلکار و انديشه و هوشمنديانسانيعنيعلومو معارف بشري نيز روز به روز وسعتيافته است . هر يک ازدانشها و فروغمعرفتهاي انساني در قرن بيستم به صورتدرياي پهناور در آمده است به طوري که در هر يک از رشته هاي علوم بايد سال ها وقتصرف کرد تا در آنتخصصيابد و به مقام شامخي برسد ، نه تنهاناگزير است از برگزاري مسابقه آن علم يا فن در جهان آگاه گردد و از بزرگان آن رشتهتاسي جويد و پيش برود ، بلکه همين فرد بايد علاقمند به اين رشته هم باشد و همينموارد لزوم داشتناطلاعاتکافي و يامعلومات عموميرا ايجاب مي کند . امروزه هيچکس حتي کساني که فقطورزش را بخاطر ورزش نهبخاطر اهدافقهرمانيدررقابتهاي رسمي انجام مي دهند ، نمي توانندمنکر ارزش روش هاي علمي در بالا بردن سطحتکنيک،تاکتيکو بطور کليکيفيتتيم ها در هر نوع ورزشي باشند . درورزش اجراي صحيحمهارتها وابسته به رعايتاصولو قوانيني علمي متکي بر اصولمکانيکيوبيومکانيکياست .
وقتي رقابت ها در سطححتي صدم ثانيه ها کشيده مي شود صرف نظر از تلاش شخصي ورزشکار در پيروزي ، به طوردقيق ارزش تمرينات و نحوه ي استفاده حداکثر از قدرت و توانورزشکاردر تمرينات توسط يکمربيآگاه و با استفاده از روش هاي علمي وساير خصوصياتي که يک مربي موفق بايد داشته باشد از جمله اصول علميتربيت بدني،برنامه ريزيصحيح تمرينات به نحوي کهورزشکار در روزمسابقه درحداکثر کيفيت بدني و توان مسابقه باشد به طور کامل روشن و غير قابل انکار است .
اگر ما ادوار گذشته را مورد مطالعه قرا دهيم در مي يابيم که در مسير عموميتاريخ زندگاني انسان ، فرهنگ ها و تمدن هاي بسياري بوجود آمده است و پيدايشاجتماعات و حرکت آنان اگر چه به ظاهر مستقل بوده ولي به حقيقت در يکديگر تاثيراتمتقابل داشته و تاريخ عمومي بشر را از جنبه هاي حرکت دروني و بيروني به وجود آوردهاست .

نقش اساسي علوم ورزشي

اگر چه علومورزشي و نقش اساسي آن در بين تماميمللهنوز به مراحلکمالنرسيده ولي بدين نتيجه نهايي رسيده استکه اولا: اجتماع انساني چون تشکلالکترونيوپروتونيو تجمعمنظومههاي شمسي پيوسته متحرک و متکامل بودهو از مراحل مختلفي گذشته است و در ثاني : تحول و حرکت افراد اجتماع نه فقط از جنبههاي معنوي و دروني مورد مطالعه بوده بلکه براي تطابق حرکات روحي و جسمي انگيزه هايعلمي را مورد توجه قرا داده و دوام حيات و زندگي خويشتن را در اين يافته است که جسمو روح خود را مبتني بر تحول زمان ونظام خلقتهماهنگ ساخته تا با توازن اين دوپديده ي محسوس و معقول سزاوار عدلآفرينشو محق به ادامه ي زندگي سالم ومتعالي باشد .
ورزش محتوي زندگي نيست بلکه نوايي است که زندگي را همراهي مينمايد . حفظسلامتملل و ايجاد تحول در جوامع مختلف ،همان قدر براي سرنوشت و زندگي بشري هم بوده است کهاکتشافاتو اختراعاتصنعتيبوده اند .

