تحقیق درباره دی‌ان‌ای

دی‌ان‌ای یکی از ماکرومولکول‌های زیستی می‌‌باشد که در انتقال داده‌های ژنتیکی نقش دارد. این ماکرومولکول،پلیمری از زیرواحدهای نوکلئوتیدی است.

DNAدارای ساختمانی مارپیچی است و برای اولین بار ساختمان آن را دو دانشمند به نام های جیمز واتسون وفرانسیس کریک را در سال ۱۹۵۳ کشف کردند و به همین دلیل جایزه نوبل دریافت کردند. کارکرد اصلی DNA الگو بودن برای ساخته شدن یک اسید نوکلئیک دیگر به نام RNA است.

DNA ماکرومولکولی است که از هر نظر، برای ایفاء مهم‌ترین نقش خود یعنی انتقال اطلاعات بیولوژیک شایسته است. بعبارتی DNA شاهکار خلقت در ایجاد ماکرو مولکول‌های زیستی بحساب می‌‌آید. همه فواصل و زوایای پیوند، انرژی ها و نوع پیوند عناصر از دقیقترین قوانین فیزیک مولکولی پیروی می‌‌کنند. دانشمندان بارها سعی کرده‌اند با ساخت ماکرومولکول‌های دیگری، بتوانند جایگزینی برای DNA بیابند. اما تاکنون تلاش‌های آنها با شکست روبرو شده است. از دید بسیاری از محققان،DNA متکاملترین مولکول ایجاد شده توسط طبیعت می‌‌باشد. مشخصه مهم ملکول DNA، به‌عنوان یک مولکول، هوشمندی آن است. دو رشته DNAکه از نظر توالی بازها، مکمل یکدیگرمی باشند، می‌‌توانند یکدیگر را شناسایی کرده، پیوند هیدروژنی برقرار کنند و این، آن چیزی است که دانشمندان را قادر ساخته است تا از DNA در واکنشهای شیمیایی استفاده کنند.

DNAدارای سه بخش ساختمانی است: بازهای نوکلئوتیدی آدنین (A) سیتوزین (C) گوانین (G) و تیمین (T) در پله‌های این ماکرومولکول نردبانی قرار دارند. این بازهای نوکلئوتیدی به طور تصادفی در کنار هم قرار ندارند بلکه تیمین به آدنین با پیوند هیدروژنی وصل است و سیتوزین نیز به گوانین با پیوند هیدروژنی اتصال دارد. مولکول های قند دزوکسی ریبوز در دیوارهای این نردبان دیده می شوند و به این مولکول های قند گروه‌های فسفات متصل هستند. فرق بین قند دزوکسی ریبوز در DNA با قند ریبوز در RNA این است که قند دزوکسی ریبوز یک گروه هیدروکسیل از قند ریبوز کمتر دارد.

آر‌ان‌ای

RNA یا ریبو نوکلئیک اسید یک اسید نوکلئیک در سلول است. RNA را DNA در هسته سلول می سازد. RNA در سه نوع tRNA (مخفف transfer RNA) یا RNA ترابر، mRNA (مخفف messenger RNA) یا RNA پیامبر و rRNA (مخفف ribosomal RNA) یا RNA ریبوزومی است. کار rRNA ساختن پروتئین در ریبوزوم است.

RNA دارای سه بخش ساختمانی است: بازهای نوکلئوتیدی اوراسیل (U) سیتوزین (C) گوانین (G) وآدنین(A) را داراست و برخلاف DNA فاقد تیمین (T)است. مولکول های قند ریبوز و گروه‌های فسفات از دیگر بخش های RNA است. قند ریبوز در RNA یک گروه هیدروکسیل از قند دزوکسی ریبوز در DNA بیشتر دارد.

فرانسیس کریک

'فرانسیس کریک کاشف ساختار DNA و برنده جایزه نوبل می‌باشد. کریک در ۸ ژوئن ۱۹۱۶ در انگلستان به دنیا آمد. در رشته فیزیک تحصیلاتش را ادامه داد و پس از جنگ جهانی دوم راه دیگری درپیش گرفت که در سال ۱۹۵۳ همراه جیمز واتسون موفق به کشف ساختار دورشته‌ای DNA شد ودر سال 1962 موفق به دریافت جایزه نوبل شد . دکترکریک هنگام اعلام این کشف مهم گفت که بشر با کشف تازه بر گوشه ای از اسرار حیات دست یافته است. وی گفت که همه موجودات ذی حیات دارای DNA هستند که دو وظیفه مهم دارد ؛ یکی حمل اطلاعات و دیگری به وجود آوردن المثنای خود. در سن ۸۸ سالگی در بیمارستانی در سان دیگو آمریکا بر اثر سرطان روده بزرگ درگذشت.

نوکلئوتید

نوکلئوتید واحد سازنده اسیدهای نوکلئیک می‌‌باشند که ترکیبی متشکل از یک قند ۵-کربنی ( ریبوز یا داکسی ریبوز ) اسید فسفریک (فسفات) و یکی از بازهای آلی پورین (آدنین، گوانین)یا پیریمیرین (سیتوزین، تیمین، اوراسیل) می‌‌باشند.اغلب نوکلئوتیدرا نوکلئوزید فسفات می گویند.نوکلئوتیدها به دلیل اسید فسفریک ترکیب اسیدی هستند.

به مجموعه قند و باز آلی نوکلئوزید گفته می‌شود. گروه فسفات می‌تواند  قند متصل شود. به مجموع نوکلئوزید و گروه فسفات متصل به و یا5 به کربن3 آن نوکلئوتید می‌گویند. با توجه به اینکه یون فسفات می‌تواند هم به کربن  متصل شود. و هم به کربن5 3

پس دو نوکلئوتید از طریق یک پیوند فسفودی استر بهم متصل می‌شوند. به این صورت که گروه هیدروکسیل یک نوکلئوتید با گروه فسفات نوکلئوتید دیگر واکنش داده و پیوند فسفودی استر را بوجود می‌آورد. از آنجایی که پیوند  دو قند مجاور را بهم متصل می‌کند، این پیوند و5 فسفودی استر ، کربنهای3  فسفودی استر نیز می‌نامند. یک زنجیره در اثر اتصال پشت سر -3 را پیوند5 -دزوکسی ریبونوکلئوتید بوسیله پیوندهای دزوکسی ریبونوکلئوتید هم تعدادی2 تشکیل می‌شود

تمامی نوکلئوتیدها در یک زنجیره پلی نوکلئوتیدی دارای جهت یکسان می‌باشند. به این صورت که نوکلئوتید انتهایی در یک سمت زنجیره دارای یک  آزاد آزاد و نوکلئوتید انتهایی در سمت دیگر زنجیره دارای یک گروه3 گروه5 می‌باشد. بنابراین زنجیره پلی نوکلئوتیدی دارای جهت بوده و این جهت را به --- صورت5> نشان می‌دهند. بنابراین اگر در نوکلئوتید ابتدایی کربن5 3  در زیر آن باشد، در تمامی نوکلئوتیدهای بعدی در بالای حلقه پنتوز و کربن3 زنجیره کربن 5 در بالای حلقه پنتوز جای خواهد داشت.

