تحقیق درباره انجمن اوليا مربيان

بيست و چهارم مهر،روز پيوند اوليا و مربيان است. در هفته ?پيوند? كه از اين روز آغاز مى شود به دعوتمدير مدرسه، اولياى دانش آموزان، در جلسه اى گرد هم مى آيند. مدير گزارشى ازفعاليت هاى سال گذشته خود و همكارانش را به اوليا ارائه مى دهد و مشكلات مدرسه رابا آنها در ميان مى گذارد و در پايان تعدادى از اوليا براى عضويت در انجمن داوطلبمى شوند. پس از راى گيرى نمايندگان اوليا در انجمن تعيين مى شوند. انجمن اوليا ومربيان يكى از قديمى ترين نهادهاى مدنى است. آغاز همكارى خانه و مدرسه در قالبانجمن به سال ۱۳۲۶ شمسى برمى گردد. در آن سال شوراى عالى فرهنگ، تشكيل اين انجمن هارا در همه آموزشگاه ها و شرح وظايف آنها را تصويب كرد. در سال ۱۳۴۶ شمسى، انجمناوليا و مربيان ايران تاسيس شد و به ثبت رسيد. در مرامنامه انجمن آمده است: ?انجمنملى اوليا و مربيان ايران سازمانى است غيرانتفاعى و غيردولتى، اين موسسه با همكارىو پشتيبانى كسانى كه به تربيت عمومى نونهالان و نوجوانان علاقه دارند تشكيل مى شوندو هدف هاى معين و مشخصى را بر محور سياست هاى كلى آموزش و پرورش كشور و با معيارهاىفدراسيون بين المللى اوليا و مربيان براى نيل به هدف هاى خود تعقيب مى كند. انجمنملى اوليا و مربيان ايران سازمانى است كه در آن تعصب مذهبى، طبقاتى، نژادى و ياسياسى راه ندارد و صرفاً به جنبه تربيتى همگانى متوجه است. همچنين آرمان انجمنبهسازى روابط اجتماعى در سطح كشور و جهان از طريق تربيت نسل جوان به وسيله كسانىاست كه تمام يا قسمتى از وقت، نيرو و كوشش خود را وقف تامين آينده اجتماع و جهانىمى كنند كه ما در آن زندگى مى كنيم...? در انجمن اوليا و مربيان مدرسه، علاوه برنمايندگان اوليا، مديرمدرسه، يكى از معاونان، مربى پرورشى، نماينده معلمان مدرسهنيز عضويت دارند و نماينده شوراى دانش آموزى نيز برحسب ضرورت مى تواند در جلساتانجمن شركت كند. انجمن براى بالا بردن آگاهى خانواده ها و تقويت مشاركت آنها،كلاس هاى آموزشخانواده را در طول سال تحصيلى برگزار مى كند. تصميم گيرى در مورد كلاس هاى تقويتى وفوق برنامه با انجمن است. گردش مالى مدرسه و مسائلى مانند تعميرات، تهيه تجهيزاتزير نظر انجمن است.آنچه كه در آموزش و پرورش به نام ?مدرسه محورى? خوانده مى شود،چيزى نيست جز تفويض اختيارات گسترده براى اداره مدرسه به انجمن اوليا و مربيان. كاهش تصدى گرى دولت و سپردن كار مردم به مردم از طريق تقويت انجمن ميسر است. انجمن هاى اوليا و مربيان در صورتى كه با همديگر ارتباط افقى داشته باشند،مى توانند تبديل به بزرگترين نهاد مدنى جامعه شوند. بيش از ۱۳۰ هزار مدرسه در سراسركشور وجود دارد و هر مدرسه يك انجمن دارد. اگر تعداد اعضاى هر انجمن را به طورمتوسط ۵ نفر فرض كنيم و حداقل در يكصد هزار مدرسه اين انجمن ها شكل گيرند اين نهادىاست با ۵۰۰ هزار عضو فعال كه برگزيده ۱۶ ميليون خانواده ايرانى هستند. اما بر سرراه تقويت و گسترش انجمن ها موانعى وجود دارد. اولين مانع سيستم متمركز و پلكانىآموزش و پرورش است، كه براساس دستورالعمل ها و بخشنامه هاى ادارى و از بالا ادارهمى شود. هر چند در سال هاى اخير از طريق تفويض اختيارات به سازمان هاى آموزش وپرورش و مناطق گام هايى در جهت تمركززدايى برداشته شده است، و بحث ?مدرسه محورى? بهعنوان يك نگرش از سوى مديران آموزش و پرورش مطرح شده است. اما تا رسيدن به نقطهمطلوب فاصله درازى وجود دارد. انجمن ها، نهادهاى دنباله ور هستند و معمولاً نقشآنها تاييد تصميماتى است كه از سوى مدير به عنوان نماينده بوروكراسى قدرتمند ادارىاتخاذ مى شود. سيستم ادارى ميل به تمركز و سلسله مراتب دارد و نهادهايى مانند انجمناوليا و مربيان، شوراى معلمان و شوراى دانش آموزى را از محتوا تهى مى كند و صرفاًپوسته تشريفاتى و نمايشى آنها را حفظ مى كند. مانع ديگر گستردگى اين تلقى در جامعهاست كه گويا وظيفه انجمن فقط جمع آورى كمك هاى مالى اوليا براى جبران كمبودهاىمدرسه است و در واقع به چشم يك موسسه خيريه به آن نگاه مى كنند.

