تحقیق درباره بیماری افسردگي

افسردگي به دليل شيوع بالا در جوامع بشري از طرف برخي از محققين سرماخوردگي بيماريهاي رواني لقب گرفته است. به طور متوسط حدود 15 تا 20 درصد مردم از سطوح مختلف اين بيماري رنج مي‏برند و حداقل 12 درصد مردم در طول زندگي نياز به درمان پيدا مي‏كنند. اختلال افسردگي در زنها شايعتر از مردان است. در اين جا بايستي بين خلق افسرده به عنوان يك واكنش طبيعي كه اكثريت مردم نسبت به فقدان‌ (يعني از دست دادن عزيزي) از خود نشان مي‏دهند و بيماري افسردگي تفاوت قايل شد. بيماري افسردگي معمولاً در پي شكست، از دست دادن و ناكاميها به شكل خلق پايين و حالت غمگيني نمود پيدا مي‏كند. در افسردگي شخص به دليل شدت علائم افسردگي در بسياري از جنبه‏هاي كاركردي خويش دچار مشكلمي‏شود.

سبب شناسي بيماري

افسردگي از تعامل بين چند عامل مختلف حاصل مي‏شود. نشان داده شده است كه شروع و سير آن به عوامل مختلفي چون زيست شناختي، رواني، محيطي و عوامل رواني ـ اجتماعي مربوط مي‏شود. از آن ميان مي‏توان به مواردي مانند: اختلال در كاركرد واسطه‌هاي شيميايي- عصبي، كم‌كاري تيروئيد، سابقه افسردگي يا الكليسم در خانواده، از دست دادن والدين در دوران كودكي يا مورد بي توجهي آنان قرار گرفتن، نبود حمايت اجتماعي مناسب، وجود رويدادهاي منفي در زندگي فعلي و خانوادگي اشاره نمود.

نشانه‏هاي بيماري

شخصي كه دچار افسردگي بيمارگون مي‏شود، احساس غمگيني مي‏كند و اغلب به گريه مي‏افتد. احساس گناه عذابش مي‏دهد و معتقد مي‏شود كه در حق ديگران كوتاهي مي‏كند. بيش از حد معمول تحريك پذير مي‏شود و احساس اضطراب و تنش مي‏كند. دچار مشكلاتي در رابطه با ميزان خواب و خوراك و تمركز مي‏شود. انرژي فرد كاهش مي‏يابد و احساس خستگي و كاهش لذت از انجام اعمال روزمره مي‏نمايد. افكار آزاردهنده‏اي چون تنفر از زندگي، نااميدي و آرزوي مرگ و گاه افكار مربوط به خودكشي در اين بيماران مشاهده مي‏گردد. بر اساس آمار 15% اين بيماران به دليل خودكشي جان خود را از دست مي‏دهند، كه اگر درمان و مراقبت خوبي داشته باشند مي‌توان از آن پيشگيري كرد.

درمان

درمان بيماري افسردگي به‌صورت دارويي و غير دارويي موفقيت چشمگيري تا كنون داشته است. در بسياري از موارد اقدام به موقع براي مداوا به سرعت بيماري را مغلوب و حتي فرد را در مقابل استرس‏هاي بعدي زندگي مقاوم‏تر مي‏سازد. بنابراين اكثر بيماران مبتلا به افسردگي نيازمند مراجعه به متخصصين بهداشت روان مانند روانشناس و روانپزشك مي‏باشند. گرچه درمانهاي دارويي و غير دارويي در رقابت با يكديگر موفقيت آميز هستند ولي اكثر صاحب نظران درمان توأم را مؤثرترين شيوه درمان بيماري يافته‏اند. درمان‌هاي غيردارويي انواع مختلف دارند، رفتار درماني، شناخت درماني، خانواده درماني و گروه درماني.هم‌چنين كاهش فشارهاي زندگي روزمره، ورزش، سرگرمي، انتخاب سبك زندگي معنوي سالم و بدون تنش در درمان افسردگي مؤثر است.

تحقیق درباره بخار

فشار هر بخار در حالت تعادل با مایع خود در دمای معین را فشار بخار تعادل آن مایع می‌نامیم.

حالت تعادل

اگر مایعی در یک ظرف سربسته بخار شود، مولکولهای بخار نمی‌توانند از نزدیکی مایع دور شوند و تعدادی از مولکولهای بخار ضمن حرکت نامنظم خود ، به فاز مایع بر می‌گردند. این فرآیند را برای آب می‌توان با پیکان دوگانه نشان داد:

(H₂O(l)→H₂O(g)

سرعت برگشت مولکولهای بخار به فاز مایع ، به غلظت مولکولها در بخار بستگی دارد. هر چه تعداد مولکولها در حجم معینی از بخار باشد، تعداد مولکولهایی که به سطح مایع برخورد کرده ، مجددا گیر می‌افتند، بیشتر خواهد بود. در آغاز ، چون تعداد کمی مولکول در بخار وجود دارد، سرعت بازگشت مولکولها از بخار به مایع کم است. ولی ادامه تبخیر ، موجب افزایش غلظت مولکولها در بخار می‌شود و در نتیجه ، سرعت تراکم افزایش می‌یابد.

سرانجام ، سیستم به حالتی می‌رسد که در آن حالت ، سرعت تراکم و تبخیر برابر می‌شود. حالتی که در آن ، سرعتهای دو تمایل مخالف ( تبخیر و تراکم ) با هم برابر می‌شوند، حالت تعادل نامیده می‌شود.

وضعیت مولکولها در حالت تعادل

در حالت تعادل ، غلظت مولکولها در فاز بخار ثابت است، زیرا مولکولها با همان سرعتی که بر اثر تراکم ( میعان ) از فاز بخار خارج می‌شوند، بر اثر تبخیر در این فاز وارد می‌شوند. به همین منوال ، مقدار مایع نیز در حالت تعادل ثابت است، زیرا مولکولها با همان سرعتی که به مایع برمی‌گردند، بر اثر تبخیر آن را ترک می‌کنند.

باید توجه داشت که حالت تعادل ، دال بر این نیست که هیچ حادثه ای رخ نمی‌دهد؛ در هر سیستمی ، ثابت ماندن تعداد مولکولها در هر یک از دو فاز مایع و بخار نه به‌علت متوقف شدن تبخیر و تراکم ، بلکه به علت برابری این دو تغییر متقابل است.

فشار بخار و حالت تعادل

چون در حالت تعادل ، غلظت مولکولها در فاز بخار ثابت است، فشار بخار نیز ثابت است. فشار هر بخار در حالت تعادل با مایع خود در دمای معین را فشار بخار تعادل آن مایع می‌نامیم. فشار بخار هر مایع ، تابع دماست و با افزایش آن زیاد می‌شود. افزایش دما با افزایش فشار بخارهمراه است. فشار بخار در دمای بحرانی است. بالاتر از دمای بحرانی تنها یک فاز می‌تواند وجود داشته باشد، یعنی فازهای گاز و مایع متمایز از یکدیگر نیستند.

فشار بخار و نیروهای جاذبه بین مولکولی

مقدار فشار بخار یک مایع ، معیاری از قدرت نیروهای جاذبه بین مولکولی آن مایع را بدست می‌دهد. مایعاتی که نیروهای جاذبه قوی دارند، فشار بخار آنها کم است. در ˚ 20 سانتی‌گراد ، فشار بخار آب ، اتیل الکل و دی اتیل اتر به ترتیب 0.023 atm 0,058 ، atmو 0.582 atm است. از این رو ، نیروهای جاذبه در آب قویترین و در دی‌اتیل اتر ضعیف‌ترین است.

تحقیق درباره بهداشت روان

بهداشت روان، علمی است برای بهتر زيستن و رفاه اجتماعی كه تمام زوايای زندگی از اوّلين لحظات حيات جنينی تا مرگ اعم از زندگی داخل رحمي، نوزادی، كودكی تا نوجوانی، بزرگسالی و پيری را در بر می‌گيرد. بهداشت روان، دانش و هنری است كه به افراد كمك می‌كند تا با ايجاد روش هايی صحيح از لحاظ روانی و عاطفی بتوانند با محيط خود سازگاری نموده و راه حل های مطلوب‌تری را برای حل مشكلاتشان انتخاب نمايند.

تعريف سازمان جهانی بهداشت  

عبارت است از قابليت ارتباط موزون و هماهنگ با ديگران، تغيير و اصلاح محيط فردی و اجتماعی و حل تضادها و تمايلات شخصی به طور منطقی، عادلانه و مناسب. نتيجه آنكه مفهوم بهداشت روانی عبارت خواهد بود از: تأمين رشد و سلامت روانی فردی و اجتماعی، پيشگيری از ابتلاء به اختلال روانی، درمان مناسب و بازتوانی آن.

سلامت روانی به نحوه تفکر، احساس و عمل اشخاص بستگی دارد. به طور کلی افرادی که از سلامت روانی برخوردار هستند، نسبت به زندگی نگرش مثبت دارند. آماده برخورد با مشکلات زندگی هستند. در مورد خود و دیگران احساس خوبی دارند. در محیط کار و روابطشان مسئولیت پذیر می باشند. زیرا وقتی از سلامت روانی برخوردار باشیم انتظار بهترین چیزها را در زندگی داریم و آماده برخورد با هر حادثه ای هستیم.

ما با آموختن ویژگی های سلامـت روانی بهتر می توانیم به روح و روان متعادل و شاد دست یابیم. سلامت روانی در بسیاری از موارد مانند سلامت جسمی است و باید به آن توجه کافی داشت. بسیاری از مردم برخی اوقات احساس افسردگی می کنـند همـان طـور که بسیـاری از آن ها دچار سرماخوردگی می شوند. از همین رو، نمی توان از همه ناراحتی های روحی جلوگیری کرد، همان طور که از بروز همه بیماری های جسمی نیز نمی توان ایمن بود. سلامت روانی و جسمی هر دو برای خوشبختی انسان ضروری اند. رسیدن به سلامت روانی به هیچ وجه تصادفی نیست، نیل به این هدف با صرف زمان و زحمت محقق می شود. همچنین نباید فراموش کرد که اعتماد به نفس، کلید سلامت روانی است. وقتی که اعتماد به نفس بالا باشد از زندگی رضایت داریم، هدف های زندگی را مشخص می کنیم و به آنها می رسیم، برای حل مشکلات به خود اتکا می کنیم، روابط سالم و قوی ایجاد می نمائیم و ناملایمات و پستی و بلندی های زندگی را می پذیریم.

طبق آخرین گزارشات منتشر شده از سوی سازمان بهداشت جهانی، بسیاری از کشورها بخش بسیار اندکی از بودجه بهداشتی خود را صرف بهداشت روانی می کنند. یک پنجم یکصد کشوری که آمارهای خود را به این سازمان ارائه داده اند، کمتر از یک درصد بودجه بهداشتی خود را برای سلامت روانی هزینه می کنند. در حالی که طبق آمارهای این سازمان، ۱۳ درصد هزینه های درمان بیماریها، به دسته گسترده ای از اختلالات عصبی روانی مربوط می شود. یافته های جدید حاصل از تحقیقات این سازمان نیز بیانگر این واقعیت است که مراقبت از بهداشت روانی هنوز در اولویت قرار نگرفته است و منابع جهانی برای مبتلایان به اختلالات روانی و عصبی به منظور رفع نیازهای روزافزون بهداشت روانی ناکافی و توزیع آنها در جهان نابرابر است.

عدم اطلاع و کوتاهي والدين در شناخت اثرات رواني دوران بلوغ ، لطمه جبران ناپذيري بر نوجوانان وارد مي سازد. پس چه بايد کرد ؟

در ابتدا ، بايد فاصله دو نسل ( والدين و نوجوانان ) که از تجارب بسياري بدست آمده است درک شود . اين فاصله تفاوتهايي را که در ارتباط با تجارب و واقعيات و تصورات رويدادهاي زندگي است نشان مي دهد .

والدين کودکان بالغ که معمولاً ميانسال هستند بايستي ضمن مراقبت از کار و زندگي خود و حفظ روابط زناشويي و خانوادگي ، مواظب فرزندان خود هم باشند . علاوه بر آن بايد با سردرگمي هاي دوران بلوغ فرزندان خود نيز سرو کله بزنند و با آنها کنار بيايند .

نوجوانان با مشکلات فراواني روبرو هستند . يکي از مهم ترين آنها حس استقلال طلبي و زندگي مستقل از خانه و خانواده است . حرکتی که براي والدين دلهره آور است . آنها نمي خواهند اين اجازه را به فرزندان خود بدهند و مي خواهند روي آنها کنترل داشته باشند . والدين ممکن است نتوانند رفتارهاي نوجوانان را کنترل و هوسهاي پنهاني آنها را دريابند . در نتيجه ، مجموعه اين حرکات ممکن است فاصله دو نسل را زيادتر کند . تمايلات و تظاهرات دوران بلوغ جنسي هم که در مواردي غيرقابل کنترل است مي تواند والدين را عصباني و يا نگران کند.

