آگاهي ديني و ازدواج جوان

براي يك زندگي مطلوب و منطبق بر اصول اخلاقي ، مسئله مهم ميزان آگاهي و تقيد كساني است كه آن زندگي ( خانواده ) را تشكيل داده اند و با تشكيل خانواده  مي خواهند يك بهره مناسب از گذران عمر بگيرند . به طور معمول براي دادن اطلاعات از بايد ها استفاده مي شود ، ولي در اين مقاله بنابراين داريم كه نبايد ها شروع كنيم تا نتيجه گيري اصلي به عهده مطالعه كننده باشد.

1-                ازدواج نبايد بدون توجه به شرائط و موقعيت هاي زوج جوان صورت گيرد .

اين پسر و دخترند كه بايستي با تلفيق مجموعه توان ها و توانمندي هاي خود به يك زندگي سر و سامان دهند نه ديگران . يكي از مشكلات اساسي زوج هاي جوان در جامعه ما اين است كه جوان با يك فكر و انديشه ارماني در صدد رسيدن به مدينه فاضله است و اين گونه تفكر به او اجازه نخواهد داد تا واقعيت هاي موجود در جامعه را احساس و لمس كند . از سوي ديگر واقعيت هاي موجود در جامعه ، خود را به گونه اي ديگر جلوه مي دهند و اولين تضاد اين گونه ايجاد مي شود . از اين رو بهترين زندگي را كساني دارند كه بتوانند از اين جدال و تضاد به عافيت رهايي يابند .

از جمله شرائط و موقعيت ها ، شرائط  اجتماعي و فرهنگي زوج  جوان يعني طبقه و پايگاه اجتماعي پسر و دختر است  كه بايستي اين شرائط همخوان باشد  . از شرائط ديگر تناسب جسمي و سني زوج است كه بر اساس ديدگاه هاي بزرگان دين و هم چنين روان شناسان بايستي به ميزاني معين از رشد جسمي و سني ديده رسيده باشند و دقيق تر از رسيدن به اين رشد ، تناسب اين دو با هم است . براي مثال پسري همسري بزرگ تر از خود برگزيند يا فاصله سني 10 سال يا بيشتر باشد ، مشكلات عديده اي در اين مورد رخ مي نمايد كه مجال طرح آن ها نيست .

2-                انگيزه ازدواج نبايد شهوت و خوش گذراني باشد .

براي ازدواج انگيزه هاي عالي و ارزشمندي چون پاسخ به نداي فطرت ، تلاش در بقاي نسل ، عمل به سنت رسول الله ، تكميل و تكامل و از همه قوي تر اطاعت فرمان خداوند وجود دارد كه چنان چه هر كدام از اين ها به عنوان انگيزه ازدواج باشد ، لذت و شهوت و غريزه و .... را به همراه خواهد داشت تا جايي كه براي اين لذت  و شهوت ثواب هم خواهد بود . اما اگر اين ارزش هاي عالي ملاك قرار نگيرد چون آن  خواست ها مادي و هدف هايي سهل الوصول اند مداومت بر آن ها انسان را خسته ، سرخورده و محدود خواهد كرد .

3-                 ازدواج نبايد همراه با انگيزه هاي مادي و دنيوي باشد

ازدواج هايي كه براي رسيدن به عشق ، جاذبه هاي مايد و قدرت و مال و موقعيت هاي اجتماعي يا دست يابي به امكانات و بهره هاي دنيوي انجام شود ، به علت مادي و نسبي بودن اين اهداف و به ويژه  در كوران حوادث و اتفاقات تحت تاثير شديد قرار مي گيرند و از بين مي روند ، معمولا به نتيجه مطلوب نخواهند رسيد .

4-                ازدواج نبايد براي برآورده شدن خواست هاي ديگران باشد .

به طور معمول ، آرزوهاي پدران و مادران ، ايده آل هاي آنان ، خودسري ها و كج فكري هاي آن ها اي حتي انتقام جويي آنان از زندگي و محروميت هاي قبلي شان فرزندان را به سوي ازدواج هايي سوق مي دهد كه در آن بايستي كه يك طرف عمر مظلوميت و تحقير را تحمل كند و گذشت و صبوري از خود نشان دهد و به قول معروف بسوزد و بسازد يا اين كه هر دو طرف ( زن و شوهر ) خود را محكوم به پذيرش اين تحكم بدانند يا با دست آوردن اندك بهانه اي بخواهند خود را از اين تحكم پذيري رها ساخته ، در نتيجه با طلاق يا جدايي يا .... زندگي را بر خود و خانواده ناگوار و تلخ كنند .

ناگوار تر از اين ، خواست هاي افراد ديگري به غير از پدر و مادر است . در بعضي جوامع ديده شده است كه دختر خون بهاي مقتول است يا دختر به همراه مادر در خانه ناپدري يا ... زندگي كرده براي امرار معاش تن به سرنوشتي مي دهد كه خود در شكل گيري آن نقشي ندارد .

5-                انگيزه ازدواج  نبايد چشم و هم چشمي ها و مقايسه هاي اجتماعي باشد .

چه بسا مشاهده شده است كه پسر يا دختري تنها به خاطر اين كه مادر يا پدرش مي خواهند فرزندشان از ديگر سن و سال ها و بستگان كم تر و …

جلوه نكند ناخواسته درگير سرنوشتي مي شود كه نه به صلاح اوست و نه خود  نقشي  در شكل گيري آن داشته است .

6-                ازدواج نبايد بدون جلب نظر و راهنمايي و هدايت والدين باشد .

هرچند كه در موارد بالا معمولا گناه متوجه پدران و مادران و جامعه است ليكن توجه به اين نكته نيز ضروري است كه والدين بايستي به طور حتم در زندگي و تشكيل خانواده فرزندشان نقش داشته باشند  يعني لازم است حد و مرز ها رعايت شود و فرزندان خودسرانه براي رسيدن به آن چه امروز مي بينند اقدام به ازدواج نكنند . تناسب ميان زوج جوان .‌چنان چه همراه با نظر و راهنمايي والدين باشد نتيجه بخش خواهد بود .

7-                ازدواج نبايستي بدون مشورت و چاره انديشي با بزرگان صورت گيرد.

تجربه اي كه بزرگ تر ها از زندگي خود آموخته اند در موقعيت هاي بايستي مورد استفاده كوچك تر ها قرار گيرد . سخن به جايي است كه گفته شده است انسان بايد دوبار زندگي كند بار اول تجربه كسب كند و بار دوم با استفاده از آن تجربيات گذشته يك زندگي سالم داشته باشد . انسان انديشمند با كمي تامل  به اين نتيجه مي رسد كه از آن جا كه دوبار زندگي كردن ممكن نيست پس به جاي زندگي اول مي توان از تجربه ديرگان و پيشينيان بهره جست . البته اين امر در مسئله ازدواج بسيار ضروري است چرا كه آگاهي نسبت به مسائل اجتماعي از يك سو و شناخت اصل با توجه به تعلقي كه به اصل و نژاد خود دارد از سوي ديگر در مسئله همسر گزيني و توافق زن و شوهر در زندگي بسيار مهم و حساس است .

8-                ازدواج نبايد بدون توجه به قوانين و دستور هاي الهي اسلام باشد .

غريزه جنسي در بسياري از موجودات از جمله حيوانات وجود دارد و انسان نيز در اين ويژگي با حيوانات مشترك است . ليكن آن چيزي كه موجب تفاوت انسان از ساير حيوانات شده موقعيت و مقام و منزلت انسان در نظام هستي است به همان اندازه كه انسان در نظام هستي متمايز از ساير حيوانات از برتري و شرافت برخوردار است مسئله براورده كردن غريزه جنسي نيز بايد با شرافت ارزش و توجه همراه باشد .لذا مكتب حيات بخش اسلام براي رسيدن انسان به زمينه اي غريزه جنسي را ارضا نمايد دستور ازدواج و زوجيت مرد و زن را مطرح كرده و بر مشروعيت آن تاكيد دارد . دستور ها و آداب خاص كه اسلام براي زن و شوهر قرار داده همه براي حفظ شرافت و جايگاه انسان است تا جايي كه تمرد و سرپيچي زن از شوره را به نوعي مستوجب عقاب  دانسته و افراط و تفريط در اين موارد را بين زن و شوهر

مورد ملامت و سرزنش قرار داده است . بنابراين توجه به قوانين اسلام موجب سعادت و پيشرفت خواهد بود و در هيچ موردي تا كنون قانوني بهتر و متعالي تر از اسلام ارائه نشده است .

