آموزشوپرورش در چین و فرانسه

براساسايدهکنفسيوسبىنفعاليتسياسىوآموزشوپروشرابطهمتقابلوجودداشتهويکىازتزهاىاصلىمى‌باشد. درسال۱۹۱۲دولتسونياتسنقوانينحاکمبرآموزشوپروشدردورانامپراطورىرامنسوخکردهوسيستمجديدىکهازمدلژاپنىنشأتگرفتهبودتوسطوزيرآموزشوپرورشتحصيل‌کردهآلمانجايگزينشد.

دراواخردهه۱۹۲۰واوايلدهه۱۹۳۰حزبامکاناتىراجهتتغييرسيستمآموزشىبوجودآورد. درسال۱۹۳۳دبيرکميتهمرکزىشاخهجوانانحزبکمونيستاهدافآموزشىحزبدرمناطقشورايىجنوبچينرااعلامنمود. وىخواستارجدايىمذهبازآموزشىوپروشيعنىبعبارتىخواستارنسختزکنفسيوسودرعوضاستفادهازآموزشوپرورشدرجهتبهودوضعملىگرديد. شوراهابراىمبارزهبابيسوادىمدارسلنينرابراىبچه‌هاى۷تا۱۴سال،مدرسهبراىنوجوانانوخانم‌ها،مدارسکادرهاومراکزآموزشعالىمانندآکادمىسرخ (Red Acadamy) ودانشگاهشورى (Soviet University) راايجادکردند.

بدنبالتشکيلايندوره‌هادرجنوب،ازمدلمذکوردرمناطقمرزىشمالغربىنيزاستفادهکرد. دراواخردهه۱۹۳۰بعدازراهپيمايىبزرگاينمراکزبصورتپايگاهىبراىآموزشکمونيسمدرآمد. علاوهبرآنمدارسآموزشبزرگسالان،مدارسحرفه‌اي،مدارسابتدايىومتوسطهتأسيسشدهوبرنامهآموزشىخاصىبراىسربازانوکادرهااجراگرديد. تاسال۱۹۶۶خطوطاصلسياستآموزشوپرورشچيننشأتگرفتهازشورزىبود. قبلازانقلاب۸۰درصدمردمبيسوادبودندکهايننسبتدرروستاهابه۹۵% مى‌رسيد. درسال۱۹۴۹چينداراى۲۰۰مرکزآموزشعالي،۴۰۰۰دبيرستانو۰۰۰،۲۸۹دبستان،مجموع۲۴ميليوندانشجوودانش‌آموزبود. ازهنگاماعلامجمهورىخلقچيندرسال۱۹۴۹سيستمآموزشوپرورشکشورچندينمرحلهرا،ازمبارزهجنگلدرسال۵۷-۱۹۵۶هنگامىکهآموزشوپرورشدرجوبحثآزادتشويقمى‌شدتادورانآشوبووحشتانقلابفرهنگىکهتمامسطوحآموزشوپرورشدچاراختلالشدهوتوسعهآنمعلقماندهوبيشتربهمدارسحرفه‌اىپرداختهمى‌شدوامتحانورودىمراکزآموزشىعالىمنسوحومعيارپذيرشدانشجوداشتنعقايدسياسىمناسىوتأييدکاملايده‌هاىمائوبودراپشتسرگذاشتهاست. بعدازدورانانقلابفرهنگىدورانتعديلوبازسازىشروعشد. درايندورانسعىبردستيابىبهاستانداردهاىآکادميکازجملهبرقرارىمجددامتحانورودىدانشگاه‌هابود.

درسال۱۹۸۰سياستآموزشىجمهورخلقچيندرابتدابراساسفراهمنمودنامکاناتجهتمدرنيزاسيوناقتصادىکشورطراحىشد. دراينجهتبهآموزشنيروىانسانماهروتوسعهعلومفنىوعلمىاولويتدادهشد. بعبارتکوتاهآموزشوپروشبعنوانستوناصلىچهارمدرنيزاسيونتوسطرهبرانحزبکمونيستچينخواندهشد.

کيفيتآموزشوپروشدرهمهاداوارحتىدرزمانانقلابفرهنگىموردتأکيدبودهاست. درفاصلهسال‌هاى۷۶-۱۹۶۶همگانىکردنآموزشوپرورشدرجهتتثبيتسوسياليسممورداولويتبود.

يکىازجنبه‌هاىمثبتسياستدرسال۱۹۸۰کهنشاندهندهتغييرقابلتوجهنسبتبهسال۱۹۷۶بودهاست،اهميتدادنبهآموزشىآکادميکمى‌باشد.

جنبهديگرآنتداومتوسعهوبهبودآموزشىوهدفبلندمدتآننيلبههمگانىکردنآموزشابتدايىودورهاولمتوسطهبود. اهميتعلومتکنولوژىدرآموزشووپرورشازنکاتاصلىسياستدراوايلدهههشتادبودهاست. اجراىبرنامه‌هاىعلمىوتکنولوژيکىنهتنهادرتوسعهملىومدرنيزاسيونکشورازاهميتبسزايىبرخورداراستبلکهدرافزايشپرستيژبين‌المللىجامعهعلمىچيننيزمهممى‌باشد. دراينراستاچينبهدستاوردهاوپيشرفت‌هاعلمىدرغربتوجهکردهوازسال۱۹۷۶سياستاستفادهازآنهارادرپيشگرفتهاست. رهبريتحزبدرسال۱۹۸۰باورنمودکهتأکيدفقطبرخودباعثعقبنگهداشتهشدنوعدمپيشرفتکشورمى‌باشد.