تمايلات و عشق برخي از والدين به فرزند دختر و يا پسر ( پدر به دختر و مادر به پسر ) ، ممکن است سوء رفتارهايي را سبب شود که نتيجه اش نگرانيهاي بعدي را در نوجوانان بوجود آورد .

علي رغم اين اتفاقات ، والدين افراد بالغ بر اساس شواهد موجود همراهي ها و هماهنگي هاي لازم را با کودکان خود دارند . قسمت اعظم نوجوانان با برقراري يک پل ارتباطي ، با موفقيت اين فاصله را پشت سر گذاشته اند .

بايد بدانيم که اگر امکان پر شدن اين فاصله نباشد ، ممکن است نابساماني ها و آشفتگي هاي روحي در نوجوانان ، والدين و يا در هر دو بروز کند . حدود ۲۰ درصد بالغين دچار آشفتگي هاي شناخته شده روحي هستند که شايعترين آنها اضطراب و افسردگي است . اين ناراحتي ها غالباً همراه با ناهنجاري رفتاري ، سرکشي و ياغيگري ، شکست و يا ترک تحصيل هستند که جملگي سبب ناسازگاري فاميلي مي شوند . بنابراين والدين وظيفه دارند اطلاعات لازم را در خصوص تغييرات بلوغ جنسي به نوجوانان منتقل کنند . اين اطلاعات نوجوان را در مقابل تصورات غلط محافظت مي کند . مربيان و معلمين هم مانند والدين نقش تعيين کننده دارند .

مهمترين نکات قابل توجه در اين زمينه عبارتند از :

والدين بايستي آگاهي لازم را در مورد تغييرات جسمي دوران بلوغ داشته باشند و بايستي قبل از بلوغ، تغييرات جسمي و رواني دوران بلوغ را به نوجوانان آموزش دهند .

نوجوانان تحمل شنيدن نصيحت را ندارند چون در دوره اي هستند که اعمال خود را بي نقص مي دانند . والدين بهتر است آنها را به طور غيرمستقيم در جريان اشتباهاتشان بگذارند و سعي کنند خودشان الگويي مناسب براي آنها باشند .

بايد به نوجوانان آزادي عمل داده شود ، اجازه دادن به نوجوان براي تجربه راههاي جديد ، تا حدي که مشکل آفرين نباشد ، آنها را آبديده مي کند .

بايد به نوجوان اجازه داد طعم برخي سختيها را چشيده و در زندگي مقاوم بار آيد . بهمان شکل که والدين تجربه کرده اند و موفقيت و شکست داشته اند .

نوجوان مي خواهد صحبت کند ، اعتراض کند ، اظهار نظر کند ، بايد با کمال دقت به آنها گوش داد و امکان يک ارتباط درست را فراهم ساخت .

بايد سعي کرد با تشويق نوجوانان به انجام ورزشهاي مختلف ، شرکت در فعاليتهاي اجتماعي و الگوسازي براي آنان ، کاري کرد که آنها ، انرژي فراوان خود را تخليه کنند . مهمترين بخش اين انرژي در غريزه جنسي نهفته است که اگر هدايت نشود بصورت استمناء ( خودارضايي ) تخليه مي شود .

توجه به تأثير مشکلات اجتماعي حائز اهميت است . بايد با مداخلات مؤثر والدين ، تأثير اين تغييرات به حداقل برسد . غير از خانه و مدرسه ، در جامعه نيز نوجوان با مشکلاتي مواجه مي شود که کمک و راهنمايي والدين و مربيان کارساز و گره گشا خواهد بود .

بايد وضعيت تحصيلي نوجوانان را پيگيري کرد . بي علاقگي به درس ، پرداختن به وضع لباس و آرايش موها و يا افراط در ورزش کردن در اين مرحله در بعضي از نوجوانان مشاهده مي شود . بايد به آنها آموخت که بياموزند حداکثر استفاده را از وقتشان بکنند . در صورت لزوم بايد مسأله را با اولياء و مربيان مدرسه در ميان گذاشت و از مشورت آنان استفاده کرد .

نوجوانان در مرحله گذر از بلوغ تحت تأثير تغييرات جسمي و رواني اين دوره ممکن است دچار سردرگمي شوند و رفتاري بزرگتر از سن خود و يا رفتاري کودکانه از خود بروز دهند . بايد در اين زمينه آموزشهاي لازم را بدون تحکم و يا تمسخر به آنان داد و تجارب خود را عملاً به او منتقل کرد .

افسردگي و اضطراب نوجوانان به دلايل تغييرات جسماني و رواني بايد مورد توجه قرار گيرد . بايد با رفتار دوستانه و صميمانه به آنها فهماند که سعي در حل مشکل آنها داريم . به نوجوانان اميد و آرزو بدهيد و باعث شکوفائي و شادابي آنها شويد .

استقلال طلبي از خصوصيات بارز اين دوره است . او مي خواهد از قيد و بندهاي خانوادگي خلاص شود ، ضمن اينکه به شدت به خانواده خود وابسته است و اين تعارض و نوسان بين استقلال و وابستگي مشکل آفرين است . بنابراين بايد هر نوع آزادي که متناسب سن آنها و با نظارت والدين باشد ، به آنها داده شود و در صورت سوء‌استفاده ضمن تذکر ، دامنه اين آزادي را محدود کرد .

بهداشت روانی دوران بلوغ

نوجواني يكي از مهمترين و پرارزشترين دوران زندگي هر فرد محسوب مي‌شود زيرا سر آغازتحولات و دگرگوني‌هاي جسمي و رواني در اوست و بلوغ نقطه عطفي در گذر زندگي او از مرحله كودكي به بزرگسالي است. بر اساس تعريف سازمان جهاني دوره نوجواني به گروه سني ۱۰ تا ۱۹ سالگي اطلاق مي‌شود و در اكثر كشورهاي جهان به خصوص كشورهاي درحال توسعه بخش قابل توجهي از جمعيت را نوجوانان تشكيل مي‌دهند. با توجه به اين واقعيت كه نوجوانان، پدران و مادران فردا هستند پرداختن به مسائل بهداشتي‌شان (به خصوص بهداشت روان آنان) نه فقط براي خود آنها بلكه براي خانواده‌ها، جامعه و نسل آينده سودمند است و در برنامه توسعه هر كشوري مي‌بايست به مسائل آنها توجه خاص شود. آشنا شدن با پديده‌هاي جديد در زندگي، ‌انسان را از بار هيجاني همراه آن پديده كه غالبا اضطراب و آشفتگي است مي‌رهاند، مطالعات روانشناختي نشان داده است كه تاثير منفي عوامل استرس‌زا كه همراه با آگاهي قبلي است بسيار كمتر از زماني است كه عوامل استرس‌زا ناگهان و بدون مقدمه به انسان وارد مي‌شوند. در زمينه برخورد با پديده بلوغ جنسي و تغييرات جسماني و رواني متعاقب آن هر اندازه آگاهي نوجوانان ما بيشتر باشد نتايج مبحث اين مرحله از زندگي در مسير آينده نوجوان بيشتر است. آگاهي نداشتن و يا عدم آگاهي كامل و صحيح، نوجوانان را گيج و سردرگم مي‌كند و اين حالات نتايج منفي و زيانباري بدنبال خواهد داشت. والدين و مربيان وظيفه دارند اطلاعات كافي در خصوص تغييراتي كه در طول و به دنبال بلوغ جنسي در نوجوان اتفاق مي‌افتد به تدريج و با استمرار ارائه كنند. عدم ارائه اطلاعات كافي و صحيح در مورد بلوغ باعث مي‌شود كه نوجوان از منابع ديگر كه معمولا انحرافي است، اطلاعات كسب كند و اين اطلاعات غلط مي‌تواند او را به انحراف كشاند. والدين و مربيان از يك تا دو سال قبل از بلوغ كامل نوجوان مي‌بايستي اقدامات زير را انجام دهند. - او را آماده كنند كه به زودي وبتدريج تغييراتي را در جسم و روان خود احساس خواهد كرد. - به طرق مختلف او را مطمئن كنند كه تغييرات ايجاد شده طبيعي است. - از اينكه اين تغييرات در او شروع شده به او تبريك بگويند و خاطرنشان كنند كه دوره جديدي در زندگي او آغاز شده است. - به او يادآوري نمايند كه اين تغييرات در جهت تكامل فردي و قدمي بسوي اجتماعي شدن اوست به همين دليل وظايف فردي و اجتماعي جديدي براي او منظور شده است. - خاطرنشان كنند كه اين تغييرات قطعا شروع مي‌شود اما زمان دقيق و مشخصي ندارد؛ بنابراين اگر ديرتر از ديگران هم شروع شود يك امر طبيعي است . - به او بگويند كه تغييرات جسماني همراه با تغييرات رواني خواهد بود اين تغييرات رواني در سه بعد هيجاني، خلقي و رفتاري اتفاق مي‌افتد. نكته مهم در دوره بلوغ برقراري ارتباط صحيح با نوجوان است. كودك دلبند ديروز شما با تغييراتي كه درجسم و روانش روي مي‌دهد پا به دوران بزرگسالي مي‌نهد. او اينكه مي‌خواهد هويت جديدي را براي خودش به دست آورد، طبيعي است كه در برقراري رابطه با او مشكلاتي براي شما بوجود آيد. براي اين كه روابط شما والدين و مربيان بافرزند يا دانش‌آموز نوجوانشان صميمانه‌تر و گرمتر باشد، لازم است كه به نكات زير توجه كنيد. پذيرش نوجوانان: گام اول براي ايجاد و تحكيم يك رابطه دوستانه و صميمي با نوجوان اين است كه او را با همه كمي‌ها و كاستي‌هايش قبول داشته باشيد. كاستي‌هاي رفتاري او را همچون نقاط قوت و توانايي‌هايش بپذيرد و او را به عنوان فردي كه داراي استقلال، سليقه‌هاي خاص و عقايد قابل ارائه است،‌ نگاه كنيد. احساساتش را پذيرفته و اعتماد به نفس او را با كم اهميت جلوه دادن اشتباهات و تقدير از كارهاي پسنديده‌اش بالا ببريد. نوجوانانتان را درك كنيد: درك و برداشت از زندگي و مسائل آن متفاوت از برداشتي است كه نوجوان دارد. او زندگي را به ساده‌ترين وجه ممكن مي‌نگرد، بطوري كه عقايدش براي شما پوچ و مسخره است. نسبت به عقايدش بي‌اهميت نباشيد وي را مورد تمسخر قرار ندهيد. چرا كه اين استهزاء به تداوم رابطه عاطفي با فرزندان لطمه مي‌زند. ارتباط را دو طرفه كنيد: در بسياري از اوقات و به دلايل گوناگون ممكن است شما والدين و مربيان به نوجوان بگوييد كه چه بكند و چه نكند و از او توقع حرف‌ شنوي نيز داشته باشيد. اين برخورد با نوجوان كه حاكي از ارتباط يك طرفه، معيوب و غير قابل دوام است، منجر به سركشي و عصيان نوجوان در برابر دستورات شما مي‌شود و به رابطه عاطفي و صميمانه بين شما و او لطمه مي‌زند. در اين مواقع بهترست در برخورد با نوجوان، هر زمان كه سخني را گفتيد از او نيز سخني بشنويد و نظر او را نسبت به وظايف محوله‌اش جويا شويد. از دادن پند و اندرز مستقيم خودداري كنيد:نوجوانان از شنيدن نصيحت و اندرز مستقيم و اينكه آنها را يكجا ارائه كنيد و اشكالات رفتاري و گفتاري‌شان را تذكر بدهيد گريزان هستند. نوجوانان اعمال خود را بي‌نقص مي‌دانند و تحمل شنيدن پند و اندرز از جانب شما را ندارند. جهت اصلاح رفتار، آنها را بطور غير مستقيم نسبت به اعمال و رفتار نادرست‌شان آگاه كنيد و خودتان الگويي براي آنها باشيد تا با پيروي از رفتار و گفتار شما روش صحيح برخورد را فرا گيرند. آزادي عمل به نوجوانتان بدهيد همچنان كه به كودك نوپا اجازه مي‌دهيم تا گاهي خود به تنهايي راه رفتن را امتحان كند و دفعاتي هم به زمين افتد، بايد به نوجوان هم اجازه داد كه تا حدودي پيامدهاي رفتارهايش را تجربه كند و طعم برخي سختيها را چشيده وبراي زندگي مقاوم شود. براي ارتباط با نوجوان وقت كافي بگذاريد: نوجوانان نيازمند توجه هستند، آنها مي‌خواهند صحبت كنند. اعتراض كنند و از هيجانات و اتفاقاتي كه در مدرسه مي‌افتد و يا از دوستانشان مي‌شنوند، حرف بزنند؛ هر چه زمان اين ارتباط با شما به عنوان مادر، پدر و يا مربي بيشتر باشد خرسندي آنها بيشتر شده و امكان ارتباط نادرست و غلط آنها كمتر خواهد شد. توجه به تاثير مشكلات اجتماعي: مشكلات اجتماعي تاثيرات ناخوشايندي بر نوجوانان دارد. عدم مداخله شما والدين و مربيان در بهبود شرايط اجتماعي، تاثير تلاش‌هايتان را در خانه و مدرسه كمرنگ مي‌كند. انرژي سرشار نوجوانان نياز به تخليه دارد: در اين سنين نوجوان داراي انرژي فراوان جسماني است، بخشي از اين انرژي در غريزه جنسي نهفته است كه در شروع دوران نوجواني به طريق مقبول اجتماع قابليت ندارد. نوجوان مقادير ديگري از انرژي جسماني خود را به صورت رفتارهايپرخاشگرانه مبارزه طلبي، حادثه‌جويي و .. تخليه مي‌كند. تشويق نوجوانان به انجام ورزشهاي مختلف، شركت در فعاليتهاي الگوسازي براي آنان و تحريك آنها بر همانندسازي با آن الگوها باعث مي‌شود تا آنها انرژي خود را به طريق منطقي تخليه كنند. وضعيت تحصيلي نوجوان را پيگيري كنيد: در اين سنين ممكن است كه فرزند شما نسبت به درس اظهار بي‌علاقگي نمايد و به اموري مثل افراط در ورزش كردن، رسيدگي به سر و وضع خود و ... بپردازد، چنانكه مي دانيد پند، اندرز، سرزنش و مقايسه با ديگران كارساز نيست.. لذا علت بي‌توجهي او را نسبت به درس جستجو كرده و سعي در برطرف نمودن مشكل كنيد. آموزش مهارت در برقراري روابط اجتماعي: نوجوانان در دوره بحران بلوغ نسبت به تعلق داشتن خود در گروه كودكان و يا بزرگسالان سردرگم مي‌شوند و ممكن است كه در ميان جمع خانواده يا دوستان و آشنايان، رفتارهاي بزرگتر از سن و يا گاهي كودكانه از خود بروز داده و روابط اجتماعي پسنديده‌اي برقرار نكنند، كه با شركت دادن فرزندنوجوانتان در جمع دوستان و آشنايان مهارت روابط اجتماعي او را افزايش دهيد؛ مثلا با فرزند نوجوان خود به گردشهاي دو نفره برويد و در بسياري از روابط اجتماعي نظير آشنا شدن با ديگران، خريد كردن از مغازه، پيدا كردن نشاني يك موسسه و درخواست انجام كاري از يك اداره با وي تمرين عملي كنيد. استقلال طلبي نوجوان: نوجوان مي‌خواهد از قيد و بندهاي دوران كودكي كه او را به خانواده‌اش متصل كرده است، جدا شود و الگوهاي جديدي را جايگزين آنان كند. از طرفي نيز شديدا به خانواده وابسته است و مي‌خواهد كه توقعاتش را برآورده كنند. لذا حس استقلال‌طلبي خود را با مخالفت، مقاومت كردن و لجبازي با والدين و مربيان نشان مي‌دهد و اين نياز نوجوان براي شما مشكل‌آفرين مي‌شود. براي برخورد با اين رفتار نوجوان، بهترست هميشه با او به لحني صحبت كنيد كه احساس نكند برايش تصميم‌گيري مي‌كنيد آزادي را به تدريج و متناسب با سني كه دارد به او عطا كنيد و نظارت غير مستقيم داشته باشيد و اگر زماني دريافتيد كه از آزادي شما، سوء استفاده كرده به او تذكر داده و او را متوجه اعمالش بكنيد. بدانيد كه حذف آزادي، براي يك مدت كوتاه مي‌تواند برايش آموزنده باشد.

