مقدمه :

امروزه صنعت بسته بندي به عنوان يكي از ابزارهاي تبليغي مورد توجه  كارشناسان ارتباطات و تبليغات قرار گرفته است . « بسته بندي » به عنوان يك رسانه مي تواند مفاهيم ، اطلاعات و پيام هاي مختلف را منتقل نمايد . نوع ، جنس ، رنگ ، حروف بكار رفته ، طرح و در نهايت شكل يك بسته بندي مي تواند ابزاري بسيار مهم در تبليغ باشد . از آنجايي كه اين موضوع كمتر در محافل علمي و صنفي داخلي مورد توجه قرار مي گيرد .

بسته‌هاي فرآورده‌هاي مختلف در طي روز، در محيط به چشم ما مي‌خورند، بسته‌هاي بهداشتي مواد غذايي و دارويي و نوشيدني‌ها و هر چه فرآورده‌هاي طبيعي و صنعتي كه بسته‌بندي مي‌شوند ما را تحت تأثير خود قرار مي‌دهند.

بسته‌بندي‌ها داراي خصوصيات متفاوتي هستند به همين دليل صنعت بسته‌بندي را شاخه‌اي از علم اقتصاد و هنر مي‌دانيم.

هماهنگي طرح بسته‌بندي با محتويات، نحوه نگهداري، نحوه حمل و نقل امري ضروريست. بسته نه تنها بايد فرآورده را محفوظ نگه دارد، بلكه مصرف‌كننده را جلب مي‌كند و اطلاعات لازم را بايد به بيننده بدهد، در ضمن فرآورده داخل آن را بايد به راحتي از درون آن خارج كرد و موقعي كه خالي شد بتوان پوشش هر بسته را از بين برد.

علاوه بر مسايل ذكر شده زيبايي بسته باعث زيبايي و خوش‌آيندي محيط اطراف هم مي‌شود. بسته‌ها سواي جلب خريدار، اطلاعات لازمي، هم بوسيله رنگ و عبارت و نشانه‌ها در اختيار مردم مي‌گذارند.

بسته‌بندي يكي از حساس‌ترين طراحي‌هاي گرافيكي و كارهاي چاپي است. زيرا برخلاف كارهاي فرهنگي در تيراژ وسيع منتشر شده و با مخاطبان بسيار متنوع در ارتباط قرار مي‌گيرد و سرنوشت محصول را دربازار رقم مي‌زند. بنابراين سفارش‌دهنده، طراح و چاپكار سه طرف اصلي در توليد يك بسته هستند، طرفهاي فرعي بسياري نيز وجود دارد. بسته موفق علاوه بر سه پايه اصلي پايه چهارم هم دارد كه سليقه بازار و روان‌شناسي مخاطب از نظر رنگ، طرح، نام پيام ارزيابي مي‌كند و سمت و سوي طراحي را تعيين مي‌كند.

بسته‌بندي خوب يكي از عوامل فروش كالا است، بسته‌بندي رمز سلامت و ماندگاري كيفيت يك كالا از زمان توليد تا زمان رسيدن كالا به دست مشتريان است و در اين سفر پرمخاطره‌اي كه كالا در پيش دارد اين بسته‌بندي است كه سپر بلاي محصول توليدشده‌اي كه با زحمت و مشقت بسيار بدست مي‌آيد مي‌باشد.

تاريخچه :

در روزگاران نخستين ، غذا به محض پيدا شدن مصرف مي شد . خانواده ها و روستاها خودكفا بودند . آن ها هر چه را احتياج داشتند مي ساختند يا به دست ميآوردند . مانند وسايلي كه از تراشيدن چوب ، علف هاي بافته شده و اندام حيوانات بدست مي آمدند . پارچه هاي بدست آمده از پوست حيوانات به عنوان لباس و پوشاك انسان هاي نخستين استفاده مي شدند . الياف با تاب دادن يا بافتن تبديل به نمو شدند . اين پارچه ها به صورت پوشش هايي براي محصولات يا به صورت كيف در آمدند . از طريق بافتن ، علف ها و گياهان به صورت سبدهايي براي ذخيره مازاد غذا ساخته شدند . به شيوه مقداري از غذا را مي شد براي بعد ذخيره كرد و زمان كمتري را براي جستجو و جمع آوري غذا صرف كرد . با كشف سنگ هاي معدن ، مواد مركب ، آهن و سفالينه ها ساخته شدند و اشكال ديگري از بسته بندي را بوجود آوردند : در ادامه مروري مختصر از مهمترين پيشرفت ها در زمينه بندي ارايه مي شود .

كاغذ و محصولات كاغذي : كاغذ احتمالاً قديمي ترين شكل آنچه كه امروز « بسته بندي قابل انعطاف » ناميده ميشود ، است . چيني ها در نخستين يا دومين قرن پيش از ميلاد ، صفحات ورقه شده چوب تنه درخت را تبديل به محصولي براي بسته بندي غذا مي كردند . در طول 1500 سال بعد از آن تكنيك كاغذ سازي پيشرفت كرد و تا خاور ميانه ، اروپا و سرانجام به سال 1310 ميلادي در انگلستان گسترش يافت . دست آخر ، اين تكنيك در سال 1690 به Germantown در ايلات پنسيلوانياي امريكا رسيد . اما كاغذهاي اوليه قدري با كاغذهاي امروزي تفاوت داشتند . كاغذهاي نخستين از فيبرهاي بزرگ و سپس از كتان ساخته مي شدند تا اينكه در سال 1867 كاغذ با خمير كاغذ سازي ساخته شد . با اينكه بسته بندي هاي تجاري كاغذ ، نخست در بيستول انگلستان در سال 1844 ساخته شدند . فرانسيس ول Francis Wolle ماشين پاكت سازي را در سال 1852 در ايالات متحده اختراع كرد . پيشرفت هاي ديگر از سال 1870 تا 1880 شاملتوليد بسته هاي كاغذي چسبيده و نمونه هاي جادارتر و محكم تر بود . در سال 1905 ماشيني براي توليد انبوه بسته هاي كاغذي اختراع شد . با پيشرفت هاي بسته كاغذي چسبيده ، بسته هاي گرانتر كتاني نيز وارد بازار شدند و در سال 1925 يك بسته كاغذي چند جداره براي تامين فضاي بيشتر بوجود آمد . اولين مقواي تجاري در انگلستان به سال 1817 توليد شد . بيشتر از دويست سال بعد از اختراع مقوا توسط چيني ها ، كاغذ چين دار در سال 1850 تا 1860 ظاهر شد . كار تنهاي روكش شده با كاغذ چين دار در حدود سال 1900 جايگزين صندوقچه ها و بسته هاي چوبي ، دست ساز در تجارت و حمل و نقل شدند . مانند بسياري اختراعات ديگر ، توليد كارتن نيز يك حادثه بود . روبرت گاير (Robert Gair) يك پاكت ساز در بروكلين بود . وقتي كه او در حال توليد نوعي بسته تجاري بود ، خط كش فلزي كه وظيفه تاكردن پاكت ها را به عهده داشت ،جابجا شد و پاكت را بريد . «گاير » نتيجه گرفت كه بريدن و تاكردن كاغذ داراي فوايدي است . اين حادثه در دهه 1870 اتفاق افتاد و اولين كارتن دست ساز كه امروزه به آن « بسته بندي نيمه انعطاف پذير » مي گويند ، بوجود آمد . توسعه استفاده از غلات خرد شده ، توليد و استفاده از كارتن ها را افزايش داد . برادران Kellogg اولين كساني بودند كه از كارتن هاي غله استفاده كردند . بعدها اين طرح به توليد انبوه رسيد و وارد بازار شد . امروزه براي حفاظت از غلات و ديگر محصولات داخل كارتن ها اسم  كارخانه و ديگر مشخصات حك شده و از پوشش هاي پلاستيكي استفاده مي شود . كاغذ و بسته بندي با آن تا قرن بيستم محبوبيت خود را حفظ كرد . سپس با آمدن پلاستيك به عنوان فاكتور مهم در بسته بندي (اواخر دهه 1970 تا اوايل دهه 1980) استفاده از كاغذ و مشتقات آن محو و كم رنگ شد . اخيرا اين رويه به خاطر مسووليت طراحان در قبال محيط زيست متوقف شده است .