همه ي اينتلاشها ،تحقيقها ،تفسير ها وتجربياتوآزمايشهاي علمي در اين مدت بيش از دو قرنباعث شدندتربيت بدنيبه صورت علم جداگانه اي درآمده وانجام ورزش براي مردم جوامع صنعتي جنبه ي حياتي پيدا کند براي اين که احتياج جوامعکنوني ، بهنيروي انسانيسالم بيش از هر زمان ديگر قابللمس است ، در جوامعي که نارسائي هاي کمي و کيفي ورزش وجود دارد عقب افتادگي آنجامعه نيز چشمگير است و از اين روست که ورزش امروز در جوامع مترقي دنيا علاوه بر اثراتبهداشتيو نقش مهم آن در سلامت يک ملت بهعنوان يک پديده ي اجتماعي و عامل مهم اقتصادي مورد مطالعه وپژوهشعلمي قرار مي گيرد به اين دليل کهترقي دانش و فنون و پيشرفت تمدن مسائل تازه اي به وجود آورده است که در گذشته يامورد نظر نبوده و يا آن که چندان توجهي به آن نمي شد .

بررسي هاي عملي ورزش وتربيت بدني در جوامع صنعتي امروز جدا از پژوهش هايپزشکي ،آموزش و پرورش،روانشناسي ،بهداشت،جامعهشناسي ،اقتصاد وتاريخ نبوده بلکهبا همه ي علوم فوق رابطه مستقيم دارد .

تربيت بدن فرصت را به کودک ، نوجوان وجوان مي دهد کهاستعدادهاي خود را بيازمايد و به پرورش خودبا راهنمايي مربي آگاه همت ورزد . نوجوان و جوان امروزي فقط در محيط ورزش حاضر استنظم را بپذيرد ، چرا که در آن محيط همه مانند او به دستورها ومقرراتمربوط احترام مي گذارند و مسئلهتبعيضمطرح نيست همسالان و همراهان ديگرش هممجبورند به دستورهاي مربي عمل کنند .

علوم تغذيه در ورزش

شايد فقط يک ورزشکار حرفهاي از ارزش تغذيه در انجام ورزش ها آگاه باشد و به خوبي نقش تغييراتي را که رژيمغذايي در بهبود انجام تمرينات دارد را درک کند.
شواهد بسياري نشان دهنده رابطهبين مصرف غذا و انجام ورزش ها هستند. همچنين يکرژيمغذايي بد، به طور يقين اثر منفي بر انجام حرکات ورزشي، حتي اگر به صورت غيرحرفه اي باشند، دارد. يک رژيم غذايي که شامل مقدار کافي ازکالري ،ويتامينها، مواد معدني و پروتئين باشد،انرژي لازم براي انجام يک مسابقه و يا يک ورزژش تفريحي را تامين مي کند.

ارتباطتغذيه باورزش از پيش از عصرطلائىيونانشناخته شده بوده است. توجه بهفعاليت‌هاى جسماني، غذاى مناسب و در کل سلامت عمومى بدن ذهن دانشمندان سامورائي،هندي، مصري، ايرانى و ديگر تمدن‌هاى قديمى را به خود مشغول نموده بود. بيابانگرداناوليه از غذاهائى چونماهي،گوشت حيوانات وحشي،دانه‌ها، حبوبات، غلات و ميوه‌هاى وحشى در دسترس استفاده مى‌کردند. در واقع مى‌توانعده‌اى از آماده‌ترين افراد اين گروه از لحاظ جسمانى را اولين ورزشکارانتاريخ ناميد، چراکه اغلب مسافت‌هاى طولانى را در زمين دشمن يا اقليم‌هاى ناآشنا براى به‌دست آوردنغذا طى مى‌کردند. بعدها، وقتى شکارچيان به‌طور ثابت در يک محل مستقر شدند، براىتقويت دست‌ها به انجام ورزش هم مبادرت ورزيدند.

فيزيولوژي ورزشي

فيزولوژي ورزش ، مطالعه آموزش تاثيرات بلند مدت فوري ومشارکت ورزش بر روي سيستم متعلق به جسم انسان مي باشد.