ژنتیک مولکولی

ژنتیک و زیست شناسی مولکولی دو موضوع کاملا مرتبط بهم هستند و اگر چه تفاوتهایی بین آنها موجود است، ولی بهتر است که آنها را در یک قالب مطرح کرد. به این دلیل اصطلاح ژنتیک مولکولی امروزه اغلب برای تشریح شاخه‌ای از زیست شناسی بکار می‌رود که مربوط به مطالعه همه جنبه‌های یک ژن است

ماهیت مولکولی ماده ژنتیکی چیست؟ چطور اطلاعات ژنتیکی از یک نسل به نسل بعد با صحت بالا انتقال می‌یابد؟ تغییرات نادر در ماده ژنتیکی که ماده خام تکامل می‌باشد، چگونه ایجاد می‌شوند؟ چطور اطلاعات ژنتیکی نهایتا به شکل توالیهای اسید آمینه‌ای مولکولهای پروتئینی متنوع موجود در یک سلول زنده ، بیان می‌شود؟ و ... . واحد پایه اطلاعات در سیستمهای زنده ، ژن می‌باشد.

از نظر بیوشیمیایی یک ژن به صورت قطعه‌ای از DNA تعریف می‌شود که اطلاعات مورد نیاز برای ایجاد یک محصول دارای فعالیت بیولوژیک راکد می‌کند. محصول نهایی معمولا یک پروتئین است. ممکن است محصول ژنی وظیفه‌ای یکی از انواع RNA باشد. ذخیره ، حفظ و متابولیزم این واحدهای اطلاعاتی موضوعات بحث را در ژنتیک مولکولی تشکیل می‌دهند. پیشرفتهای اخیر در ژنتیک مولکولی ، منجر به مطرح شدن سه فرآیند اصلی در استفاده از اطلاعات ژنتیکی شده است.

اولین فرآیند ، همانند سازی DNA یا نسخه برداری از DNA مادری و تولید مولکولهای DNA با توالیهای نوکلئوتیدی یکسان می‌باشد.

دومین فرآیند سنتز RNA از روی DNA است، که طی قسمتهایی از پیام ژنتیکی کد شده در DNA دقیقا به صورت RNA ، نسخه برداری می‌شود.

سومین فرآیند ، ترجمه می‌باشد که به موجب آن پیام ژنتیکی کد شده در RNA پیک بر روی ریبوزومها به پلی‌پپتیدی با توالی مشخص از اسیدهای آمینه ترجمه می‌شود.

وقایع مهم در ژنتیک مولکولی تا سال ۱۹۴۴

شروع ژنتیک توسط گرگور مندل و با مقاله‌ای بود که وی در سال ۱۸۶۶ در مجموعه مقالات انجمن علوم طبیعی در مورد نخود فرنگی ، به چاپ رساند.

تا سال ۱۹۰۰ طول کشید تا سایر زیست شناسان مانند هوگو ، کورنس و شرماک اهمیت کار مندل را درک کنند و این علم پس از رکورد طولانی توالی دوباره یافت.

 در سال ۱۹۰۳ ، ساتن پیشنهاد کرد که ژنها روی کروموزومها قرار دارند.

 در سال ۱۹۰۹ ، یوهانس پیشنهاد کرد که عوامل مندلی ژن نامیده شدند.

در سال ۱۹۱۰ ، مورگان آزمایشهای زیادی بر روی مگس سرکه انجام داد.

در سال ۱۹۲۷ ، مولر کشف کرد که اشعه ایکس ایجاد موتاسیون (جهش) در مگس سرکه می‌نماید.

در سال ۱۹۴۱ ، بیدل و تاتوم پیشنهاد کردند که هر ژن فعالیت یک آنزیم را کنترل می‌کند.

در سال ۱۹۴۴ ، کتاب زندگی چیست توسط یک فیزیکدان به نام شرودینگر انتشار یافت.

کشف ساختمان DNA

شناخت امروزی ما در مورد مسیرهای اطلاعاتی از همگرایی یافته‌های ژنتیکی ، فیزیکی و شیمیایی در بیوشیمی امروزی حاصل شده است. لین شناخت در کشف ساختمان دو رشته مارپیچی DNA ، توسط جیمز واتسون و فرانسیس کریک در سال ۱۹۵۳ خلاصه گردید. فرضیه ژنتیکی ، مفهوم کد نمودن توسط ژنها را مشخص نمود. با استفاده از روشهای فیزیکی ، تعیین ساختمان مولکولی DNA بوسیله آزمایش انکسار اشعه ایکس ممکن گردید. شیمی نیز ترکیب DNA را آشکار نمود. ساختمان مارپیچی دو رشته‌ای DNA ، چگونگی نسخه برداری آن را نشان داد، نحوه تولید RNA و سنتز پروتئین از روی آن را شفاف کرد.

ژنها و کروموزومها

ژنها قطعاتی از یک کروموزوم هستند که اطلاعات مورد نیاز برای یک مولکول DNA یا یک پلی پپتید را دارند. علاوه بر ژنها ، انواع مختلفی از توالیهای مختلف تنظیمی در روی کروموزومها وجود دارد که در همانند سازی ، رونویسی و ... شرکت دارند. کروموزومهای یوکاریوتی دارای دو توالی مهم تکراری DNA می‌باشند که عمل اختصاصی را انجام می‌دهند؛ سانترومرها که نقاط اتصالی برای دوک تقسیم هستند و تلومرها که در دو انتهای کروموزوم وجود دارند. کروماتین در یوکاریوتها به صورت واحدهای نوکلئوزومی قرار دارد.

متابولیزم DNA

سلامت DNA بیشترین اهمیت را برای سلول دارد که آن را می‌توان از پیچیدگی و کثرت سیستمهای آنزیمی شرکت کننده در همانند سازی ، ترمیم و نوترکیبی DNA ، دریافت. همانند سازی DNA با صحت بسیار بالا و در یک دوره زمانی مشخص در طی چرخه سلولی به انجام می رسد. همانند سازی نیمه حفاظتی است، بطوری که هر رشته آن به عنوان قالبی برای تولید رشته جدید DNA مورد استفاده قرار می‌گیرد. سلولها دارای سیستمهای متعددی برای ترمیم DNA هستند. توالیهای DNA در طی واکنشهای نوترکیبی ، در فرآیندهایی که شدیدا هماهنگ با همانند سازی یا ترمیم DNA هستند، نو آرایی می‌شوند.

 متابولیزم RNA

رونویسی توسط آنزیم RNA پلیمراز وابسته به DNA کاتالیز می‌شود. رونویسی در چندین فاز ، شامل اتصال RNA پلیمراز به یک جایگاه DNA به نام پروموتور ، شروع سنتز رونویسی ، طویل سازی و خاتمه ، روی می‌دهد. سه نوع RNA ساخته می‌شود؛ RNA پیک که برای ساختن پلی پپتیدها مورد استفاده قرار می‌گیرد. RNA ناقل که در انتقال اسیدهای آمینه بر روی ریبوزومها برای پروتئین سازی ، شرکت دارند و RNA ریبوزومی که در ساختار ریبوزوم شرکت دارند. این RNA ها به صورت پیش ساز ساخته می‌شوند که طی فرآیندهای آنزیمی بالغ می‌شوند.