درمهسال۱۹۸۵کميتهمرکزىحزبکمونيستچينتصميمبهصلاحدرکلساختارآموزشىکشورگرفت. براساسآندرطىچندمرحله۹سالتحصيلاجبارىاعلامشدوزمانانجامآندرمناطقپيشرفته،روستايىمتفاوتخواهدبود. اينقانونبراىمناطقپيشرفتهاقتصادىکهحدود۲۵% جمعيتکشوررادرخودجادادهاستدرسال۱۹۹۰لازم‌الاجرامى‌باشد. درمناطقنيمهپيشرفتهکه۵۰% جمعيترادارامى‌باشدزماناجراىنهايىسال۱۹۹۵وبراىبقيهمناطقهنوززمانخاصىدرنظرگرفتهنشدهاست. براساسسياستکلىکشوروزارتآموزشوپرورشابزاراصلىدولتمرکزىبراىبهاجراگذاردناهدافسياستملىدرزمينهآموزشوپرورشاست. وظايفاينوزارتخانهعبارتنداز: کنترلاموزشابتدايي،متوسطه،حرفه‌اىآموزشعالىوتربيتمعلم. درحالحاضرانجامامتحاناتورودىدانشگاه‌هاوبرنامه‌هاىدرسىنيزبرعهدهاينوزارتخانهاست. درسال۱۹۷۷وظيفهنظارتبرآماده‌سازىکتبدرسىاستاندارددرتمامکشورجزءوظايفاينوزارتخانهشد.

درشهرهاىمتوسطوکوچکدرزمينهمسائلآموزشوپرورشبهاداراتآموزشوپرورششهرىاختياراتىدادهشدهاست،گرچهاکثريتقريببهاتفاقمدارسابتدايىومتوسطهچينرااداراتمذکورتحتنظردارند؛امابعضىازمدارسدرسطوحمختلفنيزازسوىکارخانجات،دانشگاه‌هاوديگرواحدهاادارهمى‌شوندولىتمامىاينمدارسازحيثبرنامه‌هاىبودحهآنهابرعهدهواحدمربوطهمى‌باشد. بسيارىازاينمدارسمتوسطبهويژهآنهايىکهتوسطدانشگاه‌هاادارهمى‌شوندبعنوانمدارسنمونهانتخابشدهوازنظرعلمىازسطحبالاترىقراردارند.

مدارسابتدايىومتوسطنمونهتحتنظارتمستقيمبخشآموزشوپرورشدولتمرکزي،استاندارىويافرماندارىفعاليتمى‌کنند. هدفازحمايتوتوجهخاصىکهبهينمدارسمى‌شودتربيتداوطلبينىتحصيل‌کردهبراىدانشگاه‌هادررشته‌هايىمانندعلوممهندسىوزبان‌هاىخارجىمى‌باشد. درسال۱۹۸۶چينداراى۵۲۰۰مدرسهمتوسطهو۷۰۰مدرسهابتدايىنمونهبودکهروىهمبيشازدهميليوندانش‌آموزدرآنبهتحصيلاشتغالداشتند.

آموزشپيش‌دبستانى

کودکستان‌هادرآشنايىبچّه‌هابانحوهزندگىآنهادرسال‌هاىبعدنقشمهمىايفامى‌نمايد. آموزشدراينمراکزدرقالببازي،ورزشوموسيقىمى‌باشدوهمچنينازايننظرکهبهخانم‌هاامکانفعاليتدربخش‌هاىمختلفرامى‌دهدايندورهاهميتدارد. درسال۱۹۹۱،۱/۲۲ميليونبچهدربيشاز۴۶۵،۱۶۴کودکستاننگهدارىمى‌شوند. درحالتاولتحتنظرمراکزآموزشي،ارگان‌هاىدولتىوياانستيتوهاوشرکت‌هاادارهمى‌شوندودرحالتدومتحتنظارتکميته‌هاىمحلىدرشهرهاوياتيم‌هاوبريگادهاىتوليدىمى‌باشند. درروستاهانيزتعدادزيادىکودکستان‌هاىفصلىوجودداردکهبههنگامفصل‌هاىپرکاربرقرارمى‌باشد.

درحالحاضردرچين۶۷مرکزپروشمربىبراىکودکستانوجوددارد.

آموزشابتدايى

درسال۱۹۸۶حدود۹۵درصدازبچه‌هاىلازم‌التعليممشغولبهتحصيلبودنددرحاليکهقبلازسال۱۹۴۹ايننسبتفقط۲۰درصدبود. دراکثريتروستاهامدرسهوجودداردومدارسابتدايىنمونهدرمناطقشهرىدانش‌آموزانبهترراانتخابکردهواکثريتآنهاداراىامتحانورودىهستند. بخشىازهزينهتحصيلمدارستوسطدانش‌آموزانتأمينمى‌شود. مبلغىنيزبراىکتاب،حملونقل،غذاوسوختگرفتهمى‌شود. البتهپولدريافتىبسيارکمبودهوفقطبراىتشويقوالدينبهاهيمتدادنبهتحصيلکودکانومرتببهمدرسهرفتنمى‌باشد. زيرادرمناطقروستايىبسيارکمبودهوفقطبراىتشويقوالدينبهاهميتدادنبهتحصيلکودکانومرتببهمدرسهرفتنمى‌باشد. زيرادرمناطقروستايىوالدينترجيحمى‌دهنددرفصلکارکودکانآنهابهجاىمدرسهرفتندرکارهاىمزرعهشرکتداشتهباشند.

بيشترمدارسابتدايىداراىدوره‌هاىپنجياششسالهستند. درايندورانبهآنهازيانچيني،رياضيات،علومطبيعي،جغرافيا،تاريخ،موسيقىووهنرآموختهمى‌شود. درتعدادکمىازمدارسزبانخارجىازسالسومآموزشىدادهمى‌شود. دانش‌آموزاندرهرسالنهماهونيمدرسمى‌خوانندساعاتدرسىآنهاهشتساعتدرروزوپنجونيمروزدرهفتهمى‌باشد. درايندورانبيشترتأکيدبرروىخواندنونوشتنچينىاستوبخاطرويژگى‌هاىزبانآنهادانش‌آموزانبايستىوقتبيشترىرانسبتبهدانش‌آموزانديگرکشورهاصرفآموزشنمايند.

