به نام خدا

جزء 17 سوره انبيا

اين سوره در مكه نازل شده و داراي 112 آيه است.

اين سوره چنانكه از نامش پيداست سوره پيامبران است زيرا نام شانزده پيامبر و حالاتشان بيان شده 2آيه در اين سوره از مبدا و معاد سخن مي‌گويد در اين سوره از وحدت خالق و اينكه آفرينش جهان براساس نظم ترتيب است و نيز وجد موجودات در برنماه فنا و مرگ بحث شده .

آيه 10. 4 از پيروزي حق بر باطل خبر مي‌دهد.

آيه 2. 5 آيا قرآن قرآن حادث است.

پس از بحث‌هاي فراوان مفسران به اين نتيجه رسيدند كه منظور از حادث معني قديم آن است.

آيه 1. 6 در اين سوره جالب است كه مي‌گويد حساب به مردم نزديك شده نه مردم به حساب گويي حساب با سرعت به استقبال مردم مي‌رود منظور آن است كه باقيمانده دنيا در برابر آنچه گذشته كم است به همين دليل رستاخيز تركيب ضد همه بود يا اينكه اين تعبير به خاطر بودن رستاخيز است و ظاهرا اين آيه ناظر به قيامت كبري است. آيه 7 پيامبران همه از نوع بشرند و همه انسانها بايد از جنس خودمان باشند با همان احساسات و نيازها تا  دردهاي آنها را درك كندو بهترين طريق درمان را بگويند و اسوه‌اي براي همه باشد .

آيه 8 اهل ذكر چه كساني هستند؟ اين آيه بيانگر يك قانون كلي عقلاني در مورد رجوع جاهل به عالم است. به همين دليل فقهاي اسلام به اين آيه براي مسأله درجه از تقليد از مجتهدان اسلامي استدلال كرده‌اند.

آيه 10 اشاره مي‌كند به اينكه ما به شما كتابي نازل كرديم كه وسيله بيداري شما در آن است آيا تعمل نمي‌كنيد؟ آيات اين كتاب فرياد مي‌زند كه سحر نيست واقعيت است.

10 ـ آفرينش آسمان و زمين بيهوده نيست به اين آيه در پاسخ كساني كه هدف خلقت را عيش و نوش تصور كردند مي‌گويد آسمان و زمين را بيهوده نيافريديم همه از يك بيانگر آفريننده بزرگ باشند و از سوي ديگر به دليل به معاد باشد و گرنه اين همه غوغا براي چند روز معني نداشت.

11 ـ خداوند در اين آيات هدف آفرينش را چيزي جز تكامل و تعالي ما نمي‌داند به تعبير ديگر عالم هستي دانشگاهي است براي تكامل ما در زمينه علم ولي در اينجا سئوال مطرح مي‌شود كه اگر هدف تكامل بود چرا خداوند انسان را از ابتدا كامل نيافريد؟ پاسخ اين است كه تكامل اختياري است، و اگر دست او را به زور بگيرند و ببرند نه افتخار است و نه تكامل.

ستمكاران هنگامي كه احساس عذاب را درك كردند ناگهان پا به فرار مي‌گذارند. آيه 12

12 ـ شرك از پندار سرچشمه مي‌گيرد. پاسخ كوتاه اينكه اگر دو يا چند اراده در عالم حاكم بود هر يك اقتضايي داشت و هركدام اثر ديگري را خنثي مي‌كرد و سرانجام جهان به فساد مي گرائيد.

13 ـ پيدايش همه موارد است.

زنده از آب: دو تفسير مشهور است 1 ـ حيات همه موجودات زنده به آب است همين آبي كه از باران مي‌بارد.

2 ـ ديگر اينكه «ماء» در اينجا اشاره به آب نطفه است كه موجودان زنده از آن به وجود مي آيند.

14 ـ آسمان سقف محكمي است جو زمين همچنين زرهي رزين در مقابل سنگهاي آسماني است همه چنين درجه حرارت را به اين زمين كنترل مي‌كند همچنين ذخيره بسيار لازم براي آب و بخار را از اقيانوسها به خشكي ها انتقال وهمجنين اشعات مضر خورشيد را دفع مي‌كند.

15 ـ همه مي‌ميرند. قرآن مي‌گويد ما شما را با بديها و نيكيها امتحان مي‌كنيم و سرانجام به سوي ما بازمي‌گرديد.