عملكرد نامناسباكثريت مديران مدارس و ضعف بينشى مسئولان ادارى در مورد نقش نهادهاى مدنى بهگستردگى اين تلقى دامن مى زند. به همين دليل بسيارى از اوليا با اكراه در جلساتانجمن شركت مى كنند و نسبت به فعاليت هاى انجمن پيشداورى منفى دارند. مانع ديگرمشكلات معيشتى اكثر خانواده ها وفقر گسترده در جامعه است. اگر فقر فرهنگى و ضعف جامعه مدنىرا نيز به اين عامل اضافه كنيم، به اين نتيجه مى رسيم كه مشكلات ادارى، تنها عاملضعف اين نهاد نيست.به گفته كارشناسان ميانگين سواد در گروه سنى ۱۵ تا ۴۰ ساله كهنيروى فعال جامعه را تشكيل مى دهند، ۵/۵ سال است. ۵/۳ ميليون نفر بيسواد مطلق درجامعه داريم. مردم نسبت به فعاليت هاى سازمان يافته جمعى بدبين و بى ميل هستند. بههمين دليل نقش انجمن ها در مناطق مختلف، برحسب موقعيت اقتصادى، اجتماعى و فرهنگىخانواده ها متفاوت است. در مناطق مرفه نشين شهرهاى بزرگ، انجمن هاى اوليا و مربيانفعال ترند. اما در مناطق حاشيه اى و جنوبى تهران، تعداد كمى از خانواده ها در جلساتانجمن شركت مى كنند. اكثر شركت كنندگان، مادران بيسواد و كم سوادى هستند، كه دركضعيفى از مفهوم مشاركت دارند و هراسان و ترس زده تملق مدير را مى گويند كه شايد ازروى دلسوزى مبلغ كمترى به عنوان كمك به مدرسه از آنها بگيرد! رشد انجمن هاى اوليا ومربيان تابعى است از رشد جامعه مدنى و به نوبه خود بر آن تاثير مى گذارد. طرح هايىمانند خودگردانى مدارس و واگذارى مديريت مدارس قيمت تمام شده و تقويت مشاركت هاىمردمى، بدون نهادسازى و تقويت نهادهاى موجود از قبيل انجمن اوليا و مربيان و شوراىمعلمان، امكانپذير نيست. به تجربه ثابت شده است كه در غياب اين نهادها، سيستم ادارىتوانايى و ظرفيت اجراى طرح هاى اصلاحى را ندارد

خانه و مدرسه زماني مي توانند رسالت آموزشي و تربيتي خاص خود را به نحو مطلوب انجام دهند که هر يک شناخت تربيتي کافي داشته باشند و نقش تربيتي خاص خود را با بصيرت انجام دهند. در اين راستا انجمن اوليا و مربيان هيأتي منتخب از پدران و مادران، دانش آموزان و مريبان مدرسه است که با هدف همکاري در جهت پيشبرد امور آموزش و پرورش دانش آموزان تشکيل مي شود. اين انجمن پيشنهادها و طرح هاي مفيد را به مدير و مسئوولان مدرسه عرضه مي کند و در اداره بهتر امور، يار و ياور صميمي مديران محسوب مي گردد.

انجمن اوليا و مربيان، مظهر همکاري خانه و مدرسه در امر تعليم و تربيت کودکان و نوجونان است. در هفته پيوند اوليا و مربيان که از تاريخ 24 تا 30 مهرماه هر سال برگزار مي گردد، پدران و مادران به مدارس دعوت شده و درباره مسائل تربيتي بحث و تبادل نظر نموده و نمايندگان خود را در انجمن براي  يک سال برميگزينند مشاوره و برنامه ريزي به منظور تحقق اهداف انجمن، همکاري و همفکري با مدير و مربيان مدرسه در مورد برنامه هاي اوقات فراغت دانش آموزان و دعوت از اولياي علاقمند به منظور بهرهمندي از خدمات و ياري هاي آنان براي تهيه و تدارک و تکميل امکانات آموزشي پرورشي مدرسه از جمله مهم ترين وظايف انجمن اوليا و مربيان مي باشند.

اوليا و مربيان، دو بال نيرومند پرواز در آسمان تربيتاند که هيچ کدام به تنهايي نمي توانند اوج گرفتن دانش آموزان، در افق هاي روشن فردا را فراهم آورند. والدين مهربان و معلمان دلسوز بايد با ياري يکديگر، به اميدهاي فرداي اين مرز و بوم، فرصت شکوفايي بدهند.

پيوندى به استحكام مهر

انجمن اوليا و مربيان، تقريباً براى هيچ گروه سنى در كشور ما غريب و نامانوس نيست. تا چندى قبل كه ما مدرسه مى رفتيم سالى دو يا سه بار برگه هاى دعوت نامه انجمن را براى والدين خود مى برديم و پدر و مادرها نيز مجبور بودند براى جلوگيرى از اعتراض مسوولين مدرسه و التماس هاى فرزند در اين جلسات حضور يابند.
امروز هرچند اين تشكل ها سازمان يافته تر شده و ديد والدين و مسوولين نيز نسبت به انجمن ها تغيير كرده و بهبود يافته است اما هنوز هم به اعتقاد كارشناسان، انجمن اوليا و مربيان در كشور ما معنا و جايگاه واقعى خويش را نيافته است.
* محمدحسين فروزان

بر اساس اساسنامه انجمن مركزى اوليا و مربيان هدف نهايى از تعليم و تربيت در آيين مقدس اسلام و به تبع آن در حكومت جمهورى اسلامى، دستيابى به مكارم اخلاقى، يافتن نفس مطمئنه و تزكيه و حركت در صراط مستقيم در جهت وصول به مقام بندگى شايسته خداى توانا با استفاده از زمينه هاى فطرى انسان است.

دو ركن مهم و اساسى اين ترقى تعالى عبارت است از كانون هاى با صفا و با هدف خانواده و مدرسه؛ لذا به منظور برقرارى هرچه بيشتر ارتباط ميان اين دو كانون و در جهت تحكيم همكارى هاى تربيتى و ايجاد هماهنگى بين كليه مراكزى كه تمام يا بخشى از اهداف آن ها هدايت و تهذيب افكار و تربيت اخلاق عمومى است انجمنى به نام انجمن اوليا و مربيان تشكيل گرديد.

شايد بزرگترين رسالت اين انجمن ها مشاركت بين اوليا و مربيان در فعاليت هاى تربيتى و ايجاد مشاركتى جهت توفيق در امر تعليم و تربيت و رفع موانع اجتماعى، اقتصادى و فرهنگى باشد. اما اين انجمن ها به رسالت واقعى و ملى خود تا چه اندازه نزديك شده اند؟
به اعتقاد برخى از والدين دانش آموزان، تشكيل اين انجمن ها فقط بهانه اى جهت حضور والدين براى ايجاد ارتباط مالى ميان آن ها و مديران است.