9-                در ازدواج انتخاب همسر نبايد بدون معيار و ملاك باشد .

مكتب انسان ساز  اسلام و هم چنين روان شناسان بر انتخاب همسر و توجهي كه در اين بحث مورد نظر است تاكيد فراوان دارند همه اين تاكيدات براي به كار گيري ملاك و معيار انتخاب است . آن چه در اسلام به نام قانون كفويت مطرح سات تعبير بسيار جامع و پر محتوايي است كه بررسي آن در جايگاه خود نياز به ارائه مقالات متعددي دارد كه در اين جا به اختصار از آن خواهيم گذشت .

در كفويت همسران مسئله كفايت و جاميعت مطرح شده است و هم در ارتباط بين زن و شوهر و در جنبه هاي جسمي ، جنسي ، عقلي ، فرهنگي ، علمي ، اخلاقي ، اجتماعي ، روحي ، رواني ، ديني ، خانوادگي و..... مورد نظر مي باشد . آن دو بايد همه اين جنبه ها را به عنوان  ملاك براي انتخاب همسر در نظر بگيرند .

10-           ازدواج نبايد فقط تحت تاثير عوامل اجتماعي صورت گيرد .

انگيزه هاي اجتماعي مخصوصا آن دسته كه در ارتباط با گروه همسالان ،

علت و انگيزه انجام فعاليتي مي شوند در ازدواج بايستي بسيار كنترل شده و دقيق مورد تحليل و توجه قرار گيرند . اين انگيزه ها اغلب آني و زود گذر است و بسياري از اوقات هم فريبنده و كاذب . دوست يابي ها ، محبت ها و عشق هاي خياباني و كوچه  بازاري كه معمولا از موارد منفي عوامل اجتماعي انمد و مقبوليت عام اجتماعي نيز ندارند بايد در ازدواج كاملا كنترل شوند زيرا اگر ازدواجي با اين انگيزه ها و عوامل انجام بشوند داراي عاقبت و پايان خوبي نخواهد بود.

11-           ازدواج نبايد مخالف امور و مقتضيات طبيعي باشد .

در نظام هستي كه نظامي داراي ضابطه و حساب دقيق است مسئله زوجيت يكي از مسائل مهم است. زوجيت لازمه تكامل و تكميل  و ثمردهي

هستي موجودات است و براي اين امر مهم شرائط طبيعي نيز در نظر گرفته شده است به عنوان مثال گرده افشاني گياهان در زماني معين به نتيجه خواهد رسيد و ازدواج هم در كودكي يا ميانسالي و پيري نتيجه خوبي نخواهد داشت و لذا در ازدواج بايد به اين گونه امور و موارد دقت كافي شود و بدون توجه به اين مسايل نبايد ازدواج انجام پذيرد .

(وزارت آموزش و پروش، نشريه پيوند ، 1380 ص 282 و 283)

ازدواج و ملل

سقراط : ازدواج كنيد بهر وسيله كه مي توانيد اگر زن گيرتان آمد بسيار خوشبخت خواهيد شد و اگر گرفتار يك همسر بد شويد فيلسوف از آب در خواهيد آمد و اين براي هر مردي خوبست .

انگليسي : اول زناشويي كن عشق خودش به وجود مي آيد .

براون : با زني ازدواج كنيد كه اگر (( مرد )) ميبود بهترين دوست شما مي شد.

ژرژ هربرت : براي شوهر دانش لازم است و براي زن نجابت .

ايتاليايي : شرهاي سه گانه عبارتند از : طوفان . آتش و زن .

انگليسي : زن شري است مورد نياز – زن و موسيقي تاريخ بردار نيست .

يغمايي

زن چو باشد هم غرور و دانا            دل چو هوشيار و كاردان گردد

خرمي ها بود در آن خانه                عشق وشور و هنر بودن از زن

چون بهشت برين شود دنيا            خانه چون روضه جنان گردد

كه در آن بانويي است فرزانه           پيشرفت بشر بود از زن

هلندي ها : وقتي در خانه زن خوبي باشد خوشي از در و ديوار مي بارد .

اسپانيوليها : خوشبختي و يا بدبختي مرد . زن اوست . به زن بي صدا و سگ اعتماد مكن – زن تحقير مي كند كسي را كه او را دوست دارد و مي ستايد و كسي را كه از او بدش مي آيد .

ايرلنديها : سه طبقه از مردان از شناسايي زنان عاجزند : جوانان . ميانسالان . پيران .

بلغاريها : زن فقط سنش و آنچه كه نمي داند مخفي مي كند .

ايرانيان : زن يكي – خدا يكي * زن بلاست ولي هيچ خانه اي بي بلا نباشد.

اسلام : زن امانت خداست نزد شوهر – جز با زنان عاقل و آزموده مشورت مكن .

ازد واج و تالاسمي

تالاسمي چيست و چگونه به ارث مي رسد ؟

(( قبل از آغاز يك زندگي مشترك با يك آزمايش ساده خون و مشورت اطمينان يابيد كه حامل ژن تالاسمي نيستيد .))

تالاسمي چيست ؟ تالاسمي نوعي  اختلال خون است كه به ارث مي رسد در اين بيماري مقدار هموگلوبين بدن كاهش يافته و كم خوني ايجاد مي شود .

خون از چه ساخته شده است ؟ خون از مايع زرد رنگي به نام پلاسما و سه نوع سلول خوني ( گلبول قرمز . سفيد و پلاكت ) تشكيل شده است .

گلبول هاي قرمز پر از گلوبين هستند هموگلوبين اكسيژن را از هواي داخل ششها مي گيرد و آنرا به بافتها مي رساند و دي اكسيد كربن را از بافتها گرفته و از طريق ششها دفع مي نمايد .

كمخوني چيست ؟ اگر تعداد گلبولهاي قرمز يا مقدار هموگلوبين موجود در آن كم باشد كمخوني ايجاد شده وچون بافتها به علت كمبود هموگلوبين اكسيژن كافي دريافت نمي كنند فرد بيمار مي شود.

كمخوني چگونه اندازه گيري مي شود ؟

كمخوني با اندازه گيري مقدار هموگلوبين و گلبولهيا قرمز موجود در خون اندازه گيري مي شود .

چگونه تالاسمي از والدين به فرزندان منتقل مي شود ؟

براي ساخت هموگلوبين در گلبول قرمز . فرزند از مادر و يك ژن از پدر به ارث  مي برد اگر پدر و مادر حامل ژن تالاسمي يا مبتلا به كمخوني خفيف باشند فرزند يك ژن تالاسمي از مادر و يك ژن تالاسمي از پدر به ارث مي برد ودر نتيجه مبتلا به تالاسمي مي شود كه به آن تالاسمي ماژور گويند .

آيا تالاسمي ماژور درمان قطعي دارد ؟

خير آن دسته از بيماران براي ادامه حيات ناچارند به طور مرتب از تزريق خون و آمپول دسفرال استفاده  نمايند . ولي اين اقدامات كافي نبوده و كمخوني ناشي از بيماري منجر به توقف رشد , بزرگ شدن طحال , بزرگ شدن استخوانها به ويژه پيشاني و گونه ها , تغيير شكل چهره كودك و آماده شده زمينه هاي براي ابتلا به بيماري هاي عفوني مختلف مي گردد .

تزريق آمپول دسفرال چگونه و به چه منظوري انجام  مي شود ؟ در هر ميلي ليتر گلبول قرمز تزريق شده يك ميليگرم آهن وجود دارد بر اثر تزريق مكرر خون آهن اندك اندك  در اعضاي خاص به ويژه كبد , قلب , غدد مترشحه داخلي , لوزالمعده . پاراتيروئيد ذخيره شده و به آن آسيب مي رساند  تنها دارويي كه مي تواند آهن اضافي از جدا كرده و از طريق ادرار و مدفوع دفع نمايد دسفرال است  كه موثر ترين شيوه مصرف آن اين است كه هر روز 12-8 ساعت  توسط پمپ تزريق شود كه اين خود موجب هزينه زياد صرف وقت و نگراني والدين  و كودكان معصوم خواهد شد .