تغذيه و اساس عملکرد انسان در ورزش

تغذيهمناسب ،پايه و اساسعملکرد جسمانيرا تشکيل مي دهد زيرا علاوهبر فراهم کردن سوخت براي اعمال زيستي ،موادشيميايي مورد نياز براي استخراج و استفاده ازانرژي بالقوهموجود در اين سوخت را نيز مهيا مي کند . غذا همچنين تامين کننده عناصرضروري براي تشکيل بافت جديد و ترميمياختههاي موجود است . شايد بعضي چنينپندارند که چون تغذيه مناسب برايتمرين هاي ورزشيرا مي توان به آساني ازطريق رعايت رژيم غذايي کاملا متعادل بدست آورد در مطالعهعملکردهاي ورزشيتغذيه مناسب چندان اهميتيندارد . با اين حال ، اين موضوع مورد تاکيد است که وقتي مطالعه تمرين هاي ورزشي ازبعد ظرفيت هاي انرژي مورد توجه قرار مي گيرد ، بايد از منابعانرژي غذاييو نقش مواد غذايي در مراحل آزادسازي انرژي آگاه بود . با اين ديدگاه براي علاقمندان بهورزش اين امکان وجوددارد که اهميت تغذيه مناسب را درک نمايند و اعتبار ادعاهاي مربوط بهمکملهاي غذايي و اصطلاحات تغذيه اي ويژه براي کمک به عملکرد هاي جسماني را به شکلنقادانه اي ارزيابي کنند . چون مواد غذايي مختلف عامل ايجاد انرژي تنظيم مراحلفيزولوژيکمربوط به تمرين هاي ورزشي هستندبنابراين مي توان اصطلاحات رژيم غذايي را با بهبود عملکرد ورزشي مرتبط دانست . اغلبافراد وقت و انرژي چشمگيري را صرف دستيابي به عملکرد ورزشي بهينه مي کنند و تنها بهدليل پيروي از يک برنامه تغذيه اي ناکافي ، مغاير و گاه مضر با شکست روبرو مي شوند . سرانجام اينکه اکنون مشخص شده است که روش هاي گوناگون تغذيه صحيح مي تواند باامراض مختلف مقابله کند و تمرين هاي ورزشي منظم در اين امر سهم مهم و مثبتي دارد .

انرژي و فعاليت هاي جسماني در ورزش

واکنش هاي شيمياييکه نيازي به مصرفاکسيژن ندارند به سرعت انرژي قابل توجهي براي دوره هاي کوتاه زمان توليد مي کنند . اين نوعواکنش هاي بي هوازيسريع براي حفظ يک عملکردمعياري سطح بالا در فعاليت هاي سرعتي و ساير اعمال انفجاري شديد کمال اهميت رادارند . براي مقايسه در فعاليت هاي هوازي طولاني مدت ، انرژي از مواد غذايي و ازطريق واکنش هايي که نيازمند اکسيژن اند گرفته مي شود . براي اينکه اين عمل نتيجهبخش باشد فرآيند شرايطفيزولوژيکايجاب مي کند تا از چگونگي توليدانرژي براي حفظ فعاليت هاي ورزشي ، منابع اين انرژي و انرژي مورد نياز براي فعاليتمعين آگاهي داشته باشيم .

در اين بخش به طور گسترده اي نحوه اخذ انرژي شيمياييموجود در مواد غذايي به وسيله ياخته و استفاده از ان براي توان دهي به اعمال زيستيبررسي مي شود و البته بر اهميت مواد غذايي و فرآيندهاي انتقال انرژي در تداوم اعمالفيزيولوژيک به هنگام فعاليت هاي سبک ، متوسط و شديد تاکيد مي کند .