رنجبر، كه فرزندانش در مقاطع ابتدايى و راهنمايى مشغول تحصيل هستند، پيوند ميان دو نهاد خانه و مدرسه را لازم دانسته و مى گويد: «نفس وجودى اين انجمن ها بسيار مفيد و ضرورى به نظر مى رسد، زيرا موجب مى شود كه والدين از مشكلات دانش آموزان و مدرسه با خبر شده و مسوولين مراكز آموزشى نيز با ارتباط مستمر با والدين از نحوه تعامل آن ها با محصلين و همچنين مشكلاتى كه والدين با فرزندان دارند با خبر مى شوند. اما نكته اين جاست كه به تنها چيزى كه در اين انجمن ها توجه نمى شود همين مسايل است و والدين فقط بايد به صورت يك طرفه از مشكلات مدرسه با خبر شده و از هر گونه همكارى دريغ ننمايند.»

وى مى افزايد: «فرض كنيد دانش آموزى در خانه داراى مشكلى با والدين خود باشد و اگر اين مشكل او به صورت نهفته و پنهان باقى مانده و به مدرسه انتقال پيدا كند موجب بروز مشكلاتى براى وى و ساير شاگردان مى شود و البته عكس اين قضيه نيز صادق است، يعنى اگر مشكلات درسى و ارتباطى او با ساير دانش آموزان به محيط خانه انتقال يابد، در بسيارى از موارد موجب بروز ناهنجارى در محيط خانه و در تعامل با ساير اعضاى خانواده مى شود.»

به اعتقاد وى با توجه به اين موارد، اين انجمن ها فى نفسه بسيار مفيد است اما جايگاه آن در ميان خانواده ها به خوبى تدوين نشده است و مدارس نيز از عملكرد آن ها برداشت و تصوير اشتباهى دارند و فعاليت آن را به عنوان سمينارى براى حل مشكلات ادوارى مدارس مى دانند.

رضازاده، دبير يكى از دبيرستان هاى دخترانه تهران نيز در مورد علل عدم موفقيت انجمن اوليا و مربيان مدارس كشور معتقد است: «يكى از موانع پيشبرد اهداف انجمن، ناشى از مسايل فرهنگى جامعه است. فرهنگى كه در افكار و سيستم روان شناختى ما مستقر شده و تغيير آن صبر و حوصله زياد و مداومت دقيق مى طلبد.

در جامعه ما متاسفانه فرهنگ فردگرايى بر جمع گرايى غالب است و همين مساله سبب مى شود كه اعضاى انجمن ها كه متشكل از اولياى خانه و مربيان مدرسه هستند، تصميم گيرى  هاى مناسب جمعى نداشته باشند. شوراى مدرسه، معلمان، شوراى دانش آموزان و انجمن اوليا و مربيان اركان هر واحد آموزشى را تشكيل مى دهند و به نظر مى رسد نظام تصميم گيرى و تصميم سازى در مدارس بايد با مشاركت مجموعه اين شوراها انجام شود و در حقيقت انسجام و پيوستگى اين ركن ها با يكديگر است كه مى توانند با بازنگرى و تعريف مجدد در رفتارهاى مناسب در محيط آموزشى، با توسعه فضاى همكارى و مشاركت در مدرسه و با ايجاد ارتباطات مطلوب بين دانش آموزان، اوليا و معلمان فضاى مدرسه را به محيطى با نشاط و مطلوب تبديل كنند.»
اين در حالى است كه به عقيده مديران و مسوولين سازمان مركزى انجمن اوليا و مربيان برداشت و نگاه اكثر والدين به اين انجمن درست نبوده و هدف از تشكيل چنين جلساتى دانش افزايى والدين، راهنمايى خانواده ها، تحكيم روابط ميان اوليا و مربيان و ارتباط مستمر والدين با اولياى مدرسه است كه به اين منظور مى توان به تاسيس و راه اندازى مراكز مشاوره خانواده به عنوان يكى از مهمترين اولويت هاى كارى اين سازمان در سال جارى اشاره كرد.

دكتر جلاليان، كارشناس امور تربيتى در اين خصوص مى گويد: «بايد دو نكته مورد توجه قرار گيرد، اول اين كه تاكنون اكثر پژوهش هاى انجام  شده پيرامون مهمترين وظايف و اهداف انجمن ها بيانگر نتايج مثبت و اميدوار كننده در خصوص تغيير نگرش والدين در زمينه مسايل تربيتى و رضايت مندى آنان از خدمات ارايه شده بوده است. نكته ديگر اين كه معتقدم حضور اوليا در اين عرصه مشاركت با هر قوت و ضعفى و در هر شرايطى عامل مهم، اساسى و موفقيت آميز به شمار مى آيد. بنابراين كاربرد اصطلاح عدم موفقيت براى انجمن قابل تعميم نيست.»

وى در عين حال مى افزايد: «البته اين مطلب بيانگر نبود موانع، مشكلات و محدوديت  در حوزه فعاليت اين انجمن ها نيست و بى ترديد اين مراكز نيز مانند ساير بخش ها با مسايل و مشكلاتى مواجه هستند كه مهمترين آن ها را مى توان در عدم نگرش صحيح برخى از مسوولان و مديران به نقش، جايگاه و اهداف پيش بينى شده انجمن، تصويب قوانين و مقررات محدود كننده و متناقض با وظايف مصوب انجمن ها، عدم فضاى امن روانى براى بيان نظرات و انديشه ها، عدم اطلاع رسانى و مقايسه عملكرد انجمن هاى واحد هاى آموزشى در سال هاى مختلف، عدم ارتباط مستمر اعضا با مجمع عمومى اوليا عدم پيش بينى مشوق  هاى لازم به منظور تجليل از فعالان انجمن، عدم آشنايى برخى اعضا با سياست ها و قوانين و مقررات و كمبود آموزش هاى لازم در زمينه مهارت هاى بحث گروهى و عدم آشنايى با قوانين تصميم گيرى گروهى و غيره مشاهده كرد.»

وى ضمن تاكيد بر ايجاد هماهنگى بين نقش تربيتى خانواده و مدرسه و ايجاد توافق بين اوليا و مربيان در حوزه اصلى و ارزش هاى حاكم بر جامعه و نظام تعليم و تربيت معتقد است: « ترويج فرهنگ يادگيرى مستمر در ميان اولياى دانش آموزان و خانواده ها، پيشگيرى  از آسيب هاى روانى، اجتماعى و عاطفى نوجوانان، تاكيد بر هنجارهاى اجتماعى از طريق ارايه الگوهاى مناسب به دانش آموزان و فراهم نمودن بسترهاى لازم به منظور مشاركت اوليا در نظام تصميم گيرى مدرسه در راستاى ايجاد فرصت هاى آموزشى از مهمترين رسالت هاى انجمن هاى اوليا و مربيان است كه بايد به صورت كاملاً جدى تر به آن ها نگريست و زمينه را براى اجرايى شدن آن فراهم كرد.»

