فسيل

فكر كنيد: در مطالعه تاريخچه زمين، سنگ هاي رسوبي بهتر از بقيه اقسام سنگ ها هستند دليل چيست؟ زيرا بيشتر شواهد از لايه هاي سنگ رسوبي و فسيل هاي دورن آنها بدست مي آيد. سنگ هاي رسوبي معمولاً به صورت موازي روي هم انباشته شده اند.

فكر كنيد.

يك جاندار پس از مرگ بايد دور از چه عواملي قرار گيرد تا همه يا قسمتي از جسد آن باقي بماند، در مجاورت هوا يا زير آب تجزيه گرديده قرار نگيرد و خوراك جانوران ديگر نشود.

يك ران مرغ پخته يا جسد مرده ي حيوان را در عمق 20 سانتي متري خاك در هواي آزاد قرار دهيد پس از دو هفته آن را از زير خاك خارج كنيد. چه تغييراتي مشاهده مي نماييد؟ چه عواملي سبب اين تغييرات شده است؟ آن گنديده مي شود و بوي خاصي دارد و حشرات از آن جسد تغذيه مي كنند.

به كمك جاي پاي يك جاندار چه اطلاعاتي درباره آن جاندار مي توان كسب كرد.

وجود زغال سنگ را در يك منطقه، چه اطلاعاتي درباره ي آب و هواي گذشته‌ي آن جا مي توان در بر داشته باشد؟ برخي از فسيل ها مانند زغال سنگ و نفت- كه به آن ها سوخت هاي فسيل هم گفته مي شود به طور مستقيم در تامين انرژي و برخي كاربردها فراوان دارند.

آيا مي توان به كمك فسيل ها مناطق مختلف درياهاي گذشته را از نظر عمق شناسايي كرد؟ بله به كمك فسيل ها مي توان اطلاعاتي درباره خشكي ها درياها، درياچه ها و ... به دست آورد.

از ترتيب پيدايش جانداران در روي زمين چگونه مي توانند به قديم يا جديد بودن لايه هاي رسوبي چين خورده پي برد؟ بله به همين ترتيب توانسته اند اولاً با نوع تحولات و تغييرات جانداران در گذشته آشنا شوند ثانياً نوع جدول زماني را به كمك فسيل ها تنظيم كنند كه راهنماي مناسبي براي تعيين قدمت لايه هاي رسوبي مجهول هم هست.

نوع سازگاري هر كدام از جانداران زير را مشخص كيند.

(گاو= علفزار) (مار= بيابان) (كاكتوس= بيابان) (اردك= آب)

آيا مهاجرت مي تواند يكي از عوامل ايجاد تغيير در جمعيت هاي جانداران باشد؟ براي گفته ي خود دليل بياوريد؟ اگر محيط سازگار باشد جمعيت زياد مي شود و اگر ناسازگار باشد جمعيت كم مي شود.

فشار

درباره ي عبارت هاي زير فكر كنيد. آيا مي توانيد اين پديده ها را به مفهومي كه در ذهن خود از فشار داريد مربوط نماييد؟

لبه تيز چاقو گوشت را به راحتي مي برد اما لبه ي پهن آن نمي برد؟ زيرا فشار در لبه تيز چاقو است.

مرتاض هاي هندي روي يك تخت چوبي پوشيده از ميخ مي خوابند اما نمي توانند روي آن بايستد؟ زيرا وقتي مي خوابند نيروي در بدن بخش مي شود و هيچ دردي ندارد اگر نيرويي كه در آزمايش صفحه ي قبل بر ديوار وارد مي شود حدود 20 نيوتون و مساحت نوك انگشت شما حدود يك سانتي متر مربع باشد محاسبه كنيد كه به وسيله ي نوك انگشت شما به ديوار وارد مي شود چه قدر است؟ چون هر چه مساحت سطح كم تر باشد فشار بيشتر است مساحت سطح چاقو خيلي كم است.

در اين قسمت از يكاي نيوتون بر سانتي متر مربع به عنوان واحد سنجش فشار استفاده كرديم آيا مي توانيد مفهوم اين يكا را در چند جمله براي دوستان خود بيان كنيد؟ نيوتون به متر مربع است كه به افتخار پاسكال فيزيكدان مشهور فرانسوي 1666-1623 ميلادي به نام او ناميده شده است و آن را به علامت pa نشان مي دهند يك نيوتون بر سانتي متر مربع برابر است با 10000 پاسكال.

در يك قوطي فلزي نوشابه ي خالي، مقداري آب داغ بريزيد. سپس آب داغ را خالي كنيد و بلافاصله با انگشت خود در قوطي را مسدود نماييد مواظب باشيد لبه تيز فلزي دست شما را نبرد حالا روي قوطي آب سرد بريزيد چه اتفاقي مي افتد؟ قوطي فلزي جمع مي شود.

فشار هوا روي سطح زمين كنار درياهاي آزاد حدوداً برابر 100000 نيوتن بر متر مربع (10 نيوتون بر سانتي متر مربع) است. هر چه از سطح زمين بالاتر برويم مقدار فشار هوا كمتر مي شود فشار هوا بر فراز قله ي اورست آن قدر كم است كه كوهنوردان بايد براي تنفس از مخازن هواي فشرده استفاده كنند.

بار الكتريكي

1 – دو بادكنك و يك تكه پارچه پشمي تهيه كنيد به داخل بادكنك ها بدميد و دهانه آن را محكم ببنديد.

2 – يكي از بادكنك هاي را با پارچه پشمي مالش دهيد سپس يك بار پارچه و بار ديگر بادكنك را به تكه هاي كاغذ نزديك كنيد. چه روي مي دهد؟ كاغذ ها به بادكنك مي چسبند.

3 – بادكنك را توسط يك نخ آويزان كنيد و آن را با پارچه مالش دهيد اكنون پارچه را بدون تماس با بادكنك به آن نزديك كنيد چه روي مي دهد؟ بادكنك به آن مي چسبد.

وقتي دو جسم را به يكديكر مالش مي دهيم (مثلاً ميله ي پلاستيكي را به پارچه ي پشمي يا مليه شيشه اي يا كسيه نايلوني) يكي از آن ها داراي بار الكتريكي مثبت مي شود و ديگري به همان اندازه بار الكتريكي منفي به دست مي آورد. با توجه به ساختمان اتم توضيح دهيد كه هنگام مالش دو جسم به يك ديگر چه پديده اي رخ مي دهد؟ آنها با تماس به هم جرقه الكتريسته به وجود مي آيد).

گاهي طول جرقه بين ابر و زمين (با دو قطعه ابر) به چند كيلومتري مي رسد. اين عمل را تخليه الكتريكي مي نامند (به تخليه الكتريكي بين ابر و زمين «آذرخش يا صاعقه» گفته مي شود».