بهداشت بلوغ ( دختران )

بلوغ به معنای رشد یافتن و به کمال رسیدن کودک است . باورود به سن بلوغ در وضع ظاهرو رفتار او تغییرات مهمی به وجود می آید و از آن پس از دوران کودکی جدا شده و یا به دوران جدیدی در زندگی خود یعنی دوران نوجوانی می گذارد .

بلوغ چیست ؟

بلوغ به معنای رشد یافتن و به کمال رسیدن کودک است .با ورود به سن بلوغ در وضع ظاهر و رفتار او تغییرات مهمی به وجود می آید و از آن پس از دوران کودکی جدا شده و پا به دوران جدیدی در زندگی خود یعنی دوران نوجوانی می گذارد .

علائم بلوغ :

زمان شروع نشانه های بلوغ در دختران با توجه به نوع تغذیه ٬آب و هوای محل زندگی ٬ شرایط روحی و روانی ومهمتر از همه خصوصیاتی که از والدین خود به ارث می برند ٬متفاوت است . اولین علامت بلوغ در دختران رشد پستانهاست و دومین علامت رشد موهای ناحیه شرمگاهی و موهای زیر بغل و بالاخره عادت ماهانه یا قاعدگی می باشند .

قاعدگی چیست ؟

قاعدگی عبارتست از خروج مرتب و دوره ای خون از مهبل که به طور طبیعی اتفاق می افتد که از شروع قاعدگی این دوره تا یکسال نا مرتب بوده ولی بعد از یکسال به طور معمول مرتب می شود .

سن شروع قاعدگی :

دوره های قاعدگی در دختران در سن ۱۳ - ۹ سالگی آغاز می شود و ممکنست تا سن ۱۶ سالگی به تأخیر افتد .

فاصله بین دو قاعدگی و مدت خونریزی :

از اولین روز شروع قاعدگی تا شروع قاعدگی بعدی در اشخاص متفاوت است ولی به طور معمول ۲۸ روز است . فاصله بین ۳۴– ۲۵ روز را نیز می توان طبیعی تلقی کرد . مدت خونریزی به طور متوسط ۷ – ۳روز است ولی زمان ۸ – ۲ روز نیز طبیعی است .

علائم دوران قاعدگی :

شکایات طبیعی این دوران عبارتست از :

سردرد  ٬احساس سنگینی در ناحیه لگن  ٬احساس خستگی  ٬حالت تهوع یا استفراغ  ٬احساس افسردگی و تغییرات روحی نظیر : بد خلقی  ٬خواب آلودگی و بی حوصلگی  ٬درد در قسمت پایین شکم که حتی ممکنست تا کمر و پاها نیز ادامه پیدا کند . حداکثر میزان درد باشروع قاعدگی همراه بوده و وقتی جریان خون به طور عادی آغاز گردید از شدت آن کاسته می شود .این اختلالات در افراد مختلف متفاوت و به علت تغییرات هورمونی دربدن است و معمولا" خود به خود از بین می رود ولی در صورت شدت اختلالات فوق باید به پزشک مراجعه کرد .

توصیه های بهداشتی در دوران قاعدگی :

در زمان قاعدگی از نوار بهداشتی استاندارد استفاده کنید ودر صورت عدم دسترسی  ٬ با قرار دادن مقداری پنبه تمیز در داخل پارچه ای تمیز از آن نوار درست کنید .

از آنجایی که خون قاعدگی بوی خاصی دارد لذا عوض کردن به موقع نوار بهداشتی در این دوران توصیه می شود . نوار استفاده شده را در داخل کاغذ باطله پیچیده و در ظرف آشغال در دار بگذارید .

در هر بار اجابت مزاج با آب گرم یا آب ولرم نسبت به تمیز کردن خودتان اقدام کنید .

از لباس زیر نخی استفاده کنید و آنرا زود به زود تعویض نمایید .

استحمام در دوران قاعدگی به علت خونریزی و افزایش فعالیت غدد داخلی مخصوصا" غدد عرق که سبب بد بو شدن بدن می گردد  ٬ضروری است .

شستشوی بدن باید به صورت ایستاده انجام شود و از نشستن در کف حمام و فرو رفتن در آب وان و استخر خودداری گردد.

از پرخوری در این دوران پرهیز کنید و با خوردن میوه و آب از یبوست در این دوران پیشگیری نمایید.

فعالیت و ورزش سبک در این دوران نه تنها معنی ندارد بلکه به عضلات آرامش داده و مشکلات جسمی و روانی پیش از قاعدگی را کم می کند .

مایعات گرم بخورید و دوش آب گرم بگیرید.

حرکت به صورت چهار دست وپا به شل شدن رحم  کمک می کند .

دراز بکشید و زانوها را داخل شکم جمع کنید .

شما نوجوانان و جوانان به دلیل سوخت و سازانرژی بیشتری نیاز دارید و باید با تغذیه مناسب آن را تاٴمین نموده و سلامت دوران بلوغ و باروری خود را تضمین کنید .

مصرف روزانه وصحیح از چهار گروه اصلی مواد غذایی روند رشد دوران بلوغ را تاٴمین می کند .

جوش های غرور :

در دوران بلوغ به علت تغییر فعالیت غدد داخلی  ٬جوش هایی در صورت ظاهر می شود که ممکن است برای شما ناخوشایند باشدکه با رعایت این نکات می توانید از تشدید آن جلوگیری کنید .

جوش ها را فشار ندهید.

هر روز چهار الی پنج بار محل جوشها را با آب و صابون بشویید و خشک کنید .

پس از شستشوی صورت برای ضد عفونی محل جوشها از الکل استفاده کنید .

از سبزیهای تازه  ٬میوه وشیر استفاده کنید .

از خوردن غذاهای سرخ شده وشیرینی های چرب بپرهیزید .

از نگرانی بپرهیزید و ورزش کنید .

در صورت بهبود نیافتن با دستورات فوق به  پزشک مراجعه کنید .

پیشگیری و کنترل کم خونی  ٬فقر آهن در دوران بلوغ :

کم خونی فقر آهن یکی از مشکلات عمده در دوران نوجوانی وبلوغ دختران است که عوارض آن در تکامل جسمی  ٬رفتاری و کارایی این گروه تاٴثیر بسزایی خواهد گذاشت .

اگر برای ساختن گلبولهای قرمز خون  ٬آهن به مقدار کافی در دسترس نباشد  ٬ابتدافرد از ذخایر آهن خود استفاده می کند  ٬سپس در صورت ادامه کمبود  ٬ذخایر آهن بدن کاهش می یابد و کم خونی فقر آهن به وجود می آید .

نوجوانان  ٬دختران وپسران به علت جهش رشد نوجوانی  ٬به آهن بیشتری نیاز دارند.مخصوصا"دختران به علت عادت ماهیانه بیشتر در معرض کم خونی هستند .

نشانه های کم خونی : پوست کمرنگ یا روشن٬پلکهای کمرنگ ٬ لثه های کمرنگ  ٬ ناخن های سفید ٬ ضعف و خستگی ٬ بی اشتهایی ٬ حالت تهوع  ٬ در مراحل پیشرفته کم خونی تنگی نفس همراه با تپش قلب مشاهده می شود .

پیشگیری کم خونی فقر آهن :

استفاده از آهن کمکی یا آهن دارویی(قرص آهن)   ٬ تغییرات عادات و رفتار مانند طریقه صحیح طبخ غذا  ٬ عادات غذایی ٬ تغذیه کودکان بیمار ٬ رعایت بهداشت و اصول فردی   ٬

کنترل عفونتها و جلوگیری از ابتلا به آلودگیهای انگلی ٬مصرف مواد غذایی سرشار از آهن مثل گوشت قرمز ٬ماهی  ٬تخم مرغ ٬سبزیجات ٬ حبوبات  ٬سویا و مرکبات .

تفسیرسوره آل عمران

بعضى از مفسران مى گويند: هشتاد و چند آيه از اين سوره درباره فرستادگان و مسيحيان نجران كه به نمايندگى از طرف آنان براى تحقيق درباره اسلام به مدينه آمده بودند، نازل شده است .
فرستادگان ، شصت نفر بودند كه چهارده نفر آنان از اشراف و برجستگان نجران محسوب مى شدند، سه نفر از اين چهارده نفر سمت رياست داشتند و مسيحيان آن سامان در كارها و مشكلات خود به آن سه نفر مراجعه مى كردند، يكى از آنان ((عاقب )) بود كه او را ((عبد المسيح )) نيز مى گفتند وى امير و رئيس قوم خود محسوب مى شد، و قوم او هيچگاه با نظريه و رأ ى او مخالفت نمى كردند، ديگرى ((سيد)) نام داشت كه او را ((ايهم )) نيز مى گفتند، وى سرپرست تشريفات و تنظيم برنامه سفر و مورد اعتماد مسيحيان بود، نفر سوم ((ابو حارثه )) نام داشت كه مردى دانشمند و صاحب نفوذ بود، و كليساهاى متعددى به نام او ساخته بودند، او تمام كتب دينى مسيحيان را حفظ داشت.