تقريبا هر چه امروزه خريداري مي‌كنيم در انواع بسته‌بندي‌ها به ما فروخته مي‌شود . بسته‌هاي كاغذي، مقوايي، پلاستيكي و شيشه‌اي و ... براي نخستين بار كاغذ‌سازان آلماني بودند كه در سال 1550 از كاغذهاي نامرغوب براي بسته‌بندي كاغذهاي مرغوبي كه توليد مي‌كردند استفاده مي‌شد. آنها بر روي اين كاغذهاي نامرغوب كه دور كاغذهاي مرغوب مي‌پيچيدند  نوعي آرم هم به چاپ مي‌رساندند و در همين دوران بود كه برچسب منقوش هم روانه بازار شد.

بسته‌بندي قدمتي به بلندي طول تاريخ بشريت دارد اما امروزه اكثر محققان كه پايه‌گذاري صنعت بسته‌بندي را به سال 1804 ميلادي باز مي‌گردانند زماني كه «آپرت فرانسوي» توانست هنر نگهداري موادغذايي در شيشه را ابداع كند و از آن زمان ما شاهد شكوفايي روزافزون اين صنعت هستيم.

چند تعريف واژه بسته‌بندي:

«بسته بندي شناسنامه كالاست» . بسته‌بندي در لغت بمعناي عمل بستن چيزي، بستن چيزهايي در جعبه يا قوطي يا لفافه به كار مي‌رود[1].

در استاندارد بريتانيا واژه بسته‌بندي به عنوان هنر يا عمليات مورد استفاده در آماده‌سازي كالا، حمل و نگهداري و يا تحويل به مشتري تعريف شده است.

بسته‌بندي عاملي است كه مقدار شخصي از يك كالا را در بر مي‌گيرد. يك بسته نشان‌دهنده خصوصيات و ويژگيهاي كالاي درون خود مي‌باشد كه عبارتند از معرفي نام، خواص فيزيكي، شيميايي و ذكر تاريخ، قيمت و طريقه و نگهداري و محافظت آن كالا تا زماني كه به دست مصرف‌كننده برسد[2].

يك بسته‌بندي مطلوب مي‌تواند موجب محافظت از كالا در مقابل فشار ضربه و لرزشهاي احتمالي و نيز كمك در حمل و نقل و انبارداري و توزيع كالا تا رسيدن به دست مصرف‌كننده شود.

فن‌آوري و هنر ساخت لفاف و جعبه و ... به منظور حمل و نقل و نگهداري و يا فروش محصولات را مي‌توان به گونه‌اي تعريف بسته‌بندي دانست.

انواع بسته‌بندي:

در سال‌هاي گذشته طرح هر بسته طوري مي‌آمد كه سالهاي سال فرآورده‌هايي را معرفي‌ مي‌كرد زيرا بيم آن مي‌رفت كه شكل و فرم بسته جديد باعث كم‌شدن خريدار بشود ولي با تجربه دريافته‌اند كه مردمان فعلي آمادگي پذيرفتن هرگونه شكل بسته‌بندي را دارند و بسته‌هايي با شكل و نقش ساده عرضه مي‌شود و طرفداران بيشتري پيدا مي‌كنند.

بسته‌بندي مقوايي:

(قوطي‌هاي تاشده) مرتباً رو به افزايش است براي اينكه اين بسته‌ها سطوح قابليت تاخوردن را دارند و سبك و ارزان قيمت هم بدست مي‌آورند.

بسته‌هاي مقوايي و كاغذهايي با طرح‌ها و رنگ‌هاي مختلف يكي از عوامل جلب مشتري و بالارفتن فروش و توليد بيشتر كارخانجات هستند.

كاغذ مقوايي مورد مصرف در جعبه‌ها (كارتن) بر حسب سايز  جعبه و يا اغلب وزن شيء كه در آن جا مي‌شود مشخص مي‌كنند.

كاغذهاي مورد مصرف در بسته‌بندي:

به طور كلي براي تهيه كاغذ و مقوا از منابع سه‌گانه زير استفاده مي‌شود:

1ـ چوب و ساقه گياهان

2ـ  كاغذهاي باطله

3ـ  انواع الياف مصنوعي و طبيعي

چند نوع كاغذ اصلي مورد مصرف در بسته‌بندي:

كرافت (سفيد نشده يا كاغذ محكم قهوه‌اي رنگ)، گلاسين (كاغذهاي ضدچربي)

كاغذ پوستي – كاغذهاي اندودشده- كاغذهاي مخصوص و متفرقه

مقواهاي موردمصرف در بسته‌بندي:

مقواها حدود 60 درصد مواد بسته‌بندي را تشكيل مي‌دهند كه شامل جعبه‌هاي تاشدني و جعبه‌هاي سوارشدني مي‌باشد.

انواع مقواهاي موردمصرف در بسته‌بندي:

1ـ مقواي بليچ (سفيدشده)           

2ـ مقواي كرافت

3ـ مقواي كارتن يا فلوت‌دار

خصوصيات مواد بسته‌بندي:

انتخاب مصالح مختلف پوشش‌ها بايد شامل منظورهايي از قبيل تبليغ، حفاظت كالا، انباركردن مطمئن، حمل و نقل و رنگ‌آميزي باشد. براي بسته‌بندي از مصالح متعددي استفاده مي‌كنند و ممكن است بعضي از پوشش‌ها تركيبي از چند نوع مصالح مختلف باشد ولي پيوسته بايد نوع فرآورده، دقت، قيمت، طرز حمل و نقل و ذخيره كردن مصالح را مورد توجه قرار بدهند.

مواد بسته‌بندي بايد خصوصيات زير را داشته باشد :

1ـ  براي موادغذايي سمي نباشند.

2ـ از نظر شكل ظاهري قابل توجه مصرف‌كننده باشد كه بتواند كمك به فروش محصول نمايد.

3ـ در مقابل نور، رطوبت و چربي، گاز و بو مقاوم باشد.

4ـ از نظر اقتصادي مقرون به صرفه باشد به طوري كه كارخانجات توليد‌كننده بتوانند محصول بسته‌بندي كرده را در بازار رقابت نگه دارد.

5ـ در مقابل عوامل خارجي مانند ضربات مكانيكي مقاوم باشد.

6ـ آسان بودن توليد

7ـ انگيزه خريد و قيمت

8ـ  مصرف‌كننده

9ـ دولت

وظيفه بسته‌بندي:

وظيفه يك بسته‌بندي حفظ محصول درون آن است اما بعنوان يك عامل بازاريابي هر روز از اهميت بيشتري برخوردار مي‌شود و مي‌تواند به جرأت گفت كه از ميان پنج عامل بازاريابي محصول (Product) ، قيمت (Price) ، توسعه فروش (Promation)،مكان و موقعيت‌يابي  (Place to ting)، بسته‌بندي (Pak Kina) هر روز جاي بيشتري را باز مي‌كند و بايد دانست كه هر نوع تصميم‌گيري درباره نوع و فرم بسته‌بندي تأثيرات زيادي را به جاي خواهد گذاشت.

اهميت بسته‌بندي:

بسته‌بندي كالاها نگهدارنده اجناس و محتويات درون آنهاست. در حقيقت چهره ظاهري كالاست، زيرا بسته‌بندي هر كالا معرف آن جنس و چراغ قرمزي براي توقف مشتريان در برابر آن است.

بسته‌بندي پيام توليدكننده را به خريدار مي‌رساند و بين آنها ارتباط برقرار كرده و اطلاع‌رساني مي‌كند و به محصول شخصيت‌ مي‌دهد.

بسته‌بندي در حمل و ذخيره‌سازي كالا مؤثر است.

بسته‌بندي بايد برخي خصوصيات پايه را دارا باشد از جمله :

1ـ محافظت محصول از آسيبهاي احتمالي

2ـ شناخت محصول و يا نام و مارك آن توسط مصرف‌كننده

3ـ سهولت ساخت و پركردن محصول درون بسته‌بندي

طراحي بسته‌بندي:

از دو جهت طراحي بسته‌بندي بايد مورد ارزيابي قرار گيرد :

گيرايي بصري (Lwpactiviual) و 2- تصور و استنباط (Image)

گيرايي بصري مربوط به مسايلي است كه چگونه طراحي بسته‌بندي چشم‌ها و نگاهها را به سوي خود جلب مي‌كنند. طراحي بسته‌بندي ابزاري براي انتقال اطلاعات پيرامون كالا مي‌باشد.