متابولیزم پروتئین

پروتئینها در یک کمپلکس RNA پروتئینی به نام ریبوزوم ، با یک توالی اسید آمینه‌های خاص در طی ترجمه اطلاعات کد شده در RNA پیک ، سنتز می‌گردند. اسیدهای آمینه‌ای که توسط کدونهای RNA پیک مشخص می‌گردند، از کلمات سه حرفی نوکلئوتیدی تشکیل شده‌اند. برای ترجمه نیاز به مولکولهای RNA ناقل می‌باشد که با شناسایی کدونها ، اسیدهای آمینه را در موقعیتهای متوالی مناسب خود در داخل زنجیر پلی پپتیدی قرار می‌دهند. بعد از سنتز بسیاری از پروتئینها به موقعیتهای خاص خود در داخل سلول هدایت می‌شوند.

 
تنظیم بیان ژن

بیان ژنها توسط فرآیندهایی تنظیم می‌شود که بر روی سرعت تولید و تخریب محصولات ژنی اثر می‌گذارند. بیشتر این تنظیم در سطح شروع رونویسی و بواسطه پروتئینهای تنظیمی رخ می‌دهد که رونویسی را از پروموتورهای اختصاصی مهار یا تحریک می‌کنند. اثر مهارکننده ها را تنظیم منفی و فعال شدن را تنظیم مثبت گویند. پروتئینهای تنظیمی ، پروتئینهای اتصالی DNA هستند که توالیهای اختصاصی از DNA را شناسایی می‌کنند. هورمونها بر روی تنظیم بیان ژن تأثیر دارند. موجودات یوکاریوت و پروکاریوت دارای مکانیزمهای متفاوتی برای تنظیم بیان ژنهای خود دارند.

فناوری DNA نوترکیبی

با استفاده از فناوری DNA نو ترکیبی مطالعه ساختمان و عملکرد ژن بسیار آسان شده است. جداسازی یک ژن از یک کروموزوم بزرگ نیاز دارد به، روشهایی برای برش و دوختن قطعات DNA ، وجود ناقلین کوچک که قادر به تکثیر خود بوده و ژنها در داخل آنها قرار داده می‌شوند، روشهایی برای ارائه ناقل حاوی DNA خارجی به سلولی که در آن بتواند تکثیر یافته و کلنیهایی را ایجاد کند و روشهایی برای شناسایی سلولهای حاوی DNA مورد نظر. پیشرفتهای حاصل در این فناوری ، در حال متحول نمودن بسیاری از دیدگاههای پزشکی ، کشاورزی و سایر صنایع می‌باشد.

تحقیق درباره آلترناتور

آلترناتور جریان متناوب را آلترناتور گویند و فرق اصلی آن با مولد دائمی در شیوه گرفتن جریان از کلافهای مولد است.

امروز بیش از نود درصد انرژی الکتریکی به‌وسیله آلتروناتورها تولید می‌شود. مقدار جریان متناوب در هر لحظه بین صفر و حداکثر تغییر می‌کند و جهت آن مثبت یا منفی است.

مقدار مؤثر جریان متناوب ۷۰۷/۰ برابر حداکثر آن است. یعنی اگر مقدار حداکثر جریان متناوبی ۱۰۰ آمپر باشد با اندازه ۷/۷۰ آمپر جریان دائمی تولید حرارت می‌کند.

وقتی دو فشار الکتروموتوری متناوب به مقدار حداکثر خود می‌رسند می‌گویندکه آنها با یکدیگر اختلاف فاز دارند.

آلترناتورهای دو فاز دارای دو کلاف می‌باشند که با یکدیگر زاویه ۹۰ درجه می‌سازد. فشارهای الکتروموتوری کلاف‌های آلترناتور دو فاز ۹۰ درجه با یکدیگر اختلاف‌‌فاز دارند.

آلترناتورهای سه فاز دارای دو کلاف می‌باشند که با یکدیگر زاویه ۱۲۰ درجه می‌سازند. فشارهای الکتروموتوری کلاف‌های آلتروناتور سه فاز با اندازه ۱۲۰ درجه با یکدیگر اختلاف فاز دارند.

کلاف‌های آترناتورهای سه فاز را می‌توان به شکل ستاره یا مثلث به یکدیگر وصل کرد.

وقتی جریان متناوب از سیم‌پیچی قرقره‌ای بگذرد یک فشار الکتروموتوری مخالف با فشار الکتروموتوری اصلی در آن القاء می‌شود که به‌نام فشار الکتروموتوری خود القائی معروف است.

تأثیر فشار الکتروموتوری خود القائی این است که ظاهراً مقاومت مدار را بالا می‌برد و جریان را از ولتاژ عقب می‌اندازد. برای آنکه این مقاومت را با مقاومت عادی مدار اشتباه نکنند آن را مقاومت القائی می‌نامند.

تأثیر خازن در مدار جریان متناوب درست مانند آن است که از مدار جریان عبور می‌کند. خازن ولتاژ را از جریان عقب نگه می‌دارد.

مقاومت خازن در برابر جریان متناوب است با ظرفیت خازن و فرکانس جریان. ظرفیت خازن را با C نمایش می‌دهند و آن را با فاراد اندازه می‌گیرند. یک فاراد ظرفیت خازنی است که اختلاف پتانسیل میان صفحات آن یک ولت باشد و بتواند یک کولومب الکتریسیته را در خود ذخیره نماید.

آلترناتور جریان متناوب را آلترناتور گویند و فرق اصلی آن با مولد دائمی در شیوه گرفتن جریان از کلاف‌های مولد است.

آرمیچر بیشتر مولدهای جریان دائم متحرک و مغناطیس آنها ساکن است در صورتی‌که اغلب آلترناتورهای تجاری دارای آرمیچر ساکن و حوزه مغناطیسی دوار می‌باشند با این‌حال اساس ساختمان آلترناتورها نیز یک القاءکننده و یک القاءشونده و یک حرکت نسبی میان آنها است.

میدان مغناطیسی آلترناتورها به‌وسیله منبع جریانی مانند باتری یا دینامو که در خارج ماشین قرار دارد تحریک می‌شود.

آلترناتورهای بزرگ که با سرعت کم می‌چرخند قطب‌های متعددی دارند. آلترناتورهائی که با سرعت زیاد مثلاً به‌وسیله توربین‌های بخاری به گردش درمی‌آیند معمولاً دو یا چهار یا شش قطب دارند زیرا القاء‌کننده‌های سنگین نمی‌توانند قوه گریز از مرکز عظیمی را که در نتیجه سرعت‌های زیاد ایجاد می‌شود تحمل نمایند.

امروز بیش از ۹۰% انرژی الکتریکی به‌وسیله آلترناتورها تولید می‌شود.      