اين گروه شصت نفرى در لباس مردان قبيله ((بنى كعب )) به مدينه آمدند و به مسجد پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم ) وارد شدند، پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم ) نماز عصر را با مسلمانان خوانده بود، اين شصت نفر لباسهاى زيبا و پر زرق و برق و جالب پوشيده بودند كه به گفته يكى از صحابه پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم ) ((هرگز نديده ايم فرستادگانى به اين زيبائى باشند))!

موقعى كه آنها وارد مسجد شدند، هنگام نمازشان بود، طبق مراسم خود، ناقوس را نواختند و به طرف مشرق ايستاده ، مشغول نماز شدند، گروهى از اصحاب پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم) خواستند مانع شوند. پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم ) فرمود: به آنها كارى نداشته باشيد!

پس از نماز، ((عاقب )) و ((سيد)) خدمت پيامبر رسيدند و با او آغاز سخن كردند پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم ) به آنها پيشنهاد كرد: ((به آيين اسلام درآييد و در پيشگاه خداوند تسليمگرديد.((
عاقب و سيد گفتند: ما پيش از تو اسلام آورده و تسليم خداوند شده ايم !
پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم ) فرمود)) شما چگونه بر آيين حق هستيد، با اينكه اعمالتان حاكى است كه تسليم خداوند نيستيد، چه اينكه براى خدا فرزند قايليد و عيسى را پسر خدا مى دانيد، و صليب را عبادت و پرستش مى كنيد و گوشت خوك مى خوريد، با اينكه تمام اين امور مخالف آيين حق است ((

عاقب و سيد گفتند: اگر عيسى پسر خدا نيست ، پس پدرش كه بوده است ؟ پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم ) فرمود: ((آيا شما قبول داريد كه هر پسرى شباهتى به پدر خود دارد؟))
گفتند: آرى.

فرمود: )) آيا اينطور نيست كه خداى ما به هر چيزى ، احاطه دارد و قيوم است و روزى موجودات با اوست.((

گفتند: آرى همين طور است

.
فرمود: ((آيا عيسى اين اوصاف را داشت )).
گفتند: نه .
فرمود: ((آيا مى دانيد كه هيچ چيزى در آسمان و زمين بر خدا مخفى نيست و خداوند به همه آنها داناست )).
گفتند: آرى مى دانيم .
فرمود: ((عيسى غير از آنچه كه خدا به او ياد داده ، از پيش خود چيزى مى دانست ))؟
گفتند: نه .
فرمود: ((آيا مى دانيد كه خداى ما همان است كه مسيح را در رحم مادرش همانطور كه مى خواست ، صورتگرى كرد؟))

گفتند: همينطور مى باشد.
فرمود: ((آيا چنين نيست كه عيسى را مادرش مانند ساير كودكان در رحم حمل كرد، و بعد همچون مادرهاى ديگر، او را به دنيا آورد؟ و عيسى پس از ولادت ، چون اطفال ديگر غذا مى خورد)).
گفتند: آرى چنين بود.
فرمود: ((پس چگونه عيسى پسر خدا است با اينكه هيچگونه شباهتى به پدرش ندارد))؟!
سخن كه به اينجا رسيد، همگى خاموش شدند، در اين هنگام ، هشتاد و چند آيه از اوايل اين سوره براى توضيح معارف و برنامه هاى اسلام نازل گرديد.

كشف مفهوم حروف مقطعه قرآن با كامپيوتر
باز در آغاز اين سوره به حروف مقطعه برخورد مى كنيم ((الف - لام - ميم )) (الم ).
درباره حروف مقطعه قرآن ، در اول سوره بقره ، توضيحات لازم گفته شد، كه نيازى به تكرار آن نيست ، تنها چيزى كه ذكر آن را در اينجا لازم مى دانيم نظريه اى است كه يك دانشمند مصرى اخيرا ابراز داشته ، كه از نظر اهميت موضوع فشرده آن را در اينجا مى آوريم .
البته قضاوت درباره صحت و سقم آن نيازمند بررسى فراوانى است كه شايد بر عهده آيندگان باشد و ما آن را فقط به عنوان يك ((نظر)) ذكر مى كنيم .

چندى قبل ، مجله معروف مصرى آخر ساعة كه از بزرگترين مجله هاى مصور خاورميانه محسوب مى گردد، گزارشى درباره تحقيقات يك دانشمند مسلمان مصرى در مورد تفسير پاره اى از آيات قرآن مجيد به كمك مغزهاى الكترونيكى منتشر ساخت كه اعجاب همگان را در نقاط مختلف جهان برانگيخت .
اين تحقيقات محصول سه سال كوشش پيگير و كار مداوم ((دكتر رشاد خليفه )) دانشمند شيميدان مصرى بود.
دكتر رشاد اين تحقيقات را در آمريكا در شهر ((سانت لويس )) در ايالت ((ميسورى )) انجام داد. او هم اكنون به عنوان مستشار يك شركت غذا سازى در امريكا كار مى كند، او براى تكميل تحقيقات خود مدتها از مغزهاى الكترونيكى استفاده نمود كه اجاره آنها در هر دقيقه 10 دلار بود كه با كمك جمعى از مسلمانان آن ديار پرداخت مى شد!
تمام كوشش استاد مزبور براى كشف معانى حروف مقطعه قرآن يعنى حروفى مانند (ق - الم - يس ، و...) صورت گرفته است ، او به كمك محاسبات پيچيده اى ثابت كرده كه رابطه نزديكى ميان حروف مزبور، با حروف سوره اى كه در آغاز آن قرار گرفته است ، وجود دارد - دقت كنيد.
بنابراين از مغز الكترونيكى تنها براى انجام محاسبه تعداد حروف سوره ها و به دست آوردن نسبت (و به اصطلاح ((درصد))) هر يك از آن حروف كمك گرفته است نه اين كه تفسير آيات قرآن را از ماشين خواسته باشد.
ولى مسلما اگر اين ماشينها نبودند هيچ بشرى قادر نبود به وسيله قلم و كاغذ اين محاسبات را بهآسانى انجام دهد!
اكنون به سراغ شرح كشف مزبور مى رويم .
دكتر رشاد مى گويد:
مى دانيم قرآن مجيد 114 سوره دارد كه از ميان آنها

86 سوره در مكه نازل گرديده و 28 سوره در مدينه ، و از ميان مجموع سوره هاى قرآن 29 سوره است كه در آغاز آنها حروف مقطعه آمده است .
جالب اين كه اين حروف مجموعا درست نصف حروف بيست و هشت گانه الفباى عربى را تشكيل مى دهد و اين حروف مقطعه عبارتند از: (ا - ح - ر - س - ص - ط - ع - ق - ك - ل - م - ن - ه - ى ) كه گاهى آنها را حروف نورانى نيز مى نامند.
او مى گويد: سالها بود كه من مى خواستم بدانم معنى اين ((حروف به ظاهر از هم بريده )) در آغاز سوره هاى قرآن چيست ؟ و هر قدر به تفاسير مفسران بزرگ و آراء مختلفى كه در اين زمينه داده بودند مراجعه كردم قانع نشدم ، از خداوند بزرگ يارى جستم و به مطالعه دست زدم ؛ ناگهان به اين فكر افتادم كه شايد ميان اين حروف ، و حروف همان سوره اى كه آنها در آغازش قرار گرفته است رابطه اى وجود داشته باشد.
اما بررسى تمام حروف چهارده گانه نورانى در 114 سوره قرآن و تعيين نسبت هر يك از آنها و محاسبات فراوان ديگرى كه مى بايد در اين زمينه بشود چيزى نبود كه بدون استخدام كامپيوتر امكان پذير باشد.
لذا قبلا تمام حروف مزبور را در 114 سوره قرآن به طور جداگانه و همچنين مجموع حروف هر سوره را دقيقا تعيين كرده ، با شماره هر سوره ، به كامپيوتر (براى انجام محاسبات بعدى ) سپردم اين كار و مقدمات ديگر در مدت دو سال عملى شد.
سپس اين مغز الكترونيكى را يك سال تمام براى انجام محاسباتى كه به آن اشاره شد به كار گرفتم . نتيجه اين محاسبات بسيار درخشان بود و براى نخستين بار در تاريخ اسلام پرده از حقايق شگفت انگيزى برداشت كه اعجاز قرآن را از نظر رياضى (علاوه بر جنبه هاى ديگر) كاملا روشن مى ساخت .

مغز الكترونيكى با محاسبات خود براى ما روشن ساخت كه ميزان هر يك از حروف چهارده گانه در هر سوره از 114 سوره قرآن به نسبت مجموع حروف آن سوره ، چند درصد است .
فى المثل ، پس از محاسبه مى يابيم كه نسبت حرف قاف كه يكى از حروف نورانى قرآن (حروف مقطعه ) است در سوره ((فلق )) بزرگترين رقم را دارد (700 / 6 درصد) و در درجه اول در ميان سوره هاى قرآن است (البته به استثناى سوره ق )! بعد از آن سوره قيامت قرار دارد كه تعداد قافهاى آن نسبت به حروف سوره مزبور (907 / 3 درصد) مى باشد و پس از آن سوره ((الشمس )) است (906 / 3 درصد).
و همانطور كه ملاحظه مى كنيم تفاوت سوره ((قيامت )) و ((الشمس )) فقط يك هزارم درصد است !
و به همين ترتيب اين نسبت را در تمام 114 سوره قرآن به دست مى آوريم (نه تنها درباره اين يك حرف بلكه درباره تمام حروف چهارده گانه نورانى ) و به اين ترتيب نسبت مجموع حروف هر يك از سوره ها با يكايك اين حروف روشن مى گردد.
اكنون به نتايج جالبى كه از اين محاسبات به دست آمده توجه فرمائيد:
1 - نسبت حرف (ق ) در سوره ((ق )) از تمام سوره هاى قرآن بدون استثناء بيشتر است يعنى آياتى كه در طى 23 سال ، دوران نزول قرآن ، در 113 سوره ديگر قرآن آمده آن چنان است كه حرف قاف در آنها كمتر به كار رفته است ، و اين راستى حيرت آور است كه انسانى بتواند مراقب تعداد هر يك از حروف سخنان خود در طول 23 سال باشد، و در عين حال آزادانه مطالب خود را بدون كمترين تكلفى بيان كند. مسلما چنين كارى از عهده يك انسان بيرون است ، حتى محاسبه آن براى بزرگترين رياضيدانها بدون كمك مغزهاى الكترونيكى ممكن نيست .

اينها همه نشان مى دهد كه نه تنها سوره ها و آيات قرآن بلكه حروف قرآن نيز روى حساب و نظام رياضى خاصى است كه فقط خداوند، قادر بر حفظ آن مى باشد.
همچنين محاسبات نشان داد كه حرف (ص ) در سوره ((ص )) نيز همين حال را دارد. يعنى مقدار آن به تناسب مجموع حروف سوره ، از هر سوره ديگر قرآن بيشتر است .
و نيز حرف (ن ) در سوره ((ن و القلم )) بزرگ ترين رقم نسبى را در 114 سوره قرآن دارد. تنها استثنائى كه در اين زمينه وجود دارد، سوره حجر است كه تعداد نسبى حرف (ن ) در آن بيشتر از سوره (ن و القلم ) است ، اما جالب اين است كه سوره حجر يكى از سوره هائى است كه آغاز آن (الر) مى باشد و بعدا خواهيم ديد اين سوره ها كه آغاز آنها (الر) است بايد همگى در حكم يك سوره محسوب گردد، و اگر چنين كنيم نتيجه مطلوب به دست خواهد آمد يعنى نسبت تعداد (ن ) در مجموع اينها از سوره (ن و القلم ) كمتر خواهد شد!
2 - چهار حرف (المص ) را در آغاز سوره اعراف در نظر بگيريد، اگر الفها، ميم ها، و صادهائى كه در اين سوره وجود دارد با هم جمع كنيم ، و نسبت آن را با حروف اين سوره بسنجيم ، خواهيم ديد كه از تعداد مجموع آن در هر سوره ديگر قرآن بيشتر است !
همچنين چهار حرف (المر) در آغاز سوره رعد همين حال را دارد، و نيز پنج حرف (كهيعص ) در آغاز سوره مريم اگر روى هم حساب شوند، از مجموع اين پنج حرف در هر سوره ديگر قرآن فزونى دارند!
در اينجا به چهره تازه ترى از مسئله برخورد مى كنيم كه نه تنها يك حرف جداگانه در اين كتاب آسمانى روى حساب و نظم خاصى گسترده شده ، بلكه حروف متعدد آن نيز چنين وضع حيرت آورى را دارد - دقت كنيد.