16 ـ انسان از عجله آفريده شده: يعني آنچنان انسان عجول است كه گويي از عجله آفريده شده و تار و پود وجودش از آن تشكيل يافته.

17 ـ عذر بهاي آخرت همه چيزش با دنيا متفاوت است آتش الهي بر قلب آدم مي‌زند. يعني آتش دوزخ قافلگيرانه و ناگهاني است.

18 ـ ترازوهاي عدل در قيامت: نه از پاداش نيكوكاران چيزي كاسته مي‌شود و نه از مجازات بدكاران افزوده.

19 ـ مابه موسي و هارون «فرقان» وسيله تشخيص حق از باطل بخشيديم از فرقان تغيير هاي زيادي شده فرقان اشاره به تورات همه اشاره به ساير معجزات و دلايل موسي باشد.

20 ـ پرهيزگاران را كساني معرفي مي‌كند كه از پروردگارشان در غيب و نهان مي‌ترسند كلمه غيب همه به ذات پاك پروردگار اشاره دارد وهم به اينكه او را در خلوتگاه حاضر و ناظر مي‌دانند.

سوره انبياء

1 ـ ابراهيم نقشه بتها را مي‌كشد كه رشد و رشادت ابراهيم ظاهر مي شود.

2 ـ بت پرستي تنها بتهاي سنگي نيست بلكه هر نوع توجه به غير خدا را شامل مي‌شود.

3 ـ چهل روز مردم براي ابراهيم هيزم جمع كردند تا او را بسوزانند اما خداوندي كه همه چيز به فرمان اوست به آتش زمان داد تا سرد و سالم شود.

4 ـ مقام امامت مقام تحقق بخش است به تمام برنامه‌هاي الهي است.

5 ـ چون لوط از بندگان صالح خدا بود خداوند به او امكان فرار از سرزمين آلودگان را داد مردم آن زمان علاوه بر لواط كارهاي زشت و خبيث ديگري نيز داشتند.

6 ـ كوهها و پرندگان با داوود همصدا مي‌شدند در تسبيح خداوند كه منظور همان تسبيح تكويني است كه با زبان حال در همه جا جهان صورت مي‌گيرد.

7 ـ خداوند بادها را در فرمان سليمان قرار مي‌دهد كه اين كار عجيبي نيست زيرا خداوند به همه چيز آگاه است.

8 ـ اشاره به زندگي ايوب و اين كه خداوند فرزندان آور به حيات نخست بازگردانيد و علاوه به آن فرزندان ديگري نيز به او داد.

9 ـ اين آيه به داستان حضرت يونس و ترك اولي كه انجام داده بود اشاره مي‌كندو به همين خاطر او را به دريا افكند و او در شكم ماهي به خواست خدا وند زنده ماند سرانجام او متوجه تقصير خود شد و به درگاه خدا روي‌آورد خدا هم درخواست او را استجابت كرد.

10 ـ در اين آيه به صفات زكريا اشاره مي‌كند آنها در همه حال نيازمندان را فراموش نمي‌كردند و در خيرات سرعت داشتند آنها در حال نياز و بي‌نيازي، فقر و غنا همواره متوجه خود بودند و خداوند به همسر زكريا قدرت باردار شدن داد.

11 ـ در اين آيه خداوند مريم را در رديف پيامبران قرار داده به خاطر اينكه روشن كند عظمت ويژه مردان بزرگ نيست.

12 ـ خداوند در اين آيه همه پيامبران همچنين حضرت مريم را يك است واحد مي‌نامد و اين يگانگي و وحدت هدف و برنامه آنها بود كه همه از يك مبدا سرچشمه مي‌گرفتند.

13 ـ خداوند در اين آيه ايمان وعمل صالح را به عناون دو ركن اساسي نجات انسانها مي‌داند و مي‌افزايد كه انجام تمام اعمال صالح نيز شرط نيست.

14 ـ كافران در رستاخيز آرزو مي‌كنند كه اي كاش به اين دنيا بازرگدند و جبران كند اما قرآن صراحتا اعلام مي كند كه حرام است يعني ممنوع است.

15 ـ قران به مشركان مي‌گويد آتشگيره جهنم و هيزمي كه شعله‌هاي آن را تشكيل مي‌دهد خود شما و خدايان ساختگي شما است.