درسال۱۹۹۸حدود۱۴۰ميليوندانشآموزاندر۰۰۰،۶۳۰دبستانکشورمشغولبهتحصيلبودهو۵،۷۹۰،۰۰۰معلمبهتدريسدراينمقطعاشتغالداشتند. براساسآمارسال۱۹۹۰تعدادصاحبانتحصيلاتابتدايىاز۳۵۲۳۷درصدهزارنفردرسال۱۹۸۲به۳۷۰۵۷درصدهزارافزايشيافتهاست.

آموزشمتوسطه

دورهآموزشمتوسطهشاملدوبخشمى‌باشد. بخشاولدورهسهسالهوبخشدوم،۲تا۳سالمى‌باشد. مواددرسىشاملچيني،رياضيات،زبانخارجي،سياست،تاريخجغرافيا،علوم،موسيقىوهنرمى‌باشد. دانش‌آموزانهمراهبادروستئوريکبهکارعملىنيزمى‌پردازند. براساسبرنامهدانش‌آموزانهرساليکماهکارعملىکردهونهماهبهدرسمى‌پردازنددردورهٔمتوسطهنيزدانش‌آموزانهرروزهشتساعتوهرهفتهپنجروزونيمبهمدرسهمى‌روند. همچنينمدارسخاصىجهتتدريسموضوعاتىمانندمهندسي،طب،کشاورزي،قانونو ... وجوددارد. درمناطقروستايىبسيارىازمدارساجازهمى‌دهنددانشآموزاندرفصلکشاروزىبهکاردرمزارعبپردازند.

درسال۱۹۹۸حدود۶۰ميليوندانش‌آموزدورهمتوسطهدر۷۸۶۰۰دبيرستانبهتحصيلمشغولو۳،۵۸۷،۰۰۰دبيرتماموقتبهآموزشآنهااشتغالداشتند. براساسسرشمارىسال۱۹۹۰تعدادافرادفارغ‌التحصيلدبيرستاندرهيرصدهزارنفربه۸۰۳۹نفررسيدهکهدرمقايسهباسال۱۹۸۲که۶۷۷۹نفربودافزايشخوبىداشتهاست. براساسآمارسال۱۹۸۰،۱۲درصدازدانش‌آموزانابتدايىدردورهٔاولمتوسطهشرکتنکردهو۵۰درصدازدانش‌آموزاندورهٔاولواردمرحلهٔدومنمى‌شوند. برنامهاصلاحىحزبکمونيستچينبدينقراراستکهحدودسال۱۹۹۰دربسيارىازمناطقتعداددانش‌آموزانمشغولدرمدارسحرفه‌اىبيشترازدانش‌آموزانمدارسعادىباشد.

مدارسويژه

درکنارمدارسعادي،مدارسىبراىکودکانىکهداراىناتوانى‌هاىعضوىوياذهنىباشند،افتتاحشدهاست. درحالحاضر۱۴۲۶مدرسهمخصوصافرادنابينا،کرولالويابچه‌هاىعقبماندهذهنىوجوددارد. بعلاوه۵۴،۰۰۰کلاسنيزبراىاينگونهافراددرمدارسمعمولىوجودداردکهمجموعاً۳۲۰،۰۰۰نفرکودکدراينمراکزمشغولبهتحصيلهستند. درحالحاضر۱۷۰۰مؤسسهبازآموزىبراىکودکانکروجودداردکهبيشاز۷۰،۰۰۰کودکدرآنهامشغولبهآموزشهستند. بعلاوه۱۰۰۰مدرسهحرفه‌اىنيزبراىاينگونهافرادوجوددارد

آموزشعالىوتوسعهاقتصادى

سياستچيندردهه۱۹۸۰مبنىبرچهازمدرنيزاسيونپيشرفتسريعووسيعدرعلوموتکنولوژىراايجابمى‌کرد. آموزشعالىبخصوصدراينسال‌هامهمشمردهشد. چيناظهاراميدوارىمى‌کردکهتاسال۱۹۸۵حدودپنجميليوننفردانشجوداشتهباشدوهمچنينتعدادمحققيندررشته‌هاىعلمىنيزبه۸۰۰،۰۰۰نفربالغشود.

کوشش‌هاىوزيرآموزشوعلومدرسال۱۹۷۵نيزدرجهتافزايشکيفيتآموزشىموفقيت‌آميزنبود. فرزندانکادرهاومقاماتبهاصطلاحازدرپشتوارددانشگاه‌هامى‌شدندوبدينترتيبفرزنديکخانوادهازمقاماتفقطبعدازدوسالکاربدونهيچگونهتوانايىآکادميکوحتىتوانايىکارىلازموارددانشگاه ‌مى‌شد.

بعدازسال۱۹۷۶گام‌هايىدرجهتبهبودکيفيتآموزشىبرداشتهشد. درقدماولهرگونهفعاليتسياسىدردانشگاهممنوعشد. سپس۸۸دانشگاهوکالجبعنواندانشگاه‌هاىاصلىوکليدىانتخابشدهوبودجهخاصدراختيارآنها،دانشجويانممتازشانواعضاىعلمىآنقراردادهشد. درمرحلهسومتربيتدانشجويانباکيفتعلمىبيشترجدااززمينهخانوادگىيافعاليتسياسىهمتگماردهشدهودرانتهاسعىبرافزايشظرفيتدانشگاه‌هاشد.

برقرارىمجددسيستمامتحانبراىانتخابدانشجووبمنظورگزينشافرادياکيفيتعلمىبيشترمى‌باشد. درسال۱۹۷۷،۷/۵ميليوننفردرامتحاناتورودىدانشگاه‌هاشرکتکردنددرحاليکهفقط۲۷۸،۰۰۰نفرمى‌توانستندواردمراکزآموزشعالىشوند. امتحاندهندگانبايستىداراىمدرکپاياندورهٔدبيرستانبودهوحداکثرسنآنها۲۶سالباشد. هراستاننيزسهميه‌اىبراىدانشگاه‌هاىاصلىدارند. ايندانشگاه‌هاکلاس‌هاىجداگانه‌اىبراىاقليت‌هانيزدارد. علاوهبرامتحانکتبىدانشجويانبايستىدرمعايناتپزشکىنيزشرکتنمايند. کنتراز۲درصدازپذيرفتهشدگانامتحانکتبىبخاطرضعفجسمىردمى‌شوند.

