تحقیق رایگان سایت علمی و پژوهشی اسمان

تحقیق درباره بهره وری

مفهوم بهره‌وري

که يکي از مفاهيم اقتصاد است اينگونه تعريف مي‌شود: "مقدار کالا و يا خدمات توليد شده در مقايسه با هر واحد از انرِِِِژي و يا کار هزينه شده". به ديگر سخن بهره‌وري عبارتست از بدست آوردن حداکثر سود ممکن با بهره گيري و استفاده بهينه از نيروي کار، توان، استعداد ومهارت نيروي انساني، زمين، ماشين، پول، تجهيزات، زمان، مکان و…به منظور ارتقاء رفاه جامعه .

بر خلاف پندار برخي افراد بهره وري فقط براي صنايع نيست بلکه بهره وري سطوح مختلفي دارد و همه افراد در همه سطوح نقش دارند يعني اينکه افراد مي‌توانند با تفکر، ابداعات و نوآوري‌هاي خود عملا" در چند سطح گوناگون موثر واقع گردند، سطوح مختلف بهره وري عبارت‌اند از:

سطوح بهره وری

    1- سطح فرد

    2- سطح گروه کاري

    3- سطح سازماني

    4- سطح رشته‌هاي تجاري، خدماتي، صنعتي و يا کشاورزي

    5- سطح بخش‌هاي اقتصادي

    6- سطح ملي و کشوري

    7- سطح جهاني

در سطوح فردي به دنبال تدابيري براي افزايش بهره وري فردي هستيم . و در سطح گروه نيز به دنبال افزايش بهره وري گروه کاري هستيم. بديهي است که موضوع بهره وري بيشتر در سطوح سازماني و رشته‌ها مطرح مي‌شود و بيشترين ضوابط و شرايط مربوط به بهره وري را مي‌توان در آنها مشاهده کرد. چه بسا برخي مشاغل و حتي برخي دستگاهها به دليل انجام فعاليت‌هاي موازي و تکراري بودن وظايف سازماني در يکديگر ادغام شده و برخي از آنها حذف شده‌اند. برخي مواقع ايجاب مي‌کند که بدليل مصالح ملي برنامه ريزان اقتصادي و سياست گذاران مثلا" در زمان جنگ دستور دهند کارخانه‌هاي کالاهاي غيرضروري و لوکس اقدام به همکاري با ساير کارخانه‌هاي توليد مواد غذائي و حتي کارخانه‌هاي ساخت جنگ افزار نمايند و توليد کالاي خود را تعطيل نمايند. و يا مصالح عمومي ايجاب مي‌کند جند خانه که در مسير طرح يک شاهراه واقع گرديده خريداري يا معاوضه گرديده و تخريب شود.

براي بهبود بهره وري موانعي به شرح ذيل وجود دارد:

·         نداشتن اعتقاد و باور ملي به نتايج وفوايد بهبود بهره وري

·         ترس از برخي نمودهاي ظاهري بهره وري از جمله ترس از بيکاري

·         ناآگاهي عمومي نسبت به مفاهيم وجايگاه بهره وري، ميزان اهميت آن ونقش ووظايف افراد در اين راستا

·         بي توجهي به فکرهاي خلاق ومبتکر

·         مقاومت افراد در مقابل تغييرات وعدم تمايل به ترک برخي عادات

·         غرق شدن در روش‌ها و تکنيکها و تغيير باورهاي فکري

·         بلند پروازي وبي توجهي به مسائل به ظاهر کوچک وراه حلهاي خرد

·         مشخص ننمودن متولي کار

·         ناهماهنگي ونبود هدايت ونظارت مناسب

·         ضعف تعهد اجرايي

·         عجله در حصول نتيجه

·         دخالتهاي بي جاي برخي کارشناسان در ساير حوزه‌هاي کاري واظهار نظرهاي غير کارشناسانه

·         عدم وجود کارشناسان خبره و يا عدم انگيزش آنها در ارزيابي سيستم و تجزيه و تحليل و اندازه گيري بهره وري

·         برخورد مقطعي با موضوع بهره وري وناپيوستگي روند بهره وري

فوايد عمومي بهره وري:

·         صرفه جويي در هزينه‌ها

·         افزايش کيفيت (مرغوبيت و مطلوبيت)کالاها وخدمات

·         ثبات قيمتها و يا حتي کاهش آن

·         افزايش سطح رفاه عمومي جامعه

·         افزايش درآمد وسود

·         رضايت عمومي افراد

·         رونق اقتصادي

·         افزايش توليد و ارائه خدمات

·         ثبات اقتصادي در بازار جهاني

·         ايجاد اشتغال

·         توسعه صنعتي

منافع وفوايد بهره وري

براي سيستم‌هاي دولتي و شرکتها را مي‌توان به شرح ذيل برشمرد:

افزايش سود و درآمد

·         کاهش هزينه‌ها

·         افزايش تقاضا

·         رضايت شغلي کارکنان

·         سرعت عمل کارکنان

·         دقت عمل کارکنان

·         ايجاد رقابت سالمتر

·         ارتقاي شغلي کارکنان

·         ايجاد محيط کاري جذاب

·         آموزش عمومي کارکنان

·         افزايش حقوق و دستمزد

·         امنيت شغلي کارکنان

·         انجام درست کارها و انجام کارهاي درست

·         افزايش کيفيت زندگي کاري

·         افزايش رفاه کارکنان

·         افزايش انگيزه کاري

بهبود و ارتقاي بهره وري مستلزم کوشش و تلاش برنامه ريزي شده همه جانبه از سوي افراد و مسئولين ذيربط است که خود نيازمند بهبود شرايط کار و تغيير محرکه‌ها و روشهاي انگيزشي کارکنان، بهبود نظامها، دستورالعملها، قوانين، بخشنامه‌ها، دستورالعملها، روشها، فناوري و غيره مي‌شود.