1ـ گيرايي بصري در خرده‌فروشي كالاهايي كه در مراكز فروش ارائه مي‌شود نقش بسيار مهمي دارد. بسته‌بندي بايد قادر باشد توجه خريدار را به سوي خود معطوف كند و اين در حالي است كه كالاهاي ديگر كه به عنوان رقيب محسوب مي‌شوند آن را احاطه كرده‌اند.

طراحي روي بسته‌ها به سبب اينكه سطوح مختلف را مي‌پوشانند الزاماً بايد متناسب با حجم باشد زيرا بعضي اوقات لازم مي‌شود قسمتي از طرح به روي دو يا چند سطح يك مكعب مستطيل ادامه يابد و بسته‌هاي مشابه طرح و رنگ باعث امتياز هر يك از سايز بسته‌ها مي‌شود پس بايد به وضوح معرف آن بسته باشد.

كاركردهاي اوليه بسته‌بندي:

كاركردهاي اوليه بسته‌بندي، دربرگيري، حفاظت، استفاده، ايجاد ارتباط با بخش‌هاي متفاوت و يا خاص يك بازار و همچنين مجاري همكاري است. به اين موارد بايد برنامه‌ريزي براي محصولات جديد را نيز افزود. يك بسته‌بندي خوب تصوير را به مصرف‌كننده عرضه مي‌كند. اجزاء و خود محصول را مجسم مي‌سازد و درباره آن حرف مي‌زند و بطور كلي يك ابزار ارتباطي تبليغي به حساب مي‌آيد.

بسته‌بندي باعث مي‌شود تا محصول در شكل‌ها و در مقادير مفروض و متفاوت عرضه شود. اين امر در عين حال باعث مي‌شود تا محصولات در زمان حمل، انبارداري، تحويل سالم بماند و حفظ شوند.

تأثير رنگ در بسته‌بندي:

رنگها نه تنها در روحيه انسان تأثير قابل ملاحظه‌ دارند بلكه تحقيقات جديد ثابت كرده است كه رنگها روي اعصاب و بدن آدمي نيز مؤثر هستند. در تعيين رنگ بسته‌بندي الزاماً بايد به انتخاب گروه يا جامعه واقف شد و  هر درجه از رنگها كه ضعيف يا قوي باشند خصايص و تأثير ويژه‌اي دارند كه خصايص يك رنگ ممكن است در كشورها و جماعت مختلف هم تأثير متفاوت بگذارد.

وجود ارتباط صحيح بين رنگ بسته و محتوي آن، تناسب رنگ با موارد استفاده مصرف و جلب اعتماد مصرف‌كننده از عملكردهاي مؤثر رنگ‌ها است.

رنگها به هيچ وجه قابل توجيه نيستند لذا موارد استفاده از آنها از نظر روانشناسي در هر نقطه‌اي از دنيا متفاوت مي‌باشد و به همين دليل درك رنگ در ارتباط با نوع توليد محصول براي ما امري بس مشكل است.

عوامل مؤثر در انتخاب رنگ:

1ـ در نظر گرفتن سن خريدار

2ـ محل زندگي خريدار

3ـ آب و هواي محل فروش

4ـ در نظر گرفتن فرهنگ و اعتقادات خريدار

5ـ انتخاب رنگ به عنوان يك نشانه تبليغاتي

6ـ جلب توجه و خودنمايي كالا در محل فروش

7ـ در نظر گرفتن تناسب رنگ با طرح و فرم بسته

رابطه رنگ و وزن اجناس:

انسان بين رنگ و وزن اجناس رابطه‌اي به پندار مي‌آورد. معمولا رنگ سفيد و رنگ زرد را سبك احساس مي‌كند، بنفش تيره و سياه سنگين‌ترين وزنها را به فكر مي‌آورند.

سفيد:

 كمترين وزن تخميني را القاء كرده و رنگهاي زرد،‌ آبي، بنفش، خاكستري، قرمز و سياه به دنبال رنگ سفيد به تدريج سنگينتر احساس شدند از اين  تحقيق برمي‌آيد كه رنگ بسته‌ها در القاء وزن آنها مؤثر است. رنگهاي گرم، تحريك‌كننده و مولد حركت و جنبش و رنگهاي سرد داراي حالتهاي انفعالي و بي‌حركت مي‌باشند.

جاذبه‌هاي بسته‌بندي:

زماني يك بسته‌بندي موفق خواهد بود، كه بتواند جاذبه‌هاي زير را منتقل كند :

1ـ جاذبه كلام داشته باشد: يعني تلفظ نام كالا و شعار تبليغاتي آن راحت باشد، ساده و در خاطر به راحتي ماندگار شود.

2ـ جاذبه طراحي داشته باشد: يعني طرح مناسب داشته باشد چون هر چقدر بسته‌بندي يك كالا از نظر فرم، طراحي گرافيك و تايپوگرافي زيبا باشد در افزايش جذابيت كالا مؤثرتر است. طرح بسته‌بندي بايد طوري باشد كه خواص محصول درون خود را تداعي كند. طرح بايد بسيار ساده و از شلوغي آن اجتناب كرد.

3ـ  جاذبه حفظ و نگهداري داشته باشد: از مهمترين وظايف پوشش بسته‌بندي حفظ و نگهداري ماده به صورت خيلي خوب مي‌باشد و از طرفي هر قدر بسته داراي جاذبه حفظ و نگهداري مناسب باشد همين جنبه حفاظتي پشتوانه جنبه ارتباطي بسته‌بندي تلقي مي‌شود و امنيت خاطر مصرف‌كننده را تأمين مي‌كند.

4ـ جاذبه كميت و كيفيت مناسب داشته باشد: طبيعي است موفقيت دلخواه در فروش محصول، حاصل نخواهد شد، چون خريدار با توجه به پولي كه بابت محصول مي‌پردازد و با توجه به رقابت بازار و محصولات مشابه در بازار توقع دريافت محصولي با كيفيت و كميت مناسب را دارد و معمولاً‌كالاهايي كه از ارزش بالايي برخوردارند ولي داراي حجم كم و كوچك هستند مانند: عطر، ادكلن، زعفران و ... بايد از نظر طراحي بسته‌بندي چشم‌نوازتر و چشمگيرتر باشد.

5ـ جاذبه تبليغات داشته باشد: با توجه به بازار رقابت نياز است، كه پيام تكنولوژي به صورت مستقيم براي مشتري و خريدار ارسال شود و اين هنر تبليغات است كه ايجاد جذب بيشتر براي محصولات توليدي كند. هرگاه خريدار در محيط تبليغاتي بسيار قرار گيرد سابقه ذهني بيشتري از محصول پيدا مي‌كند و محصول را راحت‌تر انتخاب مي‌كند.

6ـ جاذبه قيمت داشته باشد: جاذبه قيمت در بازار رقابتها آنقدر مهم است كه برخي از توليدكنندگان به عنوان يك استراتژي معتقد است. جنس را بايد آنقدر ارزان تهيه كرد، كه خريدار براي خريد آن اصلاً احتياج به فكر كردن نداشته باشد.

نقش و كاربردهاي اجتماعي و اقتصادي بسته‌ها:

بسته‌بندي در زندگي تجاري و فردي انسان نقش عمده‌اي ايفا مي‌كند و سه‌چهارم محصولات نياز به بسته دارند و 90 درصد اين بسته‌ها مربوط به اقلام غذايي و نوشيدني‌ها است.

بسته‌بندي بين 1.4 تا 40 درصد قيمت كل محصول است. طراحي بسته‌ها در مقوله بسته‌بندي نقش عمده‌اي ايفا مي‌كند اين بسته‌ها بايد جنبه‌هاي گوناگون اجتماعي- اقتصادي داشته باشد.

الف: آگاهي‌دهندگي در قبال بهداشت: يعني اينكه محصول شامل چه مواد و داراي فرضاً چه نوع ارزش غذايي است.

ب: جنبه خانوادگي يا فردي: محصولات بايد در بسته‌هايي قرار گيرند كه هم جنبه مصرف خانوادگي و هم نيازهاي فردي را تأمين مي‌كندبه عبارت بهتر ابعاد بسته‌ها مهم است.