بدنيالتداوماصلاحاتکهازسال۱۹۷۸آغازشد،سيستمآموزشعالىدرسطوحمختلفشکلگرفته. تعدادمراکزآموزشعالىعادىاز۵۹۸واحددرسال۱۹۷۸به۱۰۲۲مرکزدرساله۱۹۹۸افزايشيافتهاست.

دورهدانشگاهچهارتاپنجسالاست. درراستاىاصلاحسيستمآموزشىوپروشدوره‌هاىحرفه‌اىکوتاهمدت(۲تا۳ساله)نيزوجوددارد،درحاليکهنسبتدانشجوياندرزمينه‌هاىمالي،اقتصاد،علومسياسىوحقوق،مديريتوهنرافزايشيافتهاست. فارغ‌التحصيلانکالج‌هاممکناستمدتىنيزبهاشغالدرکارخانه‌هابپردازند. دانشجويانبراىگرفتنبورسکهبراساستوانايى‌هاىآکادميکبهآنهادادهمى‌شودبهرقابتمى‌پردازند. ازسال۱۹۸۱سهنوعمدرکدانشگاهىيعنىليسانس،فوقليسانسودکترارافارغ‌التحصيلانمى‌توانندکسبنمايند. درسال۱۹۹۸حدود۷۴/۳۱ميليوندانشجودر۱۰۲۰مرکزآموزشعالىبهتحصيلمشغولو۴۰۰،۰۰۰استادتماموقتبهآموزشآنهااشتغالداشتند. يکىديگرازراه‌هاىتربيتافرادباکيفيتآموزشىبالابخصوصدرزمينهعلوم،اعزامدانشجوداشتند. يکىديگرازراه‌هاىتربيتافرادباکيفيتآموزشىبالابخصوصدرزمينهعلوم،اعزامدانشجوبهخارجمى‌باشد. دردههپنجاهتعدادزيادىازدانشجويانجهتتحصيلبهشوروىاعزامشدند. سپسدردهه‌هاىشصتوهفتادنسبتاًکمىبهاروپافرستادهشدند.

ازسال۱۹۷۸نيزتعدادىبهآمريکاگسيلشدند. تااواخرسال۱۹۸۰حدود۲۳۰۰دانشجوىبورسيهدولتچيندر۲۰۰دانشگاهآمريکامشغولبودند. درهمينزماننيزحدود۲۲۰۰نفربصورتشخصىدردانشگاه‌هاىآنکشوربهتحصيلمشغولبودند. درطولبرنامهپنجساله(۸۵-۱۹۸۱)بيشاز۳۵۵۰۰دانشجوىچينىباهزينهدولتدربيشاز۶۰کشوربهتحصيلاشتغالداشته‌اند. درکناراعزامدانشجوبهخارجبراىگذراندندوره‌هاىعالىدولتنيزامکانتحصيلدرايندوره‌هارافراهمآوردهاست. درسال۱۹۷۸،۶۳،۰۰۰نفردرامتحاناتدورهٔفوقليانسشرکتکردندکهازآنميان۱۰،۰۰۰نفرپذيرفتهشدند. درسال۱۹۹۸،۹۰۰۰نفرموفقبهاخذدرجهٔدکتراو۳۸،۰۰۰نفرموفقبهدريافتدرجهٔفوقليسانسشدند. چينضمناعزامدانشجوبهخارج،دانشجوىخارجىنيزمى‌پذيرد. درسال۱۹۹۸حدود۴۳،۰۰۰دانشجواز۱۶۴کشوردردانشگاه‌هاىچينمشغولبهتحصيلبودند،درحاليکهتعداددانشجوياناعزامىبهخارجبه۲۳،۰۰۰موردرسيد.

تربيتمعلم

توسعهسريعآموزشابتدايىومتوسطهباعثکمبودجدىآموزگارانتربيتشدهگرديد. تربيتمعلمعمدتاًدرمدارسخاصانجاممى‌گرفت. درحاليکهمعلماندورهٔمتوسطهمى‌بايستىفارغ‌التحصيلدانشگاهويامعادلآنباشند. همچنينفعاليت‌هايىدرجهتافزايشکيفيتمعلمينموجودازطريقايجاددوره‌هاىکوتاهمدتمعمولگرديدهاست. درطولدورانانقلابفرهنگىدانشکده‌هاىتربيتمعلمبستهشدولذاپسازايندورانتعدادمعملماتتحصيل‌کردهبسيارکمبود. بناچارمسئولينآموزشوپرورشدوره‌هاىکوتاهىرابراىتربيتمعلمبرقرارکردند. براساسآماردرسال۱۹۸۴،۱۰۰۸مدرسهمتوسطمخصوصبراىتربيتمعلموجودداشتکهمجموعاً۵۱۱،۳۰۰نفردرآنمشغولبهتحصيلبودند. درسال۱۹۸۴چينحدود۹ميليونمعلمداشتهاست.

آموزشتلويزيونى

مقاماتچينتصميمگرفتندودرجهتکاهشبارآموزشعالىازدوشدولت،دانشگاه‌هايىباسيستمبازتأسيسنمايندوآموزشازطريقراديووتلويزيونراتوسعهدهند. ازسال۱۹۷۹کهاوليندانشگاهراديووتلويزيونکشورتوسطدنگشيائوپينگافتتاحگرديدتاسال۹۴تعداد۳/۲ميليوننفرازمردمچيندرايندانشگاه‌هادوره‌هاىتحصيلىخودراگذرانده‌اند. درحالحاضرتعداددانشگاه‌هاىتلويزيونىسراسرکشوربهبيشاز۲۰۰۰واحدبالغمى‌گردد. درايندانشگاه‌ها،دانشجويانقادربهانتخابرشتهازميان۳۰۰رشتهتحصيلي،ازجملهمهندسي،ادبيات،اقتصاد،مديريت،کشاورزىوپزشکىمى‌باشند.