3 - تا كنون بحث درباره حروفى بود كه تنها در آغاز يك سوره قرآن قرار داشت ، اما حروفى كه در آغاز چند سوره قرار دارد (مانند المر و الم ) شكل ديگرى به خود مى گيرد؛ و آن اينكه بر طبق محاسبات كامپيوترى مجموع اين سه حرف مثلا (ا - ل - م ) اگر در مجموع سوره هائى كه با ((الم )) آغاز مى گردد حساب شود، و نسبت آن با مجموع حروف اين سوره ها بدست آيد، از ميزان آن در هر يك از سوره هاى ديگر قرآن بيشتر است .
در اينجا باز مسئله صورت جالبترى به خود گرفته و آن اينكه نه تنها حروف هر سوره قرآن تحت ضابطه و حساب معينى است ، بلكه مجموع حروف سوره هاى مشابه نيز ضابطه و نظام واحدى دارند.
ضمنا نكته اين موضوع نيز روشن مى شود كه از چه رو چند سوره مختلف قرآن با ((الم )) يا با ((المر)) آغاز شده و اين يك موضوع تصادفى و بى دليل نيست .
(دكتر رشاد سپس محاسبات پيچيده ترى روى سوره هاى مشتمل بر ((حم )) انجام داده است كه براى اختصار از آن صرف نظر مى كنيم ).
استاد مزبور ضمن اين مطالعات به نكات ديگرى نيز دست يافته كه به ضميمه نكات تازه اى كه مى توان از آن استنتاج كرد از نظر خوانندگان مى گذرانيم :
1 - رسم الخط اصلى قرآن را حفظ كنيد
او مى گويد تمام اين محاسبات در صورتى صحيح است كه به رسم الخط اصلى و قديمى قرآن دست نزنيم (مثلا اسحق و زكوة و صلوة را به همين صورت بنويسيم ، نه اسحاق و زكات و صلاة ) در غير اين صورت محاسبات ما به هم خواهد خورد.
2 - دليل ديگرى بر عدم تحريف قرآن
اين تحقيقات نشان مى دهد كه در قرآن مجيد حتى يك حرف هم كم و زياد

نشده ، و الا بطور مسلم محاسبات ما روى قرآن كنونى صحيح از آب درنمى آمد.
3 - اشارات پر معنى
در بسيارى از سوره هاى قرآن كه با حروف مقطعه آغاز مى شود پس از ذكر اين حروف ، اشاره به حقانيت و عظمت قرآن شده مانند:
((الم ذلك الكتاب لا ريب فيه )).
و امثال آن . و اين خود اشاره لطيفى به ارتباط حروف مزبور با اعجاز قرآن است .
نتيجه بحث - از مجموع بحث فوق چنين نتيجه مى گيريم كه حروف قرآن مجيد كه در طى 23 سال بر پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم ) نازل شده حساب بسيار دقيق و منظمى دارد و هر يك از حروف الفبا با مجموع حروف هر سوره داراى يك نسبت رياضى كاملا دقيق است كه حفظ و نگهدارى چنين نسبتى براى بشر - بدون استفاده از مغزهاى الكترونيكى - امكان پذير نيست .
شك نيست كه بررسيهاى دانشمند مزبور چون در آغاز راه است خالى از نقايصى نيست كه بايد با حوصله تمام به وسيله دانشمندان ديگر تكميل گردد، به همين دليل ما هيچگونه تضمينى بر صحت و سقم (درستى و نادرستى ) آن نمى دهيم تا مطالعات ديگرى روى آن انجام شود اكنون به ادامه تفسير آيات سوره مى پردازيم :
در دومين آيه مى فرمايد: ((خداوند تنها معبود يگانه يكتاى جاويدان و پايدار است كه همه چيز به وجود او بستگى دارد)) (الله لا اله الا هو الحى القيوم ).
شرح و تفسير اين آيه در سوره بقره آيه 255 گذشت .

در آيه بعد خطاب به پيامبر اسلام (صلى الله عليه و آله و سلم ) مى فرمايد: خداوندى كه پاينده و قيوم است ((قرآن را بر تو فرستاد كه با نشانه هاى حق همراه و با نشانه هاى كتب آسمانى پيشين ، كاملا تطبيق مى كند همان خدائى كه تورات و انجيل را پيش از قرآن براى راهنمائى و هدايت بشر نازل كرد)) (نزل عليك الكتاب بالحق مصدقا لما بين يديه و انزل التورية و الانجيل من قبل هدى للناس ).
سپس مى افزايد ((همچنين قرآن را كه حق را از باطل جدا مى سازد نازل كرد)) (و انزل الفرقان ).
و بعد از اتمام حجت و نزول آيات از سوى خداوند و گواهى فطرت و عقل بر صدق دعوت پيامبران ، راهى جز مجازات نيست ، و لذا در آيه فوق - به دنبال بحثى كه درباره حقانيت پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم ) و قرآن مجيد گذشت ، مى فرمايد: ((كسانى كه به آيات خدا كافر شدند كيفر شديدى دارند)) (ان الذين كفروا بايات الله لهم عذاب شديد).
و براى اينكه تصور نشود، توانائى خداوند بر تهديداتش جاى ترديد است ، مى افزايد: ((خداوند توانا و صاحب انتقام است )) (و الله عزيز ذو انتقام ).
((عزيز)) در لغت به معنى هر چيز مشكل غير قابل نفوذ و غالب مى باشد. لذا زمينى كه عبور از آن به سختى انجام مى گيرد ((عزاز)) ناميده مى شود و نيز هر چيز كه بر اثر كميابى دسترسى به آن مشكل باشد ((عزيز)) ناميده مى شود. همچنين افراد نيرومند و توانا كه غلبه بر آنها ((مشكل )) يا ((غير ممكن )) است عزيز هستند و هر كجا كلمه ((عزيز)) بر خدا اطلاق مى شود به همين معنى است يعنى هيچكس قادر بر غلبه بر او و شكست او نيست و همه در برابر اراده و مشيت او محكوم اند.

در جمله بالا براى اينكه كافران بدانند اين تهديد كاملا جدى است مى فرمايد: خداوند قادر است و به همين دليل كسى نمى تواند در برابر تحقق يافتن تهديدهاى او مقاومت كند، زيرا همانطور كه او در جاى خود فوق العاده ((رحيم و مهربان )) است در برابر آنها كه شايسته رحمت نيستند عذاب شديد و انتقام دردناك دارد.
البته ((انتقام )) در اصطلاح امروز بيشتر در مواردى به كار مى رود كه اشخاص بر اثر عدم گذشت در برابر خلافكاريها يا اشتباهات ديگران دست به عمل متقابل مى زنند و حتى مصلحت خود را در عفو و گذشت در نظر نمى گيرند اين صفت مسلما صفت پسنديده اى نيست زيرا انسان در بسيارى از موارد بايد عفو و گذشت را بر مقابله به مثل مقدم بدارد ولى ((انتقام )) در اصل لغت به اين معنى نيست ، بلكه به معنى كيفر دادن گناهكار است و مسلم است كه مجازات گناهكاران گردنكش و ستمگر نه تنها كار پسنديده اى است بلكه صرف نظر كردن از آنها مخالف عدالت و حكمت است .
نكته ها
1 - ((حق )) در اصل به معنى ((مطابقت و هماهنگى )) است و به همين دليل به آنچه با واقعيت موجود، تطبيق مى كند، حق گفته مى شود، و اينكه به خداوند ((حق )) مى گويند به خاطر آن است كه ذات مقدس او بزرگترين واقعيت غير قابل انكار در عالم هستى است ، و به عبارت روشنتر: حق يعنى موضوع ثابت و پابرجائى كه باطل به آن راه ندارد.
در آيه مورد بحث ، باء ((بالحق )) به اصطلاح براى ((مصاحبت )) است ، يعنى اى پيامبر! خداوند، قرآن را كه همراه با نشانه هاى واقعيت است بر تو فرو فرستاد.
2 - ((تورات )) در اصل يك لغت عبرى است كه به معنى ((شريعت و قانون )) مى باشد و سپس به كتابى كه از طرف خداوند بر موسى بن عمران (عليهماالسلام ) نازل گرديد

گفته شده ، و گاهى به مجموعه كتب ((عهد عتيق )) و گاهى به ((اسفار پنجگانه )) آن نيز گفته مى شود.
توضيح اينكه : مجموعه كتب يهود كه ((عهد عتيق )) ناميده شده ، مركب از تورات و چندين كتاب ديگر مى باشد، تورات داراى پنج بخش است كه به نامهاى : سفر ((پيدايش ))، سفر((خروج ))، سفر((لاويان )) سفر ((اعداد))، و سفر ((تثنيه )) ناميده شده است ، اين قسمت از كتب عهد قديم ، شرح پيدايش جهان و انسان و مخلوقات ديگر و قسمتى از زندگى انبياء پيشين و موسى بن عمران و بنى اسرائيل و احكام اين آيين مى باشد.
كتب ديگر اين مجموعه كه در واقع نوشته هاى مورخان بعد از موسى (عليه السلام ) است شرح حالات پيامبران و ملوك و پادشاهان و اقوامى است كه بعد از موسى بن عمران به وجود آمده اند.
ناگفته پيدا است كه غير از اسفار پنجگانه تورات ، هيچ يك از اين كتب ، كتب آسمانى نيستند وخود يهود نيز چنين ادعائى را ندارند و حتى ((زبور)) داوود كه آن را به عنوان ((مزامير)) مى نامند، شرح مناجاتها و اندرزهاى داوود است .
و اما در مورد اسفار پنجگانه تورات ، قرائن روشنى در آنها وجود دارد كه نشان مى دهد اينها نيز كتب آسمانى نيستند، بلكه كتابهاى تاريخى هستند كه بعد از موسى بن عمران نوشته شده است ، زيرا در آنها شرح وفات موسى (عليه السلام ) و چگونگى تدفين او و پاره اى از حوادث بعد از وفات موسى نيز آمده است ، مخصوصا آخرين فصل سفر پنجم (سفر تثنيه ) به وضوح ثابت مى كند كه اين كتاب ، مدتها بعد از وفات موسى بن عمران به رشته تحرير در آمده است .
به علاوه محتويات اين كتب كه آميخته با خرافات فراوان و نسبتهاى ناروا به انبياء و پيامبران الهى و بعضى سخنان كودكانه مى باشد، گواه ديگرى بر ساختگى بودن آنها است .
شواهد تاريخى نيز نشان مى دهد كه تورات اصلى از ميان رفت و بعدا پيروان

موسى بن عمران ، اين كتابها را به رشته تحرير در آوردند.
3 - ((انجيل )) در اصل ، كلمه يونانى است كه به معنى ((بشارت )) يا ((آموزش جديد)) آمده است و نام كتابى است كه بر حضرت عيسى (عليه السلام ) نازل شده است ، قابل توجه اينكه قرآن در آيه مورد بحث و هر جا كه از كتاب عيسى (عليه السلام ) نام برده ((انجيل )) را به صورت مفرد آورده است ، و نزول آن را از طرف خدا معرفى مى كند، بنابراين اناجيل بسيارى كه بين مسيحيان متداول است ، حتى معروفترين آنها يعنى انجيلهاى چهارگانه (لوقا، مرقس ، متى و يوحنا) وحى الهى ، نيستند، همانگونه كه خود مسيحيان نيز انكار نمى كنند كه اين انجيلهاى موجود، همه به دست شاگردان ، يا شاگرد شاگردان ، حضرت مسيح (عليه السلام ) و مدتها بعد از او نوشته شده است ، منتها آنان ادعا مى كنند كه شاگردان مسيح ، اين اناجيل را با الهام الهى نوشته اند.
در اينجا مناسب است بررسى فشردهاى درباره عهد جديد و اناجيل نموده و با نويسندگان آنهاآشنا شويم :
مهمترين كتاب مذهبى مسيحيان كه تكيه گاه عموم فرق مسيحى مى باشد و همچون كتاب آسمانى روى آن تكيه مى كنند، مجموعه اى است كه آن را ((عهد جديد)) مى نامند.
((عهد جديد)) كه مجموع آن بيش از يك سوم عهد قديم نيست از 27 كتاب و رساله پراكنده در موضوعات كاملا مختلف تشكيل يافته به اين ترتيب :
1 - انجيل متى اين انجيل به وسيله ((متى )) يكى از شاگردان دوازده گانه مسيح (عليه السلام ) در سال 38 ميلادى و به عقيده بعضى ديگر بين سالهاى 50 تا 60

ميلادى نگارش يافته است .
2 - انجيل مرقس طبق تصريح كتاب قاموس مقدس صفحه 792، مرقس از حواريون نبوده ولى انجيل خود را زير نظر ((پطرس )) تصنيف نموده است .
مرقس در سال 68 ميلادى كشته شد.
3 - انجيل لوقا - ((لوقا)) رفيق و همسفر ((پولس )) رسول بود، پولس مدتى پس از عيسى به دين مسيح گرويد و در زمان وى ، يهودى متعصبى بود، وفات لوقا را در حدود سنه 70 ميلادى نوشته اند و به گفته نويسنده قاموس مقدس (صفحه 772) ((تاريخ نگارش انجيل لوقا به زعم عمومى تخمينا 63 ميلادى است )).
4 - انجيل يوحنا - ((يوحنا)) از شاگردان مسيح و از رفقا و همسفرهاى پولس مى باشد. و به گفته نويسنده مزبور به شهادت اغلب نقادين (محققين ) تاءليف آن را به اواخر قرن اول نسبت مى دهند.
از مندرجات اين اناجيل كه عموما داستان به دار آويختن مسيح و حوادث بعد از آن را شرح مى دهند به خوبى ثابت مى شود كه همه اين اناجيل ، سالها بعد از مسيح نگاشته شده اند و هيچكدام كتاب آسمانى نازل شده بر مسيح (عليه السلام ) نيستند.
5 - اعمال رسولان (اعمال حواريان و مبلغان صدر اول ).
6 - 14 رساله از نامه هاى پولس به اقوام و افراد مختلف .
7 - رساله يعقوب (بيستمين رساله از كتب و رساله هاى بيست و هفت گانه عهد جديد).
8 - نامه هاى پطرس (رساله 21 و 22 عهد جديد).
9 - نامه هاى يوحنا (رساله 23 و 24 و 25 عهد جديد).
10 - نامه يهودا (رساله 26 عهد جديد).