آيا راهي براي پيشگيري از  ابتلاي كودكان به اين بيماري پر هزينه وجود دارد ؟ بلي , قبل از اينكه زوجين تصميم به ازدواج بگيرند بايد با يك آزمايش ساده خون و مشورت با پزشكان مشاوره اطمينان يابند كه حامل ژن تالاسمي نيستند در صورت مثبت بودن فردي  را براي همسري انتخاب نماييد كه حامل ژن تالاسمي نباشد در غير اين صورت بايد دقت نماييد با استفاده از روشهاي مناسب پيشگيري  از بارداري از بچه دار شدن صرفنظر نمايند .

شروع زندگي         Married  couple

(( از نشانه هاي خداوند اين است كه از جنس خودتان براي شما زنان و همسراني آفريد  تا در كنارتان به سكون و آرامش درآئيد و بين شما رحمت و صميميت قرار داده كه در اين كار نشانه هايي است كه  از براي افرادي كه اهل فكر  و انديشه هستند ))

كسي برگرفت از جهان كام دل                 كه يكدل بود با وي آرام دل

                                                                             سعدي

سخن از خانواده , اهداف , چگونگي تشكيل و ارزش و تقدس وشيوه حفظ و استحكام آن سخت از آرامش روحي تعالي و كمال انسان است . چه انسان خود و جامعه خود را در خانواده و از دريچه زندگي خانواده مي شناسد و مي يابد . جامعه شناسان آلماني (( ساموئل كنيك )) در كتاب تحول ازدواج در دوران معاصر اظهار داشته است كه سه عامل مهم افراد را به طرف ازدواج كشانيده است :

ميل داشتن فرزند

نياز اقتصادي

عشق

در جهان بيني اسلام اهداف ازدواج و تشكيل خانواده را متعدد مي دانند از جمله :

پاسخ به نداي غريزه و فطرت

ايجاد كانون آرامش براي دو همسر

در قرآن كريم 21 سوره روم خداوند مي فرمايد :

(( از نشانه هاي او (خدا )  اين است كه از خود شما برايتان همسراني آفريد تا در كنار آنها آرام بگيريد و ميان شما دلسوزي ودوستي به وجود آورد براستي كه براي مردمي بينديشند نشانه هاست .

 داشتن فرزند تربيت كودكان و نوجواناني صالح و سالم و نيكوكار

 حفظ عفت و پاكدامني

 دوستي و محبت و عشق

 اجراي سنت رسول (ص)

  تامين سلامت جسم و روان و برقراري تعادل در وجود ادمي

 كمك به تكامل و رشد يكديگر

وظايف و كاركردهاي اساسي خانواده :

 كاركرد زيستي , توليد مثل و بقاي انسان

پرورش و آموزش كودكان و نوجوانان

ارضا و اقناع  ميل جنسي

تامين امنيت جسمي و روحي اعضاي خانواده

معيار ها و عوامل مناسب در ازدواج و تشكيل خانواده متعادل :

بعد از اسلام كه بالاترين نعمت هاست همسر خوب و شايسته بزرگترين نعمت زندگي است ( رسول اكرم ص )

معيارهاي مناسب متعددند از جمله :

 تناسب اقتصادي , مذهبي

  تناسب فرهنگي

  حسن خلق

  تناسب ظاهري

  تناسب سني

  تناسب هوشي

  تناسب خانوادگي

  سلامت جسماني

  سلامت رواني  و عقلي

احاديث ازدواج

1_ كسي ازدواج كند نصف دينش را حفظ كرده است . پامبر ( ص )

2_  هر كس از ترس فقر ازدواج نكند  نسبت به لطف خداوند بد گمان شده است چرا كه خداوند مي فرمايد : اگر آنان فقير باشند خداوند از فضل و كرم خود بي نيازشان مي كند . امام صادق (ع)

3_  درهاي رحمت آسماني در چهار وقت گشوده مي شود : موقع ريزش باران , زماني كه فرزند به چهره پدر و مادر مي نگرد , هنگام گشوده شدن درهاي كعبه , هنگام برپايي مراسم عقد و عروسي . پيامبر (ص)

4_ بيشترين اهل جهنم انسان هاي بي همسر هستند .

5_  كسي كه مجردي را تزويج كند و امكان ازدواج او را فراهم نمايد از كساني كه خداوند به آنان نظر لطف مي كند . امام صادق (ع)

6_ هر چه محبت زن و مرد بيشتر گردد بر فضيلت  و ايمانش افزوده مي گردد . امام صادق (ع)

7_  چهار كس در قيامت  مورد نظر پروردگارند : آن كه چون طرف معامله پشيمان شود , معامله را برگرداند , كسي كه غمي را از دل برگيرد , كسي  كه برده اي را آزاد كند ,  كسي كه بي همسران به ازدواج درآورد . امام صادق(ع)

8_ از بهترين شفاعت ها شفاعت بين دو نفر در امر ازدواج است تا اين كه خداوند آنان را مجذوب يكديگر گرداند . حضرت علي (ع)

9_   هر كه با زني به خاطر مالش ازدواج كند خداوند او را به مال وا گذار مي كند هر كه با او به خاطر جمال و زيبايي اش ازدواج نمايد در او چيزي خوشايند نيست , خواهد ديد , هر كه با او به خاطر دينش ازدواج كند خداوند تمامي اين مزايا را براي او جمع مي كند. پيامبر (ص)

10_ مانعي ندارد كه مرد قامت و صورت زني را كه قصد ازدواج با او را دارد ببيند . امام صادق (ع)

11_ هر زني كه به شوهرش قدري آب آشاميدني بدهد پاداش آن از عبادت يك ساله بالاتر است . امام كاظم (ع)

12_ چون همسرت به خانه تو أمد دست بر پيشانيش بگذار و رو به قبله برگردان و دعا كن و بگو : خداوندا ,  اگر از اين همسر براي من فرزندي تقدير نمايي , فرزند مبارك و سالم عنايت فرماي . امام صادق (ع)

13_ هنگامي كه مردي از شما خواستگاري كرد و از دين و اخلاق او راضي بوديد به ازدواج با او رضايت دهيد و مبادا فقر تو را از اين رضايت باز دارد . امام رضا (ع)

14_ وقتي كه اشخاص هم شان به خواستگاري دختر شما أمدند به أنها دختر دهيد و در كار أنها منتظر حوادث نباشيد . پيامبر (ص)

15_ بيش از اسلام هيچ نعمتي براي مرد بهتر از زن مسلماني نيست كه هر گاه به او بنگرد همسر دركش كند . پيامبر (ص )

16_ زن همانا گردنبندي است پس نيك بنگر كه چه گردن بندي بر گردنت آويز مي كني . پيامبر (ص)

17_ بپرهيزيد از سبزه هايي كه در مزبله مي رويد . عرض شد يا رسول الله سبزه هايي كه در مزبله مي رويد چيست ؟ حضرت فرمود : زن زيبايي كه در خانواده پست و ناشايست به وجود أمده باشد . پيامبر (ص)

18_شب بيداري روا نيست , مگر در سه مورد : تلاوت قرأن , تحصيل علم , عروس به خانه داماد . پيامبر (ص)

19_ سوال كردند كه من مي خواهم با زني ازدواج كنم , امام (ع) فرمود : با زني كه خودت مايل هستي ازدواج كن وزني را كه پدر و مادرت ( بدون رضايت تو ) انتخاب  كرده اند . رها كن . امام صادق (ع)

20_ از نشانه هاي بركت زن أن است كه خواستگاري اش بي تكلف و أسان انجام گيرد . پيامبر (ص)

21_ هيچ يك از شما زني را كه ديگري خواستگاري كرده خواستگاري نكنيد تا اينكه با اوازدواج كند و يا اينكه منصرف شود اگر منصرف شد خواستگاريش بلامانع است .