16 ـ در آيه بعد مي‌گويد: كساني كه به خاطر ايمان و اعمال صالحشان وعده نيست به آنها از قبل داديم از اين آتش وحشتناك دورند.

17 ـ در اين آيه اشاره به روز قيامت دارد مي‌گويد همانگونه كه ما در آغاز آن را ايجاد كرديم باز هم برمي‌گردانيم پس از آنكه همه چيز در هم پيچيده شد.

18 ـ حكومت زمين از آن صالحان خواهد بود كه يكي از روشنترين پاداش‌هاي دنيوي حكومت روي زمين است.

19 ـ پيامبر رحمت براي جهانيان است زيرا كه وجودش براي همه انسانها آينده تا پايان جهان رحمت است.

20 ـ در آيه بعدي مي‌گويد اگر با اين همه دعوت و پيام ما توجه نكردند به همه آنها به طور يكسان از عذاب الهي اعلام خطر مي‌كنم.

سوره حج

حذب سوم جزء 17

1 ـ اين آيه شامل جمع مردن مي‌شود و مي‌گويد از پروردگارشان بپرهيزند و زلزله را از علامت هاي قيامت مي‌داند.

2 ـ همه از سرشت اند و فزع عقلشان زايل گشته دچار حيرت مي‌شوند.

3 ـ هركس پيروي مي‌كند شيطان پليد را. اخلال او وي را و هدايشت او را به سوي عذاب سعيد ثابت و لازم است.

4 ـ در اين آيه خواسته بفرمايد ما يك يك شما را طفل بيرون مي‌آوريم به هر حال مراد حالت نيرومند شدن اعضا و ؟؟ بدني است.

5 ـ زمين در روياندن گياهان نظير اثر رحم در روياندن فرزند كه آنرا از خاك گرفته بصورت نطفه و پس علقه، آنگاه مضغه، آنگاه انساني زنده درمي‌آورد.

6 ـ اين آيه مي‌خواهد مسئله بحث را از طريق اثبات حقيقت ضد اثبات مي‌كند. البته حقيقت جز فعل حق و خالي از باطل سرنمي زند.

7 ـ نسبت به خاطر نداشتن شعور و اراده هيج نفع و ضرري براي عابدش ندارد و عابدش اگر به دفع و ضرري مي رسد از ناحيه عبادت است كه فعل خود اوست.

8 ـ كسي كه بتها را مي‌پرستد روز قيامت خودش بتها را چنين توصيف مي‌كند كه آنچه من در دنيا مولي و عيش خود گرفتن ضررش نزديكتر از سودش بود.

9 ـ كسي كه ميپندار كه خدا در دنيا و آخرت ياريش نمي‌كند به آسمان بالا شود و آنگاه مسافت را بپيمايد و سپس ببيند آيه كيد و مكرش حكم خداي را كه مايه خشم او شده از بين مي‌برد.

10 ـ خداهر كه را كه بخواهد هدايت مي‌كند و اما كسي كه او نخواهد هدايت كند ديگر هدايت كننده‌اي برايش نخواهد بود، پس حذف اينكه آيات الهي بينات و واضحه الاولاله است كافي نيست مگر اينكه خدا بخواهد هدايشت كند.

11 ـ كساني كه كافر شدند و مردم را از راه خدا بازداشته و مؤمنين را از ورودي به مسجدالحرام، كه ما آنرا معبدي براي مردم قرار داديم. جلوگيري كنند از عذابي دردناك مي‌چشانيم.

12 ـ خداوند مي‌فرمايد وحي كرديم كه خانه مرا براي طواف كنندگان و نمازگزاران در امكان و ساجدان تظهير كن يعني اين خانه مخصوص عبادت من است.

13 ـ مراد بردن نام خدا به بهيمه، بودن آن در هنگام ذبح است و اين خلاف عمل مشركين است كه در راه بتها قرباني مي‌كردند.

14 ـ مناسك حج عبارتست از احرام و طواف و نماز و قرباني و اخلاق و اجتناب از شركت

15 ـ رجس كه از پرستش بتها شروع مي‌شود اجتناب كنيد يعني اولين رجس پرستش بتهاست.