11 - مكاشفه يوحنا (آخرين قسمت عهد جديد).
بنابراين طبق تصريح مورخان مسيحى و طبق گواهى صريح اناجيل و ساير كتب و رساله هاى عهد جديد، هيچ يك از اينها، كتاب آسمانى نيستند و عموما كتابهائى هستند كه بعد از مسيح (عليهالسلام ) نگاشته شده اند و از اين بيان ، چنين نتيجه مى گيريم كه انجيل ، كتاب آسمانى مسيح از ميان رفته و امروز در دست نيست ، تنها قسمتهائى از آن را شاگردان مسيح در اناجيل خود، آورده اند كه متاسفانه آن نيز آميخته با خرافاتى شده است .
اما اينكه بعضى مى گويند: مسلمانان نبايد در صحت اناجيل و تورات موجود، ترديد كنند، زيرا قرآن مجيد آنها را تصديق كرده است و به صحت آنها گواهى داده ، پاسخ آن را در جلد اول صفحه 210 در ذيل آيه ((و آمنوا بما انزلت مصدقا لما معكم )) مشروحا خاطر نشان كرديم .
4 - پس از ذكر تورات و انجيل چنانكه ديديم به نزول قرآن اشاره شده است آن هم به عنوان((فرقان )) اما اينكه چرا قرآن ، ((فرقان )) ناميده شده ؟ به خاطر اين است كه ((فرقان )) در لغت به معنى ((وسيله تميز حق از باطل )) است و بطور كلى هر چيزى كه حق را از باطل ، مشخص سازد، ((فرقان )) نام دارد و لذا روز جنگ بدر در قرآن به عنوان ((يوم الفرقان 0)).ناميده شده زيرا در آن روز ارتش كوچكى كه فاقد هرگونه ساز و برگ جنگى بود بر ارتش نسبتا بزرگ و نيرومندى كه از هر جهت بر او برترى داشت ، پيروز شد، همچنين به معجزات ده گانه موسى (عليه السلام ) نيز ((فرقان )) اطلاق شده است .

تفسسیر

بعضى از مفسران مى گويند: هشتاد و چند آيه از اين سوره درباره فرستادگان و مسيحيان نجران كه به نمايندگى از طرف آنان براى تحقيق درباره اسلام به مدينه آمده بودند، نازل شده است .
فرستادگان ، شصت نفر بودند كه چهارده نفر آنان از اشراف و برجستگان نجران محسوب مى شدند، سه نفر از اين چهارده نفر سمت رياست داشتند و مسيحيان آن سامان در كارها و مشكلات خود به آن سه نفر مراجعه مى كردند، يكى از آنان ((عاقب )) بود كه او را ((عبد المسيح )) نيز مى گفتند وى امير و رئيس قوم خود محسوب مى شد، و قوم او هيچگاه با نظريه و رأ ى او مخالفت نمى كردند، ديگرى ((سيد)) نام داشت كه او را ((ايهم )) نيز مى گفتند، وى سرپرست تشريفات و تنظيم برنامه سفر و مورد اعتماد مسيحيان بود، نفر سوم ((ابو حارثه )) نام داشت كه مردى دانشمند و صاحب نفوذ بود، و كليساهاى متعددى به نام او ساخته بودند، او تمام كتب دينى مسيحيان را حفظ داشت.

اين گروه شصت نفرى در لباس مردان قبيله ((بنى كعب )) به مدينه آمدند و به مسجد پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم ) وارد شدند، پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم ) نماز عصر را با مسلمانان خوانده بود، اين شصت نفر لباسهاى زيبا و پر زرق و برق و جالب پوشيده بودند كه به گفته يكى از صحابه پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم ) ((هرگز نديده ايم فرستادگانى به اين زيبائى باشند))!

موقعى كه آنها وارد مسجد شدند، هنگام نمازشان بود، طبق مراسم خود، ناقوس را نواختند و به طرف مشرق ايستاده ، مشغول نماز شدند، گروهى از اصحاب پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم) خواستند مانع شوند. پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم ) فرمود: به آنها كارى نداشته باشيد!

پس از نماز، عاقب  و سيد خدمت پيامبر رسيدند و با او آغاز سخن كردند پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم  به آنها پيشنهاد كرد((: به آيين اسلام درآييد و در پيشگاه خداوند تسليم گرديد.((
عاقب و سيد گفتند: ما پيش از تو اسلام آورده و تسليم خداوند شده ايم !
پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم ) فرمود)) شما چگونه بر آيين حق هستيد، با اينكه اعمالتان حاكى است كه تسليم خداوند نيستيد، چه اينكه براى خدا فرزند قايليد و عيسى را پسر خدا مى دانيد، و صليب را عبادت و پرستش مى كنيد و گوشت خوك مى خوريد، با اينكه تمام اين امور مخالف آيين حق است ((

عاقب و سيد گفتند: اگر عيسى پسر خدا نيست ، پس پدرش كه بوده است ؟ پيامبر) (صلى الله عليه و آله و سلم ) فرمود: ((آيا شما قبول داريد كه هر پسرى شباهتى به پدر خود دارد؟))
گفتند: آرى.

فرمود: )) آيا اينطور نيست كه خداى ما به هر چيزى ، احاطه دارد و قيوم است و روزى موجودات با اوست.((

گفتند: آرى همين طور است

فرمود: آيا عيسى اين اوصاف را داشت.

گفتند: نه

فرمود: آيا مى دانيد كه هيچ چيزى در آسمان و زمين بر خدا مخفى نيست و خداوند به همه آنها داناست 
گفتند: آرى مى دانيم .

فرمود :عيسى غير از آنچه كه خدا به او ياد داده ، از پيش خود چيزى مى دانست ؟

گفتند: نه

فرمود: آيا مى دانيد كه خداى ما همان است كه مسيح را در رحم مادرش همانطور كه مى

خواست ، صورتگرى كرد؟

گفتند: همينطور مى باشد.
فرمود: آيا چنين نيست كه عيسى را مادرش مانند ساير كودكان در رحم حمل كرد، و بعد همچون مادرهاى ديگر، او را به دنيا آورد؟ و عيسى پس از ولادت ، چون اطفال ديگر غذا مى خورد.

گفتند: آرى چنين بود.
فرمود: پس چگونه عيسى پسر خدا است با اينكه هيچگونه شباهتى به پدرش ندارد؟!
سخن كه به اينجا رسيد، همگى خاموش شدند، در اين هنگام ، هشتاد و چند آيه از اوايل اين سوره

براى توضيح معارف و برنامه هاى اسلام نازل گرديد.

كشف مفهوم حروف مقطعه قرآن با كامپيوتر

باز در آغاز اين سوره به حروف مقطعه برخورد مى كنيم ((  (الف - لام - ميم  (الم.))
درباره حروف مقطعه قرآن ، در اول سوره بقره ، توضيحات لازم گفته شد، كه نيازى به تكرار

آن نيست ، تنها چيزى كه ذكر آن را در اينجا لازم مى دانيم نظريه اى است كه يك دانشمند مصرى اخيرا ابراز داشته ، كه از نظر اهميت موضوع فشرده آن را در اينجا مى آوريم .
البته قضاوت درباره صحت و سقم آن نيازمند بررسى فراوانى است كه شايد بر عهده آيندگان باشد و ما آن را فقط به عنوان يك نظر ذكر مى كنيم .

چندى قبل ، مجله معروف مصرى آخر ساعة كه از بزرگترين مجله هاى مصور خاورميانه محسوب مى گردد، گزارشى درباره تحقيقات يك دانشمند مسلمان مصرى در مورد تفسير پاره اى از آيات قرآن مجيد به كمك مغزهاى الكترونيكى منتشر ساخت كه اعجاب همگان را در نقاط مختلف جهان برانگيخت.

 
اين تحقيقات محصول سه سال كوشش پيگير و كار مداوم ((دكتر رشاد خليفه )) دانشمند شيميدان مصرى بود.
دكتر رشاد اين تحقيقات را در آمريكا در شهر ((سانت لويس )) در ايالت ((ميسورى )) انجام داد. او هم اكنون به عنوان مستشار يك شركت غذا سازى در امريكا كار مى كند، او براى تكميل تحقيقات خود مدتها از مغزهاى الكترونيكى استفاده نمود كه اجاره آنها در هر دقيقه 10 دلار بود كه با كمك جمعى از مسلمانان آن ديار پرداخت مى شد!

تحقیق درباره جغرافیای مصر:

مصر سرزمینی است در شمال شرقی قاره آفریقا که با مساحت 449،001،1 کیلومتر مربع، بیست و هشتمین کشور بزرگ جهان محسوب می‌شود.

در شمال مصر دریای مدیترانه و در مشرق آن دریای سرخ قرار دارد. از سمت جنوب باسودان و از غرب با کشور لیبی همسایه است. از ناحیه صحرای سینا به فلسطین نیز ارتباط دارد. پایتخت مصر شهر قاهره است و از دیگر شهرهای مهم آن می‌توان به اسکندریه، اسوان، جیزه، فیوم و پرت سعید اشاره کرد. شهرهایی مانند سلوم، بردیا، سیدی برانی، مطروح و العلمین نیز به سبب وقایعی که طی جنگ جهانی دوم در آنها به وقوع پیوست مشهور شده‌اند.

در شرق و شمال شرقی این کشور شبه جزیره سینا قرار دارد که تا قبل از قرن نوزدهم به خاک مصر متصل بود. اما در این قرن کانال سوئز را حفر کردند که آن را از خاک مصر جدا و دریای سرخ را به دریای مدیترانه متصل می‌کرد. این کانال 168 کیلومتر طول دارد و چون مسیر ارتباطی میان سه قاره اروپا، آسیا و آفریقاست، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.

سرزمین مصر به سه قسمت تقسیم می‌شود:

۱ ۰صحرای شرقی یا عربی

 ۰۲ شبه جزیره سینا و اراضی نیل

 ۳ ۰صحرای غربی

مصر آخرین کشوری است که رود نیل از آن می گذرد و سپس به دریای مدیترانه می‌ریزد. در محل پیوستن نیل به دریا، دلتای نیل به وجود آمده که سرزمین اصلی کشاورزی این کشور است. در اطراف این رود نیز کشاورزی رونق بسیار دارد.

تاریخ و تمدن مصر:

مصر یکی از قدیمی‌ترین کشورهای جهان است و تمدن آن - که در حاشیه رود نیل شکل گرفته - در زمره کهن‌ترین تمدنها محسوب می‌شود، چرا که از حدود 4 هزار سال قبل از میلاد به وجود آمده است. مصر باستان سرزمین فراعنه بود و آثار تاریخی مهمی چون اهرام ثلاثه و معابد بزرگ را از آن دوران به یادگار دارد. بسیاری از پیامبران بزرگ مانند حضرت یوسف وحضرت موسی نیز در همان دوران در سرزمین مصر ظهور کردند. دولت قدیم مصر در سال 524 ق. م به دست ایرانیان سقوط کرد.

در سال 332 ق. م اسکندر این سرزمین را تصرف کرد و تا سال‌ها بعد سلسله بطاسه که از جانشینان اسکندر بودند، بر آن حکمفروا بودند. در سال 641 میلادی (19 هجری قمری) در زمان خلیفه دوم، عمر ، مسلمانان این کشور را فتح کردند. از آن زمان مصر همواره از سرزمین‌های مهم برای حکومت اسلامی بوده و تا سال 1517 میلادی که دولت عثمانی بر مصر تسلط یافت در دست خلفای اموی و عباسی و فاطمی بود. در سال 1798 ناپلئون به آنجا لشگر کشید و در سال 1805 میلادی محمد علی پاشا از طرف دولت عثمانی حاکم آنجا شد و سلسله جدید مصر را تشکیل داد.