آنچه مسلم است آموزش و پرورش مهمترين ركن توسعه در جوامع پيشرفته محسوب مى شود و به اعتقاد صاحب نظران توسعه، امروزه تنها كشورهايى مى توانند به حيات خود ادامه دهند كه از چهار قدرت فرهنگى، آموزشى، اقتصادى و سياسى بهره مند باشند.
اين در حالى است كه دستيابى به قدرت فرهنگى -كه يكى از مهمترين ابزارهاى توسعه محسوب مى شود- تنها در سايه توجه به حوزه آموزش و پرورش و فعاليت در اين زمينه حاصل مى شود.

تشكيل شوراها و انجمن هايى مانند «اوليا و مربيان» نيز گامى موثر در تداوم آموزش فرهنگى با استفاده از انتقال تجربيات به ويژه در ميان خانواده هاست. از سويى آنچه كه موجب عدم موفقيت كامل و دست يابى به اهداف نهايى انجمن ها مى شود ريشه در عدم درك متقابل اوليا و مربيان از يكديگر و شايد ديد هر دو طرف به يكديگر همراه با سوء ظن باشد!

در صورتى كه اگر اين دو كانون (خانه و مدرسه) كاركرد صحيح خود را بيابند، در پيشبرد روند تحصيلى دانش آموزان بسيار مفيد و موثر خواهد بود؛ لذا با برنامه ريزى مناسب بايد ارتباط متقابل مدارس با اولياى دانش آموزان را تقويت كرد تا اين پيوند زيبا به سادگى نگسلد.

از خانه تا جامعه تنها يک گام: مدرسه!

مدرسه اولين گام کودک در ورود به اجتماع، زندگي جمعي و آشنا شدن با دنياي پيچيده بيرون از خانه است. رشد شخصيتي و فکري کودک که در خانه شکل گرفته، در مدرسه تکميل شده قوام مي يابد. مدرسه آغاز جداشدن کودک از خانواده است! در گذشته نه چندان دور اين کودک بود که در روز اول مدرسه مي گريست و اينکه اين مادر است که با آگاهي از نقش مدرسه و آغاز انفکاک از فرزندي که پيش از اين جزئي از وجودش بود ، با چشمي اشکبار فرزند را راهي مي کند تا براي حضور در اجتماع آماده شود. به راستي نقش مدرسه در تربيت کودک بسيار حياتي و اساسي است به همين دليل است که بايد والدين و معلمان در ارتباط تنگاتنگ با يکديگر باشند و در پرورش کودک يکديگر را ياري رسانند. و آيا اين مهم در مدارس ما قابل اجراست؟ کلاس هاي پرجمعيت، حجم بسيار زياد دروس، معلمي که خود دغدغه هاي بسيارش را ، حتي هنگام  درس گفتن در پس ذهن دارد آيا مجال اين مي يابد که با تک تک والدين دانش آموزان انبوهش در کلاس ارتباط برقرار کرده ، ضعفها ، کاستي ها و يا توانايي ها و برتري ها کودکان را با والدين در ميان گذارد و با هم فکري آنان شيوه رفتاري يکساني را در خانه و مدرسه در پيش گيرد؟ انتخاب روز پيوند اوليا و مربيان، و يا هفته ايي براي آن( مهر 30-124 ) براي به انجام رساندن اين کار سترگ به جا ، ولي بسيار بسيار ناکافي است و اميدواريم که اهتمام معلمان، مربيان و اولياء مدرسه و خانه به تعليم، تربيت و رشد شخصيت کودک به اين يک روز و هفته خلاصه نشود.

نبايد انديشيد که وظايف خانه و مدرسه و انجمن اوليا و مربيان در نظارت بر توانايي ها و يا کاستي هاي درسي کودکان و نوجوانان بايد خلاصه شود. چنانکه گفته شد بايد پس از ورود کودک به مدرسه، والدين و معلمان کودک را براي زندگي اجتماعي آماده کنند." امروز مي بينيم جوان 25-24 ساله جوان خامي است که نمي تواند به خوبي از عهده مسئوليت هاي اجتماعي خود برآيد و دليل عمده آن نيز اين است که بسترها و نهادهاي اجتماعي که جوان بتواند در آنجا تمرينات لازم را انجام بدهد، به اندازه کافي وجود ندارد."₍₁₎

امروزه شاهد آن هستيم که جامعه ما يک جامعه قانون مدار نيست از کوچک و بزرگ و پير و جوان قانون را  در زندگي لازم الاجرا نمي دانند اين همه از آنجاست که خانه و پيامد آن مدرسه ، کودک و نوجوان را براي حضور در اجتماع، پاي بندي به قوانين آن و حضور فعال و پرتوان در آن آماده نکرده است.

متاسفانه در مدارس ما تفکر و نوع نگرش به زندگي در زيرحجم عظيمي از محفوظات مدفون شده است " ما آنقدر اطلاعات مي دهيم که دانش در لابلاي آن اطلاعات گم مي شود... در لابلاي اين اطلاعات تفکر گم مي شود يعني اينکه ما مجالي براي انديشيدن ايجاد نمي کنيم."₍₂₎

اين همه نشان از آن است که خانه و مدرسه ارزيابي درستي از نيازمندي هاي جامعه نداشته ، کودک و نوجوان را در جهت اين نيازمندي ها آماده نساخته اند.

