سوره حديد

جزء 27 حزب 4 سوره مباركه حديد (مدني)

نكته 1: سبح الله مافي السموات و الارض و هو العزيز الحكيم. اين آيه با تسبيح و تنزيه خدا شروع شده و مي فرمايند: آنچه در آسمان ها و زمين است همواره براي خدا تسبيح مي گويد و او است قادر شكست ناپذير و حكيم علي الا اطلاق. تسبيح در اصل از ماده ي سبح به معني حركت سريع در آب و هوا است. تسبيح نيز حركت سريع در مسير عبادت پروردگار است.

نكته 2: له ملك السموات و الارض يحييي و يميت و هو علي كل شي قدير، اين آيه به مالكيت و تدبير و تعرف خدا و عالم هستي كه لازمه قدرت و حكمت است، پرداخته و مي افزايد: براي خداست مالكيت و حاكميت آسمانها و زمين اوست كه زنده مي كند و مي ميراند ( يحيي و يميت)، و بر هر كار تواناست ( و هو علي كل شي قدير)

مالكيت خداوند نسبت به عالم هستي مالكيت اعتباري و تشريعي نيست، بلكه ماكليت حقيقي و تكويني است، يعني به هر چيز احاطه دارد و جهان در قبضه قدرت اوست به همين علت سخن از زنده كردن و ميراندن و تونايي به هر چيز به ميان آمده است.

نكته 3: او اول است و آخر است و ظاهر است و باطن است و از همه چيز آگاه هست (هو الاول و الاخره و الظاهر و الباطن و هو بكل شي عليم)

توصيف اول و آخر بودن تعبير لطيفي است از ازليت و ابديت توصيف ظاهر و باطن تعبيري است از احاطه وجودي او نيست به همه چيز از همه چيز ظاهر است. چرا كه آثارش همه جا را گرفته و از همه چيز مخفي تر است چون كه ذاتش بركسي روشن نيست.

نكته 4: هو الذي خلق السموات و الارض في سته ايام: او كسي است كه آسمان ها و زمين را در شش روز آفريد مسئله خلقت در شش روز، هفت مرتبه در قرآن مجيد ذكر شده است كه نخستين مرتبه در آيه (54 اعراف) و آخرين مورد آن همين ايه مورد بحث مي باشد. منظور از يوم: روز در اين آيات روز معمولي نيست بلكه منظور از آن دوران است، خواه كوتاه و خواه طولاني براي خداوند هيچ مانعي نداشت تمام عالم را در يك لحظه بيافريند اما عظمت خدا كمتر به چشم مي آمد اين تدريجي بودن سرمشقي است براي تدريجي بودن سير تكاملي انسان و عدم عجله شتاب در رسيدن به اهداف مختلف.

نكته 5: ثم استوي علي العرش: خداوند بعد از آفرينش جهان برتخت قدرت قرار گرفت و زمان حكومت و تدبير جهان را هميشه در دست داشته و دارد، بدون شك خداوند نه جسم است و نه عرش به معني تخت سلطنت مي باشد. بلكه اين تعبير كنايه اي است لطيف از حاكميت مطلقه خداوند و نفوذ تدبير او در عالم هستي.

نكته 6: «يعلم ما يلج في الارض و ما يخرج منها و ما ينزل من السماء و ما يعرج فيها» آنچه را در زمين نفوذ مي كند آنچه از آن بر مي آيد، آنچه از آسمان نازل مي شود و آنچه به آسمان بالا مي رود همه را مي داند و از همه با خبر است. شرح اين معاني توجه بيشتري به انسان در زمينه وسعت علم خداوند مي دهد.

نكته 7: «له ملك السموات و الارض و الي الله ترجع الامور» مالكيت آسمانها و زمين از آن اوست و همه كارها به او بازگشت مي كند. وقتي او خالق و مالك و حاكم و مدبر ماست و همه جا با ما مي باشد مسلما بازگشت همه ما و همه كارها نيز به سوي اوست./ منظور از «له ملك السموات و الارض» بازگشت همه امور به سوي اوست و مقدمه اي است براي بيان قدرت خداوند بر همه چيز براي بازگشت همه چيز به سوي او كه هر دو لازمه مالكيت خد اوند نسبت به آسمانها و زمين است.

نكته 8: «يولج اليل في النهار و يولج النهار في الليل» او شب را در روز و روز را در شب داخل مي كند. به هنگام طلوع و غروب آفتاب هرگز تغيير نظام نور و ظلمت يكباره رخ نمي دهد تا براي انسان ها و موجودات زنده ديگر موجب انواع مشكلات گردد بلكه اين امر به صورت تدريجي رخ مي دهد و موجودات را آرام آرام از روز به شب و از شب به روز منتقل مي كند.