انواع آفتامات : 1- یک قرقره ای 2- سه قرقره ای

فرق الترناتور و دینام

فرق آلترناتور با دینام در عموم من دیده ام که اکثرا دوستان به آلترناتور اشتباها دینام می گویند. باید بگم که آلترناتور با دینام فرق دارد و هم اکنون تمام ماشین های جدید آلترناتور دارند. اگربخوام تمام مبانی برق را توضیح دهم کار یکمی طولانی می شود.بنابراین دوستانی که ضعیف هستند بهتره که در این زمینه مطالعاتی داشته باشند. درآلترناتور که حوزه مغناطیسی آن دوار است و سیم پیچ های آن حوزه را قطع می کند و در آن جریان القایی ایجاد می گردددرست بر عکس دینام. زمانی که ما سوئیچ را باز می کنیم جریان باطری از طریق لامپ شارژ و آفتامات به ذغال های روتور رسیده و در هسته آن ایجاد حوزه مغناطیسی می نماید به طوری که قطب های روتور یکی در میان N و s مي شوند.با زدن استارت و حرکت روتور میدان ایجاد شده توسط سیم پیچ های استاتور قطع شده و در آن ولتاژ القا می گردد. فرق آلترناتور با دینام: آلترناتور در دور آرام می تواند برق ماشین را تامین و حتی باطری را شارژ میکند.آفتامات آن ساده تر است و حجم و نگهداری آن کمتر است. حال شاید بپرسید که آفتامات چی هست؟ افتامات مجموعه ای از دیود هاست که کار تنظیم ولتاژ خروجی آلترناتور را به عهده دارد حال اگر سیستم آلترناتور نتواند به خوبی برق ماشین را تامین کند ماشین با مشکل کمبود برق مواجه می شود. که می توان با بازدید ذغال ها و دیودها مشکل را پیدا کرد.حتی در بعضی مواقع به علت شل بودن تسمه- آلترناتور نتواند خوب بچرخد و برق را تامین کند.در پیکان در موقع نوع بودن ذغال ها طول آن 6/12 میلی متر است و همچنین نیروی فنر ذغال باید اندازه گیری شود که در حدود 368 تا 255گرم است.

زندگی نامه ارسطو

ارسطو یکی از بزرگترین متفکران جهان است. در سراسر تاریخ فلسفه، گذشته از افلاطون و کانت، شاید هیچ کس ژرفا و پهنای اندیشه او را نداشته باشد، از بیست و چهار قرن تاکنون تاثیر او در فیلسوفان و دانشمندان گیتی بیرون از حد و حساب و بسا بیمانند بوده است. دانشمندان ایرانی حتی پیش از اسلام و قبل از رواج زبان عربی از او متاثر بوده‌اند استاد ذبيح الله صفا می‌نویسد:

"در پاره‌ای از کتاب پهلوی اصطلاحات فراوان علمی موجود است و این اصطلاحات که غالبا قابل تطبیق بر اصطلاحات فلسفی یونانی خاصه حکمت ارسطوست، می‌رساند که تنها به وسیله عیسویان ایرانی، علم یونانی پذیرفته و به زبان سریانی ادا نشده است بلکه زرتشتیان نیز به این کار مبادرت کرده و زبان پهلوی را معادل آوردن بسیاری کلمات در برابر اصطلاحات فلسفی یونانی ثروتمند ساخته بودند...یکی از مشاهیر عیسویان [در عهد ساسانی] پولس ایرانی (paulus persa) رئیس حوزه ایرانی نصیبین است که کتابی مشتمل بر بحث درباره منطق ارسطو به سریانی برای خسرو انوشيروان نوشـــت و در آن نسـبت به اثبات وجود واجــب و توحید و سایر نظر‌های فلاسفه، برتری روش حکما بر اهل ادیان اشاره کرد ....معلمین کلیساهای نسطوری در ایران .... چون به آثار ارسطو توجه داشتند در کلیساهای خود در ایران .... با قوت بسیار به تحقیق در روش این استاد یا شراح اسکندرانی او توجه کردند... مجاهداتی که پیش از خسرو انوشيروان (531 ـ 579م ) شده بود در برابر توجه او به علوم فاقد اهمیت است. این پادشاه که هم فرمانروایی مدبّر و هم سرداری شجاع بود به حکمیت نیز علاقه داشت و از فلسفه افلاطون و ارسطو آگاه بود و ترجمه پهلوی این دو استاد را می‌خواند.

ارسطو در 384 ق.م در شهر یونانی زبان استاگیرا ((stagira واقع در شبه جزیره خالکیدیکس (Chalcidice) چشم به جهان گشود. پدرش نیکو ماخوس (Nicomachus) پزشک بود و عضو صنف آسکله‌پیادای ( asclepiadae ) و طبیب در بار آمونتاس دوم (پادشاه مقدونیه Amyntas). ممکن است ارسطو از کودکی، و در نتیجه شغل پدر، به زیست شناسی دلبسته شده باشد، اما هیچ دلیلی در دست نیست که ار آن هنگام آغاز به تحقیق کرده باشد. پزشکان صنف اسکله‌پیاد فرزندان خویش کالبد شکافی یاد می‌دادند؛ اما ارسطو هنوز بسیار کوچک بود که پدرو مادرش هر دو در گذشتند و بنابراین، بعید است که او از این آموزش بهره‌مند شده باشد.

ارسطو در هفده سالگی به آتن رفت و وارد آکادمیاي افلاطون (plato) شد و تا هنگام  مرگ وی در 348 ق.م همچنان شاگرد و همکار او بود و آنجا ماند. اهمیت تاثیر فلسفی افلاطون در همه آثار  ارسطو هویداست. حتی وقتی که او از استاد انتقاد می‌کند یعنی بیشتر اوقات به شهادت نوشته‌های موجود ـ به نبوغ افلاطون احترام عمیق می‌گذارد.

پس از مرگ افلاطون‌، ارسطو از آتن رفت. ممکن است بستگيهايش با دربار مقدونيه سبب رویگردانی مردم از او شده باشد. شاید هم نسبت به انتخاب اسپئوسیپوس (Speusippus) به جانشینی افلاطون نظر خوش نداشته، زیرا با رگه‌ای از آرای مکتب افلاطونی که در آثار اسپئوسیپوس پرورش داده می‌شده موافق نبوده است. به هر تقدیر، ارسطو به دهرت هرمیاس (hermias)، که از همشاگردیهای گذشته‌اش در آکادمیا و در آن زمان جبار آلوس در تروآد (Troad) بود به آن سان رفت. سه سال آنجا عضو محفل کوچکی از متفکران بود و باپوتیاس (Pythias)، دختری که هرمیاس او را به فرزندی پذیرفته بود، ازدواج کرد. در ایام اقامت در آسوس و سپس در میتوانه (Mitylene) در جزیره لیسبوس (lesbos)  ، دست به پژوهشهای در زیست شناسی زد که بعدها شالوده نوشته‌هایی علمی‌اش شد.

در 349 ق.م ارسطو به دعوت فیلیپ مقدونی (Philip of Macedon پادشاه مقدونیه) به پلا(pella ) پایتخت آن سرزمین رفت و مربی فرزند او، اسکندر کبیر (Alexander the great ) شد که پسری سیزده ساله بود.

پس از پایان دوره تربیت اسکندر، ارسطو به استاگیرا بازگشت و چند سال آنجا بود و سپس باز به آتن رفت و به تعلیم فلسفه پرداخت.

ارسطو در آتن از بیگانگان مقیم بود، بنابراین، نمی توانست مالک ملکی در آن شهر باشد. پس بیرون شهر چند ساختمان اجاره کرد و در اینجا که لوکیون (lykeion) نام گرفت. مدرسه‌ای از خود بنیان نهاد. (متصل به ساختمان اصلی ایوانی ستون‌دار "پری پاتوس Peripatos" بود و همین سبب شد که بعدها پیروان ارسطو را "پری پاتیک" بنامند(.