" انجمن اوليا و مربيان بايد بداند که يک عضو از يک سيستمي است که مبادرت به تربيت جوانان نموده پس بايد موقعيت خود را در آن سيستم به خوبي بشناسد و نيز شناخت کاملي نسبت به عوامل تاثيرگذار ديگر پيدا کند و اين کار، زمينه را براي يک تاثيرگذاري مثبت در يک برنامه ريزي خوب فراهم مي کند . خلاصه کلام اينکه ما بايد بدانيم افرادي که در مظان تعليم و تربيت ما قرار دارند چه کساني هستند؟ در چه دنيايي به سر مي برند؟ دغدغه خاطرشان چيست و آرزوها و آرمانهايشان چيست؟ "₍₃₎

آنچه جاي تقدير دارد آنکه انجمن اوليا و مربيان به منظور گسترش دامنه فعاليت خود و در راستاي يکي از وظايف تعيين شده اين انجمن مبني بر" آگاه کردن اوليا به مسائل ديني ، تربيتي، اخلاقي و مشاوره با آنان در هماهنگ کردن روش هاي تربيتي و آموزشي در محيط خانه و مدرسه" اقدام به انتشار کتب تربيتي کرده تا از اين راه کاستي هاي موجود را تا حدودي مرتفع نمايد. واحد انتشارات اين انجمن از سال 1363 شروع به کار کرده و تا کنون 160 عنوان کتاب در موضوعات دين، روانشناسي و علوم اجتماعي به چاپ رسانده است.

جامعه توسعه يافته در اولين گام نيازمند انسان توسعه يافته است. " توسعه پايدار و منطقي و قابل قبول ، توسعه ايست که به شخصيت انسان ها و به خود انسان ها بپردازد. مراد ما توسعه شخصيت انساني در جهت اهداف فرهنگي و مدني است که دين ترسيم و بيان مي کند"₍₄₎

پي نوشتها:

1- دکتر ميرباقري ( مجموعه سخنراني هاي چهارمين کنگره سراسري انجمن هاي اوليا و مربيان سراسر کشور)

2- حجت الاسلام و المسلمين دکتر بهرام محمديان ، همان، ص 166.

3- دکتر ميرباقري ، همان، صص 4 و 53.

4- حجت الاسلام دکتر بهرام محمديان ، همان، ص 168.

منابع :

http://www.irna.ir/occasion/24mehr84/indexpeyvand.htm

اهداف و وظايف انجمن اوليا ومربيان واحدهاي آموزشي

مدرسه مهم ترين نهاد اجتماعي ، تربيتي وآموزشي ، و اصلي ترين ركن تعليم وتربيت است كه به منظور تربيت صحيح دانش آموزان درابعاد ديني ، اخلافي ، علمي ، آموزشي ، اجتماعي و كشف استعدادها وهدايت و رشد متوازن روحي و معنوي و جسماني آنان برابر ضوابط وزارت آموزش وپرورش تأسيس و اداره مي شود. اين نهاد با همكاري كليه ي كاركنان و با مشاركت دانش آموزان و اولياي آنان زير نظر مدير مدرسه اداره مي شود. 

_{اركان مدرسه}

1-  مدير مدرسه

2-  شوراي مدرسه

3-  انجمن اوليا ومربيان

4-  شوراي معلمان

5-  شوراي دانش آموزان

 انجمن اوليا ومربيان

انجمن اوليا ومربيان هر مدرسه هيأت منتخبي است از اولياي دانش آموزان و مربيان همان مدرسه كه با تفاهم و صميميت م به منظور تقويت همكاري و مشاركت اولياي دانش آموزان جهت كمك به ارتقاي كيفيت فعاليت هاي آموزش وپرورش و گسترش ارتباط خانه ومدرسه ، برطبق مقررات و ضوابط وزارت آموزش وپرورش انجام وظيفه مي نمايد.

 الف – ترتيب اعضا

1-  مدير مدرسه

2-  يكي از معاونين و انتخاب مدير

3-  نماينده ي شوراي معلمان

 4-  معاون پرورشي يا يكي ازمربيان امور تربيتي ، و در صورت نبود مربي ، يكي از معلمان آگاه به مسائل تربيتي به انتخاب مدير

5-  برگزيدگان اولياي دانش آموزان

 تبصره ي1:تعداد اولياي دانش آمو زان و نحوي انتخاب آنان جهت عضويت درانجمن و چگونگي وزمان تشكيل جلسات برابرماده ي

19 آيين نامه ي انجمن مركزي اوليا ومربيان خواهد بود. ( دربند 20 شرح وظايف ، به آن اشاره شده است .)

تبصره ي 2 : درصورت لزوم ، مدير مدرسه مي تواند ازنماينده ي شوراي دانش آموزان و برحسب موارد از افراد ذي ربط و صاحب نظر براي شركت درجلسات انجمن دعوت كند.

_{ب- شرح وظايف انجمن اوليا و مربيان آموزشگاه}

1-تأمين مشاركت فكري ، فرهنگي ، عاطفي وآموزشي اوليا وتقويت ، هماهنگي و همسويي تربيتي و آموزشي خانه ومدرسه

2-جلب همكاري اولياي دانش آموزان جهت مشاركت و كمك و ارتقاي كيفيت فعاليت هاي مربوط و ارائه ي پيش نهادهاي لازم به مدير مدرسه

3-مشاوره و برنامه ريزي درجهت  تحقق هرچه بهتر اهداف انجمن

4-همكاري و مشاركت با شوراي معلمان دربرگزاري كلاس هاي فوق برنامه

5-برنامه ريزي و تصميم گيري جهت تشكيل جلسات آموزش خانواده

6-  همكاري و مشاركت بامدير مدرسه دراجراي فعاليت هاي پرورشي ، برگزاري اردوهاي دانش آموزي و بازديد از مراكز علمي ،

آموزشي وفرهنگي

7-  تلاش و همكاري براي جلب مشاركت اولياي دانش آموزان ، صاحبان ِحَرف ، افراد خير ومؤسسات خيريه درتأمين امكانات مورد

نياز و بهبود اداره ي امور مدرسه   

8-  تهيه ي برنامه ي بهداشتي و پزشكي با مشاوره ي افراد آگاه ، و كمك به مراقبان بهداشت ونظارت براجراي آن درمدرسه

9- همكاري م مشاركت درباره ي چگونگي قدرداني از كاركنان ، اولياي دانش آموزان و اعضاي شوراهاي مدرسه با رعايت ضوابط ومقررات مربوطه

10- برنامه ريزي و تشكيل جلسات عمومي اولياي دانش آموزان

11- نظارت برچگونگي اخذ كمك هاي مردمي با رعايت قوانين و مقررات مربوطه

 12- تشكيل شوراي مالي مدرسه با عضويت مدير مدرسه ، رئيس انجمن ونماينده ي شوراي معلمان دراولين جلسه ي انجمن