بطور کلي عوامل موثر براي افزايش سطح بهره وري را مي‌توان چنين برشمرد:

·         1- بهبود کيفي عامل کار، با توجه به اينکه نيروي انساني مهم‌ترين عامل در بهبودي بهره وري مي‌‌باشد لذا مي‌توانند با بکارگيري نکات ذيل موجبات ارتقاي بهره وري را فراهم نمايند .

  الف: نگرشهاي مثبت کاري، به‌عنوان مثال غرور داشتن در کار و متمايل به پيشرفت مستمر.

  ب: کسب مهارتهاي جديد و ارتقاي تخصص با کمک آموزش.

  ج: کمک به همکاران در مواقع لزوم و اجراي کارها به صورت گروهي و دسته جمعي

  د: مشارکت در برنامه‌هاي بهبود بهره وري همچون کميته‌هاي بهره وري، طرح پيشنهادها، نظام جامع کيفيت مديريت و گروههاي کنترل کيفي

  ه: انجام درست کارها از بدو امر

  و: حفظ سلامت جسماني و تغذيه مناسب افراد

  ز: انگيزش مناسب کارکنان از طريق اعطاي پاداشهاي مادي، تفويض اختيار، ايجاد محيط دوستانه و روابط غيررسمي بين کارکنان

  ح: بالا رفتن سطح آموزش مستمر و مداوم نيروي کار

  ط:انجام پژوهش و تحقيقات متناسب با کار

  ي: سپردن کار به کاردان و گماردن افراد در مشاغل متناسب

  ک: ايجاد شرايط خوب کاري و تفريحات سالم براي کارکنان

  ل: بهبود روشهاي انجام کار

  م: استفاده از سيستم مکانيزه و روش خودکار

  ن: حذف مراحل زايد

·         2- بهبود روابط حاکم بين مدير و کارکنان

  الف: بکارگيري سبک مديريتي صحيح و علمي

  ب: توجه مديريت به مشکلات کاري و زندگي کارکنان

  ج: ايجاد سيستم اطلاعاتي مديريتي صحيح جهت استفاده مديران از اطلاعات و آمار درست و دقيق درباره عملکرد سيستم و عمليات انجام شده و ساير اطلاعات مورد نياز.

  د: ايجاد روابط دوستانه و صميمي مديريت با کارکنان

  ه: دادن آگاهي و شناخت به کارگران و کارکنان درباره اهداف و وظايف سازماني و جايگاه افراد درآن.

  ز: ايجاد روحيه همکاري و مشکل گشايي در سازمان و باور داشتن آن توسط مديران و کارکنان.

  ج: کوشش و پشتيباني مديريت در زمينه مديريت مشارکتي و بهره وري .

  ي: بهره‌گيري از سرمايه‌هاي درونمرزي و برونمرزي در فعاليتهاي توليدي و داراي ارزش افزوده و پرهيز از مصرف در امور غير ضروري غير توليدي.

·         3- بهبود در بکارگيري رهاوردهاي فناورانه

  الف: استفاده از ماشين آلات و تجهيزات بهتر و سرمايه گذاري بيشتر در تجهيزات و ماشين آلات.

  ب: اهميت دادن و استفاده از قدرت نوآوري و خلاقيت کارکنان و پژوهشهاي کاربردي آنها

  ج: تحولات و پيشرفت فني و دگرگونيهاي فناورانه

  د: استفاده صحيح و کامل تجهيزات فني و فناوري‌ها

  ه: ايجاد واحدواحدهاي تحقيق و توسعه و اهميت به جايگاه آنها

  و: انجام پژوهش جهت دستيابي به فناوري برتر و کاهش هزينه‌هاي توليد و ابداع محصولات جديد و کيفيت برتر و افزايش توليد.

  ز: يکپارچه کردن صنايع و ايجاد واحدهاي عظيم و توليد هنگفت جهت صرفه جويي ناشي از توليد انبوه.

  ج: تغيير و دگرگوني در کيفيت مواد اوليه و بهبود آن

  ط: تغيير دگرگوني در فرآيند ساخت و عملکرد سيستم و بهبود شيوه‌ها و فنون مهندسي صنايع.

  ي: استفاده از تدابير ارگونومي (مهندسي انساني يا دانش هماهنگ سازي ميان انسان، محيط و ماشين) به منظور سلامتي، شادابي، رفاه و ايمني کودکان

  ک: نظام به موقع خدمات و توليد به هنگام، نظام (just in time production system git)

  ل: نظام موجودي صفر يا بدون انبار، نظام (zero inventory) به منظور صرفه جويي در هزينه‌هاي سرمايه‌اي و عملياتي انبار و انبارداري

  م: استفاده از منابع پربازده.

بديهي است براي افزايش سطح بهره وري عامل يا علت بخصوصي را نمي‌توان ارائه کرد بلکه ارتقاي بهره وري معلول ترکيبي از عوامل گوناگون است و هرکدام به نوبه خود تأثير لازم را مي‌‌گذارد

منابع :

www.asemankafinet.ir