دراينروشآموزشي،دانشجويانمى‌تواننددرعيناشتغالبهکار،تحصيلاتخودرانيزادامهدهند. درصورتىکهدانشجويانازعهدهامتحاناتمربوطهبرآيند،دولتبهآنهاگواهىپايانتحصيلاتنيزاعطاخواهدکرد. اماهيچتعهدىدرقبالواگذارىشغلبهعهدهنخواهدگرفت. هماکنونتعدادفارغ‌التحصيلاندانشگاه‌هاىتلويزيونى۳۷درصدتعدادفارغ‌التحصيلدانشگاه‌هاىعادىمى‌باشد. درسال۹۳روزانه۳۱ساعتبرنامهآموزشىازدوکانالماهواره‌اىچينپخشمى‌گرديدکهمسئولاندرصددافزايشآنازطريق۴کانالهستند:

آموزش‌هاىآزادکهبطورکلىمنتهىبهاخذمدرکنمى‌شوندبطرقزيرصورتمى‌گيرد:

۱. ايستگاه‌هاىتلويزيونىعملى

۲. دانشگاه‌هاىمکاتبه‌اي

۳. دانشگاه‌هاىآزاد(کلاس‌هاىوقتآزاد). درحالحاضرازهريکصدنفرفارغ‌التحصيلوکالج‌هاىچين۱۵نفرفارغ‌التحصيلدانشگاه‌هاىآزادهستندوباتوجهبهافزايشنيازچينبهافرادمتخصصّجهتتأميننيروىلازمبراىاقتصاددرحالرشدکشورتعدادفارغ‌التحصيلاينمؤسساتآموزشعالىدرحالافزايشاست.

۴. دانشگاه‌هاىشبانه.

دردانشگاه‌هامراقبت‌هاىپزشکىمجانىاست. دانشجويانىکهقبلازورودبهمرکزآموزشىدرمحلىمشغولبهکاربودندبايستىمزدآنهادرطولدورهآموزشتوسطکارفرماىسابقپرداختشود. اگرچهوىبعدازاتمامدورهٔتحصيلاتلزوماًبهمحلکاراوليهبازگشتنمى‌نمايند. دانشجويانىکهحقوقماهيانهنداشتهوازطرفىداراىخانوادهکمدرآمدهستندمى‌توانندازبورسدولتىاستفادهنمايند.

مدارسحرفه‌اى

دولتچينقوانينمدارسحرفه‌اىرادرسال۱۹۹۶تنظيموتصويبکرد. آموزشحرفه‌اىعمدتاًشاملمدارسحرفه‌اىپيشرفته،مدرسهفنىدرسطحدورهٔراهنمايي،مدارسآموزشکارگرانماهر،مدارسحرفه‌‌اىدرسطحمتوسطه،مراکزآموزشحرفه‌اىوديگرمراکزآموزشفنىبراىبزرگسالانومراکزآموزشخصوصىوياتحتنظارتسازمان‌هامى‌باشد.

مدارسحرفه‌اىدرسهسطحپيشرفته،متوسطهوابتدايىوجودداردکهدرارتباطوهماهنگىبايکديگرهستند.

آموزشحرفه‌اىپيشرفتهبالاترينسطحآموزشىبودهبرپايهآموزشدورهٔدبيرستانىبرنامه‌ريزىشدهاست.

درحالحاضر۸۷کالجفنىوحرفه‌اىودانشگاه‌هايىکهدوره‌هاىکوتاهمدتآموزشحرفه‌اىهستند،۱۳۳مدرسهآموزشحرفه‌اىبراىبزرگسالان(۱۸۸رشتهآموزشدادهمى‌شود)؛و۱۸مدرسهساختاراقتصادملىمى‌باشد،لذاسيستمآموزشىاينمدارسباتوجهبهنيازهاىاصلاحساختارکشورتغييرکردهاست.

مدارسمتوسطهفنىبخشاصلىآموزشحرفه‌اىاستوبهسهشکلمدارسمتوسطه،فنىمدارسحرفه‌ عالىومدارسآموزشکارگرانماهرمى‌باشد. درحالحاضربعدازسال‌هاکوششحدود۸۷۰۰مدرسهمتوسطهفنىدرسراسرکشوروجوددارد.

توسعهوبهبودسيستممدارسحرفه‌اىعالىدراوايلدهه۱۹۸۰آغازشد. ازآنجائيکهاينمدارسمى‌بايستىخودشانراباتوسعهاقتصادىچينواصلاحساختارمدارسمتوسطههماهنگنمايند،رشدسريعىداشته‌اند. درحالحاضر۸۵۰۰گونهازاينمدارسبا۴ميليونهنرجودرسراسرکشوروجوددارد. اينمدارسعمدتاًبهآموزشکارگرانوکسانىکهداراىديپلمدورهٔمتوسطههستندوبعضىازحرفه‌هاىخاص،مشغولهستند. مدارسآموزشکارگرانماهر،مدارسآموزشمتوسطهحرفه‌اىهستندکهکارگرانفنىتربيتمى‌کنند. اولينمدرسهازايننمونهدرسال۱۹۴۹تشکيلشد. درحالحاضرتعداداينمدارسبه۴۴۷۰مى‌رسدکه۸۶/۱ميليونهنرجودر۴۰۰رشتهمشغولبهتحصيلهستند.

اکنونبيشاز۱۷،۰۰۰مدارسحرفه‌اىدرسطوحمختلف،۲۱۰۰مرکزآموزشحرفه‌اىو۴۰،۰۰۰مرکزآموزشکارگران،کارمندانوآموزشبزرگسالانوجوددارد. هرسالهميليون‌هانفردررشته‌هاىمختلفآموزشمى‌بينند.