نكته 9: منظور از «لله ميراث السموات و الارض» از اين نظر است كه نه تنها اموال و ثروتهاي روي زمين بلكه آنچه در تمام آسمان و زمين وجود دارد به ذرات پاك او بر مي گردد، همه خلايق مي ميرند و خداوند وارث همه آنهاست.

نكته 10: «من ذالذي يقرض الله فرضا حسنا فيضا عفه له وله اجر كريم» كيست كه به خداوند قرض نيگوئي دهد و از اموالي كه به او بخشيده است انفاق نمايد، تا آن را براي او چندين برابر كند؟ و براي او پاداش فراوان و پر ارزشي است؟

نكته 11: «يقسم النور بين الناس يوم القيامه علي قدر ايمانهم» نوردر ميان مردم در روز قيامت به اندازه ي ايمانشان تقسيم مي شود؟

نتكه 12: منظور آيه « يوم يقول المنافقون و المنافقات الذين آمنو انظرونا من نور كم» روزي كه مردان و زنان منافق به مومنان مي گويند نظري بر ما بيفكنيد تا از نور شما شعله اي برگيرم.

نكته 13: شما خود را به واسطه پيمودن طريق كفر فريب داديد و هلاك كرديد «ولكنكم فتنتم انفسكم» پيوسته در انتظار مرگ پيامبر و نابودي مسلمين و برچيده شدن اساس اسلام بوديد» و تربصتم، بعلاوه در انجام هر كار مثبت و هر حركت صحيح حالت صبر و انتظار داشتيد و تعلل مي نموديد و پيوسته در امر معاد و رستاخيز و حقانيت دعوت پيامبر و قرآن شك و ترديد داشتيد.

نكته 14: منظور از ايه «ماواكم النار» جايگاهتان آتش است، «هي مولاكم» مولي و سرپرستتان همان دوزخ و چه بدجايگاهي است؟! «و بئس المصير» معمولا نسان براي نجات از چنگال مجازات و كيفر در دنيا يا متوصل به غرامت مالي مي شوند، و يا از نيروي يا ورشفيعي كمك مي طلبند ولي در آنجا هيچيك از اين دو براي منافقان و كافران وجود ندارد.

نكته 15: مي دانيد كه خداوند زمين را بعد از مرگ مان زنده مي كند «اعلمو ان الله يحيي الارض بعد موتها» ما آيات خود را در صحنه آفرينش و نيز در صحنه وحي براي شما تبيين كرديم شايد انديشه كنيد. «قدبيناكم الايات لعلكم تعقلون».

نكته 16: منظور از آيه «لايستوي منكم من انفق من قبل الفتح و قاتل» اين است كه آنهايي كه قبل از پيروزي انفاق كردند و پيكار نمودند با كساني كه بعد از فتح اين كار را انجام دادند مساوي نيستند.

نكته 17: منظور از ايه «اولئك اعظم درجه من الذين انفقو من بعد و قاتلوا» اين است كه اين گروه مقامشان برتر و بالاتر از كساني است كه بعد از فتح انفاق كردند و جهاد نمودند.

نكته 18: قيل ارجوا ورائكم فالتسوا نورا ( به آنها گفته مي شود به پشت سر خود باز گرديد و كسب نور كنيد) كه در اين هنگام ( ناگهان ديواري در ميان اين دو گروه زده مي شود كه دري دارد) مصوب فيهيم سورله باب) ولي در دو طرف اين ديوار عظيم يا اين در كاملا با هم متفاوت است درونش رحمت است و بيرونش عذاب  به باطنه فيه الرحمه و ظاهره من قبله العذاب.

نكته 19- شيطان فريبكار كه پايگاهش را در وجودتان محكم كرده بود شما رادر برابر خداوند فريب داد ( و عدلكم بالله الغزور) او با وسوه هايش شما را مغرور كرد گاه دنيا را در نظرتان جاودانه جلوه كرد و گاه قيامت را يك حلواي نسيه قلمداد كرد و ..

نكته 20: مومنان به منافقان مي گويند امروز از شما غرامتي پذيرفته نمي شود كه در برابر آن از غذاب الهي رهايي يابيد و همچين نه از كافران (فاليوم لايوخذ منكم فديه و لامن الذين كفروا) كه منافقان و كافران سرنوشتي مانند هم دارند.