مصر تا مدت‌ها تحت الحمایه انگلستان بود ولی پس از جنگ جهانی اول بر اثر فشار مردم، انگلستان استقلال مصر را اعلام کرد.

جغرافی ارمنستان

ارمنستان کوچک ترین جمهوری کشورهای مستقل مشترک المنافع بوده و سرزمینی است، محصور در خشکی با تابستان های گرم و خشک و زمستان های بسیار سردی دارد. 
کل ارمنستان کوهستانی است – فقط 10% مساحت کشور کمتر از 1000 متر ارتفاع دارد.

·         رودهای مهم: ارس، زنگه.

·         بلندترین نقطه: کوه آراگاتس با ارتفاع 4090 متر.

·         آب و هوا: ارمنستان آب و هوایی خشک با اختلاف محلی بسیار به دلیل میزان ارتفاع و دیگر عوامل دارد.

جغرافیای مراکش

کشور پادشاهی مراکش که در زبان عربی به آن «المملکه المغربیه» گفته می‌شود نخستین کشور شکل گرفته مغرب مسلمان است. این کشور در ایران به نام «مراکش» شناخته می‌شود. در سازمانهای بین المللی از جمله سازمان ملل متحد برحسب مورد زبانی، بنام Maroc یاMorocco است چرا که واژه مغرب، مفهوم گسترده «مغرب بزرگ» (شامل کشورهای الجزایر، تونس و مراکش) را افاده می‌کند. مراکش نزدیکترین کشور افریقایی به اروپا است که به وسیله تنگه جبل الطارق از آن جدا می‌گردد و در واقع فاصله میان مراکش و اسپانیا حدود ۱۵ کیلومتر است.

مهم‌ترین بندرهای مراکش عبارت‌اند از: کازابلانکا (دارالبیضاء)، طنجه، ناضور، محمدیه،آسفی و اگادیر. مهم‌ترین شهرهای مراکش نیز: رباط (پایتخت سیاسی _ اداری)، کازابلانکا (دارای مرکزیت اقتصادی _ تجاری)، فاس (دارای نوعی مرکزیت مذهبی - فرهنگی)، مراکش(دژ فرهنگ بربر)، طنجه، اگادیر (شهرهای توریستی)، ایفرن، مکناس، وجده، تتوان، محمدیه، قنیطره (کنیترا) هستند.

جغرافیای طبیعی مراکش

مراکش در دورترین قسمت شمال غربی قاره افریقا واقع شده‌است. از شمال به دریای مدیترانه و جبل الطارق (۴۶۸ کیلومتر) و از غرب به اقیانوس اطلس (۲۷۰۰ کیلومتر) منتهی می‌شود. این کشور از شرق با الجزایر (۱۵۵۹ کیلومتر) و از جنوب با سرزمین مورد اختلاف صحرای غربی (۴۴۳ کیلومتر) هم مرز است. بر اساس نظر دولت و مردم مراکش که صحرای غربی را به طور تاریخی از آن خود می‌دانند، این کشور در جنوب با موریتانی هم مرز می‌گردد.

شایان ذکر است دو شهر سبته و ملیلا که مشرف بر دریای مدیترانه هستند در حاکمیت ۵ قرنی اسپانیا قرار دارند و از نظر دولت مراکش این دوشهر و چند جزیره کوچک دیگر متعلق به آنها است اما اسپانیا این سرزمینها را اسپانیایی می‌داند که در این صورت ۳/۶ کیلومتر به خاطر شهر سبته و ۶/۹ کیلومتر به خاطر شهر ملیلا مرز زمینی با اسپانیا وجود دارد.

بطور کلی مراکش دارای آب و هوایی معتدل و بارانی است. این کشور در مناطق شمالی تحت تأثیر آب و هوای مدیترانه‌ای و در مناطق غربی و شمال غرب متأثر از آّب و هوای اقیانوس اطلس است. در مناطق داخلی، مراکش دارای آب و هوای قاره‌ای بوده و در رشته کوههای اطلس بارش برف و باران بیشتر می‌شود. مناطق جنوبی دارای آب و هوای گرم و بیابانی است .

جغرافیای انسانی

جمعیت مراکش (با احتساب صحرای غربی) حدود ۳۱ میلیون نفر است که ۸/۴۹ درصد را مردان و ۲/۵۰ درصد را زنان تشکیل داده‌اند از این تعداد جمعیت ۴۳ درصد در مناطق روستایی و ۵۷ درصد در مناطق روستایی زندگی می‌کنند. تراکم جمعیت در هر کیلومتر مربع ۴۱ نفر، میانگین نفرات خانوار ۴/۵ و نرخ رشد سالیانه جمعیت ۶۴/۱ درصد است. میزان بیسوادی در کشور نیز حدود ۵۰ درصد جمعیت است که نرخ بیسوادی در زنان ۶۲ درصد و در مردان حدود ۳۸ درصد است. نرخ بیکاری در این کشور بالغ بر۲۲ درصد جمعیت فعال است.

 جغرافیای سیاسی

مراکش در ساحل جنوبی دریای مدیترانه و جنوب تنگه جبل الطارق قرار دارد که توسط آن ارتباط میان دریای مدیترانه و اقیانوس اطلس فراهم می‌شود. از سویی مراکش از موقعیتی استراتژیک در میان کشورهای شمال افریقا برخوردار است چرا که علاوه بر واقع شدن در حوزه جنوبی دریای مدیترانه و جنوب تنگه جبل الطارق و نزدیکی به اروپا (نزدیکترین کشور افریقایی به اروپاست)، این کشور در مجاور اقیانوس اطلس است ذخایر عظیم ماهیان مختلف در آبهای نزدیک به این سرزمین قرار دارند. دسترسی به دریای آزاد و وجود منابع عظیم فسفات و دیگر مواد کانی بر اهمیت مراکش می‌افزاید و چنانچه صحرای غربی را به‌عنوان بخشی از این کشور در نظر بگیریم بر امکانات راهبردی آن افزوده می‌گردد چرا که صحرای غربی دارای ذخایر نفتی، فسفات و گاز است و ذخایر ماهیان اقیانوس اطلس در آبهای مجاور صحرای غربی بسیار غنی است.

وسعت آمریکا

از نظر وسعت و پهناوری آمریکا بعد از روسیه، کانادا و چین چهارمین کشور بزرگ جهاناست. به طور تقریبی کشور ایالات متحده آمریکا:

شش برابر بزرگتر از ایران، ۲۵ درصد بزرگتر از استرالیا، ۳۵ برابر بزرگتر از انگلستان،۱۴برابر بزرگتر از فرانسه و نصف روسیه است. همچنین این کشور، کمتر از یک سوم قارهآفریقا، نصف نیم قاره آمریکای جنوبی، اندکی بزرگتر از برزیل، ۳۰۰ برابر بزرگتر از کشورهائیتی و دو و نیم برابر بزرگتر از مجموع کشورهای اروپای غربی است.

مختصات و موقعیت جغرافیایی آمریکا

ایالات متحده آمریکا از شمال با کشور کانادا و در جنوب با کشور مکزیک مرز خاکی دارد . این کشور در شمال غرب قاره آمریکا و سواحل آلاسکا نیز با روسیه مرزهای مشترک آبی دارد. چهل و هشت ایالت به هم پیوسته که خاک اصلی آمریکا را تشکیل می‌دهند، از شرق و جنوب شرقی به اقیانوس اطلس و خلیج مکزیکو و از غرب به اقیانوس آرام منتهی می‌شوند. ایالت آلاسکا نیز از شمال به اقیانوس منجمد شمالی، از غرب به تنگه برینگ و از جنوب غربی به اقیانوس آرام ختم می‌گردد. مجمع الجزایر هاوایی هم در جنوب غرب خاک اصلی آمریکا و در اقیانوس آرام واقع شده است.

مناطق جغرافیایی و فرهنگی ایالات متحده آمریکا عبارتند از: نیوانگلند، ایالت‌های ساحلی، اقیانوس اطلس، جنوب، میدلند (غرب میانه) و غرب.

پایتخت آمریکا شهر واشنگتن دی سی است. این شهر جزو هیچ یک از ایالات آمریکا نیست و در منطقه خودمختار کلمبیا واقع شده است.

منطقه کلمبیا در واقع هدیه‌ای بود که مردم ایالت مریلند به همه ملت آمریکا دادند تا مرکز آمریکا یعنی شهر واشنگتن دی سی در آن بنا شود. کشور ایالات متحده آمریکا در مجموع۹٬۶۳۱٬۴۱۸ کیلومتر مربع وسعت دارد که البته چهارصد و هفتاد هزار کیلومتر آن را جزایر پراکنده و تحت قلمرو آمریکا در اقیانوس آرام و دریای کارائیب تشکیل می‌‌دهد.

جغرافیای انسانی

جمعیت: ۳۰۱٬۱۳۹٬۹۴۷ (بر اساس برآورد سال 2007)

نرخ رشد جمعیت: ۰٫۸۹۴%

نژاد

سفید ۸۱%، سیاه (آمریکایی آفریقایی‌تبار) ۱۲٫۹%، آسیایی ۴٫۲%، سرخپوست ۱%، بومی

 هاوایی و جزایر پاسفیک ۰٫۲% (آمار سال 2003)

زبان

انگلیسی ۸۲٫۱%، اسپانیایی ۱۰٫۷%، هندو–اروپایی ۳٫۸%، آسیایی و جزایر پاسفیک ۲٫۷%

، دیگران ۰٫۷%

جغرافیای ایران

ایران در شرق با افغانستان و پاکستان؛ در شمال شرقی با ترکمنستان، در بخش میانی شمال بادریای خزر، در شمال غربی با جمهوری آذربایجان و ارمنستان؛ درغرب با ترکیه و عراق؛ و سرانجام در جنوب با آب‌های خلیج فارس و دریای عمان همسایه‌است.

از دید طبیعی ایران از شمال به رود اترک، دریای خزر و رود ارس، از مشرق به کوه‌هایهندوکش و کوه‌های غربی دره سند، از مغرب به دامنه‌های غربی کوه‌های زاگرس و حوضه آبریز اروندرود و از جنوب به خلیج فارس و دریای عمان محدود است. مساحت آن ۱٬۶۴۸٬۱۹۵ کیلو متر مربع و جمعیت آن برپایه برآورد سال ۱۳۸۵ ه. خ. ۷۰ میلیون تن بوده‌است. بیش از نیمی از ایران کویری و نیمه کویری است. حدود یک سوم ایران نیز کوهستانی است و بخش کوچکی از ایران (شامل جلگهٔ جنوب دریای خزر و جلگهٔ خوزستان) نیز از جلگه‌های حاصلخیز تشکیل شده‌است. مرتفع ترین کوه ایران نیز دماوند می‌باشد.

کنگره جغرافیای اول که در سال 1941 در آنکارا برگزار شد، در پایان بررسی های طولانی خود ترکیه را به هفت منطقه جغرافی تقسیم نمود. در بررسی های کنگره نامبرده ویژگی های مختلف جغرافیایی ترکیه در نظر گرفته شد.

بدین صورت که: این کشور از سه جهت با آب دریا محصور است، در طول کناره های بلندش موازی با ساحل رشته کوه ها قرار دارند، قسمت میانی این کوه ها که در عین بلند بودن فراز و نشیب کمتری دارند تحت تاثیر شرایط دریایی نمی باشند، بهمین خاطر این وضعیت بین نوار ساحلی و مناطق میانی ازجنبه آب و هوایی، پوشش گیاهی طبیعی و پراکندگی انواع مزارع تفاوت هایی ایجاد می کند که در نتیجه سیستم های مواصلانی و شکل خانه های این مناطق نیز از آن متأثر می شوند. و کنگره یاد شده با در نظر گرفتن این ویژگی ها ترکیه را به چهار منطقه ساحلی و سه منطقه میانی تقسیم کرده است.