ج: جنبه اقتصادي: سطح كيفيت بسته‌ها و اندازه آنها مي‌تواند به گونه‌اي باشد تا پاسخگوي قدرت خريد با سطح‌هاي متفاوت باشد.

د: بديع‌بودن: محصول نو و جديد به بسته‌بندي بديع و نو ظهور نياز دارد. بنابراين جنبه مذكور هم از اهميت برخوردار است.

هـ : نياز به برچسب: بسته‌ها بايد از نظر جهت قرارداده شدن آنها برچسب داشته باشد مثل علامت چتر كه معلوم مي‌كند بسته از كدام طرف بايد قرار داده شده و يا حمل شود و يا علامت ظرف كريستال براي محصولات شكستني. برخي از برچسب‌ها هم كه محتويات بسته‌ها را مشخص مي‌سازند.

بسته اوليه:

در واقع پيمانه‌اي است كه محصول را مستقيماً دربر مي‌گيرد. قوطي‌ها، پيمانه‌ها و شيشه‌ها و كارتن‌ها و ...

بسته ثانويه:

هر لايه بيروني كه به نحوي از آنجا به حفظ، جابجايي، اطلاع‌رساني و به نمايش محصول مي‌پردازد بسته ثانويه خوانده مي‌شود.

بسته‌بندي نوع سوم:

اين نوع بسته‌بندي در واقع به بسته‌بندي‌هايي اطلاق مي‌شود كه هدف اصلي آنها انبار كردن و سپس جابجايي كالاست. مقواهاي قهوه‌اي و كارتن‌ها، اصلي‌ترين صورت‌هاي اين نوع بسته‌بندي به شمار مي‌روند. جعبه‌هاي بزرگ در انبارها نيز از همين نوع سوم هستند در هر حال سه نوع بسته‌بندي كاملاً نظر به كاربردهاي متفاوت آنها بسيار ضروري هستند.

هر بسته و هر بسته‌بندي از نظر مبنايي بايد به پنج هدف توجه كند:

1ـ در برگيري: بسته اوليه بايد با هدف حفظ كالا و در بر گرفتن آن طراحي مي‌شود مثلاً تيوپي كه خميردندان را در بر مي‌گيرد.

2ـ  اطلاع‌رساني: برچسبهايي كه بر روي بسته‌ها قرار مي‌گيرند بايد معرف سازنده محصول، نحوه استفاده از محصول، حاوي هشدارهاي مربوط به مصرف مي‌شود و معرف محتويات بسته باشند، درج بسياري از اين اطلاعات از نظر قانون و يا مقررات اجباري است.

 3ـ حفاظت: بسته‌ها بايد به نحوي طراحي شوند كه مانع نشت محصول، مانع فاسدشدن آن و شكسته شدن محصولات شوند، علاوه بر اين مقولاتي چون تأثيرات درجه حرارت، گرد و غبار گرفتگي، رطوبت و نم و ميكروب و... در نظر گرفته شوند.

4ـ حمل و نقل: حمل و نقل آسان و توأم با ايمني نيز از اهداف ديگر در طراحي بسته‌هاست. اين امر بر توليد كالا تا ارسال آن براي كلي‌فروشان و توزيع بين خرده‌فروشان و تا رسيدن به دست مصرف‌كننده نهايي حاكم باشد.

5ـ نمايش‌دهندگي: جذابيت و تماشايي بودن يك بسته، قطعاً در ميزان فروش آن نقش دارد و اين يك ابزار بازاريابي است. اندازه رنگ، مارك و ساير جنبه‌هاي بصري يك بسته، همه و همه در چشم‌نواز بودن آن نقش دارند.

نام ها و مارك ها :

يك پيشرفت تقريباً جديد در بسته بندي نوشته شدن نام كمپاني و محتويات درون بسته بندي ، بر روي آن است . در دهه 1660 ، واردات به انگلستان ، شروع به فريب دادن مردم كرد و عبارت « بگذاريد خريدار آگاه باشد » متداول شد . اجناس ناخالص و با كيفيت پايين به عنوان بهترين به خريدارها فروخته مي شد . تاجران درستكار كه از اين فريبكاري آزرده خاطر بودند ، شروع به مارك گذاري اجناسشان كردند . مارك هاي تجاري رسمي در سال 1866 توسط برادران اسميت پايه گذاري شد . اين يك ايده تازه بود . « استفاده از بسته بندي به منظور تعريف كالا براي نفع خريدار» در سال 1870 اولين مارك تجاري ثبت شده آمريكايي به كمپاني رنگ شيميايي agle Arwill داده شد . امروزه در حدود 750000 مارك تجاري ثبت شده تنها در ايالات متحده وجود دارد . نام ها اكنون اطلاعات زيادي به منظور حفاظت كالا و اطلاع رساني به مردم در بر دارند .

چكيده از ظروف ساخته شده به دست طبيعت تا استفاده از مواد و پروسه هاي پيچيده ، بسته بندي تفاوت چشم گيري را شاهد بوده است . فاكتورهاي مختلفي به اين رشد كمك كرده اند . احتياجات مردم ، رقابت در بازار حوادث معمولي (مثل جنگ ها) تغييرات شيوه هاي زندگي و كشفيات و اختراعات . همان طور كه پيشرفت هاي گذشته تنها از يك علت سرچشمه نگرفته اند ، نيروها و فاكتورهاي متعددي براي پيشرفت و ساختن بسته هاي آينده مورد نياز است .

توليد خوب و انبوه نيازمند بسته بندي مطلوب و در خور خود مي باشد :

مهم ترين نكته و ويژگي هاي ظاهري يك كالا در نوع بسته بندي آن كالا خلاصه مي شود . طرح يك بسته بايد از فيلتر يك طراح حجم بسته بندي عبور كند طراحي حجم بسته بندي آميخته اي از طراحي صنعتي و طراحي گرافيك مي باشد . يك طراح گرافيك در صورت داشتن اطلاعات اساسي در رابطه با طراحي صنعتي بنا به خلق ايده هاي گرافيكي مي تواند يك طراحي حجم بسته بندي قابل قبولي داشته باشد . امروزه قبل از اين كه بسته بندي هاي يك كالاي در حال توليد آماده شود ابتدا در برنامه نويسي تبليغات و در بخش تحقيقات اوليه ايده هاي ابتدايي ، جنس بسته ، اندازه ، ميزان حجم آن ، نام و الگو مشخص و با شخصيت پردازي طراحي آن انجام مي شود . مدير كمپين با گرافيست ها و طراحان بسته بندي در مورد بسته جديدي كه خلق خواهد شد تبادل نظر و مبادله افكار خواهند داشت . بسته جديد محصولي است كه قرار است در بهترين نقطه فروش بازار قرار گيرد و در كنار پيام هاي تبليغاتي كه از طريق رسانه هاي متفاوت در اختيار مصرف كنندگان قرار خواهد گرفت اثر رواني خود را براي انتخاب و خريد بسته مورد نظر القا كند . توليد خوب و انبوه نيازمند بسته بندي مطلوب و در خور خود مي باشد . سيستم توليد يكپارچه و منظم نيازمند مراعات بسته بندي و چاپ با  كيفيت مرغوب و به موقع مي باشد . صاحبان كالاهايي كه به كيفيت مي انديشند به بسته بندي و با ظاهر خوب و آراسته و با جنسيت مستحكم و مقاوم نظر مثبتي داشته اند .

