احمد جام

 شیخ الاسلام احمد ابن ابوالحزیشمار جامی نامقی ترشیزی نامی‌به شیخ احمد جام  در سال 427 - ۴۴۰فراروی(هجری) - در روستای نامق زاده شد. نیاکان او از نوادگان جریر بن عبدالله بودند. نام او با فرنام‌هایی که به او داده‌اند چنین است:  شیخ‌الاسلام ، قطب‌الاوتاد ،  شیخ ابونصر احمد ژنده ‌پیل. او را گاه پیر جام یا شیخ جام نیز نامیده‌اند.

وی از خداشناسان و پشمینه پوشان(صوفیان) بنام سده پنجم و  ششم فراروی ماهشیدی است. زادگاه وی نامق از سرزمین ترشیز یا کاشمر کنونی بوده و آرامگاه وی در تربت جام می‌باشد. طول‌ عمر‌وی را بیشتر بن‏مایه‌ها ۹۵سال و برخی ۹۶سال یاد کرده‌اند.

در جوانی می‌زده(خمار) و لا ابالی بود و در زیشمار بیست و دوسالگی  دگردیسیی روانی به او دست داد و به یزدانشناسی(عرفان) روی آورد. از مردم کناره گرفت و ۱۸سال در بلندی‌ها نامق و کوهستان بزد گوشه گرفت و به پژوهش در قرآن و تفاسیر و پژوهش در ‌حال عرفا پرداخت. و به خدمت خضر مشرف‌شد .

در چهل سالگی به آموزاندن و راهنمایی و گفتار و نگارش نوشتار و نسک پرداخت. سفرهایی به جاه های گوناگون کرد. در این گشتها بود که رهیافتی در رده‌های گوناگون بوجود آورد و مردمانی به گرد او آمدند. پیر(شیخ) جام در سال 520 - ۵۳۶فراروی-  درگذشت. او را در معدآباد که در آینده به تربت جام آوازه دارشد خاکسپاری کردند.

آثار

آثار او به زبان پارسی هستند دربرگیرنده یک نوشتار ، شش نسک به نثر و یک دیوان سروده :

    نوشتار سمرقندیه

    انس‌التائبین؛ این اثر شیخ با دیباچه ، ویراستاری و تعلیقات دکتر علی فاضل‌از سوی انتشارات توس چاپ گردیده است.

    مفتاح‌النجات؛ این اثر شیخ با دیباچه ، ویراستاری و تعلیقات دکتر علی فاضل‌از سوی انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی‌و پژوهش‌های فرهنگی چاپ گردیده است.

    روضةالمذنبین و جنةالمشتاقین؛ این اثر شیخ با دیباچه ، ویراستاری و تعلیقات دکتر علی فاضل‌از سوی انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی‌و پژوهش‌های فرهنگی چاپ گردیده است.

    کنوزالحکمة؛ این اثر شیخ به ویراستاری دکتر علی فاضل و دیباچه دکتر حسن نصیری جامی سوی انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی‌و پژوهش‌های فرهنگی چاپ گردیده است.

    سراج‌السائرین؛ این اثر شیخ با دیباچه ، ویراستاری و تعلیقات دکتر حسن نصیری جامی از سوی انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی‌و پژوهش‌های فرهنگی چاپ گردیده است.

    بحارالحقیقة؛ این اثر شیخ با دیباچه ، ویراستاری و تعلیقات دکتر حسن نصیری جامی از سوی انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی‌و پژوهش‌های فرهنگی چاپ گردیده است.

    دیوان چکامه احمد جام

آثار خانقاهی و دودمانی درباره شیخ جام

آثاری که درباره زندگی و سرگذشت شیخ جام نگاشته شده و در شناخت زندگی و حکایات سرگذشت ‌وی و فرزندان وی راهگشاست:

    مقامات ژنده پیل؛ نوشته سدیدالدین محمد غزنوی. این اثر‌با دیباچه و ویراستاری دکتر حشمت مؤید سنندجی از سوی انتشارات علمی و فرهنگی چاپ گردیده است.

    مقامات منظوم شیخ جام؛ از سراینده ای ناشناس. این اثر‌با دیباچه و ویراستاری دکتر حسن نصیری جامی از سوی انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی‌و پژوهش‌های فرهنگی چاپ گردیده است.

    خلاصةالمقامات نوشته ابوالمکارم جامی

    رساله‌در اثبات بزرگی شیخ جام؛ نوشته فرزندشیخ، شهاب الدین اسماعیل. این اثر‌با دیباچه ، ویراستاری و توضیحات دکتر حسن نصیری جامی از سوی انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی‌و پژوهش‌های فرهنگی چاپ گردیده است.

    روضةالریاحین؛ به قلم درویش علی بوزجانی. این اثر‌با دیباچه و ویراستاری دکتر حشمت مؤید سنندجی از سوی انتشارات بنگاه ترجمه و پخش نسک چاپ گردیده است.

    حدیقةالحقیقه؛ به قلم نواده شیخ، قطب الدین محمد بن مطهر. این اثر‌با دیباچه ، ویراستاری و توضیحات دکتر حسن نصیری جامی از سوی انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی‌و پژوهش‌های فرهنگی چاپ گردیده است.