آموزشبزرگسالانوآموزشدراوقاتاضافى

چيندراينزمينهپبيشرفتزيادىکردهوازسال۱۹۷۶آموزشنيمهوشبانهنيزبهسرعترشدکردهاست. بسيارىازکارخانجات،کمون‌ها،وديگرسازمان‌هاىوشرکت‌هاکلاس‌هايىدرزمينه‌هاىمختلفاززبانتاالکترونيکوازنقاشىتافيزيکبراىکارکنانخودايجادکرده‌اند. گزارششدهاستکهدرسال۱۹۷۶بيشازنيمميليونکارگردرکلاس‌هاىنيمهوقتکهتوسطکارخانه‌هادايرشدهشرکتجسته‌اند. همچنين۶۸ميليونکارگر،کشاورزوسربازدردوره‌هاىنيمهوقتابتدايىومتوسطهثبتنامکرده‌اند. کارگرانباگذراندنامتحاناتهردورهمى‌توانندواردمرحلهٔشغلىبهترىشوند. براساسآمارسال۱۹۹۰تعدادافرادبيسوادونيمهبيسوادبالاى۱۵سالکشورحدود۱۸۲ميليوننفرمى‌باشد. ايننسبتدرمقايسهباآمارسال۱۹۸۲حدودهفتدرصدکاهشداشتهاست. جدولصحفهبعدتعدادمدارسودانشگاه‌هاوهمچنينشماردانش‌آموزودانشجويانراتاسال۱۹۹۸مشخصمى‌نمايد.

جدولمراکزآموزشي،پرسنلآموزشىومحصليندرسال۱۹۹۱

درسال۱۹۶۸سال‌هاىآغازينانقلابفرهنگي،مائوبشدتوزارتبهداشتراموردانتقادقراردادوکارهاىبهداشتىوپزشکىدرمناطقروستايىراسفارشنمود.

درسال۱۹۹۲تعداددانش‌آموزاندبستانى۱۲۲ميليوننفرودرسال۱۹۹۳،۱۲۴ميليوننفروتعداددانشجويانمراکزآموزشعالىبالغبر۲/۲ميليوننفرودرسال۱۹۹۳،۵۳۶/۲ميليوننفربودهاست.

درکنارمدارسدولتىکهدراقصىنقاطکشوروجودداردازسال۱۹۹۲دولتمجوزافتتاحمدارسخصوصىنيزصادرکردهاست. اولينمدرسهغيردولتىدرمنطقهدوجيانگيان (Du Jiang Yan) استانسيچوانتأسيسگرديد. درآنزمانهزينهتحصيلدرينمدرسهبراىهردانش‌آموزرقمىمعادل۱۸هزاريوان(۲۱۳۵دلار)بود. بهتدريجمردمسايرمناطق،ازجملهاستانگواندونگنيزازايناقدامپيروىکردند. تعدادزيادىمدارسخصوصىتأسيسنمودند. باافزايشتعداداينگونهمدارس،شهريهآننيزبطورسرسامآورىبالارفت.

درپکننيزتعداد۱۷مدرسهخصوصى(تااوايلسال۱۹۹۳)تأسيسشدهکهاکثرآنهابراىهردانش‌آموزبين۲۰تا۳۰هزاريوانبهعنوانهزينهورودىدريافتمى‌نمايند. علاوهبرايندانش‌آموزرقمىمعادل۱۵هزاريوانبهعنوانشهريهپرداختمى‌نمايد.

باتوجهبهبالارفتنسطحدرآمدبعضىازمردمچينوبهدنبالتوسعهاصلاحاتاقتصادىوفراگيرشدنشرايطاقتصادبازار،دولتدرپىآناستتابتدريجخودرااززيربارسوبسيدهاىمختلف(ازجملهسوبسيدمربوطهبهآموزشوپرورش)خلاصنمايد.

ساختار آموزشی فرانسه

ساختار آموزشي

حضور در دوره‌هاي آموزش پيش دبستاني در كشور فرانسه  اختياري و رايگان بوده وبه منظور آموزش كودكان رده هاي سني 5-2 سال در نظر گرفته شده است. شايان ذكر است آندسته از  كودكاني كه تا روز اول سال تحصيلي مدارس به سن 2 سالگي رسيده باشند، مورد پذيرش واقع مي‌گردند اقداماتي نيز در خصوص اولويت احداث  مدارس مذكور در نواحي محروم اجتماعي كشور صورت گرفته است.