نقش و اهميت گرافيك در بسته بندي و اهميت بسته بندي در انتخاب يك كالا توسط مشتري :

به طور كلي بسته بندي يعني « فروشنده خاموش » اين گفته يكي از بزرگاني است كه معتقد است از دهه 60 به اين طرف كه فروشگاه هاي بزرگ تاسيس شد رابطه بين فروشنده و خريدار كمتر شد و اين نظريه در سال 1960 به اوج خود رسيد كه فروشگاه هاي بزرگ تاسيس شد و خريداران وقت كمتري براي خريد داشتند و روز به روز اين مساله بيشتر شكل مي گرفت در نتيجه ارتباط فروشنده با خريدار از بين رفته و خود بسته بندي كالا بايد از كنار همسانان خود بيرون آيد و با خريدار صحبت كند اينكه به گونه اي اين پيام را به مشتري ارسال كند كه : (1) مرا نگاه كن ! (2) اطلاعات موجود را به مشتري بدهد (3) اينكه بيان كند چه چيزي در داخل من است و با چه نوع كيفيتي . و در مرحله آخر مشتري را قانع به خريد كند . نقش گرافيك به عنوان ابزاري هنري در خدمت صنعت وفروش بكار گرفته شد ؛ هميشه  هنر در خدمت تبليغ براي مذهب و دولت ها قرار مي گرفت ولي در اين دوره هنر در خدمت توليد ، فروش و تجارت قرار گرفت . بسته بندي از اين دهه به اوج خود رسيد و ارتباطات جهاني و راه ها كوتاه تر شد در اهميت بسته بندي بايد متذكر شوم كه كالا بايد هم از لحاظ مواد اوليه و هم از نظر زبان بصري براي مشتري قانع كننده باشد و بسته بندي صحيح و اصولي اين امر را سهل تر مي نمايد .

طراحي بسته بايد دربردارنده چنين اطلاعاتي باشد :

همانطور كه اشاره كرديم يك كالا بايد مشتري را جلب كند يعني بسته بندي صحيح ، ناخودآگاه ، مصرف كننده را به سوي خود جلب مي كند سپس در مرحله اول كه پيام ارسال شد (يعني مرا نگاه كن) گام بعدي دادن اطلاعات در مورد محتواي داخلي بسته است و اينكه از چه نوع كيفيتي برخوردار است تا مشتري قانع به خريد شود همچنين تاريخ مصرف ، استاندارد بودن آن ، تاريخ انقضا و به موارد بسيار ديگري نيز بايد در يك بسته بندي توجه شود .

مدت زمان كافي براي شكل گيري يك بسته بندي مناسب با لوگو و طرح مطلوب :

بايد در اين راه زمان و بررسي كافي داشته باشيم به طور متوسط براي تهيه يك طرح مناسب بايد يك پروسه 6 الي 1 ساله را طي كند و اگر خيلي مدت زمان را كوتاه كنيم كمتر از 8 ماه نمي توان كار مناسب انجام داد . ما براي اينكه كالايي را با بسته بندي مطلوب راهي بازار كنيم بررسي ها و آزمون هاي مختلفي را انجام مي دهيم به طور مثال با تهيه پرسشنامه خواست مردم را از يك بسته بندي مطلوب جويا مي شويم و به تست بازار قرار مي دهيم اينكه مصرف كننده با توجه به اين مشكل چه بسته بندي را بيشتر مي پسندد و در مرحله آخر با توجه به اين نكات به رفع نواقص موجود پرداخته و توليد انبوه را به اين‌شكل بسته بندي وارد بازار مي كنيم.

اهميت بسته بندي در گسترش صادرات غير نفتي :

مسلما بالا بردن كيفيت بسته بندي شرط اول در هر بازاري است چون اولين عامل براي جلب توجه مصرف كننده است بهترين الگو و مثال كشور چين است كه طي دهه گذشته با طراحي درست و اصولي بسته بندي بازار كشورها را به خود اختصاص دادند بخصوص در كشور ما كه خيلي از محصولات چيني را مشاهده مي كنيم مثل ساعت ، ظروف منزل ، اسباب بازي و … ما مي توانيم با بكارگيري از متخصصين در اين امور و همچنين با امكانات موجود كشور ، طراحي خوب ، عكاسي و چاپ درست بازار را به خود اختصاص مي دهيم به شرطي كه به الگوهاي درست دست پيدا كنيم . به طور مثال صادرات ما بعد از نفت ، زعفران است ولي متاسفانه هنوز با همان بسته بندي هاي قديمي راهي بازار ميكنيم به همين دليل كشور اسپانيا توانسته بازار جهاني را در اختيار خود بگيرد خلاقيت و نوآوري اولين گام بهبود وضع موجود است .

ارتباط بسته بندي با تبليغات :

بسته بندي در كالاهاي مصرفي كوتاه مدت (مثل نوشابه ، آب ميوه ها ) نقش مهمي دارد و به عنوان يك عنصر اصلي تبليغات تمام ساختار ذهني بيننده و يا مصرف كننده را در بر مي گيرد اين ساختار حتي در مورد كارهاي خدماتي مثل طراحي دكوراسيون رستوران ها وجود دارد . كالاهاي مصرفي زودگذر (Fastmoving consumrgoods) بايد در عمر محصولي خود زنده و فعال بمانند تبليغات ارجحيت خاصي به بسته بندي مي بخشد . بسته بندي و تبليغات با هم رابطه دارند به طور كلي تبليغات مثل يك قلك و حساب پس انداز مي ماند و پولي كه صرف تبليغات مي شود هزيه نسبت يك نوع سرمايه گذاري است كه بهره تصاعدي دارد و الان در كشورهاي غربي شغلي وجود دراد كه « ساختن برند » نام دارد و افراد براي شركت ها برند ساخته و بعد از تحويل براي جاي ديگر بسته بندي صحيح بانام تجارتي درست پايه هاي اصلي در يك شركت با توليدات آن مي باشد كه بايد بداند در طي ساليان متمادي محصولات وي با احترام و دعوت در اختيار مصرف كنندگان قرار مي گيرد نه با حكم و اجبار .

موس MOUSE

در اين بسته‌بندي از تصوير موس در زير استفاده شده است هم بصورت محو و هم به صورت واضح و از يك منحني كه نمادي از راحتي و سرعت و انعطاف‌پذيري را دارد ديده مي‌شود كه آن منحني برگرفته قسمتي از موس است كه با زاويه برعكس و به صورت محو آورده شده و در بسته‌بندي اين موس هم از طلق و هم از مقوا در داخل استفاده شده است از رنگ نقره‌اي و سبز استفاده كرده است و مشخصات موس را در پائين بسته آورده است و شكل كلي بسته از نيم‌رخ  به صورت مقعر است.

در اين بسته‌بندي سايه‌هاي رنگي كه در جعبه استفاده شده است با رنگ mouse مطابقت دارد و محل قرارگيري موس در داخل منحني كه عمق دارد است كه فقط روي موس طلق كشيده شده و از دو رنگ قرمز و مشكي استفاده شده از منحني كه در پائين آورده شده است مي‌توان از راحتي و سرعت آن دانست.

در بسته‌بندي اين موس از سه رنگ استفاده شده است كه از رنگ سفيد در بالا شروع و با رنگ نقره‌اي جدا و با رنگ سبز پايان يافته است. در قسمت راست بسته كه به صورت يك نيم بيضي باعمقي تقريباً بيشتر و بلندتر از ارتفاع mouse آمده كه موس در آن قرار گرفته است و همين برشي كه در اين بسته آمده همان حالت منحني را داردكه در بيشتر بسته‌بندي موسها ديده مي‌شود. مشخصات در پائين و در رنگ سبز و با رنگ سفيد آورده شده است و آرم را در سمت چپ به خاطر تعادل در بسته با رنگ مشكي آورده است.

در اين بسته از بالا يك نيم بيضي عمق گرفته است كه در روي اين بسته باز هم از منحني استفاده شده است كه محل قرارگيري موس هم در بالا و در داخل همين منحني باشد اين منحني‌ها يكي به رنگ سبز و يكي به رنگ سفيد آمده است و اين دو منحني با نواري كه با رنگ قرمز آمده است جدا كرده است. آوردن همين منحني‌ها نشان‌دهنده روان بودن، سرعت و ... را دارد. سيم موس را طوري در بسته قرار داده است كه گويي ادامه آن نوارهاي قرمزي است كه بر روي جعبه آورده است و داخل جعبه در زير محل قرارگيري موس از رنگ سبز روشن استفاده كرده است.

در بسته‌بندي اين موس از جعبه سيني شكل استفاده كرده است كه از يك طرف باز مي‌شود و در داخل از پارچه براق استفاده كرده و به صورت تك رنگ آورده شده و نوشته‌ها با رنگ نقره‌اي آمده كه بيشتر مشخصات را در گوشه‌هاي كناري آورده است.