16 ـ در اين آيه شرك را در شرك ورزيدن و سقوطش از درجات انسانيت را و شكار شيطان شدنش را تشديد كرد به كسي كه دارد از آسمان سقوط مي‌كند و عقاب او را به سرعت بگيرد.

17 ـ چون خدا منزه است از تها تقواي شما به او مي‌رسد نه چيزي از اين قرباني‌ها و گوشت و خون عايد خدا نمي‌شود.

18 ـ خداوند آن حيوان را چنين براي شما مسخر نمود تا وسيله هدايت شما به سوي اطاعت شود و شما آنرا قرباني كنيد.

19 ـ خداوند يكي از محرمات را خون و گوشت خوك و آنچه براي خدا ذبح شده نام برده است.

20 ـ خداوند شهادت به ناحق را مانند شرك به خود حساب كرد.

حزب 4 سوره حج

1 ـ خدا از كسانيكي ايمان آورده‌اند دفاع مي‌كند و سر مشركين را و شر مشركين را از ايشنا دفع مي‌دهند.

2 ـ اين آيه به مظلومي مؤمنين اشاره مي كند و اينكه كفار بدون هيچگونه حق و مجوزي ايشان را از وطنشان مكه بيرون كردند.

3 ـ سرانجام انتهاي گذشته به جرم تكذيبشان هلاكت و ابتلاء به عذاب خداي تعالي است.

4 ـ چه بسيار قريه‌ها كه ما اهل آنها را به خاطر ظالم بودن هلاك كرديم.

5 ـ در اين آيه اشاره مي‌كند كه كوري همانا كوري قلب است نه كوري چشم چون كسي كه از چشم كورش باشد قابل جبران با عصا و غيره هست اما كسي كه دلش كورشده ديگر چيزي ندارد.

6 ـ يك روز از روزهاي آخرت كه در آن روزها كفار عذاب مي شوند برابر هزار سال از ايام دنيايي است.

7 ـ زمان اندك و بسيار زياد نزد پروردگار يكسان است به شهادت اينكه بسياري از ظالمان را مهلت داد وبعد به عذاب خود گرفت.

8 ـ رسول آن كسي است كه ملك وحي به او نازل مي‌شود و او ملك را مي بيند ولي نبي آن كسي است كه خواب مي بيند و در خواب به او وحي مي‌شود.

9 ـ القا كننده كه شيطان است خداوند هيچ اعتنايي به او و به كيد او ندارد.

10 ـ رسيدن اشقياء به كال شقاوت خود از ترربيت الهيه‌اي است كه در نظام خلقت موردنظر است.

11 ـ شيطان هم در شيطنتش مسخر خداي سبحان است و او را در كار آزمايش بندگان ، فتنه و.. است دست قرار مي دهد.

12 ـ خدا آنچه را شيطان القا مي‌كند نتيجه نمود، پس آيات خود را در دلها جايگزين مي‌كند تا القا ات شيطان را مايه آزمايش انسانها قرار دهد.

13 ـ در مورد روز قيامت دو نكته مشخص مي‌كند يكي اينكه در آن روز هيچ چاره‌اي يافت نمي شود و ديگر اينكه فردايي ندارد.

14 ـ يكي از خصائص روز قيامت اين مي شود كه آن روز مالك براي خداست.

15 ـ هركس عقاب كند ستمگر خود را به مانند عقابي است كه او از در ظلم كرد. خدا او را ياري مي‌كند واجازه چنين كاري را به وي مي‌دهد.

16 ـ تصرف در تكوين و تشريح از خداي سبحان است و سببش اين است كه خودش حق است.

17 ـ مفاد مراسم غني و حميد اين است كه آنچه كه خدا انجام مي‌دهد نفعش عايد خودش نمي شود و بلكه عالم بندگانش مي‌شود.

18 ـ خدايان دروغين اگر بخواهند يك پيشه كه ضعيف ترين حيوانات است بيافرينند قادر نيستند.

19 ـ از اين آيه دو نكته برمي‌آيد يكي اينكه مسئله قراردادن و رسولان براي بشر به خدا واجب است و ايكه واجب است رسولان معصوم باشند.

20 ـ اين آيه تفريع بر همه مطالب قبل است كه خدا با آنها به مسلمين منت مي‌“مايد بنابراين به ما واجب است كه نماز به پاداريم.