22_شرابخوار از تقاضاي ازدواج كرد قبول نكنيد . پيامبر (ص)

23_ مراسم ازدواج در شب سنت پيامبر اسلام (ص) است . چرا كه خداوند شب را مايه أارمش قرار داده و زن هم أرامش خاطر است .

24_ سور و ليمه در پنج مورد است : عروسي , تولد اولاد , ختنه كردن نوزاد, خريد خانه , بازگشت از سفر مكه . پيامبر (ص)

25_ مراسم عروسي را در شب و مهماني را در روز انجام دهيد . امام صادق (ع)

26_ سور دادن از احكام در ازدواج و از سنت پيامبران است . پيامبر (ص)

27_ اگر تمام چيزهايي كه در روي زمين از طلا و نقره وجود دارد و زن آنها را به خانه شوهرش بياورد آنگاه يك روز  از روز ها بر سر شوهرش منت بگذارد . اجر و عمل زن از بين مي رود . پيامبر (ص)

28_ امام باقر (ع) مهريه همان چيزي است كه طرفين أن توافق مي كنند كم يا زياد .

29_ كسي كه مهريه اي براي زن قرار دهد و قصدش اين باشد به او ندهد همانند دزد است .

30_ خداوند خانه اي را كه در آن عروسي انجام گرفته دوست مي دارد . امام صادق (ع)

 شروع زندگي يا ازدواج در واقع تشكيل خانواده جديد ( قبل از توليد مثل) وحركت به سوي همبستگي با خانواده جديد است .

 طول دوره : دوسال

 وضعيت خانواده : زن و شوهر

 مشخصه دوره : حركت به سوي همبستگي نزديك با خانواده جديد قبل از توليد مثل

 وظايف تكاملي خانواده : ايجاد محيط رضايت بخش دوجانبه , تنظيم خانواده ( تعيين زمان آن ) و ارتباط با مسئولين

  فعاليتهاي اصلي : آماده شدن براي داشتن يك زندگي جديد با يكديگر

 ارتباط با اقوام و خويشان : عضويت  در سه خانواده ,همسر , ارتباطات زناشويي , خانواده شوهر.

 نقش ها :  منابع و استعداد ها دو زوج با هم اميخته نقش هاي أنان تغيير مي كند و نقش هاي جديد كسب مي كنند .

وظيفه اصلي ( فردي ) :

 يادگيري زندگي با يكديگر در حالي كه نياز هاي شخصي هر يك را ديگري بر آورده مي سازد .

وضع قوانين و توافق دو جانبه ( خوردن , خوابيدن , ساعت بيداري , نظافت منزل , گردش و تفريحات)

  تعيين اختلاف نيازهاي فرد چه باعث تقويت ارتباطات مي شود .

  كسب ارتباطي رضايتبخش بستگي به راهنماي مقابله صحيح با اختلافات و تعارضات دارد .

  شيوه حل مشكلات : توانايي و همدردي , حمايت دو جانبه , توانايي برقراري ارتباط باز  و واقع بيبانه و كشمكش , احساسات و احترام دو جانبه بستگي دارد .

  اطلاعات در مورد دانستن نقش جنسي صحيح از اهميت برخوردار است.

دانشجويان رشته مديريت و برنامه ريزي دانشگاه الزهرا (1372) در يك بررسي عنوان (( دوست دارم همسرم اين گونه باشد ))

معيار هاي مناسب ازدواج را بر شمرند .

با تقوا و ايمان بودن دوطرف

 خوش اخلاق بودن و رئوف بودن نسبت به همسر

  صديق بودن در زندگي زناشويي

  برخوردار بودن از نجابت و اصالت خانوادگي

  همفكربودن از نظر مذهبي و اعتقادي , ضريب هوشي وپايگاه اجتماعي .

  با سواد بودن و علاقمند به مطالعه

تناسب سني  داشتن ( بهتر است مرد بزرگتر از زن باشد )

 عدم اعتياد

 احساس امينت در برابر همسر و زندگي زناشويي

 ظاهري مناسب و مرتب داشتن

اعتماد به نفس داشتن

  اهميت دادن به امور معنوي بيش از امور مادي

 در امور زندگي تفاهم داشتن  و منطقي بودن

  شخصيتي سالم , متواضع , اجتماعي و با روحيه بودن .

موانع ازدواج يا دير رسي در ايران :

ادامه تحصيل

 نداشتن مسكن

 نداشتن شغل مناسب

   كمي درآمد

  بالا بودن انتظاارت و خواسته ها و سختگيري در انتخاب همسر

 وجود مادر ويا بستگاني كه سرپرستي آنها بر عهده مرد است .

 سختگيري خانواده شوهر در انتخاب همسر

مهر زياد

نداشتن معيار هاي منطقي در انتخاب همسر

 ترس از شكست در ازدواج

وضع جسماني و ظاهري

 ترس از محدود شدن آزادي

 سربازي

محل اشتغال  اوليه

 موانع ازدواج براي دختران

ادامه تحصيل

سختگيري والدين در امز موافقت با ازدواج

ترس از شكست در ازدواج

 نداشتن معيارهاي منطقي در انتخاب همسر

 وجود دختران قبلي در خانواده

 وضع ظاهري و جسماني

 فقر خانواده

 آداب و رسوم سنگين

 بالا رفتن توقعات و انتظارات دختران

موقعيت و منزلت خانواده در جامعه

  تعهد زنان به اشتغال در مناطق خاص نظير : تعهد دانشجويان و مراكز تربيت معلم و اجبار آنان به خدمت روستا ها .

پيشنهاد مشكل گشايي و رفع موانع ازدواج توسط دانشجويان

1-                  تشكيل مراكز و كلينيك مشاوره اي ازدواج

2-                   كمك هاي مالي و اقتصادي با وام هاي دراز مدت

3-                  مساعدت دولت در واگذاري مسكن ارزان قيمت

4-                  پايين آوردن سطح توقعات طرفين و خانواده آنها

5-                   كاهش هزينه هاي مربوط به ازدواج و مراسم آنها

6-                   آموزش جوانان در آستانه ازدواج

7-                   ايجاد تسهيلات جهت  اشتغال جوانان

8-                  تبليغ و گسترش فرهنگ ازدواج در جامعه از طريق رسانه ها

بنايي كه در اسلام بنا نهاده نشده است كه از تزويج نزد خدا محبوبتر باشد . پيامبر اكرم (ص)

به طور كلي وظيفه ارتباطات زناشويي توجه به خانواده همسر شوهر, حمايت هاي دو طرفه و رضايت و استقلال زن و شوهري است و أنها ار از تعدي عوامل خارجي حفظ مي كند .

ملاحظات بهداشتي :

1_ بعلت نداشتن اطلاعات زندگي زناشويي موجب مشكلات جنسي و عاطفي و ترس  و احساس گناه از بارداري ناخواسته و بالاخره بيماريهاي مقاربتي پس از ازدواج است .

2_  اطلاعات خانواده بر تصميم گيري در مورد موقعيت و زمان ازدواج  اولين حاملگي  فاصله گذاري بين فرزندان و تعداد افراد خانواده دخالت دارد . ( ترس تحصيل يكي از نتايج  ازدواج در سنين پايين و حاملگي است )

3_  حاملگي زودتر از 1 تا2سال پس از ازدواج كاهش تطابق زناشويي و مشكلات رواني براي والدين و كودك به همراه دارد خطرات رشد جمعيت , گرسنگي , آلودگي , جنايات , نداشتن آسايش و مشكلات شهري , پذيرش تنظيم خانواده اثر بر كاهش رشد جمعيت دارد  .

آموزش

1_ آموزش و مشاوره در مورد تنظيم خانواده تطابق با نقش والدين و نقش جنسي , آموزش ومشاوره قبل از زايمان و بر قراري ارتباط

2_ مشاوره خانواده شامل توجه به نياز هاي كودك اثرات بالقوه بيماري ناشي از ازدياد جمعيت آنها باشد .