او بعضی سخنرانیها برای عامه می‌کرد، اما بشتر اوقاتش به نوشتن یا به درس گفتن برای گروهی کوچکتر از شاگردان جدی می‌گذشت. اغلب آثار موجود او متن درسهایی است که به این گروه داده شده و به نگارش در آمده است. در این گروه چند متفکر نیز مانند تئوفراستوس (Theophrastus) و ائودموس (eudemus) عضویت داشتند که بعدها خود از دانشمندان معتبر شدند. پوتیاس، همسر ارسطو هنوز دیری از این دوره زندگی نگذشته فوت کرد، و او بقیه عمر را با زنی برده به نام هرپولیس (herpyllis) به سربرد و از او پسری موسوم به نام نیکو ماخوس پیدا کرد که کتاب اخلاق نيكوماخوس را به اسم وی کرده است. ارسطو در وصیّت نامه خویش از هرپولیس به علت وفاداری و مهربانی‌اش به نیکی یاد می‌کند، هرچند تا پیش از مرگ خودش او را قانوناً از بند بردگی آزاد نکرد. بر خلاف افلاطون و بسیاریی از افراد تحصیل کرده یونانی در آن روزگار، به نظر می‌رسد که ارسطو منحصرا به جنس مخالف گرایش داشته است. چنین می‌نماید که بر زنان آنچنان احترامی نمي‌گذاشته و حتی توجه دقیقی نمی‌کرده است.

وقتی که در 323 ق.م مرد و احساسات ضد مقدونی در آتن دوباره سر برداشت، ارسطو ناگزیر از ترک آن شهر شد. واضح است که معتقد بوده که جانش در خطر است، زیرا با اشاره به اعدام سقراط (Socrates) می‌گوید اجازه نمی‌دهد آتنیان "دوباره نسبت به فلسفه مرتکب گناه شوند". پس به خالکیس (chalcis) موطن خویشاوندان مادری‌اش، رفت و سال بعد به علت بیماری در‌گذشت.

دانته هنگام وصف دکارت نخستین دوزخ درباره ارسطو چنین می‌گوید:

دیــــدم آن پیــــر و استــــاد همه                  او چو چوپان و دیگران چو رمه

همه ارباب فضل و دانش و هـوش                 حلقه طاعتش نهاده به گوش

بــر فلاطــون و پیـــر او سقــــراط                   پیشتر از همه به قرب بساط

از این بیانات مقدار احترامی را که در ارسطو طی هزار سال از آن بر خوردار بوده است می‌توان حدس زد. دوران اقتدار ارسطو هنگامی به پایان رسید که اسباب و آلات نو پیدا شد و مشاهدات روز افزون گردید و تجربیات از روی تانی و دقت علم را از نو نبا نهاد و " آلکم "  و "راموس" و " راجر " و فرانسیس بیکن با اسلحه مقاومت‌ناپذیری مسلح شدند. تاکنون هیچ مغزی نتوانسته است تسلط خود را بر فکر بشر این اندازه ادامه می‌دهد.

به گرداگرد خود چون نیک می‌دید                 بلا انگشتری و او نگین بود

سال شمار زندگی ارسطو

سال ( ق م )" قبل از میلاد مسیح "

384تولد ارسطو در استاگیرا

367  ارسطو به آتن مهاجرت می‌کند و به آکادمی افلاطون می‌پیوندد

356  تولد اسکندر کبیر

347مرگ افلاطون. ارسطو آتن را ترک می‌گوید و عازم دربار هرمیاس در آثار نئوس می‌شود و در آسوس اقامت می‌گزیند

345 ارسطو به موتی‌لنه در جزیره لسبوس می‌رود ( و پس از چندی به استاگیرا باز می‌گردد(

343فیلیپ مقدونی ارسطو را به می‌یزا دعوت می‌کند و به ترتیب اسکندر می‌گمارد.

341  مرگ هر میساس .

336  فیلیپ کشته می شود و اسکندر تاجگذاری می‌کند .

335  ارسطو به آتن باز می‌گردد و در لوکیون آغاز به تدریس می‌کند.

323  مرگ اسکندر

322 ارسطو از آتن به خالکیس می‌رود و در آنجا می‌میرد.

آمارچيست؟ 
 

موضوع آمار در چند فصل اخير به قدري در ايران مد شده است كه از اين جهت مي توان آن را در رديف قمر مصنوعي قرار داد. با اين تفاوت بزرگ كه همه كس معني قمر مصنوعي را مي داند, ولي كمتر كسي است كه حقيقتاً بداند كه آما ر, مخصوصاً علمي كه به اين نام خوانده مي شود, چه اصول و معنايي دارد.

زنده ياد دكتر عباسعلي خواجه نوري, پدر آمار ايران

بيشتر مردم با كلمه آمار, به مفهومي كه براي ثبت و نمايش اطلاعات عددي به كار مي رود, آشنا هستند: تعداد بيكاران, قيمت روزانه سهام در بازار بورس, كارمزد حمل كالا در 15 سال گذشته, جمعيت نواحي جنوب تهران, مثالهايي از اين مفاهيم هستند. ولي اين مفهوم منطبق با موضوع اصلي آمار نيست. آمار, عمدتاً با وضعيت هايي سر و كار دارد كه در آنها وقوع يك پيشامد به طور حتمي قابل پيش بيني نيست.

استنتاجهاي آماري غالباً غير حتمي اند. تخمين نرخ جديد بيكاري بر مبناي مطالعه چند هزار نفر از مردان يا بررسي طرح جديد ترافيك تهران بر اساس نظر سنجي مثالهايي از اين موضوع اند.

آمار مجموعه اي از مفاهيم و روش هاست كه در هر زمينه پژوهش, براي گردآوري و تعبير اطلاعات مربوط به آن و انجام نتيجه گيري ها, در شرايطي كه عدم حتميت د ر آن وجود دارد, به كار مي رود.

نظريه و روش هاي جديد آماري, از حد ساختن جداول اعداد و نمودارها بسيار فراتر رفته است. آمار به عنوان يك موضوع علمي, امروزه شامل مفاهيم و روش هايي است كه در تمام پژوهش هاي كه مستلزم جمع آوري داده به وسيله يك فرايند آزمايش و مشاهده و انجام استنباط ونتيجه گيري بوسيله تجزيه و تحليل داده ها هستند, اهميت بسيار دارند. نمايش هاي عددي به صورت جنبه اي فرعي از آمار در آمده اند.

پرورش گياهان, تشخيص بيماري ها, برنامه هاي تربيتي و آموزشي, تعليمات اجتماعي- اقتصادي مثال هايي هستند كه علم آمار مي تواند مفيد باشد.

هدف ها اصلي آمار عبارتند از:

الف) انجام استنباط درباره جامعه از طريق تجزيه و تحليل اطلاعات موجود در داده هاي نمونه اي.

 ب) سنجش ميزان عدم حتميتي كه در اين استنباط ها وجود دارد. علمي كه براي رسيدن به هدف هاي فوق اهميت دارد, عبارتست از طرح ريزي فرايند و دامنه نمونه گيري به طور يكه مشاهدات مبنايي براي استخراج استنباط هاي معتبر تشكيل دهند.