رابطه حرکت و ورزش با دستگاه تنفس

ارتباط حرکت بادستگاه تنفسبسيار روشن و آشکار است . شماده پله را تند بالا برويد و يا 100متر تند بدويد . ملاحظه مي کنيد که نفس شما بهشمارش مي افتد . توضيحش ساده است . ماشين هاي موتوريبراي حرکت هاي تند بنزين زيادتري لازم دارند . بدن انسان نيز براي حرکت تند احتياجبه نيرو و انرژي بيشتري دارد. اين انرژي با سوخت و ساز مواد غذائي در مقابل اکسيژنيعني اکسيداسيون به دست مي آيد . زندگي سلولهاي بدن و فعاليت آنها به اکسيژن بستگيدارد . شما اگر روي پايتان طوري بنشينيد که روي شريان پا (رگ پا ) فشار بيفتد درچند دقيقه پايتان کرخت مي شود و گز گز مي کند . اين همان کندي جريان خون و کمبوداکسيژن است ،همانطور روي شريان هاي نقاط ديگر بدن اگر فشار بياوريد يا مانعي مجرايرگ ها را مسدود نمايد ( مانند آمپولي در شريان قلب ) جريان خون و اکسيژن قطع و عضوبا ورود ناراحتي از کار خواهد افتاد . تحمل اعضا ء بدن در مقابل کمبوداکسيژن متفاوت است . دست و پا و اطراف بدن تا 1-2 ساعت به قطع جريان خون تحمل دارند ولي ازهمه بيشتر مغز و قلب به اکسيژن احتياج دارند . پس از قطع جريان اکسيژن ( قطع تنفس ) مغز در يکي دو دقيقه و قلب نيز در 2-3 دقيقه از کار مي افتد . خوشبختانه اکسيژن بهمقدار فراوان و مفت و مجاني در هواي آزاد وجود دارد و 21% ترکيب هوا اکسيژن است . در سطح دريا غلظت آن بيشتر و در ارتفا عات هر چه بالا تر برود مقدار آن کمتر مي شود .

فشار آتمسفر تا ارتفاع 3000 متر هر 10 متر يک آتمسفر کمتر مي شود . از 3000متر به بالا هر 20 متر يک آتمسفر کمتر مي شود .

در هر ارتفاعي نسبت اکسيژن باگازهاي ديگر ترکيب هوا ثابت و 21% مي باشد .
اگر کسي سوارهواپيماو ياهليکوپترشود و در ارتفاع 6000 متر پيادهشود گرفتار مشکلات تنفس و کمبود اکسيژن بوده به تنگ نفس ، سر گيجه و تهوع و بيحاليگرفتار خواهد شد و از 8000 متر به بالا قادر به تنفس و زندگي نخواهد شد . ولي باصعود چند مرحله و اقامت چند روزه در فواصل ارتفاعات مکانيزم اتوماتيک بدن با تحولاتو تغييرات هشيارانه و اعجاب انگيز در ترکيبات خون کمبود اکسيژن را جبران خواهد کرد . در استراحت چند روزه در ارتفاعات با مکانيزم اسرار آميزيطبيعتهشيار بدن به نسبت کم شدن غلظت اکسيژندر هواي بلندي ها تعداد گلبول هاي قرمز ( اکسيژن آور ) خون را بالا مي برد تا گلبولهاي زياد از غلظت کم هوا اکسيژن کافي را فراهم کرده آفتي از کمبود اکسيژن در سلولهاي بدن عارض نشود . اين اختلاف در تعدادگلبولهاي قرمز خون به طور طبيعي در خونساکنين کنار دريا و يا ارتفاعات وجود دارد.
ساکنين همسطح دريا در يک ميليمترمکعب خون در حدود 4 ميليون گلبول قرمز دارند ، در حاليکه ساکنين فلاتهاي بلند مانندتبت،هيماليا ، جبال آند درآمريکاي جنوبيدر هر ميليمتر مکعب خون 6ميليون گلبول قرمز دارند .

موقع فعاليت بدني هنگام صعود در ارتفاعات با توجه بهکمبود غلظت اکسيژن و نياز مبرم بدن به اکسيژن بيشتر در موقع فعاليت بدني ، قلب ودستگاه تنفس همزمان فعاليت فوق العاده اي را از خود نشان مي دهند . تعداد تنفس از 16 به 40-50 بار در دقيقه و ضربان قلب از 72 به 140-180 بار در دقيقه بالا مي رود . اين افزايش فوق العاده ضربان هاي قلب و شمار تنفس هاي عميق احتياجات اکسيژن بدن ازفعاليت زياد را از فشار کم اکسيژن هوا فراهم و از بروز عوارض کمبود آن جلوگيري مينمايد . رابطه حرکت وورزش با دستگاه تنفس دراخذ و جذب و استفاده صحيح از اکسيژن خلاصه مي شود .
ريه ورزشکاران در حکم ماشينسيار و آماده به کار است . ورود هوا با فشارهاي مکرر در نفس هاي عميق هنگام فعاليتبدني ، هجوم امواج هوا به داخل ريه ها برونشها را بازتر ، عضلات آنها را ورزيده ترو امواج تارهاي کرکي داخل برونشها را زنده تر و شاداب تر نگه مي دارد و در آنهاتمام حبابهاي ريه ها در حال فعاليت مي باشند و جريان سريع خون در جدار حبابها رشدشان را کاملتر و جذب اکسيژن را سهل تر و فراوان تر مي نمايد .