بهبودي ، 1380، ص 22 ، 23، 24 ، 25 و 26

فلسفه ازدواج

شايد بعضى افراد هنگام ازدواج اين سؤال در ذهنشان نقش ببندد كه چرا انسان ازدواج مى كند و به عبارت ديگر, فلسفه ازدواج چيست؟

خداوند سبحان در قرآن مجيد فلسفه ازدواج را آرامش روح و روان و ايجاد پيوند دوستى و محبت بيان مى كند و اين را از نشانه هاى خود مى خواند: (ومن آياته ان خلق لكم من انفسكم ازواجاً لتسكنوا اليها وجعل بينكم مودة ورحمة;3 از نشانه هاى او اين است كه براى شما همسر آفريد تا با او آرام بگيريد و ميان شما مهر و محبت قرار داد.)

انتخاب همسر

اسلام انتخاب همسر را به عهده هريك از پسر و دختر گذاشته تا با واقع بينى, مآل انديشى,تفكر و مشورت با والدين و افراد مطمئن, همسر خود را انتخاب كنند. جوانى كه هنوز فراز و نشيب هاى زندگى و سختى ها و مشكلات فرا روى آن را به طور كامل تجربه نكرده, نبايد خود را بى نياز از مشورت با خانواده و بزرگ ترها بداند. ضمن اين كه بزرگان خانواده نيز نبايد به حقوق فرزندان خود بى اعتنا و بى تفاوت باشند. البته پدر و مادر و بزرگان بايد راهنماى آنان باشند, اما تصميم گيرى نهايى را بايد خود پسر و يا دختر بگيرند.عن ابن ابى يعفور عن ابى عبدالله(ع) قال: (قلت له: انى اريد ان اتزوج امراةً و اِنّ ابويّ ارادا غيرها قال تزوّج التى هويت ودع التى يهوي ابواك;4 ابن ابى يعفور مى گويد: به امام صادق(ع) عرض كردم: من مى خواهم با زنى ازدواج كنم, ولى پدرم و مادرم زن ديگرى را مى خواهند به همسرى من درآورند. امام(ع) فرمود: زن دل خواه خود را بگير و آن زنى را كه پدر و مادرت مى خواهند, ترك كن.)

آثار ازدواج

ازدواج آثار فردى, اجتماعى و اقتصادى فراوانى دارد. از نظر فردى, انسان متأهل, احساس مسئوليت مى كند و چشمش از نگاه به نامحرم پاك مى شود و قلب سليم پيدا مى كند. پيامبر(ص) فرمود: (هركدام از شما توانايى داريد همسر اختيار كنيد, زيرا ازدواج, چشم را از نامحرم بهتر مى پوشاند و پاك دامنى نيكوترى مى بخشده  . 

از نظر اجتماعى نيز ازدواج پيامدهاى مثبتى دارد. كاهش فسادهاى اخلاقى و جنسى, تضمين سلامت روانى افراد, ايجاد محيطى امن و آرام براى يكايك اشخاص و… از جمله آثار و فوايد مثبت ازدواج است.

معيارهاى گزينش همسر

يكى از معيارهاى مهم در گزينش همسر, مسئله هم شأن بودن دختر و پسر است. اسلام به هم شأن بودن دختر و پسر در امر ازدواج تأكيد كرده و با واژه (هم كفو) از آن ياد كرده است; يعنى دختر و پسر بايد از نظر دين, اخلاق, فرهنگ و اصالت خانوادگى هم سنگ و همانند هم باشند. متأسفانه بعضى خانواده ها به معيارهاى غير صحيح و ساختگى از جمله: ثروت, مقام و شغل, ماشين, خانه و غيره اهميت بيشترى مى دهند و معيارهاى صحيح و اصولى را فرع بر آن ها مى دانند. طبيعى است كه با چنين نگرشى, زندگى استحكام و دوام طولانى نخواهد داشت. دين, اصول زندگى و اخلاق, ركن بهزيستى است. دختر و پسر دين دار و با اخلاق, شايسته يك ديگرند و در صورت ازدواج, سعادت مند خواهند شد. ازدواج خوب و شايسته هماره مايه آرامش روح و روان و آسايش جسم و جان است و اساس خوش بختى و سعادت دختران و پسران را بنيان مى نهد و زندگى آنان را پايدار مى سازد. اگر دختر و پسر هم شأن نباشند و تن به ازدواج دهند, نگرانى ها و ناراحتى هاى فراوانى را به وجود مى آورند. مگر اين كه يكى هم رنگ ديگرى شود و با بى اعتنايى به معيارهاى اصولى, بنيان خانواده را بنا كنند, كه البته چنين زندگى اى همانند ساختمانى است كه پايه آن را كج بنا نهاده اند و هر لحظه احتمال ريزش دارد.

ازدواج در اسلام

اسلام با در نظر گرفتن نيازهاى واقعى و طبيعى انسان از يك سو و با عنايت به مصالح فرد و اجتماع از ديگرسو, ازدواج را به عنوان بهترين راه و مناسب ترين شيوه برگزيد. اسلام, آدمى را از تنهايى و تجرد نهى مى كند و براى تأمين و ارضاى غريزه جنسى او, ازدواج را راه كار عملى مى داند و حتى در مواردى كه خطر انحراف و فساد وجود دارد, ازدواج را بر او واجب و ضرورى مى داند.

در اهميت ازدواج كه پيامبر اسلام(ص) فرمود: (من تزوّج احرز نصف دينه; كسى كه ازدواج كند نيمى از دين خود را حفظ كرده است).1 و نيز فرمود: (النكاح سنتى فمن رغب عن سنتى فليس منى;2 ازدواج سنت من است, پس هركس از سنت من روى گردان شود از من نيست.)
وقتى كه غريزه جنسى از راه صحيح و شرعى ارضا شود و روح پر اضطراب انسان اعتدال و آرامش يابد, حقايق زندگى را بهتر درك مى كند و به سوى دين و سعادت خود, گام هاى بزرگ ترى برمى دارد.

اهداف والاى ازدواج در اسلام

 خانه پاك

پاك و پاكيزه ماندن يك جوان چه پسر و چه دختر، چه مرد و چه زن، در صورتى كه ازدواج نكنند، از فساد و افساد، امر غير ممكن به نظر مى رسد.

در چند مليون مرد و زن، يافتن جوانى پاك، و انسانى باعفت و خوددار از گناه، بشرطى كه ازدواج نكرده باشند، مسئله اى مشكل به نظر مى آيد.

اگر جوانى را در پاكى و پاكيزگى ظاهر و باطن يافتيم، در حالى كه ازدواج نكرده باشد، بايد بگوئيم او از اولياء الهى است.

خوددارى از گناه، و مصون ماندن از آلودگى، و در امان رفتن از عصيان و طغيان، در صورت عدم ازدواج كارى است يوسفى.

خانه اى كه مرد و زن آن بدون صورت گرفتن ازدواج در آن زندگى مى كنند، خالى از فساد نيست.

مرد بدون همسر، و زن بدون شوهر، در صورتى كه غرائز و شهوات آنان زنده است، و فشار غريزه و شهوت بر آنان سنگين است، جداى از فساد هر چند اندك، و بريده از مشكلات گوناگون روحى و خانوادگى و اجتماعى نيستند.

ازدواج، اين حقيقت الهى و طبيعى، آسان كننده پاره اى از مشكلات و عاملى براى تداوم پاكى جوانان، و حفظ عفت و تقواى آنان است.

بناى يك خانه در جامعه در صورتى با سلامت و آرامش قرين مى شود، كه مرد و زنى با تحقق دادن ازدواج و رعايت حقوق يكديگر در آن زندگى كنند.

خانه مسلمان در هر سرزمينى كه هست بايد پرتوى از وحى، و جلوه اى از ياد خدا، و محصولى از رفعت و بلندى و عظمت، و ميوه اى از تسبيح حق در شب و روز باشد.

فى بُيُوت اَذِنَ الله اَنْ تُرْفَعَ وَ يُذْكَرَ فيهَا اسْمُهُ، يُسَبِّحُ لَهُ فيها بِالْغُدُوِّ وَ الاْصالِ.[24]

در خانه هائى كه خداوند اذن داده، كه بزرگ داشته شوند، و نام او در آنها ياد شود، و او را در آن خانه ها بامدادان و شبانگاهان به پاكى ستايند.

چنين خانه اى با چنان اوصافى خانه مؤمنى است، كه طاعت و عبادت حق در آن رونق دارد، و به امر الهى مسئله ازدواج در آن صورت گرفته، و مرد و زن آن خانه به تمام حقوق الهى و انسانى پاى بند هستند.