13- مشاركت دراجراي برنامه هاي كارآموزي هنرجويان در هنرستان ها

14- نظارت برنحوي هزينه ي وجوه حاصل از كمك هاي مردمي ، خدمات فوق برنامه ، سرانه ي دانش آموزان وكمك هاي شوراهاي آموزش  وپرورش از طريق شوراي مالي و مطابقت موارد هزينه با برنامه هاي مصوب شوراي مدرسه 

15- بررسي و اتخاذ تصميم نسبت به سرويس رفت وبرگشت

 16- انتخاب نماينده براي شركت در شواري مدرسه

هم چنين براساس موارد آيين نامه ي انجمن اوليا ومربيان واحدهاي آموزشي ، وظايف زير نيز بر عهده ي انجمن اوليا ومربيان مدرسه مي باشد :

       ماده ي 16– مدير مدرسه موظف است حداكثرتا اخرمهرماه هرسال ( پايان هفته پيوند ) از تمام اولياي دانش آموزان دعوت به عمل آورد وپس از تشكيل جلسه ي عمومي اوليا ، با استفاده از آگاهي هاي خود مخصوصاً  محتواي كتاب آشنايي با انجمن اوليا ومربيان ؛ لزوم تشكيل ، فوايد و وظايف انجمن امده است براي آنان تشريح كند.

          ماده ي 19 – تعداد اعضاي اولياي منتخب براي عضويت درانجمن مدرسه برمبناي زير تعيين مي شود:

1-  درمدارسي كه عده ي دانش آموزان آن ها كم تر از 300 نفرباشد، عده ي اولياي منتخب جمعاً هفت نفرخواهد بود كه چهار نفر عضو اصلي و 3 نفربقيه عضو علي البدل هستند.

2-  در مدارسي كه عده ي دانش آموزان آن ها بيش از 300 نفرباشد، به ازاي هر 100 نفردانش آموز اضافي يك نفراز  اوليا بر تعداد اعضاي اصلي افزوده مي شود . ولي عده ي اعضاي علي البدل هم چنان 3 نفرخواهد بود.

ماده ي 20- مدت زمان كار انجمن اوليا ومربيان هر مدرسه يك تحصيلي است ودر مهرماه هرسال انتخابات بايد تجديد شود . اعضاي انجمن سال گذشته در صورت برخورداري از شرايط انتخاب مي توانند دوباره خود را براي عضويت در انجمن نامزد كنند.  

منبع :

http://schools.roshd.ir/beheshti2/anjoman.htm

دست پرورده اوليا تربيت يافته مربيان (يك گزارش )