 روز ملی آمار

اول آبان هر سال روز ملی آمار و برنامه ریزی است.

نظرسنجی در ایران هیچگاه به طور ریشه ای به عنوان پدیده ای موثر در تحولات سیاسی- اجتماعی مورد بررسی قرار نگرفته و نگرش های غیر علمی و غیر کارشناسانه به این موضوع دامن زده است. همچنین بهره مندی از نظرسنجی توسط بسیاری از موسسات غالبا محدود به زمان های خاصی مانند انتخابات بوده که بیشتر آنها نیز جنبه تبلیغاتی داشته است تا آگاهی و اطلاع رسانی. از سوی دیگر نامشخص بودن متولی نظارت بر فعالیت های موسسات افکار سنجی و عدم تدوین قوانین به منظور ساماندهی به این موضوع، این سوالات را در اذهان مردم بویژه نخبگان جامعه، سیاستمداران، پژوهشگران و... مطرح کرده است که اصولا نظرسنجی ها تا چه حد معتبر هستند؟ و کدام نظرسنجی با اعمال شیوه های علمی و بدور از غرض و تعصب ورزی یا اهداف تبلیغاتی انجام شده است؟ و بالاخره هدف نظرسنجی ها چیست: بازاریابی یا آگاه سازی؟ ...

شاهد این مدعا مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره «سیاست های سنجش افکار عمومی» در تاریخ 24 خرداد ماه 84 است که تدوین آیین نامه اجرایی آن- اگر مشمول مرور زمان نشود- حداقل تا چندین ماه دیگر به طول خواهد انجامید که در این مصوبه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مسئول اجرای این سیاست ها تعیین شده است. در این خصوص آیا موسسات نظرسنجی در تدوین قوانینی که شامل آنها می شود، نقش موثری خواهند داشت؟

نوشتار حاضر با دیدگاهی نقادانه، تلاش مي كند به اختصار اهميت پديده نظرسنجي و کارکردهای آن را در جامعه امروز ايران با اشاره به نظريات مرتون درباره كاركرد  پديده هاي اجتماعي و نيز نظريات مكتب فرانكفورت درباره صنعت فرهنگ تشريح نمايد.

افکار عمومی و افکارسنجی:

زماني كه پل لازارسفلد در اوايل دهه 1940 يكي از نخستين نمونه هاي نظرسنجي را راجع به انتخابات رياست جمهوري آمريكا در بحبوحه جنگ جهاني دوم در قالب بررسي پيمايشي انجام داد، شايد كمتر كسي گسترش فزاينده موسسات نظرسنجي و افكار سنجي را در عصر حاضر پيش بيني مي كرد. اين در حالي است كه امروزه نظرسنجي به عنوان عنصري مهم و تاثيرگذار در تحولات سياسي- اجتماعي محسوب مي شود و اقشار مختلف بويژه سياستمداران و اقتصاد دانان بيش از هر كسي بر تاثيرات آن وقوف و آگاهي دارند. آنچه در اين خصوص بيش از هر چيز خودنمايي مي كند، پيوند تنگاتنگ نظرسنجي با واژه هايي همچون بازار، صنعت و مانند آن است.

موسسات نظرسنجي در عصر حاضر، شباهت بسياري با حجره هاي قديمي پيدا كرده اند؛ اگر چه ظاهر آنها تفاوت هاي ملموسي با حجره ها دارد اما وقتي از كالايي به نام نظرسنجي سخن به ميان مي آيد؛ باطن اين موسسات افكار سنجي با فضاي دكان ها و بازارهاي دهه ها و حتي قرون گذشته با كمي تسامح يكي است.

گره خوردن فضاي نظرسنجي با اقتصاد، پول و بازار براي نيل به قدرت، خواسته يا ناخواسته، آگاهانه يا ناآگاهانه، نظريات مكتب فرانكفورت و انديشه هاي نقادانه آنها را راجع به صنعت فرهنگ يادآوري مي كند. در اين رابطه سوال اساسي و ابتدايي اين است :

آيا نظرسنجي مهم است؟ و چرا؟

براي پاسخ به اين سوال بايد از افكار عمومي آغاز كنيم زيرا افكار سنجي يكي از شيوه هاي اثرگذاري بر افكار عمومي است؛ به عبارت ديگر تا از افكار و نظرات مردم آگاهي حاصل نشود توجه به افكار عمومي و موثر بودن آن معنايي نخواهد داشت. افكار سنجي، لازمه شناخت افكار عمومي و بررسي آن است. بر اين اساس:

افكار سنجي مهم است زيرا افكار عمومي مهم است. به نظر هام، از آنجا که قدرت همواره در دست حکومت است، تنها حامی دولتمردان افکار عمومی است.(1) افكار عمومي يا صداي مردم به قول روسو، تنها اراده عمومي است كه مي تواند دولت را هدايت كند و به گفته پاسكال ملكه جهان است. ماكياولي نيز قدرت افكار عمومي و ملت را قويتر و نيرومندتر از هر قدرتي مي داند و به قول ناپلئون بناپارت افكار عمومي مايه حفظ حكومت است. در جمع بندي اين نظريات مي توان افكار عمومي را برآيند گرايش ها و قضاوت هاي ذهن افراد يك واحد اجتماعي اعم از گروه، جمعيت، اجتماع يا جامعه نسبت به يك جريان، فرد، سازمان، رويداد، پديده، حكومت يا... دانست. (2)

افکارسنجی عبارت است از اجرای اقدامات و تلاش های سازمان یافته برای نشان دادن عقاید مردم نسبت به یک موضوع، در یک محل خاص و در یک مقطع زمانی معین.(3) برای آگاهی از افکار و عقاید مردم به دو شیوه عمل می شود:

1-رجوع مستقیم به افکار عمومی که عمدتا از طریق پرسشنامه و مصاحبه انجام می شود.

2- رجوع غیر مستقیم که از طریق تحلیل محتوای پیام های مندرج در مطبوعات، پیام های رسیده به روابط عمومی سازمان و تحلیل برنامه های رادیو، تلویزیون، سخنرانی ها و... انجام می گیرد. 

بنابراین اگر نظرسنجي را بازتاب نظرات و افكار مردم راجع به يك موضوع يا رويداد سياسي- اجتماعي از طريق بررسي هاي پيمايشي، تحلیل محتوا و مانند آن و انتشار نتايج اين بررسي ها براي بهبود و اصلاح امور تلقي كنيم، اين امر اقدامي بسيار پسنديده، مفيد و البته ضروري است؛ ضرورتي كه بنا به اعتقاد بسياري از صاحبنظران با مشخصه هاي عصر مدرن مانند حق انتخاب و آزادي بيان و عقايد، عقلانيت و احترام به شهروندان جامعه پيوند مي يابد. در اين حالت نظرسنجي ها به حكومت كمك مي كند تا تدابير لازم را براي شهروندان جامعه با استفاده از نظرات و مشاركت آگاهانه آنها اتخاذ نمايد.

در واقع با تکیه بر شناخت افکار عمومی است که می توان حوادث و یا رخدادها را در آینده پیش بینی کرد و نگرش های منفی را به حداقل آن کاهش داد. شناخت افکار عمومی از طریق سنجش نگرش، معمولا از این فکر سرچشمه گرفته که حکومت ها باید احساسات و عقاید مردم را به حساب آورند.