آرى قرآن مجيد به ازدواج امر مى كند، تا مشكلات مرد و زن با تحقّق اين سنت تخفيف يابد، و دامن هر دو كه دامن رحمت و تربيت است از آسودگى و فساد سالم بماند، و مرد و زن با تشكيل زندگى، و همسوئى با يكديگر خانه را محل ذكر خدا، و تسبيح حضرت حق كنند.

اهداف والاى ازدواج در اسلام

در جوّ چنين خانه اى مرد و زن بنده واقعى حق، و فرزندانشان ميوه و ثمره فضيلت، و اعمال و رفتار و اخلاق و كردارشان جلوه اى از آداب الهى و سنن و روش انبياء گرام حق است.

زن مؤمنه هنگامى كه با مرد مؤمن ازدواج مى كند، و هر دوى آنها خود را موظّف به رعايت مسائل الهى مى دانند، به عنوان دو يار مددكار، دو رفيق شفيق، دو دوست همدم، دو همراه و همراز و دو منبع ايمان، و دو استوانه عشق و محبت، فضاى زندگى را از ورود مشكلات حفظ مى كنند، و چون مشكلى پيش آيد، به آسانى و سادگى آن را حلّ و فصل مى نمايند، و با اسلحه صبر و حلم، و بردبارى و حوصله به علاج درد برمى خيزند

بدترين مردم

تنهائى و تنها زيستن، عزلت و كناره گيرى از يار گرفتن موجب بسيارى از مشكلات، و باعث افسردگى و دل مردگى، و علت هيجانات روحى و عصبى، و مورث انواع بيماريهاى روانى و بدنى است.

تنهائى انسان را در دريائى از خيالات، اوهام، افكار غيرمنطقى، و بيماريهاى اخلاقى و روانى فرو مى برد، و امواجى از مشكلات گوناگون را براى انسان به ارمغان مى آورد.

قالَ النَّبِىُّ(صلى الله عليه وآله وسلم): أَكْثَرُ أَهْلِ النّارِ الْعُزّابُ.[25]

رسول خدا(صلى الله عليه وآله وسلم) فرمود: اكثر اهل آتش در قيامت آنانى هستند كه از ازدواج و تشكيل خانواده امتناع كردند.

و نيز آن حضرت فرمود:

شِرارُ مَوْتاكُمُ الْعُزّابُ.[26]

بدترين اموات شما عزبها هستند.

و در روايتى فرمود:

رُذالُ مَوْتاكُمُ الْعُزّابُ.[27]

فرومايه ترين مردگان شما عزب ها هستند.

و در سخنى حكيمانه بيان فرمود:

شِرارُكُمْ عُزّابُكُمْ وَ الْعُزّابُ إِخْوانُ الشَّياطينِ.[28]

شريرترين شما عزبهايند، و عزبها برادران شيطانند.

و در كلامى عرشى و بيانى ملكوتى فرمود:

خِيارُ أُمَّتِىَ الْمُتَأَهِّلُونَ وَ شِرارُ أُمَّتِىَ الْعُزّابُ.[29]

بهترين امّت من زن داران و بدترين آنان عزبها هستند.

و نيز آن حضرت فرمود:

لَوْ خَرَجَ الْعُزّابُ مِنْ مَوْتاكُمْ إِلِى الدُّنْيا لَتَزَوَّجُوا.[30]

اگر آنان كه عزب مردند به دنيا برگردند، حتماً ازدواج خواهند كرد.

و در حديثى فرمود: خداوند مردى كه از زن گرفتن خوددارى كند لعنت نموده.[31]

تعبير رسول باكرامت اسلام از آنان كه از ازدواج امتناع مى كنند به اهل آتش، فرومايگان، برادران شيطان، اشرار، و لعنت شدگان، به خاطر اين است كه روى گردانان از ازدواج به ناچار در فساد و افساد، و شيطنت، و گناه و معصيت، خواهند افتاد، و براى جامعه و خانواده ايجاد مزاحمت نموده، و باعث مشكلات فراوانى در تمام زواياى زندگى خواهند شد.

با توجه به آيات و روايات، و تجربه حيات، ازدواج انسان را كرامت و شرافت مى دهد، از علل استحقاق عذاب الهى مى رهاند، از پستى و فرومايگى حفظ مى كند، از افتادن در بند شيطان مصون مى دارد، و از اينكه آدمى منبع شرّ و فساد شود، و مورد لعنت حق قرار گيرد در امان مى دارد، و اين همه موجب راحتى و استراحت، آرامش و امنيت، پاكى و تقوا، و آسان شدن موارد زندگى و سبك شدن بار حيات مى گردد، به همين خاطر در قرآن مجيد بدينگونه به علّت تشريع ازدواج اشاره فرمود:

يُريدُ الله اَنْ يُخَفِّفَ عَنْكُمْ.[32]

خداوند اراده فرموده برنامه زندگى را براى شما سهل و آسان نمايد.

شكوفائى استعداد

دختر و پسر هنگامى كه بر اساس فطرت و طبيعت، و به پيروى از دستور حق و روش انبياء الهى ازدواج كردند، و از پرتگاه عذاب الهى، و شرارت باطن، و بند خطرناك شيطان، و دچار شدن به لعنت خدا، كه همه و همه از اوصاف مرد و زن عزب است نجات پيدا كردند، و در سايه ازدواج به آرامش فكرى، و امنيت باطنى دست يافتند، و بر مشكلات ناشى از عزب بودن فائق آمدند، و از درد سر تنها زيستن شفا گرفتند، و به محيطى الهى و ملكوتى رسـيدند، و زمينه تفكر صـحيح و آينده نگرى براى آنان فراهم شد، و طغيان شهوات و غرائز فرو نشست، بدون ترديد راه براى شكوفائى استعدادهاى نهفته در باطن باز مى شود، و بر درخت زندگى محصولات و ثمرات و نتائج عالى مى نشيند.

بسيارى از رجال دانش، و مردان بزرگ، و دانشـمندان و علماى اسلامى را، صفحات تاريخ نشان مى دهد كه پس از ازدواج راه صد ساله را يك شبه طى كردند، و در سايه ازدواج كه موجب آرامش و امنيّت خاطر آنان گرديد به مقامات بلند و بزرگى از علم و دانش رسيدند، و در علم و تقوا، وپاكى و كرامت و خدمت و عبادت زبانزد خاص و عام شدند.

در كتاب زندگانى آيت اللّه بروجردى در صفحه 95 مى خوانيم: در سال 1314 كه بيست و دو بهار عمر را پشت سر مى گذاشت، پدرش نامه اى به وى نوشت، و او را به بروجرد احضار كرد، او گمان مى كرد پدرش مى خواهد او را براى ادامه تحصيل به نجف اشرف كه بزرگترين حوزه علميه شيعه بود بفرستد، ولى پس از ورود و ديدار پدر و بستگان، مشاهده مى كند كه به عكس انتظار وى، مقدمات ازدواج و تأهلش را فراهم كرده اند.

از اين پيش آمد اندوهگين مى شود، و چون پدرش متوجه مى گردد و علت اندوه و تأثّر او را مى پرسد مى گويد: من با خاطر آسوده و جديت بسيار سرگرم كسب علم بودم، ولى اكنون بيم آن دارم كه تأهل ميان من و مقصودم حائل گردد، و مرا از تعقيب مقصود و نيل به هدف باز دارد.

پدر به وى مى گويد: فرزند اين را بدان كه اگر به دستور پدرت رفتار كنى اميد است كه خداوند به تو توفيق دهد تا بتوانى به ترقّيات مهمّى كه در نظر دارى نائل شوى، احتمال اين را هم بده كه اگر ترتيب اثر به اين آرزوى پدر ندهى، با همه جديّتى كه در تحصيل دارى بجائى نرسى!!

گفته پدر تأثير بسزائى در وى مى بخشد و او را از هر گونه ترديد بيرون مى آورد و سرانجام پس از ازدواج و اندكى توقف مجدداً به اصفهان برگشته پنج سال ديگر به تحصيل و تدريس علوم فنون مختلفه اهتمام مىورزد.