وقتي سال هاي اول فرستاديمش مدرسه، فكر مي كرديم محيط درس و مدرسه او را آرام كند، اما نه تنها اينطور نشد، بلكه بچه ظرف چند سال تبديل شد به يك نوجوان شر و شلوغ. مسئولان مدرسه، مرتب دنبال ما مي فرستادند كه بياييد پرونده اش را بگيريد. در خانه هم مادرش حريفش نمي شد. الان دانش آموز دبيرستان است، اما محيط دبيرستان هيچ تاثيري در بهتر شدن شرايطش ندارد. ما كه جز اخطارهاي ناظم و مدير، چيزي از انجمن اوليا و مربيان نمي بينيم. نمي دانم اين انجمن به چه كاري مي آيد؟
مرد با ناراحتي حرف مي زند، گاهي اشك در چشمانش حلقه مي زند. باز هم از فرزندش مي گويد: حالا ديگر خيلي وقت ها از خدا طلب مرگ پسرم را مي كنم، نمي دانيد اين پسر با من و همسرم چه مي كند. هر كاري مي كنيم اصلاح نمي شود، نه درس مي خواند، نه حرف گوش مي كند. مرتب سركوچه با بچه هاي خلاف همراه است، معتاد شده، مزاحم مردم مي شود، تا به حال چند بارمزاحم مردم شده و پاي مرا به نيروي انتظامي كشيده است. هر قدر براي او صحبت مي كنيم يا او را نصيحت مي كنيم، هيچ فايده اي ندارد. او را التماس مي كنم، قبول نمي كند. مادرش را مي زند، مرتب همسرم گريه و زاري مي كند. خدا شاهد است از نظر مالي و مادي هرچه خواسته است، برايش فراهم كرده ام، ولي زندگي ما را از زهرمار تلخ تر كرده. نمي دانيم چه كنيم، به كجا پناه بياوريم، هرچي نذر مي كنيم كه اين بچه خوب شود، هيچ اثري ندارد.
بعد از خانه و خانواده، مدرسه و مربيان مدارس مهمترين نقش را در تربيت فرزندان جامعه ايفا مي كنند و به همين دليل است كه متخصصان تعليم و تربيت بر ضرورت هماهنگي اين دو نهاد اساسي در تربيت بچه ها پافشاري مي كنند، يعني اگر خانه و مدرسه براي تربيت بچه ها با هم هماهنگي نداشته باشند و يكي از اين نهادها بهترين رفتار رابا بچه داشته باشد اما نهاد ديگر با آن هماهنگ نباشد همه كارهاي مثبت آن نهاد از بين مي رود. تشكيل انجمن اوليا و مربيان در ايران و به نام هاي ديگر در سراسر جهان براي ايجاد هماهنگي در تربيت فرزندان هر جامعه مي باشد. اگر چه متاسفانه بعد از تشكيل چندين دهه از انجمن اوليا و مربيان فعلي يا انجمن خانه و مدرسه سابق، ما نتوانسته ايم انجمن هاي قوي تاثيرگذاري در نظام تعليم و تربيت كشور داشته باشيم، اما بايد تلاش كرد كه انجمن اوليا و مربيان از شكل سوري خارج شده و موجب پيوند مستحكم خانه و مدرسه در جامعه ماگردد.
ضرورت اهداف تشكيل
انجمن اوليا و مربيان
تشكيل انجمن اوليا و مربيان در مدارس كشور چه ضرورتي دارد چرا بايد اوليا و مربيان همواره رابطه محكم و قوي داشته باشند و براي تعليم و تربيت صحيح فرزندان جامعه با هم پيوند بخورند؟ اين سؤال هايي است كه در ذهن برخي از اوليا وجود دارد.
به اعتقاد متخصصان تعليم و تربيت، خانه و مدرسه يا اوليا و مربيان دو نهاد و عنصر اساسي و عميق در تعليم و تربيت بچه ها هستند و نقش آنها در تربيت هاي دانش آموزان تفكيك ناپذير است.
متخصصان تربيتي مي گويند: در هر مدرسه اي كه پيوند اوليا و مربيان قوي بوده است، دانش آموزان آن مدرسه هم در زمينه آموزشي و هم در زمينه اخلاقي و پرورشي از رشد چشمگيري برخوردار بوده اند و به همين دليل پيوند اين دو نهاد در جامعه بسيار ضروري است.
زيرا اگر يكي از اين دو نهاد رسالت خود را خوب انجام دهد ولي نهاد ديگر با اين نهاد هماهنگي نداشته باشد و كارهايش مخالف و متضاد با اين نهاد باشد، عملا كارهاي مثبت و ارزشمند نهاد اول از بين مي رود و اين دو نهاد كارهاي يكديگر را خنثي مي كنند.»
در حال حاضر بيش از 115 هزار انجمن اوليا و مربيان در سراسر كشور وجود دارد كه داراي يك ميليون و 150 هزار عضو مي باشند. اما متأسفانه عملكرد اين انجمن ها چشمگير و قابل لمس نيست و بيشتر حالت سوري و شكلي دارند و به گفته برخي از معلمان و اوليا، كاري جز امضاء كردن دفتر انجمن كه از طرف ادارات آموزش و پرورش به هر مدرسه داده مي شود، انجام نمي دهند. شايد وزارت آموزش و پرورش ادعا كند كه انجمن هاي فعالي نيز در مدارس كشور وجود دارند، ولي حقيقت اين كه انجمن هاي فعال به صورت استثناء هستند و قاعده موجود فعال نبودن اين انجمن هاست.
تربيت خانه، تربيت مدرسه
«او» كارمند بانك است و از وضعيت مالي نسبتاً خوبي برخوردار است. داراي دو فرزند پسر و يك فرزند دختر است كه به شدت از دست پسر بزرگ خود ناراضي است. مي گويد: «خدا مي داند كه آنچه پسر بزرگم خواست برايش تهيه كردم. بعنوان يك دانش آموز، همه چيز دارد: تلويزيون، ويديو، كامپيوتر، لباس هاي گوناگون، حتي دو تلويزيون براي خانه خريده بودم كه او به خاطر ديدن يك برنامه با برادر و خواهر كوچكش دعوا نكند. هميشه به حد كافي پول توي جيب او مي گذاشتم تا احساس كمبود نكند، خلاصه در هيچ كاري براي او كم نگذاشتم. اما متأسفانه به هيچ صراطي مستقيم نيست، خودمان هم نمي دانيم مشكل او چيست. مربيان مدرسه هم فقط ايراد مي گيرند و شكايت مي كنند و تهديد. چند بار او را پيش روانپزشك و روانشناس بردم، باز فايده اي نداشت. حتي يك بار خودم به نيروي انتظامي رفتم و از آنها خواستم كه او را بخواهند و او را تهديد و تنبيه كنند، شايد بترسد و دنبال برخي كارها نرود ولي بازهم فايده اي نكرد.
اين كارمند بانك در ادامه مي گويد: «هرچي فكر مي كنم كه در زندگي چه بدي كرده ام كه گرفتار اين پسر شده ام به جايي راه پيدا نمي كنم. هم خودم نماز مي خوانم و هم همسرم و كلاً خانواده مذهبي هستيم، ولي نمي دانم چرا اين بچه اين طور شده است، پيش امام جماعت مسجد رفتم و از او هم كمك خواستم، او هم نتوانست براي ما كاري انجام دهد. اي كاش وضع مالي من خوب نبود، اما فرزند خوبي داشتم تا مرا درك كند و اذيت نكند. از قول من به مردم بگوييد كه حواستان به بچه هايتان باشد، بچه اگر كج شد و به راه كج رفت، زندگي را بر شما سياه خواهد كرد، حتي اگر بيشترين ثروت دنيا را داشته باشيد. شايد يكي از اشتباهات بزرگ من اين بود كه در سال هاي كودكي و نوجواني فرزندم، بيشتر دنبال كار و درآمد بودم و زياد كار مي كردم و اوقات زيادي در خانه نبودم كه كنار بچه ها باشم و ببينم آنها چه مي كنند. دعا كنيد بچه من اصلاح شود.»