اين بسته‌بندي به صورت يك قوطي طلقي آمده و بصورت استوانه است و يك بسته‌بندي نسبتاً جديد و تك مي‌باشد و متنوع‌تر نسبت به موس‌هاي ديگر است. در بالا نوار باريكتري نسبت به پائين كه با رنگ قرمز آمده است آورده و موس را در وسط قرار داده و درب اين بسته هم از بالا و هم از پائين به صورت كشويي باز مي‌شود.

مانيتورMonitor

در بسته‌بندي اين مانيتور كه جعبه به صورت مربع است و نمايي از پائين گرفته شده و در پرسپكتيو قرار گرفته است را دارد و در پرسپكتيو بردن مانيتور خود نشان‌دهنده تخت بودن مانيتور است و سايز آن در بالاخارج از تصوير آورده شده است. پائين جعبه همان نماي زير مانيتور است كه به صورت نواري مشكي آمده و آرم محصول را بر روي آن نوار آورده است. همان رنگي كه در كنار آمده باعث تخت نشان دادن صفحه مانيتور شده و در سه طرف ديگر جعبه از نوشته و رنگ استفاده شده است.

در طراحي اين بسته ديتيلي از گوشه پايين مانيتور آورده است كه مانند بسته قبلي كه از همين شركت آمده است طراحي شده با اين تفاوت كه سايز اين مانيتور با سايز قبلي فرق دارد و تصوير مانيتور داخل پرسپكتيو هم نرفته است.

در اين بسته‌بندي آوردن منحني با آن تصاوير نشان‌دهنده چرخش360 درجه مانيتور است و مي‌توان گفت قسمتي از آرم است كه به صورت رنگ روشن آورده شده و بقيه مشخصات را در سه طرف ديگر بسته آورده است و عكس مانيتور را هم در پرسپكتيو و در وسط جعبه آورده است.

در اين بسته‌بندي نماي پائين از مانيتور كه به صورت عكس است آورده است و مي‌توان گفت با اين روش خواسته تخت بودن صفحه مانيتور را نشان دهد و در بالا از مثلثي استفاده كرده كه اشاره‌گر به مدل جديدتر و مشخصات و سايز آن محصول است و در زير از چهارخانه‌هايي استفاده كرده كه خود مي‌توان پيكسل‌ها را نشان دهد و آرم را هم به صورت بزرگ در پائين آورده است.

در اين بسته‌بندي از تصوير دفورمه كه رو به كوبيسم رفته است استفاده شده. در داخل ذره‌بين كه در يك دست به صورت دفورمه آمده تصوير مانيتور آورده شده است و در حالت دفورمه بودن هم نشان داده است كه مانيتور تخت نيست و اين تصوير در دو طرف از جعبه آمده شده است و در دو طرف ديگر مشخصات و يك آرم شكستني آورده شده است.

در اين بسته تصوير قسمتي از كنار مانيتور گرفته شده و مارك اين محصول در پائين جعبه آورده و بقيه مشخصات و نوشته‌ها در سه طرف ديگر آورده شده است و تصوير كنار مانيتور را فيلتر داده است و تصوير و كل بسته در عين سادگي گوياو رسا مي‌باشد.

در طراحي اين بسته كه مربوط به مانيتور LCD است از ظرافت بيشتري در بسته‌بندي استفاده شده و سايز جعبه هم با سايز جعبه‌هاي ديگر تفاوت دارد. مانيتور را در پرسپكتيو برده و تصويري از آن تهيه كرده و بر روي جعبه انداخته و آرم و مشخصات آن را آورده است و سه طرف ديگر با رنگهاي ساده و تك‌رنگ آورده شده است و مانند بسته‌هاي ديگر محل بازشدن آن از طرف بالا است مانند بقيه بسته‌هاي مانيتورهاي ساده با تفاوت داشتن دسته در بالا جعبه.

بسته بندي اين محصول كه مانيتور LCD است. محل باز شدن ازوسط و به صورت افقي است و مانند مانيتور ساده اين شركت از منحني روشن در وسط استفاده كرده است كه ميتوان گفت هم نمادي از آرم آن است ياچرخش آن را نشان مي دهد و گرفتن عكس از اين زاويه هم نشان دادن FLAT يا تخت بودن آن است و هم اينكه تصاوير داخل صفحه مانيتور از تمام زواياي قابل ديدن است را نشان مي دهد.

كيس Case

آوردن رعد و برق نمادي از سرعت و قدرت را مي‌رساند همچنين گرفتن عكس از نماي پائين هم نشان قدرت و ابهت را دارد.

آوردن ماشين فراري نشاني از قدرت و سرعت را دارد. تا شيء كه از بالاي جعبه شروع شده و در پائين ختم شده است هم نماد حركت دارد و هم برگرفته از قسمتي از لوگوي روي جعبه است و مي‌تواند نشاني از مسير هم باشد.

آوردن منحني خود نشانه حركت است. نوشته Case در خط عمود و هم راستا با خود عكس Case آورده شده از دو رنگ استفاده كرده و در وسط آن دو رنگ از يك رنگ خنثي (سفيد) استفاده شده و اين سفيدي خود به عنوان يك مسير يا همان سرعت هم مي‌باشد.

اسم اين محصول به معناي لوزي يا متوازي‌الاضلاع مي‌باشد (RHOMBUS) اسم Case با ضخامت مناسب در بالا آورده شده و در جلوي آن همان نماد لوزي كه برگرفته از نام اين محصول است را آورده‌اند. تصوير Case به صورت پيكتوگرام آورده شده و محصولات اين كارخانه به صورت كوچك و همان پيكوگرام در امتداد هم در پائين جعبه آورده‌اند. از رنگهاي سفيد و زرد استفاده كرده و قسمتي از لوزي كه به صورت مثلث در وسط، سمت چپ آورده شده اشاره به محصول داخل جعبه را دارد. نوشته‌ها در اين بسته به رنگ سفيد آمده است.

نماي Case از زاويه سه رخ و داخل پرسپكتيو و به صورت پيكتوگرام آورده شده است. از نظر رنگي از رنگ مقوا و در پائين حاشيه‌اي به رنگ آبي نفتي استفاده شده كه نوشته‌ها  با رنگ مشكي آورده‌اند و قسمتي از مربع هم كه اشاره به شكل Case دارد را در وسط، در سمت چپ آورده‌اند و نوشته‌هاي intel و amd سازگاري اين Case با كامپيوترهاي پنتيوم 4 و سيپيوي ساخت اين شركتها را كه با نشانه (به صورت @ ) نشانه اينترنتي آورده‌اند را نشان مي‌دهد.

فقط از نوشته استفاده كرده و هيچ نمادي از شكل Case چه به صورت تصوير و چه به صورت پيكتوگرام را ندارد و مي‌توان گفت نوشته‌ها را به صورت يك آرم تصويري آورده است و نوشته 400w و محصول كشور چين را هم بر روي جعبه و به صورت بزرگ آورده است. دو حرف S و P خود نشان دهنده قدرت Power (super power) را دارد.

آوردن ماشين BMW در كنار Case خود نشان قدرت و استحكام و سرعت آن است و با آوردن نماي ماشين از روبه‌رو ابهت خاصي به بسته‌بندي داده است و در كناره بسته هم مي‌توان عكس Case را با همان ماشين مشاهده كرد و در بسته‌بندي اين جعبه از رنگهاي واقعي استفاده شده و فضاي پشت سر هم عكسي از نماي شهر است و قوسي كه در بالاي جعبه كه همان پل مي‌باشد خود نشانه حركت است و حركت را هم بيشتر نشان دهد.

در اين Case حركت خاصي به جز حركت رنگها ديده نمي‌شود. آوردن نوشته اين محصول به صورت بزرگ در وسط جعبه به صورت پيكتوگرام.  از رنگ مقوا و رنگ قرمز استفاده كرده‌اند و به صورت خطي اريب اين رنگها از هم متمايز شده اند.

كيبورد Keyboard

تصوير كيبورد به صورت مايل قرار گرفته شده و تصوير محو شده كليدهاي كيبورد هم در زير تصوير اصلي آورده شده، آوردن خط‌هايي با رنگ روشن‌تر با قوس ملايم نمادي از راحتي و نرمي صفحه كليد است. نوشته‌ها بصورت افقي و به رنگ سفيد آورده شده و نوري كه از سمت راست و بالاي جعبه نشان داده شده خود مي‌تواند نشاني از يك پديده يا محصولي جديد باشد. قوس‌ها نشاني از سرعت هم مي‌باشد و در پائين جعبه سازگاري اين كيبورد با windowsهاي مختلف را آورده است.