بنابراين از اين زاويه، نظرسنجي عاملي براي مشاركت و مشاركت ابزاري در جهت توسعه است. با اين ديدگاه، كاركرد نظرسنجي يك كاركرد مثبت و موثر در فرايند مشاركت است كه هم تعميق باورهاي افراد جامعه را مدنظر دارد  و هم در ارتقاي وجهه حكومت و مشروعيت مردمي آن به ايفاي نقش مي پردازد.

نكته ديگر، مشخصه نقادانه بودن و اصلاح سازي امور از طريق نظرسنجي  قبل از  هر گونه تصميم گيري عجولانه با بهره مندي از تجربيات گذشته است.  

اما اگر از دريچه نظريات مرتون، جامعه شناس معروف آمريكايي در خصوص كاركرد پديده هاي اجتماعي به پديده نظرسنجي بنگريم، ديدگاه مذكور، كاركرد آشكار نظرسنجي است در حالي كه پديده هاي اجتماعي داراي كاركردهاي پنهان نيز هستند كه البته مي تواند به سمت دژ كاركرد نيز سوق يابد؛ يعني كاركرد نامطلوب پيدا كند. مثلا كاركرد آشكار مدرسه، ارتقاي سطح سواد و آگاهي افراد است اما كاركرد پنهان آن عدم پراكندگي دانش آموزان در محيط بيروني يا ايجاد جمع هاي دوستانه در محيط مدرسه است.

اكنون سوال اساسي اين است:

كاركرد پنهان نظرسنجي بويژه در جامعه امروز و در خصوص مسايل مهم سياسي- اجتماعي مانند انتخابات چيست؟ و رابطه آن با صنعت افكار سنجي و بازار نظرسنجي و مانند آن چگونه است؟

کارکردهای نظرسنجی:

در اين رابطه ابتدا دو نوع نظرسنجي با توجه به هدف آنها و مشخصه هاي هر يك به صورت مقايسه اي پیشنهاد شده، سپس كاركرد پنهان آن از منظر انديشمندان نقاد فرانكفورت مورد بررسي قرار می گیرد. براين اساس دو نوع نظرسنجي عبارتند از:

الف- نظرسنجي هاي مقطعي: خاستگاه اين نظرسنجي ها غالبا زمان ظهور تحولات مهم سياسي- اجتماعي مانند انتخابات است. در اين شرايط دكان سين جيم به روي اقشار مختلف جامعه گشوده مي شود و نظرسنجي به عنوان كالاي ناب بازار داغ مشاركت جلوه گر مي گردد. انتشار اين نظرسنجي ها جنجال، رقابت ستيزي و شايعه پراكني را شدت مي بخشد. هدف آن نيز جهت دادن افكار مردم به سمت نتايج حاصل از آن نظرسنجي و انحراف افكار عمومي است.

ب-  نظرسنجي هاي دراز مدت يا دائمي: اين نظرسنجي ها اگر چه مانند نظرسنجي مقطعي، متناسب با مقتضيات زمان و شرايط اجتماعي موجود انجام مي شود اما صرفا محدود به زمان و مكان نيست بلكه علاوه بر آن، بر مسايل اجتماعي و روزمره مردم نيز تاكيد دارند. انتشار اين نظرسنجي ها در سطح جامعه مي تواند به اصلاح عملكرد نهادها و گروه هاي مختلف منجر شود يا حداقل زمينه ساز اصلاحاتي هدفمند باشد.

با اين توصيف مي توان براي نظرسنجي هاي نوع اول، تعبير ‹‹موسسات تبليغاتي يا آوازه گري›› و براي نظرسنجي هاي نوع دوم، تعبير ‹‹موسسات افكار سنجي يا نظرسنجي›› را به كار برد.

فهرست برخي از مشخصه هاي نظرسنجي در قالب تقسيم بندي يادشده در جدول زير آمده است:

جدول پیشنهادی مشخصه هاي انواع نظرسنجي

بر اساس مشخصه هاي مذكور كه روشنگر ابهامات بسيار در خصوص تفكيك نظرسنجي هاي معتبر از نظرسنجي هاي نامعتبر (و به تعبير برخي نظرسازي) است، سخن گفتن از مشخصه هاي چنين موسساتي تبليغاتي كه به نام موسسات نظرسنجي، نتايج حاصل از آراي مردم را با دستكاري آگاهانه در آن به جامعه عرضه مي كنند،  بي ارتباط نخواهد بود. اينجاست كه كاركرد پنهان پديده هاي اجتماعي به قول مرتون و صنعت فرهنگ به قول نظريه پردازان مكتب فرانكفورت آشكار مي گردد.

مشتريان نظرسنجي ها سرگردان در چهارراه هاي افكار سنجي به دنبال مقصدي حقيقي مي گردند. به راستي ‹‹كالاي نظرسنجي›› به ‹‹صنعت فرهنگي›› بدل شده كه منافع آن به جيب صاحبان سرمايه مي ريزد و در اين آشفته بازار كه نظارتي بر نحوه و كيفيت توزيع اين كالا وجود ندارد، ‹‹ انتخاب آگاهانه››  تمسخر آميزترين سخن جدي و طنزآميزترين لطيفه بازار است. بازار نظرسنجي، ناخودآگاه آدم را به ياد روزهاي برفي زمستان مي اندازد! آناني كه در اين فصل سرما فرصت جانانه اي يافته اند؛ پارو بر دوش  نهاده اند و در كوچه و خيابان فرياد ‹‹برف پارو مي كنيم›› سر مي دهند. اگر از نشانه شناسي مدد بگيريم و رویدادها را به مثابه پارو و بازتاب گسترده نتایج حاصل از  نظرسنجی های منتشره را نماد افزایش بارش برف بر پشت بام منازل فرض كنيم، اين تشابه دور از ذهن نخواهد بود. 

پولي كه به جيب مي رود و وداع تا زمستاني ديگر! 

همانگونه كه بيان شد، سخن بر سر هدف افكار سنجي است. مسئله زماني ايجاد مي شود كه موسسات نظرسنجي (بخوانيد تبليغاتي) با بهره مندي از نظرات و انديشه هاي  پاسخگويان- كه برخي مواقع شهروند ناميده مي شوند!- نتايج حاصل شده را از دريچه عينك خودشان و در جهت منفعت شخصي شان تفسير مي كنند؛ يعني استفاده ابزاري از عقايد و نظرات مردم و ساخته و پرداخته كردن آن در جهت منفعت صاحبان قدرت. اينجاست كه انديشه انديشناك صاحبنظران مكتب فرانكفورت با وجود بدبينانه بودنش، واقعيت نظرسنجي در دنياي امروز يا حداقل بخش بزرگي از واقعيت است.