همسر وفادار و هم كفو او در اصفهان آنچنان وسائل راحت و آرامش و امنيت آن مرد بزرگ را فراهم مى آورد، و به عنوان يارى مهربان، معاونى شفيق، خدمتگزارى متين، دلسوزى مهربان، زمينه انواع ترقيات شوهر گرانمايه اش را تحقق مى دهد، كه در آن پنج سالى كه در اصفهان با آن زن باكرامت مى زيست از علوم و فنون متداول بهره ها گرفت، و چنان با نشاط و پشتكار مشغول تحصيل بوده كه بعضى شبها تا سپيده دم سرگرم مطالعه بوده است، بطورى كه خود آن بزرگ مرد بارها مى فرمود، در مواقع بيكارى به حفظ قرآن مجيد همت مى گماشت و در نتيجه توانست در عرض مدتى كه در اصفهان بود از اوّل تا آخر سوره برائت راحفظ كند، و تا آخر عمر نيز آن را از حفظ داشت و پيوسته به حفظ و قرائت و مداومت آن اهتمام مىورزيد!

مرحوم علامه طباطبائى صاحب تفسير قّيم الميزان، قسمتى از كمالات و ترقيات علمى و معنوى خود را مرهون همسر باكرامت خويش مى دانستند.

آرى ازدواج علت آرامش و امنيت، و زمينه تحقّق كمالات، و شكوفائى استعدادهاست.

كوشش براى خانه و خانواده عبادت است

ازدواج و همسردارى و توجه به امور فرزندان علاوه بر آثار مثبت دنيائى، ثمرات عجيب معنوى براى انسان دارد.

كار و كوشش مادى در جهت تأمين زن و فرزند، در فرهنگ پاك اسلام عبادتى بزرگ و مساوى با جهاد در راه خدا شمرده شده، تا جائى كه از معصوم روايت شده:

وَالْكادُّ عَلى عِيالِهِ مِنْ حِلّ كَالْمُجاهِدِ فى سَبيلِ اللّهِ.[33]

آنكه براى تأمين خانواده اش زحمت مى كشد، تا از حلال خدا نفقه آنان را فراهم كند، مانند مجاهد در راه خداست.

از آنجا كه رعايت حق زن و فرزند، و توجه به امور معنوى آنان و رعايت حق شوهر از جانب زن، و حق فرزند از طرف مادر كارى دشوار و سنگين است، و در حقيقت اجراى دستور حضرت حق است، همانند كوشش براى تأمين امور مادى آنان عبادت، و موجب  اجر و ثواب اخروى است.

پرورش نسل صالح، و تحويل دادن فرزندان شايسته و نيكوكار، امرى مهم و باعث جلب رضايت حضرت حق است.

خانه و اهل خانه را از فساد و افساد دور داشتن، و فراهم كردن زمينه رشد و تربيت و تكامل زن و فرزند از اهمّ امور، و از بهترين نوع عبادت و بندگى خداست.

امام چهارم(عليه السلام) در گفتار حكيمانه اى فرموده اند، هر كس نسبت به زن و فرزند سفره مادى و معنوى را كامل و تمام بيندازد، به خوشنودى حق از ديگران نزديكتر است.[34]

در هر صورت جامعه ميوه و ثمره خانه است، و وكيل و وزير و رئيس جمهور و كارگزاران يك ملت ريشه در خانه و خانواده دارند، و منبع اصلى تربيت و شكل گيرى آنان خانه و كارگردانان خانه هستند، خانه به مَثَل به مانند يك زمين است، اگر زمين جداى از حق و حقيقت باشد كويرى نمك زار است كه سنبل و گل نخواهد داد، و اگر زمين متصل به حق و حقيقت باشد، توقع سنبل و گل از آن توقعى معقول و منطقى است.

سعادت و شقاوت انسان در درجه اول از پدر و مادر به انسان منتقل مى شود، اگر پدر و مادر در تحقق سعادت فرزند بكوشند دست به عبادتى بزرگ زده و از منافع ابدى ازدواج بهره گرفته اند، و اگر عامل شقاوت شوند از شجره طيّبه ازدواج منفعت نبرده بلكه با دست خود سفره خسارت خويش را پهن كرده اند.

به همين خاطر در روايات عالى اسلامى از رسول حق نقل شده:

الشَّقِىُّ مَنْ شَقِىَ فى بَطْنِ أُمِّهِ، وَالسَّعيدُ مَنْ سَعِدَ فى بَطْنِ أُمِّهِ.[35]

ريشه شقاوت هركس شقى است در سرزمين وجود مادر، و سعادت سعيد از باطن مادر است.

و به قول شاعر بزرگ كليم كاشانى:

از كوزه همان برون تراود كه در اوست

تا در كوزه وجود فرزند، پدر و مادر چه ريخته باشند و مغز و اعصاب و مشاعر و قلب فرزند را با چه مسائلى شكل داده، و به سوى چه برنامه هائى سوق داده باشند.

در مسئله ازدواج والاترين هدف را منظور داشته باشيد

هدف انسان از ازدواج بايد هدفى معنوى و مقدس و پاك باشد، ازدواج بايد براى اطاعت از دستور حق، و پيروى از روش انبياء، و براى تأمين سعادت همسر، و تربيت الهى و ملكوتى فرزندان صورت بگيرد.

زن و مرد در مسئله ازدواج بايد خود را آماده ورود در يك عبادت بزرگ كنند.

زن و مرد بايد در ازدواج خوشنودى حق را منظور نظر بدارند، و بدانند كه هر دوى آنان از طريق صلب و رحم امانتدار حضرت حقند.

بايد بدانند كه فرزند آنان كه امانت حق است در مّدتى كوتاه مهمان صلب پدر، و بين شش تا نه ماه مهمان رحم مادر است، و در اين دو مدت با گيرندگى  دقيقى كه حضرت حق به وى عنايت فرموده از تمام وجود پدر و مادر تمام حالات و مشخصات را بدون اختيار به خود منتقل مى نمايد.

نقل مى كنند رسول حق به زنان باردار اجازه مى دادند گاهى به تماشاى جبهه حق عليه باطل بيايند، تا مناظر زيباى جهاد و شمشير زدن در راه حق ر اببينند، و به شعارهاى الهى و ملكوتى رزمندگان گوش جان بسپارند، تا از طريق ديده و شنيده خود فرزند در رحم را تغذيه كنند، براى اينكه طفل، در رحم مادر موجودى ورزيده شود، و شجاع و باهمت و همراه با آواى ملكوتى رشد كند.

مگر نشنيده ايد قبل از تكّون وجود فاطمه در صلب رسول حق، از جانب خداوند به پيامبر دستور چهل روز روزه داده شد، و افطار شب آخر از غذاى بهشتى تناول فرمود، آنگاه نطفه آن دختر والا به رحم مادر منتقل شد!!

واسطه بين شما و ازدواج چشم نباشد، دلال ازدواج شهوت نباشد، هدف از ازدواج رسيدن به مال و ثروت و مقام و جاه از جانب خانواده طرف مقابل نباشد، رسيدن به چهره زيبا و ظاهر فريبنده هدف اين برنامه نباشد، كه اين امور تاكنون نشان داده عاقبت خوشى نداشته، و ثمره و ميوه آن اندك بوده است.

بيائيد خدا و معنويت و عبادت، و كوشش براى رعايت حق همسر، و تربيت اولاد صالح و خلاصه جلب رضاى حق را در مسئله ازدواج هدف قرار بدهيد، تا ثمره اين ازدواج منافع ابدى و دائمى باشد.

لذت و تمتع و شهوت حلال را تابع اين اهداف والا و آسمانى قرار دهيد، تا لذت و تمتع كامل گردد و از همان لذت و شهوت هم اجر اخروى نصيب خود كنيد.

ازدواج اگر الهى باشد راه به طلاق پيدا نمى كند، پيوند الهى و ملكوتى دائمى و هميشگى است.

آنكه براى خدا ازدواج مى كند، حق همسر را با تمام وجود رعايت مى نمايد، و كمترين آزارى از ناحيه او به همسر وارد نمى شود.

حفظ آبروى همسر در برابر فرزندان و بستگان واجب شرعى است، و تحقير زن از جانب شوهر و شوهر از جانب زن حرام الهى است.