كودكان رده سني 2سال(حدود 40% ) منحصرا در چارچوب مدارس و ظرفيت كلاسهاي آموزشي موجود و كليه كودكان رده سني3‌سال مورد پذيرش قرار مي‌گيرند و اين در حاليست كه در سال1960 ميلادي تنها 36% از كودكان  فرانسوي  مورد پذيرش مراكز آموزش پيش دبستاني قرار گرفتند. هدف غائي وزارت آموزش و پرورش، پژوهش و فن‌آوري فرانسه از ارائه دوره‌هاي آموزش پيش دبستاني، ارتقاء توانمنديهاي كودكان، در جهت شكل دهي به  شخصيت اجتماعي آنان ميباشد. از سال 1995 ميلادي، طرح  آموزش واقعي پيش دبستاني با اهداف دقيق و كارآموزان متبحر به‌اجرا گذارده  شد. درتمام مدت 26 ساعت آموزش در هفته، آموزش زبان از امتياز ويژه اي  برخوردار بوده و  تسلط شفاهي و آشنايي با نوشتار،تقويت قدرت احساس، تخيل و قدرت  خلاقيت دانش آموزان از طريق پرداختن به  آموزش هنري توسعه مي‌يابد.گفتني است كه بالغ بر20هزار مركز آموزش پيش دبستاني به ثبت نام از بيش از2ميليون كودك فرانسوي مبادرت مي‌نمايند. در صورت عدم وجود كلاس‌هاي پيش دبستاني،كودكان رده سني 5 سال به كلاس‌هاي آمادگي و مدارس ابتدايي پيوسته و به چرخه آموزش  ابتدايي ومقدماتي وارد مي‌گردند.از آنجاييكه كشور فرانسه از تجربه فراواني در ارائه آموزش پيش دبستاني به كودكان برخوردار مي‌باشد، از اين روي بيش از99% كودكان رده سني3 سال در اين مدارس حضور مي‌يابند. رقم مذكور درخصوص كودكان رده سني2سال بر2/ 35 % بالغ مي‌گردد.تحصيل در مدارس  عمومي‌پيش دبستاني رايگان مي‌باشد واين در حاليست كه مراكز خصوصي  به اخذ شهريه تحصيلي مبادرت مي‌نمايند. مدارس عمومي‌پيش دبستاني نيز  توسط شهرداري ها احداث و اداره مي‌گردند. طبق قانون اصلاحيه آموزشي مصوب15جولاي1989و قانون مصوب 1975كليه كودكان فرانسوي رده سني3 سال از  امكان حضور در مهدهاي كودك برخوردار مي‌باشند.علاوه بر اين قانون مصوب6 سپتامبر 1995 نيز كه در خصوص نمايش ساختار و نحوه عملكرد مهدهاي كودك تصويب گرديده بر تقويت خصيصه‌هاي بالقوه كودكان، به فعل در آوردن  آن در جهت  شكل گيري شخصيت آنان و فراهم آوردن بهترين امكانات در جهت موفقيت كودكان در مدارس ويادگيري بيشتر تأكيد دارد.

 گفتني است درمهدهاي كودك كشور فرانسه  از تخصصهاي سرباز معلمان جهت  آموزش كودكان استفاده مي‌گردد چرا كه خدمت سربازي درحال حاضر در كشور فرانسه به حالت تعليق در آمده و با اجراي طرح جامع جذب سرباز معلم JAPD جايگزين گرديده است.از سوي ديگر،جهت جبران به حد نصاب نرسيدن تعداد ثبت نام كنندگان  مهدهاي كودك،كه معمولاً در مناطق كم جمعيت وكوهستاني كشور رخ مي‌دهد، كودكستانهاي بين منطقه اي تأسيس گرديده است كه به ارائه خدمات آموزشي به كودكان نواحي مختلف مبادرت مي‌نمايند.در مناطق كم جمعيت نيز كلاس‌هاي موقتي پاره وقت تشكيل مي‌گردد.به طور كلي دانش آموزان  به سه رده سني كودكان،رده سني نوجوانان ورده سني جوانان تقسيم مي‌گردد. گفتني است، تقسيم بندي فوق در جهت مد نظر قرار دادن  بلوغ فكري و استعداد يادگيري رده‌هاي‌سني از انعطاف پذيري برخوردار مي‌باشد.تيم تدريس، با مشورت والدين به تعيين جايگاه كودكان  در رده‌هاي سني آموزشي  مطابق  با استعداد ها و نيازهاي آنان مبادرت مي‌نمايند. سه رده سني مذكور  با اولين چرخه آموزشي تطابق داشته در حالي كه رده سني جوانان و مقطع آموزش مقدماتي متوسطه با چرخة آموزشي پايه و مقدماتي تطابق دارد. چرخه‌هاي آموزشي چندين ساله نيز  با هدف برآورده نمودن  نيازهاي كودكان طراحي گرديده است. متوسط آموزش هفتگي26 ساعته به كودكان مقطع پيش دبستاني ارائه مي‌گردد.

سياستهاي آموزشي

مهم‌ترين سياست آموزشي مقطع پيش‌دبستاني فرانسه بر اين اصل استوار است كه مراكز پيش‌دبستاني به عنوان ابزاري جهت برخورداري از برابري فرصت محسوب مي‌گردند، چرا كه كودكان از طريق به كارگيري زبان و توسعه اين وسيله ارتباطي، به آماده‌سازي خود در جهت پرداختن به تمرينات ذهني كه لازمه موفقيت در مقاطع آموزش ابتدايي و كالج است، مبادرت مي‌نمايند.

اهداف آموزشي

از جمله مهمترين اهداف آموزشي مقطع آموزش پيش دبستاني ميتوان به موارد ذيل اشاره نمود:

1-    بيداري حواس و رشد عاطفي كودكان به ويژه كودكان متعلق به خانواده‌هاي كارگران و مهاجرين

2-    پيشگيري از افت تحصيلي كودكان طي سنوات آموزش پايه

3-  توسعه كليه امكانات بالقوه كودك درجهت شكل‌پذيري شخصيت و فراهم‌سازي فرصت كسب موفقيت در تحصيل، اشتغال و زندگي وي

4-    رشد هوشي، حسي– حركتي و ذهني كودكان

5-    رشد ارتباطات غيركلامي (بيدارسازي حس زيبايي‌شناسي و درك هنري) و كلامي (كيفيت كلام و تمرين زبان)

6- آگاهي نسبت به زمان و مكان

7-    مشاركت درتشخيص نارسايي‌هاي حسي- حركتي و ذهني و فراهم‌سازي امكان درمان به موقع اين قبيل نارسايي‌ها