تصوير اين كيبورد هم مانند كيبورد قبل به صورت مايل با نمايي از روبه رو استفاده شده است، همراه با دتيل‌هايي از نماي صفحه‌كليد كه در پشت تصوير اصلي به صورت محو آورده شده از فيلتري كه در زير استفاده كرده نمادي از روان بودن و راحت بودن كليدها را مي‌رساند. از قوس‌هايي با زواياي مختلف در زير تصوير اصلي استفاده شده. نوشته‌ها در صفحه به صورت افقي و با رنگهاي سياه و سفيد آورده شده.

تصوير از زاويه ديد كنار گرفته شده است. تصويري در پشت به صورت الماسي كه با نور آن را نشان داده‌اند تغيير و تحولي جديد را نشان مي‌دهد. رنگ زمينه را تيره (مشكي) استفاده كرده و الماس را با رنگ قهوه‌اي روشن و با نور در اطراف آورده است. نوشته‌ها به صورت افقي و در قسمت مخالف عكس كيبوردآورده شده است از نواري در وسط جعبه به رنگ قرمز كه هر چه به طرف تصوير كيبورد مي‌رود محوتر مي‌شود استفاده شده و نوشته با خطوط سفيد در آن آمده است.

آوردن منحني در كنار تصوير نمادي از انعطاف‌پذيري را نشان مي‌دهد. تصوير كيبوردي كه آورده داراي حاشيه‌اي باريك و درخشان و تصوير نوراني مي‌باشد. عكس از نماي بالا و روبرو گرفته شده است. نوشته‌ي ... Multimedia در راستاي خط افق و هم راستا با پائين قرار گرفته است. نوشته‌اي اصلي اسم كيبورد در سمت چپ و در رنگ خالص سياه آمده است و نوشته‌ها با رنگ سفيد آمده است و در طرف ديگر هم از رنگ قرمز با چند قوس استفاده كرده است.

اسپيكرSpeaker

در طراحي اين بسته مانند تمامي بسته‌بنديهاي محصولات كامپيوتري از عكس اين محصول استفاده شده، تصويري محوشده كه تقريباً شبيه كليدهاي يك صفحه كليد مي‌باشد در زير تصوير اصلي ديده مي‌شود كه خطوطي كه به صورت مايل از سمت راست به بالا كشيده شده خود نشاني از قدرت صداي بالا را دارد. ا ز دو حاشيه يكي در پائين با رنگ قرمز و ديگري با رنگ سياه آورده شده و نوشته‌ها در سمت چپ جعبه و با رنگ سفيد آورده شده است.

در اين بسته‌بندي از دفورمه كردن استفاده شده است و از نظر رنگي هم از رنگ كارتن استفاده كرده‌اند، و هم رنگهاي ديگر.

در پايين قوسي با رنگ آبي آورده كه قسمتي از تصوير دفورمه شده در آن ديده مي‌شود در بالاي جعبه فرمي با همان رنگ آبي آورده است و نوشته‌ها را با رنگ كارتن آورده‌اند.

(Microlab) كلمه Micro به معناي كهن، ريز مي ‌باشد. آوردن نوري با اين رنگ مي‌تواند نشاني از صداي ملايم داشته باشد و در بالاي جعبه از رنگ نقره‌اي كه همان رنگ اسپيكرها است استفاده شده، نوشته‌ها با رنگ سياه و سفيد و در مواردي هم با رنگ نقره‌اي آورده شده است.

(Schwan) در اين بسته آوردن اين طرح خود نشاني از قدرت بالا دارد و تا شي كه در بالاي آرم آورده شده خود همانند حركت اسكيت‌ها بر روي برف است. نوشته‌ها با رنگهاي سياه وسفيد آورده شده و كمي از مشخصات محصول كه اهميت زيادي دارد در روي ستاره‌اي به رنگ قرمز در وسط آورده كه خود مي‌تواند نشاني از محصول جديد هم باشد. آوردن نشانه‌هايي در پائين جعبه در يك راستا كه نشانه‌هاي شناخته شده هستند نشانگر مرغوبيت و كيفيت را دارد.

در طراحي اين بسته از كوه استفاده شده كه نشاني از بلندي را دارد. از نتهاي موسيقي كه به صورت خيلي ملايم آورده شده است و بسته‌بندي اين محصول نشاني از صداي بلند و با قدرت دارد، نوشته‌ها در اين بسته‌بندي به رنگ سفيد آورده شده است.

اين بسته‌بندي هم همانند بسته‌بندي ديگر اين شركت از عكس و نوشته استفاده شده و همچنين از رنگ نقره‌اي و مشكي.

در اين بسته بندي نوري كه در وسط آمده مي تواند نشاني از انفجار باشد كه قدرت زياد به وجود آمده است. اصل تصوير شهابي است كه مي تواند تمامي افراد را به خود خيره كند. نوشته ها بارنگ سفيد آورده شده كه تعادلي درنوشته ها ديده مي شود كه سنگيني در بالا و پائين بسته را از بين برده است.

فروشنده:

در تحقيقاتي ميداني كه از فروشندگان صورت گرفته است:

1ـ نقش بسته‌بندي در فروش محصولات بسيار زياد است در بعضي از تحقيقات تا 70% هم رسيده است ولي در مورد وسائل و قطعات جانبي نقش بسته‌بندي تا 98% هم رسيده است. در بسته‌بندي محصولات داشتن توضيحات محصول هم نقش بسزايي دارد و يكي از عوامل كه از واردآوردن خسارت به اجناس و محصول جلوگيري مي‌كند و جلوه بهتري به محصول مي‌دهد همان بسته‌بندي است.

2ـ در مورد مارك و بسته‌بندي 40% مارك محصول مهم است و 40% ديگر هم بسته‌بندي و رنگ و جلب توجه بسته‌بندي مهم است و در 20% ديگر هم هر دوي آنها مهم است كه تعدادي از خريدارها بيشتر مارك محصول را مدنظر دارند و زياد به بسته‌بندي اهميت نمي‌دهند و تعدادي ديگر به بسته‌بندي اهميت بيشتري داده كه حتي مارك محصول را توجه نكرده و به خاطر بسته‌بندي خريداري مي‌كنند.

3ـ در مورد جلب توجه رنگ در بسته‌بندي و اينكه چه رنگهايي در بسته‌بندي محصولات كامپيوتري جلب توجه مي‌كنند همان رنگهايي است كه در قطعات كامپيوتري استفاده مي‌شوند مانند نقره‌اي و مشكي كه نقره‌اي مورد پسند بيشتري است و در بعضي از سليقه‌ها از رنگهاي گرم و تند همراه با رنگ‌هاي ذكر شده مورد پسند واقع مي‌شود.

4ـ در فروش يك محصول با يك مارك اما با دو بسته‌بندي متفاوت آن بسته‌اي بيشتر جلب توجه كرده كه از رنگهاي تند و شاد و شكيل استفاده شده باشد و همچنين اگر اشانتيون هم همراه خود د اشته باشد آن محصول فروش بيشتري خواهد داشت و همچنين جنس كالا در اين مورد مهم است.

5ـ در مورد رنگهاي استفاده شده در بسته‌بندي‌ها گفته شده كه از رنگهاي قرمز- آبي- زرد، مشكي و نقره‌اي و تركيبات شاد و تند اين رنگها بيشتر مورد استفاده قرار گرفته و جذابيت بيشتري هم داراست.

خريدار:

1ـ مواردي كه در بسته‌بندي‌ها باعث جلب توجه در خريداران مي‌شود بيشتر شامل اول مارك محصول و معتبربودن آن و پلم‌بودن و در نهايت بسته‌بندي، كه در بسته‌بندي آن فرم نقش اول و رنگ نقش دوم را دارد ولي در كل هر سه مورد براي خريداران مهم و قابل توجه است.