چرا ورزش کنيم ؟

 مـيلـيـون هـا بـار تا  به حال شنيده ايد :  ورزش کردن  برايتان خوب و يـکـجـا  نشـسـتن و تلويزيون  تماشا کردن برايتان  بداست. امـا در کـنـار ايـنـکـه  به شما کمک مي کند تا کالري بيشتري سوزانده  و خوش هيکل تر شويد، چه  فوايد  ديگري دارد؟  در ايـنجـا مـي خواهيم ۵  فايده مهم ورزش کردن را براي شما بازگو کنيم.

1-  کمک مي کند که بهتر و راحت تر بخوابيد.

اگرچه ممکن است از نظر شما مسئله اي بديهي بيايد، اما تحقيقات مربوط به ورزش کردن با راحت خوابيدن به تازگي انجام شده است. اين تحقيقات نشان داده است که به طور ميانگين 20 الي 30 دقيقه ورزش براي سه تا چهار روز در هفته کمک مي کند که خواب راحت تري داشته باشيد. هر چند، بهتر است که روز ها يا بعد از ظهرها ورزش کنيد نه شب ها قبل از خواب چون در اينصورت خيلي پرانرژي خواهيد شد و به سادگي خوابتان نخواهد برد.

ورزش کردن کمک مي کند راحت تر خوابتان ببرد و بهتر بخوابيد و ساعت خوابتان را هم بيشتر خواهد کرد. همچنين کيفيت خواب شما را هم بالاتر خواهد برد و سبب مي شود که خواب عميق تري داشته باشيد.

2- باعث مي شود ديرتر پير شويد و از مرگ نابهنگام هم جلوگيري مي کند.

هر چه سنتان بالاتر مي رود، ورزش منظم مي تواند شما را از نظر بدني متناسب و سالم نگاه دارد. همچنين وضعيت پوست و ماهيچه هاي شما را هم بهتر خواهد کرد، قابليت انعطاف شما را بالاتر خواهد برد و از بسياري بيماري هاي مربوط به پيري از قبيل پوکي استخوان و بيماري هاي قلبي جلوگيري خواهد کرد.

3-  مفصل ها، استخوان ها و ماهيچه هاي شما را سالم تر نگاه خواهد داشت.

هر چه سنتان بالاتر مي رود، تراکم استخوان هايتان و انعطاف پذيري مفصل هايتان کمتر خواهد شد. ورزش کردن به طور منظم يکي از بهترين راه ها براي کم کردن مشکلات مربوط به ماهيچه ها، مفصل ها و استخوان ها است. يک برنامه ورزشي منظم به شما کمک مي کند که قوا و انعطاف پذيري خود را حفظ کنيد.

4-  سيستم دفاعي بدنتان را تقويت خواهد کرد.

تحقيقات مختلفي نشان داده است که ورزش قدرت سيستم دفاعي بدن را بالا مي برد. در نوجوانان و بزرگسالان ورزش مي تواند به عنوان يک محرک طبيعي براي سلول هاي دفاعي به حساب آيد. در افراد سالخورده عملکرد سيستم دفاعي خود به خود ضعيف مي شود که مي تواند خطر ابتلا به بيماري هاي مسري و واگيردار را افزايش دهد. اما تمرينات ورزشي منظم و متعادل مثل پياده روي و دوچرخه سواري مي تواند به طور تقريبي اين ضعف سيستم دفاعي را در بدن کاهش دهد.

5-  حافظه را قوي تر خواهد کرد.

تحقيقات بسياري نشان داده است که افرادي که روي قاعده اي منظم ورزش مي کنند حافظه و قدرت تمرکز بهتري دارند. پياده روي سه روز در هفته به مدت 45 دقيقه براي بالا بردن زيرکي و هوش شما کافي است. ورزش هاي هوازي قسمت هاي جلويي و جداره هاي بالايي مغز که به تمرکز مرتبط است را تحريک مي کند.