فرزند صالح آرزوي همه اوليا
هيچ پدر يا مادري را نمي توان يافت كه نسبت به سرنوشت اخلاقي و تحصيلي فرزند يا فرزندان خود بي تفاوت باشد. حتي كساني كه در دوران نوجواني و جواني خود ازنظر تربيتي و تحصيلي موفق نبوده اند، دوست دارند كه فرزند شايسته، صالح، تحصيل كرده، خوب، خوش اخلاق داشته باشند. با اين وجود متأسفانه اكثر والدين در تربيت صحيح فرزندان خود موفق نيستند، چرا؟
اين يك سؤال اساسي براي امروز جامعه ماست زيرا باوجود آنكه همه والدين دوست دارند فرزنداني خوب تربيت كنند و باتوجه به اينكه نظام و حكومت به شدت نسبت به مسائل تربيتي، ديني، اخلاقي و تحصيلي جوانان حساس است، ولي در تربيت صحيح جوانان و نوجوانان كشور موفق نبوده اند و ناكام مانده ايم. نتايج آزمون ها و امتحانات مدارس كشور به خصوص در مقاطع راهنمايي و دبيرستان نشان مي دهد كه درحال حاضر درصد قابل توجهي از دانش آموزان سراسر كشور قبل از اخذ مدرك ديپلم، از دور تحصيل خارج مي شوند، البته صرف خارج شدن از دور تحصيل و عدم ادامه تحصيل از اهميت مهمي برخوردار نيست، آنچه كه نگران كننده مي باشد اين است كه بخش زيادي از كساني كه از دور تحصيل خارج مي شوند، نوعاً به مسيرهاي كج هدايت مي شوند و با كساني دوست مي شوند كه آينده مناسبي را نمي توان براي آنها پيش بيني كرد. تحقيقات نشان مي دهد كه دانش آموزاني كه به علم و دانش علاقه نشان داده اند، زمينه انحراف اخلاقي و تربيتي آنها به شدت كاهش يافته است. بنابراين وضعيت مدارس كشور نشان مي دهد كه ما نه تنها در آموزش بچه ها، بلكه در پرورش آنها نيز به شدت دچار مشكل هستيم.
عشق و آرزو لازم است ولي كافي نيست
تحقيقات، مطالعات و مشاهدات گوناگون نشان مي دهد كه صرف داشتن علاقه يا آرزو و عشق به هدف، دليل كافي براي رسيدن و دستيابي به آن هدف نيست و بدون برنامه ريزي و تلاش و كوشش هيچ كس قادر نيست به آرزوها و اهداف خود دست يابد. همه ما دوست داريم ثروتمند باشيم يا هر جواني دوست دارد كه در آزمون ورودي دانشگاه موفق شود يا يك ورزشكار مشهور گردد، خيلي ها دوست دارند خانه هاي بزرگي درتهران داشته باشند، عده اي دوست دارند به يك مقام حكومتي بلندپايه دست پيدا كنند و بالاخره همه والدين دوست دارند كه بچه هاي خوب، باتربيت، تحصيل كرده و فعالي داشته باشند، اما صرف داشتن اين آرزوها و علاقه ها كافي نيست. براي رسيدن به يك آرزو يا هدف، عشق و علاقه لازم است اما كافي نيست. بعداز آرزو، عشق و علاقه براي رسيدن به هر هدف يا آرماني، داشتن برنامه براي رسيدن به آن هدف و تلاش و كوشش در جهت اجراي برنامه مهمترين نياز دستيابي به اهداف انسان درهركاري است.
چگونه مي توانيم فرزندان خوب تربيت كنيم
چگونه مي توان بچه هارا خوب تربيت كرد؟ اين سؤال بسياري از والدين ايراني است. امروز اكثر والدين از اينكه نمي توانند بچه هاي خود را درست تربيت كنند، نگران هستند، زيرا آنها در جامعه مي بينند كه يك فرزند ناصالح و بد چگونه زندگي را براي والدين خود به جهنم تبديل مي كند و هيچ كس راضي نيست كه سرنوشت زندگي او چنين شود. به همين دليل اكثر والدين تلاش مي كنند تا آنجا كه ممكن است شرايطي را براي فرزندان خود فراهم سازند كه آنها خوب تربيت شوند. بسياري از والدين حتي ممكن است خودشان غذاي خوب نخورند يا لباس خوب نپوشند و خود سواد نداشته باشند، اما تلاش مي كنند كه براي فرزندان خود هم غذاي خوب، هم لباس خوب هم مدرسه خوب فراهم كنند تا مشكلي نداشته باشند و به درس و مشق خود خوب برسند. اما متأسفانه بسياري ازبچه ها، آن طور كه والدين آنها دوست دارند، تربيت نمي شوند و به همين دليل است كه بعدازمدتي اختلاف والدين و بچه ها بالا مي گيرد، واين امر آن قدر ادامه پيدا مي كند كه برخي والدين قيد داشتن بچه خوب را مي زنند و اساسا بچه ها را به حال خود رها مي كنند، زيرا مي بينند هركاري كه مي كنند، بچه هاي آنها حرف گوش نمي كنند و راه خود را ادامه مي دهند.
مشكل كجاست
چرا با وجود اينكه والدين دوست دارند كه بچه هاي خود را درست تربيت كنند و با وجود اينكه سعي مي كنند اكثر نيازهاي معيشتي آنها را خوب تأمين كنند و همه تلاش و كوشش خود را صرف امور بچه ها مي كنند، اما بچه ها درست تربيت نمي شوند؟ به راستي چرا خيلي از والدين درتربيت صحيح بچه هاي خود ناموفق هستند، مشكل كجاست، علت چيست و چه بايد كرد؟ چرا با وجود اين همه زحمت و تلاش و كوشش والدين، بچه ها گوششان به حرف آنها بدهكار نيست و با آغاز دوران نوجواني و جواني كاملا مسيري را انتخاب مي كنند كه با خواسته ها و آرزوهاي والدينشان درتضاد است؟ عده اي درس هاي خود را خوب نمي خوانند، برخي دوستان ناباب پيدا مي كنند، عده اي پرخاشگر مي شوند و مرتب با والدين يا معلمان خود در مدرسه درگير مي شوند، برخي ها كارهاي زشت و عجيب و غريب انجام مي دهند، در كوچه و خيابان ول مي گردند و اوقات خود را بدون برنامه سپري مي كنند، سيگار مي كشند، دعوا مي كنند و مزاحم مردم مي شوند.
حقيقت اين است كه برخلاف تصور عمومي كه فكر مي كنند به راحتي مي توان يك بچه را خوب تربيت كرد، تربيت بچه ها يكي از كارهاي بسيار پيچيده و سخت است و هيچ بچه اي با حرف و نصيحت درست تربيت نمي شود.
يك خطاي بزرگ
يكي از خطاهاي بزرگ كه برخي از مردم مرتكب آن هستند، اين است كه فكر مي كنند اگر براي فرزندان خود امكانات مادي فراواني فراهم كنند و هرچه كه بچه هايشان دوست داشتند براي آنها تأمين كنند، مشكل تربيتي بچه ها حل مي شود و آنها درست تربيت مي شوند، اما شواهد زندگي بسياري از خانواده هاي متمول نشان مي دهد كه اين چيزي جز يك خطاي آشكار نيست. چه بسا خانواده هايي كه ازنظر مالي وضع مناسبي نداشته اند، اما فرزندان آنها كاملا خوب تربيت شده اند. به عقيده بسياري از متخصصان تعليم و تربيت اساسا اين كار كه والدين بچه ها را بخواهند در ناز و نعمت پرورش دهند، كار صحيحي نيست، چون اينگونه بچه ها، وقتي وارد جامعه پيچيده اي مثل جامعه امروز ما شوند، قادر به تحمل سختي ها براي حل مشكلات زندگي خود نخواهندبود و عملا در زندگي موفق نخواهندشد.

منبع :

http://www.kayhannews.ir/830721/5.htm