از این هفت منطقه، چهار منطقه اول نام دریای چسبیده به آن منطقه را گرفته اند:

(دریای سیاه- مرمره، اژه و مدیترانه)

سه منطقه باقیمانده نیز بنا بر موقعیت جغرافیایی شان در آناطولی نامگذاری شده اند:

(آناطولی میانی، آناطولی شرقی و آناطولی جنوب شرقی)

جغرافیای طبیعی افغانستان

افغانستان سرزمینی کوهستانی و محاط بر خشکی است، و جز «اردن هاشمی» تنها کشور خاورمیانه محسوب می شود که به «دریا» راه ندارد.
این سرزمین درنیمکره شمالی، نیمکره شرقی و درمحدوده آسیای میانه واقع است. مساحت آن را در منابع مختف بین 620 تا 700 هزار کیلومتر مربع ذکر کرده اند، اما 225، 652 کیلومتر مربع مساحت داشته و چهلمین کشور جهان به شمار می آید. طول مرزهای افغانستان حدود 5800 کیلومتر می باشد، که شامل 2384 کیلومتر درشمال با جمهوری های تاجیکستان، ازبکستان و ترکمننستان؛ 2240 کیلومتر از مشرق و جنوب با جمهوری اسلامی پاکستان، 73 تا 93 کیلومتر مربع از سمت شمال شرقی از طریق تنگه واخان با ایالت مسلمان نشین سین کیانگ (ترکمنستان) جمهوری خلق چین و 855 تا 930 کیلومتر در مغرب با جمهوری اسلامی ایران (که 619 کیلومتر آن با استان خراسان می باشد) یشترین فاصله شرق تا غرب افغانستان 1240 کیلومتر، و شمال تا جنوب آن 855 کیلومتر است و حداقل فاصله آن با آبهای آزاد جهان 500 کیلومتر است.قسمت های وسیعی از خاک افغانستان را عمدتا در شمال و شرق کشور، کوهها وسنگلاخ ها پوشانده است کوههای هند و کش به طول 600 و عرض 100 کیلومتر از سمت شمال شرقی به طرف غرب و جنوب غربی کشیده شده و تقریباً از میانه کشور می گذرد. این کوهها بیش از نیمی از سرزمین افغانستان را فراگرفته، و برای شهرهای «کابل»، «قندهار» و«هرات» ارزش استراتژیکی مهمی ایجاد کرده است.کوههای قدر به طرف مغرب امتداد می یابند، از ارتفاع آن کاسته می شود و در نزدیکی مرزهای ایران تبدیل به کوهها و تپه های کم ارتفاع می گردند.در ادرتفاعات هند و کش همواره برف وجود دارد. حتی در تابستان ها نیز قله ها و یخچال ها پر برف است.در میان ارتفاعات هند و کش،دره های عمیق و خوش آب و هوا و حاصلخیزی وجود دارد که محیط مساعدی برای پرورش دام و تولید میوه است.افغانستان سرزمین افراط و تفریط است کوهها سر به فلک کشیده و دره ها عمیق، باران های بهاری و تابستان های خشک، زمستان های بسیار سرد و تابستان های گرم، ارتفاعات پوشیده از برف در طول سال و سرزمین های پست و خشک وسوزان.این افراط و تفریط در زندگی اجتماعی نیز وجود دارد.سرزمین افغانستان در طول تاریخ گلوگاه تهاجم به هند بوده است؛ جنگجویان بسیاری چون «اسکندر مقدونی»، «محمود غزنوی»، «تیمور گورکانی»، «نادر شاه افشار»، از پیچ و خم کوهها و دره های این کشور خود را به هندوستان رسانده اند. علاوه بر این تا قبل از کشف راههای آبی در قرون جدید و سپس توسعه راههای هوایی، خط مسیر بازرگانی شرق و غرب، از دشت شمالی آن عبور می کرد، محل عبور کاروانهای جاده ابریشم از این سرزمین بوده که عموما ازطریق قندهار به هند و از طریق بلخ به چین می رفت.
پس از کشف راههای آبی و سپس توسعه راههای هوایی، افغانستان مانند سایر سرزمین های آسیای مرکزی، تبدیل به منطقه ای بن بست شد و گذر هیچ بیگانه ای به آنجا نیفتاد. همچنین ارتفاعات افغانستان سپر استراتژیکی مستحکمی بین آسیای شمالی و آسیای جنوبی است. 

مهمترین عوارض طبیعی افغانستان عبارتند از:

1. کوهها و کوهستان ها:

مهم ترین ارتفاعات کشور از این قرار است:

1- هند و کش (6298 متر) 2- پامیر کوچک، (6281 متر دروخان) 3- بدخشان(5355 متر) 4- بابا (5413 متر، بامیان) 50 سفید خرس 6- ترغان (3982 متر) 7- سفید کوه (4755 متر ، سکرم) 8- نورستان 9- شاه مقصود (2773 متر) 10- مزار (3787 متر) 11- هزار جات (4101 متر، تمران) 12- بندبیان 13- چلبدالان 14- سیاه کوه 15- بالا کوه (3872 متر) 19- دوشاخ (2110 متر) 20 یاه بند (2560 متر 21- چاغی 

2. رودها: 
رودهای افغانستان (که به آن دریا می گویند)، از کوههای مرکزی و مناطق شرقی کشور سر چشمه گرفته، به سمت غرب و جنوب جریان می یابد. به دلیل ارتفاع زیاد کوهها و کاهش نسبتاً سریع ارتفاع کوهها، سرعت آب ها بسیار زیاد است و به همین جهت برای تولیدانرژی برق مناسب است.

مهمترین رودهای کشور عبارتند از:

1- آمودریا (جیحون) از کوههای پامیر سرچشمه گرفته و حدود 1126 کیلومتر از آن در قسمت مرزهای شمالی کشور با تاجیکستان،ازبکستان و ترکمنستان می باشد و قسمت هایی از آن قابل کشتیرانی است در سواحل آن رودخانه شیرخان بندر و بندر حیرتان قرار گرفته، که کالاهای صادراتی یا وارداتی افغانستان به ممالک آسیای میانه از این طریق مبادله می شود.جیحون دارای آبشارهای متعدد است و برای تولید نیروهای هیدرولیک قابل استفاده است.

2- هیرمند (هلتمند): از کوههای یغمان در غرب کابل سرچشمه گرفته و 1400 کیلومتر طول دارد و در جنوب غربی افغانستان قسمت کمی از مرز مشترک ایران و افغانستان را تشکیل می دهد و مهمترین منبع تامین آب دریاچه های سیستان و بلوچستان و اراضی زراعی شمالی آن است.

3- هریرود- از کوه بابا در مرکز افغانستان سرچشمه گرفته، از هرات می گذرد و در شمال غربی کشور اندکی از مرز مشترک ایران و افغانستان را تشکیل داده سرانجام در ریگزارهای ترکمنستان فرو می رود. 1230 کیلومتر طول داشته و دارای آبشارهای متعدد است و برای تولید نیروی برق مناسب است.

 
4- کابل رود: از کوههای شرقی سرچشمه گرفته از وسط دو شهر مهم «کابل» و «جلال آباد» عبور کرده وارد خاک پاکستان می شود و به رود «سند» می ریزد. 
5- دریای پامیر

 
6- کوکچه

7- فرخار

 
8- دریای کندوز

 
9- دریای خلم

10- بلخ

11- دریای بند امیر

12- دریای پنج شیر

13- دریای کند

14- دریای غربی

15- رود لوره

16- ترناک رود

17- دریای ارغنداب

18- خاش رود

19- فراه رود

20- نیزگان

21- تکاب استادن

 
22- شیرین تکاب

23- دریای مرغاب

24- دریای اولنگ

25- رود گز

3. دریاچه ها:

دریاچه هایی بسیار کوچک، به نام های «آب ایستاده مقر»، «بند کجکی» »بندار عنداب»، «دق پترکان»، (در مرز ایران) ، «هامون پورک» و«دشتنمدی»دارد. 
4. دشت ها:

که عموماً در شمال و شرق هستند.از جمله : 1- دشت برنگ 2-د پشت رود 3- گرمسیر 4- ریگستان 5- سیاه سنگ 6- دشت مرغو (مارگو) 7- دشت خلش 8- دشت همدم آب 9- هجده نهر 10- دشت نمدی.

ظهیرالدین بابر در سال 931 هـ. ق گفته است:

« شما از کابل طی یک روز می توانید به منطقه ای بروید که هرگز برف نمی بارد، اما ظرف دو ساعت می توانید به منطقه ای بروید که برف هرگز ذوب نمی شود. » 
5. آب و هوا:

طبیعت افغانستان به خاطر ارتفاعات سر به فلک کشیده و رودخانه هایی که از آن سرچشمه می گیرد، زیباست و تنوع آب و هوا در آن مشهود است.زمستانهایش بسیار سرد (تا 20 درجه زیر صفر ) و تابستانهایش بسیار گرم ( تا 40درجه بالای صفر) می باشد.ب و هوا از یک استان به استان دیگر و از یک شهر به شهر دیگر تفاوت دارد.بارندگی نیز در نقاط مختلف، متفاوت می باشد و بین 100 تا 400 میلی متر در نوسان است.این مقدار در مناطق شرقی بین 250 تا 400 و در مناطق غربی و جنوب غربی بین 100 تا 150 میلی متر است در مناطق مرکزی به علت وجود ارتفاعات و بارندگی بیشتر، هوا از نواحی دیگر سردتر است، ولی در مناطق جنوبی و غربی به علت کمی بارندگی هوا گرمتر بوده دارای تابستان های گرم و خشک و زمستان های معتدل تر است.در مناطق کوهستانی به علت برف و یخبندان ارتباط روستائیان و قبایل نیمی از سال با یکدیگر قطع می شود و آب وهوا تاثیر بسیار در پراکندگی و جدایی جمعیت دارد.منابع آب زیرزمینی افغانستان نسبتاً غنی است در شهر کابل آب درعمق 3-4 متری زمین قرار دارد؛ ولیکن به دلایل فنی، کمتر از آب زیرزمینی استفاده شده و عموما مردم در اکثر نقاط افغانستان با مشکل کمبودآب (آشامیدنی - کشاورزی) روبرو هستند وتنها %22به آبهای سالم مصرفی دسترسی دارند (%39 شهرها، %18 روستاها)

جغرافیای انسانی

جمهوری افغانستان، که در حال حاضر دولت موقت منتخب اجلاس بن اداره آن را به ریاست «حامد کرزای» برعهده دارد، در سال 1997 م 20/838/000 نفر جمعیت داشته است، و از این نظر چهل و هفتمین کشور جهان محسوب می گردد. پیش بینی می گردد با بازگشت مهاجران افغانی از آسیا (به خصوص پاکستان ، ایران و امارات) و اروپا (به ویژه آلمان، فرانسه) و آمریکا و استرالیا، جمعیت کشور در سال 2004 به حدود 28 میلیون نفر بالغ گردد.رشد جمعیت %2/3 بوده و تراکم جمعیت حدود 31/9 نفر در هر کیلومتر مربع است.

جغرافی اسپانیا

در جنوب غربی اروپا واقع شده و بخش وسیعی از شبه جزیره ایبری را در برگرفته است. فلات مرکزی اسپانیا، توسط رشته کوههای حاشیه ای احاطه شده و آب و هوا، بر حسب ارتفاع و فاصله از اقیانوس اطلس و دریای مدیترانه متغیر است. اما می توان گفت که اکثر بخش های کشور، دارای آب وهوای مدیترانه ای می باشند .
در شمال اسپانیا منطقه ای کوهستانی از کوههای پیرنه ، که اسپانیا را از فرانسه جدا می کند ، و کوههای کانتابرای تاگالیسیا در ساحل اقیانوس اطلس امتداد دارد. بسیاری از مساحت این سرزمین را فلات حدود 600 متر ارتفاع دارد، ولی به طرف کوههای مرکزی در کاستیلارتفاع میگیرد و در سیئرا نوادا در آندالوسیا در جنوب کشور قله مولاسن بلندترین نقطه خاک اصلی اسپانیا با 3478 متر ارتفاع را در بر دارد

زمینهای پست اصلی شامل دره ابرو در شمال شرق، جلگه ساحلی در اطراف والنسیا در شرق، و دره رود گودالکوئیویر در جنوب است.

جزایر بالئار در دریای مدیترانه متشکل از چهار جزیره عمده : مالیورکا (مایورکا)، منورکا (مینورکا)، آیبیزا و فورمنترا و هفت جزیره بسیار کوچکتر است. جزایر قناری، در حوالی ساحل مغرب و صحرای غربی، متشکل از پنج جزیره بزرگ تنریف ، فوئرتونتورا ، گران کاناریا ، سنزاروتی و لاپالما به اضافه دو جزیره کوچکتر و شش جزیره کوچک است.شهرهای سئوته و ملیله سرزمینهای محصوری در ساحل شمالی مغرب است.

·         رودهای مهم: تاگوس (تاخو)، ابرو، دورو، (دوئرو)، گوادیانا، گوادلکوئیویر.

·         بلندترین نقطه: قله تیئده با 3716 متر ارتفاه در جزایر قناری.

·    آب و هوا : جنوب شرق این سرزکمین با تابستانهای داغ و زمستان های معتدل آب و هوایی مدیترانهای دارد. منطقة خشک مرکزی با تابستانهای گرم و زمستانهای سرد آبو هوایی متنوع دارد. کوههای مرتفع پیرنه آب و هوای سرد کوهستانی و شمال غرب(گالیسیا) با تابستانهای خنک آب و هوای مرطوب اقیانوسی اطلس را دارد.