2ـ از سؤالي كه از خريداران شده است كه آيا فقط به خاطر بسته‌بندي محصول را خريداري مي‌كنند در بيشتر افراد جواب منفي است. يكي از خريداران بسته‌بندي را يكي از دلايل خريد ذكر كرده است و ديگري كيفيت محصول را مدنظر داشته و نوع محصول و مارك و محل توليد و استانداردبودن آن را مدنظر گرفته و در آخر بسته‌بندي را نگاه مي‌كند و ديگري هم مارك را كه نماد كيفيت محصول است در نظر گرفته است و به نظر مي‌رسد كه در محصولات كامپيوتري بيشتر كيفيت مدنظر است تا بسته‌بندي برخلاف محصولات آرايشي و غذايي.

3ـ در سؤالي كه از خريداران شده است در مورد اينكه شناخت قبلي از محصول داشته‌اند يا فقط با پيشنهاد فروشنده و يا طراحي بسته‌بندي تمايل به خريد پيدا كرده‌اند چنين پاسخ‌هايي داده است :

گاهي از يك متخصص كه آشنايي با آن محصول دارد مشورت كرده ولي اغلب با نظر فروشنده و در گاهي اوقات هم با طراحي بسته‌بندي تمايل به خريد پيدا كرده‌اند ولي در بيشتر موارد شناخت قبلي و نظرات فروشنده مهم واقع شده و بسته‌بندي زياد اهميت نداشته است به خصوص در مورد وسايل كامپيوتري.

4ـ نظرات خريداران در مورد بسته‌بندي‌هاي حاضر در بازار، محصولات موس، كيبورد، مانيتور، كيس و اسپيكر اين چنين است:

بسته‌بندي‌هايي كه وارداتي هستند اكثراً خوب مي‌باشند و كيفيت بسته‌بندي‌هاي حاضر در بازار خوب است و در نظر ديگري آمده است كه بسته‌بندي‌هاي موس و كيبورد و اسپيكر در فروش آنها نقش زيادي دارد ولي در بسته‌بندي‌ كيس از اهميت كمتري برخوردار است زيرا خود كيس از نظر ظاهري مهم و به فروش مي‌رسد و در نظر ديگري چون اين محصولات قطعات ظاهري هستند بايد شكيل‌تر و رنگهاي مناسبتري داشته باشند و نظر ديگري هم اينچنين است كه بسته‌بندي اين محصولات بايد از نظر ظاهري بهتر شوند اما از نظر قيمت براي توليدكنندگان ارزان‌تر تمام شود.

5ـ گرافيكي‌بودن (پيكتوگرام) طرح‌هاي روي بسته‌بندي‌ها مورد توجه قرار مي‌گيرد يا عكس كامل يا ديتيلي از آن تصوير قابل قبول‌تر است . پاسخ‌ها چنين آمده است: كه خريدار در بيشتر موارد ترجيح مي‌دهد محصولي را خريداري نمايد كه اگر خود محصول قابل رؤيت نيست حتماً يا لااقل عكس آن روي بسته‌بندي وجود داشته باشد تا بتواند شكل ظاهري آن را ببيند و در پاسخي ديگر آمده كه عكس محصول نقش يك نمونه را ايفا مي‌كند يعني نمونه‌اي از محصول را به خريدار نشان مي‌دهد و حدوداً 50% از افراد با آوردن پيكتوگرام به جاي عكس آن محصول موافق‌تر بودن و استقبال مي‌كردند و چندي از خريداران معتقد بودند كه هر دوي آنها با هم جالبتر و جذاب‌تر مي باشند.

6ـ در سؤال درصد تأثير بسته‌بندي بر خريد آن محصول چنين پاسخهايي داده شده است: عده‌اي گفته‌اند كه بسته‌بندي براي قطعات جانبي 60 % و براي قطعات اصلي مانند مانيتور و ... 10% درصد مي‌باشد ولي گروهي بسته‌بندي را تا 90% هم بيان كرده‌اند ولي بيشتر افراد در پاسخ به اين سؤال 50 تا 70 درصد را گفته‌اند و افراد معدودي هم 20 تا 30 درصد را گفته‌اند.

7ـ در سؤالي كه اگر مارك خوب با يك بسته‌بندي نامناسب باشد خريداري مي‌كنيد يا مارك را همراه بسته‌بندي خريداري مي‌كنيد چنين پاسخهايي داده شده است: هر دو مهم است قطعه‌اي كه كيفيت مناسبي دارد بايد داراي بسته‌بندي مناسبي و خوب باشد تا كيفيت محصول را نشان دهد و گفته شده است كه مارك را همراه با بسته‌بندي خوب خريداري مي‌كنند. عده‌اي گفته‌اند كه مارك خوب هميشه بسته‌بندي خوبي هم دارد و در بعضي از آمار آمده است كه اگر مارك خوب باشد بسته‌بندي آن مهم نيست.

8ـ در جواب آخرين سؤال اين كه آيا شده كه قصد خريد نداشته باشيد و بسته‌بندي باعث جلب توجه شما بشود و شما آن را به خاطر بسته‌بندي خريداري كنيد اين چنين پاسخهايي آمده است: 50% افراد جواب منفي داده‌اند كه به نظر مي‌رسد فقط براي اين نوع محصولات به خاطر قيمت بالاي آنها و همچنين كاربردهاي خاص هر كدام اين چنين پاسخهايي آمده و 50% ديگر پاسخ بلي داده‌اند كه بيشتر براي محصولات كوچك كه مورد استفاده بيشتري دارند و امكان خراب‌شدن آن بيشتر است مانند: موس و كيبورد و اسپيكر را داده‌اند و گفته‌اند كه در محصولات بهداشتي، آرايشي و غذايي اين موردها بيشتر صورت گرفته است.

تحقيقات ميداني :

1ـ چه چيزي در بسته بندي باعث جلب توجه (خريدار) شده است؟

رنگ، فرم، مارك محصول

2ـ آيا فقط به خاطر بسته بندي اين محصول را خريداري كرده ايد؟

3ـ آيا شناخت قبلي نسبت به اين محصول داشته يا فقط با پيشنهاد فروشنده يا طراحي بسته بندي تمايل به خريد اين محصول پيدا كرده ايد؟

4ـ در مورد بسته بندي محصولات (موس، كيبورد، مانيتور، كيس و اسپيكر) چه نظراتي داريد؟

5ـ بيشتر از بسته هايي كه طراحي آنها به صورت گرافيكي (پيكتوگرام) آمده است خوشتان مي آيد يا از بسته هايي كه عكس محصول را دارد؟

6ـ چند درصد بسته بندي بر خريد شما تأثير گذار است؟

7ـ مارك و بسته بندي هر دو مهم (اگر مارك خوب با يك بسته بندي نامناسب باشد مي خريد يا مارك را همراه با بسته بندي خريداري مي كنيد)؟

8ـ شده كه قصد خريد نداشته، بسته بندي باعث جلب توجه شده و به داخل مغازه رفته و خريد كرده ايد؟

1ـ چقدر بسته بندي محصولات در فروش محصول مهم است؟

2ـ خريدار بيشتر به مارك نگاه مي كند يا به بسته بندي؟

3ـ چه بسته بنديهايي با چه رنگهايي بيشتر جلب توجه مي كند؟

4ـ امكان دارد كه از يك مارك با دوبسته بندي متفاوت آورده شود و كدام يك فروش بيشتري داشته؟

5ـ چه رنگهايي بيشتر در بسته بنديها استفاده شده است؟

فهرست منابع و مآخذ

1ـ فرهنگ فارسي عميد، تأليف حسين عميد، جلد اول

2ـ  مجله چاپ و بسته‌بندي، شماره‌هاي 3 و 4 و 6 و 35

3ـ  ويژه‌نامه‌ي داخلي سومين نمايشگاه چاپ و بسته‌بندي (نويد نوين)

4ـ رنگ در بسته‌بندي – ترجمه شبنم فرآيي

5ـ  عناصر رنگ اتين – انتشارات پارت – چاپ دوم – سال 1373

6ـ  مجله صنعت چاپ، شماره‌هاي 121 و 231

7ـ  تحقيقات ميداني

8ـ پايان‌نامه‌هاي (خانم آذر انصاري، مريم حسيني و سمانه نوربخش) دانشجويان دانشگاه سوره و الزهرا

9ـ كتاب بسته‌بندي و تبليغات در مراكز فروش، مؤلف : مژگان اصلاني با همكاري مهدي رضايي

10ـ كتابچه تبليغات