اگر چه به گفته گابريل تارد جرم شناس و جامعه شناس مشهور، افكار عمومي مجموعه داوري هاي متداول در بين مردم درباره مسايل روز است اما منتقدان فرانكفورت همچون آدورنو، ماركوزه و هوركهايمر معتقدند اين افكار به آساني توسط دستگاه هاي ايدئولوژيك و فرهنگ ساز دولت سرمايه داري ساخته و پرداخته مي شود. به اعتقاد آنها، افكار عمومي ( و در پي آن نظرسنجي) مبتني بر انديشه و تفكر تك تك افراد نيست بلكه ساخته دستگاه ها و صنايع فرهنگي و افكارساز است.(6) هربرت مارکوزه منتقد سرشناس مکتب فرانکفورت می گوید: «جامعه مصرفی و رفاهی معاصر، با برآوردن نیازها و خواست های کاذب و تحمیل شده بر افراد، مانع نقد و انتقاد می شود و از لحاظ فکری و ارزشی محیط توتالیتر ایجاد می کنند. افکار عمومی و رسانه های گروهی ابزارهای ایجاد چنین محیطی هستند.»(7)

بي دليل نيست كه امروزه از صنعت نظرسنجي و يا نظرسازي نام برده مي شود. صنعتي كه كالايش، افكار و نظرات مردم و مشتريانش هم آنانند كه گاه و غالب اوقات بدون كيفيت به آنها عرضه شده و به عبارتي تزريق مي شود و البته موجبات مشاركت آنها را نيز فراهم مي آورد. با اين توصيف، افكار سنجي اگر چه ظاهري شيك، مدرن، مخاطب محور و كثرت گرا (برخوردار از انديشه هاي مختلف) را داراست اما در ذات پنهان خود به خاطر درهم آميختن با قدرت، بنيان برافكن هم خواهد بود.

بدين لحاظ بايسته و شايسته است كه جمع پژوهشگران و فرهيختگان آشنا به مسايل اجتماعي- سياسي كه دغدغه جامعه شناسي دارند و نيز دولتمرداني كه خود را خدمتگزار مردم مي دانند و در عصر معاصر از حقوق شهروندي سخن مي گويند، براي اتخاذ سازوكار هاي مناسب، سري به آشفته بازار داغ و پر رونق نظرسنجي بزنند و الحق و والانصاف ‹‹كالايي مرغوب›› و در خور شان مصرف كننده و مشتري عرضه نمايند. اين مهم، زماني ميسر خواهد بود كه موسسات نظرسنجي و پژوهشی كشور اعم از دولتی و غیر دولتی مانند مرکز تحقیقات سازمان صدا و سیما، موسسات پژوهشی وابسته به وزارت ارشاد، مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران(ایسپا) وابسته به جهاد دانشگاهی و سایر موسسات نظرسنجی كه داعيه بي طرفي و نظرسنجي علمي دارند در جهت رسالت عظيم خود يعني ارتقاي سطح آگاهي مردم و نقش پذيري فعال به منظور بهبود و اصلاح امور جامعه از طريق نقادي منصفانه به معناي حقيقي كوشا باشند.

تحقیق درباره زندگى نامه حسين بن على (شهيد كربلا)2

امام سوم شيعيان،شهيد كربلا و خون خدا،كه نهضت عاشورا بر محور فداكارى و جانفشانى آن حضرت شكل گرفت و تاريخ بشرى را سرشار از حماسه و ايثار كرد و درس آزادگى و عزت به انسان داد و با خون خويش كه در كربلا ريخت،درخت اسلام آبيارى شد و امت مسلمان بيدار گشت.

در معرفى آن امام،بايد كتابى قطور نوشت،ليكن در اينجا فشرده‏اى از زندگى آن حضرت را مى‏خوانيد:امام حسين«ع»در سوم شعبان سال چهارم هجرى در مدينه به دنيا آمد.رسول خدا«ع»نام اين فرزند زهرا«ع»را«حسين»نهاد.وى مورد علاقه شديد پيامبر خدا«ع»بود و آن حضرت در باره او فرمود:«حسين منى و انا من حسين...»و در آغوش پيامبر بزرگ شد.هنگام رحلت رسول خدا،شش ساله بود.در دوران پدرش على بن ابى طالب«ع»نيز از موقعيت والايى برخوردار بود،علم،بخشش،بزرگوارى،فصاحت، شجاعت،تواضع،دستگيرى از بينوايان،عفو و حلم و...از صفات برجسته اين حجت الهى بود.در دوران خلافت پدرش،در كنار آن حضرت بود و در سه جنگ«جمل»، «صفين»و«نهروان»شركت داشت.

پس از شهادت پدرش كه امامت به حسن بن على«ع»رسيد،همچون سربازى مطيع رهبر و مولاى خويش و همراه برادر بود.پس از انعقاد پيمان صلح،با برادرش و بقيه اهل بيت«ع»به مدينه آمدند .با شهادت امام مجتبى«ع»در سال 49 يا 50 هجرى،بار امامت به دوش سيد الشهدا قرار گرفت .در آن دوران دهساله كه معاويه بر حكومت مسلط بود، امام حسين«ع»همواره يكى از معترضين سرسخت نسبت به سياستهاى معاويه و دستگيريها و قتلهاى او بود و نامه‏هاى متعددى در انتقاد از رويه معاويه در كشتن حجر بن عدى و يارانش و عمرو بن حمق خزاعى كه از وفاداران به على«ع»بودند و اعمال ناپسند ديگر او نوشت.در عين حال،حسين بن على«ع»يكى از محورهاى وحدت شيعه و از چهره‏هاى برجسته و شاخصى بود كه مورد توجه قرار داشت و همواره سلطه اموى از نفوذ شخصيت او بيم داشت.با مرگ معاويه در سال 60 هجرى،يزيد به والى مدينه نوشت كه از امام حسين«ع»به نفع او بيعت بگيرد.اما سيد الشهدا كه فساد يزيد و بى‏لياقتى او را مى‏دانست،از بيعت امتناع كرد و براى نجات اسلام از بليه سلطه يزيد كه به زوال و محو دين مى‏انجاميد،راه مبارزه را پيش گرفت.از مدينه به مكه هجرت كرد و در پى نامه نگاريهاى كوفيان و شيعيان عراق با آن حضرت و دعوت براى آمدن به كوفه،آن امام ابتدا مسلم بن عقيل را فرستاد و نامه‏هايى براى شيعيان كوفه و بصره نوشت و با دريافت پاسخ كوفيان در بيعتشان با مسلم بن عقيل،در روز هشتم ذيحجه سال 60 هجرى از مكه به سوى عراق،حركت كرد.

پيمان شكنى كوفيان و شهادت مسلم بن عقيل،اوضاع عراق را نامطلوب ساخت و سيد الشهدا كه همراه خانواده،فرزندان و ياران به سوى كوفه مى‏رفت،پيش از رسيدن به كوفه در سرزمين«كربلا»در محاصره سپاه كوفه قرار گرفت.تسليم نيروهاى يزيدى نشد و سرانجام در روز عاشورا در آن سرزمين،مظلومانه و تشنه كام،همراه اصحابش به شهادت رسيد،از آن پس،كربلا كانون الهام و عاشورا سرچشمه قيام و آزادگى شد و كشته شدن وى،سبب زنده شدن اسلام و بيدار شدن وجدانهاى خفته گرديد.فضايل اين امام شهيد،بيش از آن است كه در اين مختصر بگنجد،چرا كه او آويزه عرش الهى و پرورده دامن رسول خداست.پيامبر خدا«ص»در باره‏اش فرمود:قسم به آنكه مرا بحق به پيامبرى فرستاد،حسين بن على در آسمان بزرگتر از زمين است و بر سمت راست عرش الهى نوشته است«مصباح هدى و سفينة نجاة».