مردان و زنان مسلمان بايد ازدواج اميرالمؤمنين و حضرت زهرا(عليهما السلام) را اسوه و سرمشق خود قرار دهند، آن ازدواج والائى كه براى خدا صورت گرفت، و اهداف الهى و عرشى در آن منظور شد، و ثمره آن فرزندانى پاك، الهى، و ملكوتى شد.

روايات شيعه آيات زير را به اين ازدواج پاك تأويل كرده اند:

مَرَجَ الْبَحْرَيْنِ يَلْتَقِيانِ بَيْنَهُما بَرْزَخٌ لا يَبْغِيانِ، يَخْرُجُ مِنْهُمَا اللُؤْلُؤُ وَ الْمَرْجانُ.

دو دريا را به هم درآميخت و ميان آن دو دريا فاصله اى است كه تجاوز به حدود يكديگر نمى كنند، از آن دو دريا لؤلؤ و مرجان بيرون مى آيد.

منظور از دو دريا، وجود اميرالمؤمنين و فاطمه زهرا است، كه دو درياى معرفت، بينش، حلم، صبر، ايمان و بصيرت اند، و مقصود از برزخ و فاصله رسول باكرامت اسلام، و معناى لؤلؤ و مرجان حضرت حسن و حسين(عليهما السلام) است.[36]

نظام خانواده بايد يك نظام صد در صد اسلامى و الهى باشد، تا رحمت و لطف حضرت حق را به سوى خود جلب و جذب كند.

اگر در ازدواج از سنن ناپسند، و عادات غيرالهى، و شرايط شيطانى و خلاصه از فرهنگ جاهلى فرهنگى كه ميراندن آن را رسول خدا در يك فرمان قاطع  دستور داده:

اَمِتْ أَمْرَ الْجاهِلِيِّةِ إِلاّ ما سَنَّهُ الاِْسْلامُ.[37]

پرهيز نشود، زشتى ها چهره نشان مى دهند، وميوه اين درخت آلوده تلخ خواهدشد.

نظام خانواده در مغرب زمين

نظام خانواده در اروپا و آمريكا نظامى غلط است، بى پايه و بدون محتواست.

تقليد از نظام خانوادگى مغرب زمين تقليدى نابجا، و هموار كردن راه حيات براى افتادن در چاه بدبختى است.

آنان از ازدواج هدفـى مقدس و پاك ندارند، واسطه ازدواج زن و مرد آنجـا فقـط و فقط شهوت و ارضاء غريزه است، آنجا زن و مرد شايسته و صالح بسيار كم است، به همين خاطر فساد و افساد از سر و روى اروپا و آمريكا مانند باران بهاران مى ريزد.

مردان در مغرب زمين به طور اكثر، و زنان بطور اغلب پس از گذراندن دوران فساد، و رفاقت هاى نامشروع با يكديگر ازدواج مى كنند، و ثمره خود را پس از ولادت به شيرخوارگاه سپرده، و سپس بدون اينكه مهر پدرى و محبت مادرى را چشيده باشد، و منبعى از عواطف و احساسات پاك گشته او را تحويل مى گيرند، و سر هر سفره فسادى مى نشانند، آنگاه وى را به مدرسه مى سپارند تا آهنگى از تربيت ظاهر را طى كند، و به اصطلاحاتى چند آشنا گردد، آنگاه در سن هيجده سالگى وى را از خود مى رانند و به اميد محيط و جامعه رهايش مى نمايند!

آنان اگر اخلاق به فرزندان خانه و مدرسه بياموزند، اخلاق ژنتلمنى است، اخلاق اقتصادى و جلب مادّيت است، به ريشه هاى باطن و حقايق درون توجه ندارند، و از تربيت انسان قابل قبول عاجزند.

مگر نمى بينيد وقتى تشكيل جامعه و دولت مى دهند، جامعه منبع فساد و دولت منبع استعمار و استثمار مستضعفان روى زمين است.

جناياتى كه فارغ التحصيلان خانه و مدرسه و دانشگاه هاى مغرب زمين كرده اند تا قيامت قابل جبران نيست.

اگر اوقاتى باوقار و آرام و متين باشند، و خود را مؤدب و آراسته نشان دهند، به خاطر اين است كه طعمه نيافته، و لقمه چرب و لذيذ نديده اند، داستان آنان شبيه به اين داستان است كه مردى به دوستش گفت گربه اى را به مبادى آداب آراسته ام، و آن حيوان را تربيت كرده تا جائى كه بر سر سفره اى كه انواع غذاها قرار دارد شمعى به دست او مى دهم تا مهمانان در پرتو آن شمع از آن سفره بهره مند شوند، رفيقش گفت به اين ويژگى و به اين آراستگى گربه نمى توان اطمينان كرد، مرا دعوت كن تا بر سر آن سفره اين مسئله را به تو ثابت كنم، از وى دعوت كرد، گربه را بر سر سفره ديد كه چشم طمع و پاى حمله از غذاهاى سفره بريده، و شمعى براى روشنائى اطاق و ديد مهمانان به سفره بدست دارد، در گرمى اوضاع موشى را از جيب خود درآورد و به وسط سفره گذاشت، موش مى خواست فرار كند، گربه شمع رابه يك طرف انداخت و همچون شير ژيان به وسط سفره پريد، نظام سفره را براى گرفتن موش به هم زد، و اوقات خوش صاحبخانه و مهمانان را تلخ نمود!

آرى تربيت اروپا و مغرب زمين تربيت گربه اى است، تا غذاى خاص خود را به خيال خود نبيند، آرام و مؤدب هستند، چون چشمشان به طلا و نفت و ساير معادن ملل ضعيف بيفتد، براى بلعيدن حق ديگران، چراغ تربيت را به زمين انداخته و همچون حيوان درنده اى، به تمام حيثيات مادى و معنوى ملل ضعيف حمله مى كنند، و براى امور مادى از ميان جوى خون بى گناهان عبور مى كنند.

كثرت فساد و افساد، غلبه شهوات حرام، اخلاق زشت، قتل و غارت، فحشا و منكرات، در ملل مغرب زمين محصول خرابى نظام خانه و خانواده است.

اگر بيوت اروپا و آمريكا بيوت بارفعت، و بيوت غرق ذكر حق، و بيوت تسبيح حضرت معبود بود، محصولات آن بيوت انسانهائى والا و باكرامت و رشيد و باعاطفه و متخلّق به اخلاق حق بود، ولى چون بيوت مغرب زمين از حق و حقيقت دور است، ثمرات آن تلخ و بدبو و بدمزه است، و چنين نظام از هم پاشيده اى قابل سرمشق قرار دادن نيست، كسانى كه از آنان پيروى مى كنند بدتر از آنان خواهند شد.

( قـال الصـادق (عليه السلام) : اكثـر الخيـر فـى النّسـاءِ )

« وسائل الشيعه ، ج 14 ، ص 11 »

منــابع

_ بهنودي ، زهرا/ بهداشت و مديريت خانواده / تهران: نشر وتبليغ بشري، 1380

_ وزارت آموزش و پرورش، نشريه پيوند، آگارهاي ديني و ازدواج جوان فروردين و ارديبهشت 1382 ص 282 و 283

- - -

1. اخلاق جنسى در اسلام و جهان غرب, استاد شهيد آيةاللّه مطهرى.

2. نظام حقوق زن در اسلام, استاد شهيد آيةاللّه مطهرى.

3. جوان از نظر عقل و احساسات, مرحوم محمدتقى فلسفى.

4. بزرگسال و جوان از نظر افكار و تمايلات, مرحوم محمدتقى فلسفى.

5. ازدواج در اسلام, آيةاللّه مشكينى.

6. آيين همسردارى, آيةاللّه امينى.

پاورقيها:

1ـ اصول كافى, ج5, ص328, حديث2.

2ـ بحارالانوار, ج103, ص220.

3ـ روم(30) آيه 21.

4ـ اصول كافى, همان, ص401, حديث1.

5 ـ مستدرك الوسائل, ج2, ص531, حديث21.

http://www.erfan.ir/farsi/book/nezam/1/2.htm#link19

http://www.al-shia.com/html/far/books/maqalat/javan-ezdevaj.htm