8-    آموزش مهارت و تمرينات لازم در جهت مشاركت مثبت كودكان در زندگي اجتماعي

برنامه‌هاي آموزشي و ارزشيابي تحصيلي

اجراي فعاليت‌هاي مقدماتي آموزشي در مقطع آموزش پيش دبستاني،  به رشد اوليه كودكان و  آمادگي آنان جهت حضور در مدارس ابتدايي منجر مي‌گردد.گفتني است كه  فعاليت ها ي مذكور بر فعاليت‌هاي فيزيكي، علمي‌و فني و فعاليتهاي آموزشي ارتقاء دهنده سطح ارتباطات ومهارتهاي شفاهي و نوشتاري كودكان مشتمل مي‌گردد. در مهدهاي كودك، اجراي  بازي‌هاي مختلف از  نقش مهمي ‌برخوردار مي‌باشند، اما اين امر بدين معني نيست كه درمراكز مذكور تدريس وجود ندارد.هيات نظارت ملي آموزش كه مسئوليت رسيدگي ونظارت بر آموزش  نواحي كشور را بر عهده دارد،برفعاليت‌هاي اداري وآموزشي موسسات نيز نظارت مي‌نمايد.شوراي مدارس نيز به بازديد حداقل يك بار در طول ترم از مدارس كشور مبادرت مي‌نمايند.شوراي مذكور همچنين به ارائه نظراتي درخصوص قوانين داخلي مدارس و تعيين برنامه‌هاي آموزشي  هفتگي مدارس كشور مبادرت مي‌نمايد.چرخه آموزشي كشور سبب ميگردد كه تيم تدريس  به تطبيق فعاليت‌هاي تدريس  با روند آموزش وپيشرفت كودكان مبادرت نمايند. تيم تدريس  همچنين مسئوليت ارزشيابي ميزان پيشرفت تحصيلي كودكان را بر عهده دارد. علاوه بر اين تيم مذكور همچنين تعيين مينمايد كه كودكان ملزم به ثبت نام  در مدارس ابتدائي بوده و  يا مي‌بايستي  در سيستم آموزشي پيش دبستاني باقي بمانند. از آنجايي كه مدارس پيش دبستاني از نقش پييچيده اي در سيستم آموزشي كشور فرانسه برخوردار مي‌باشند، از اين روي مدرسين مراكز مذكور،مشابه مدرسين مدارس ابتدايي، دوره‌هاي آموزشي ويژه اي را گذرانده و پس  از گذراندن دوره3 ساله آموزشي (پس از اتمام  تحصيلات آموزش متوسطه كه به دريافت ديپلم متوسطه منتهي مي‌گردد) به گذراندن  دوره آموزشي2-1ساله تربيت مدرس در موسسات دانشگاهي تربيت معلم مبادرت مي‌نمايند.

پس از اتمام سال دوم آموزش دانشگاهي در مراكز تربيت مدرس، از دانشجويان موفق به عنوان معلمين مدارس دعوت به همكاري مي گردد. معلمين مراكز آموزشي پيش دبستاني، به عنوان مدرسين رسمي‌  نظام آموزش عمومي و ‌يا به عنوان مدرسين قرار دادي مدارس خصوصي، از حقوق،وظايف و مسئوليتهاي مشابه معلمين مدارس ابتدايي برخوردار مي باشند.

   آمار وارقام تعداد مراكز و مدرسين مراكز آموزش پيش دبستاني ( طي سال1993/1992)

نقاط ضعف و قوت آموزشي

      با وجوديكه يك سوم كودكان فرانسوي به آغاز دوران آموزش از رده سني2 سال مبادرت نموده، تمامي كودكان رده سني3 سال رهسپار مراكز آموزش پيش دبستاني شده و مراكز آموزش پيش دبستاني عمومي كه در آن بر آموزش مهارت‌هاي سواد و زبان تاكيد مي‌ گردد، رايگان و براي همگان قابل استفاده مي باشند، اما با اين حال، افزايش نرخ مواليد دركشور فرانسه به وارد آمدن فشار بر پيكره نظام آموزشي كشور منجر گرديده است.

 به نحوي كه افزايش غيرمنتظره نرخ زاد و ولد كودكان از سال2000 به بعد،‌ به انتظار بيش از17 هزار كودك در فهرست ثبت نامي منجر گرديده است. بنابر اعلام وزارت آموزش، طي سال 2002، مراكز آموزش پيش دبستاني با كاهش فضاي آموزشي براي54 هزار كودك مواجه بوده اند كه اين امر خود به ايجاد مباحثاتي درخصوص تغيير امتيازات آموزشي از سنين پيش دبستاني به پايه منجر گرديده است. اين درحالي است كه كشور آلمان، همسايه فرانسه درگير بحث داغي در خصوص اصلاح نظام آموزشي است. در مطالعه بين‌المللي جديدي كه بر روي 32 كشور جهان صورت گرفت، دانش‌آموزان رده سني15 سال آلماني از نظر سواد،‌ رياضيات و مهارت‌هاي علوم در رده بيست و پنجم قرار گرفتند كه اين امر خود سبب گرديد تا تلنگري به نظام آموزشي آلمان وارد آيد كه همواره به تربيت نيروهاي انساني ماهر مباهات نموده است.كارشناسان معتقدند، علت اصلي نتيجه ضعيف آلمان در اين مطالعه، اين است كه در اين كشور، آموزش رسمي از رده هاي سني7-6 سال آغاز مي گردد. از اين روي مراكز آموزش پيش دبستاني اين كشور، چيزي جز زمين بازي به شمار نمي آيند.كشور فرانسه كه در اين مطالعه به طور متوسط در مكان دوازدهم قرار گرفت، از اين نظر متفاوت است. مراكز آموزش پيش دبستاني اين كشور با زمين بازي تفاوت دارند، چرا كه در اين قبيل مراكز، سواد و مهارت‌هاي اجتماعي از طريق فعاليت‌هاي گوناگون ارائه شده و كلاسهاي هفتگي26ساعته برگزار مي‌ گردد. علاوه بر اين، با وجودي كه آموزش از رده سني6 سال اجباري مي‌گردد،‌ بيش از99درصد كودكان فرانسوي از رده سني3 سال رهسپار مدرسه مي‌ گردند. افزون بر اين، بالغ بر 5/35 درصد از كودكان به حضور در مراكز آموزشي،1 سال زودتر  از موعد مقرر، مبادرت مي نمايند.

منابع :

سایت اطلاع رسانی دانشنامه رشد :

www.daneshnameh.roshd.ir

سایت اطلاع رسانی آفتاب :

www.aftab.ir

سایت اطلاع رسانی تبیان :

www.tebyan.net