دانش آموزی - 71

راهنمای سایت

سایت اقدام پژوهی -  گزارش تخصصی و فایل های مورد نیاز فرهنگیان

1 -با اطمینان خرید کنید ، پشتیبان سایت همیشه در خدمت شما می باشد .فایل ها بعد از خرید بصورت ورد و قابل ویرایش به دست شما خواهد رسید. پشتیبانی : بااسمس و واتساپ: 09159886819  -  صارمی

2- شما با هر کارت بانکی عضو شتاب (همه کارت های عضو شتاب ) و داشتن رمز دوم کارت خود و cvv2  و تاریخ انقاضاکارت ، می توانید بصورت آنلاین از سامانه پرداخت بانکی  (که کاملا مطمئن و محافظت شده می باشد ) خرید نمائید .

3 - درهنگام خرید اگر ایمیل ندارید ، در قسمت ایمیل ، ایمیل http://up.asemankafinet.ir/view/2488784/email.png  را بنویسید.

http://up.asemankafinet.ir/view/2518890/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%20%D8%AE%D8%B1%DB%8C%D8%AF%20%D8%A2%D9%86%D9%84%D8%A7%DB%8C%D9%86.jpghttp://up.asemankafinet.ir/view/2518891/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%20%D8%AE%D8%B1%DB%8C%D8%AF%20%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%AA%20%D8%A8%D9%87%20%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%AA.jpg

لیست گزارش تخصصی   لیست اقدام پژوهی     لیست کلیه طرح درس ها

پشتیبانی سایت

در صورت هر گونه مشکل در دریافت فایل بعد از خرید به شماره 09159886819 در شاد ، تلگرام و یا نرم افزار ایتا  پیام بدهید
آیدی ما در نرم افزار شاد : @asemankafinet

نونه سوالات سؤالات سند تحول بنيادين

بازديد: 183

 

سؤالات سند تحول بنيادين

1- در اهميت موضوع آموزش و پرورش اين جمله از كدام شخصيت است؟ " بهترين و برجسته ترين فكرها بايد بنشينند براي آموزش و پرورش طراحي كنند."

الف) امام راحل     ب) مقام معظم رهبري          ج) رئيس جمهور      د) وزير آموزش و پرورش

2- تعليم و تربيت بر اساس سند تحول بايد تحقق بخش كدام موضوع باشد؟

الف) حيات طيبه              ب) ارزشها      ج) تعالي و پيشرفت   د) انسانهاي عالم و متقي

3- بر طبق سند تحول آموزش و پرورش، خود ارزيابي و پاسخگو بودن نسبت به نظارت و ارزيابي بيروني يكي از وي‍ژگيهاي .... است.  

الف) مدرسه      ب) دانش آموز       ج) سند تحول آموزش و پرورش       د) توسعه آموزش و پرورش

4- موثرترين عنصر در گزاره هاي تحول بنيادين براي تحقق مأموريت هاي تعليم و تربيت رسمي چيست؟

الف) كسب شايستگي ها          ب) بصيرت آموزش خواهان          ج) تكوين و تعالي بشري    د) معلم

5) استقرار مديران اثربخش، كارامد، مسؤوليت پذير در كدام مقوله سند چشم انداز گنجانده شده است؟

الف) راهبردهاي كلان             ب) هدفهاي كلان            ج) چشم انداز و بيانيه ي ماموريت    د) چارچوب نهادي و نظام اجرايي

6- بايدها و نبايدهاي اساسي كه تمام اجزاء و مؤلفه هاي نظام تعليم و تربيت رسمي و عمومي ملزم به هماهنگي با آن هستند كدامند؟

الف) گزارههاي ارزشي مندرج در بيانيه             ب) آموزه هاي قرآن كريم و نقش معنوي ائمه

ج) هدايت و تربيت پيامبر اكرم                                د) آموزه هاي بنيادين مهدويت

7- عامل اثرگذار اجتماعي و مولد نيروي انساني و سرمايه فرهنگي و معنوي مورد تأكيد در سند تحول بنيادين آموزش و پرورش كدامند؟

الف) مدرسه   ب) آينده پژوهي و پالايش تحولات    ج) تقويت شأن حاكميتي نظام تعليم و تربيت  د)نظام تعليم و تربيت رسمي و عمومي

8- چشم انداز و اهداف تعليم و تربيت در افق سند تحول بنيادين آموزش و پرورش، كدام سال تعيين شده است؟

الف) 1409         ب) 1400       ج) 1404       د) 1419

9-  مباني نظري سند ملي آموزش و پرورش شامل كدام موضوع مي باشد؟

الف) فلسفه تعليم و تربيت در جمهوري اسلامي ايران         ب) فلسفه تعليم و تربيت رسمي عمومي در جمهوري اسلامي ايران 

ج) رهنامه نظام تعليم و تربيت رسمي عمومي در جمهوري اسلامي ايران          د)همه موارد

10- گسترش و تأمين همه جانبه عدالت آموزشي و تربيتي مربوط به كدام گزينه مي باشد؟

الف) هدفهاي كلان               ب) چشم انداز            ج)راهبردهاي كلان                 د) راهكارها

11- بر اساس سند تحول بنيادين ، وزارت آموزش و پرورش ماموريت دارد كه به كدام دوره ي تحصيلي بپردازد؟

الف) به سه دوره تحصيلي 4 ساله     ب) 4 دوره تحصيلي 3 ساله     ج) به 3دوره لازم التعليم           د) به 3دوره(6-3-3)

12-پيوستگي در تدوين برنامه هاي ميان مدت و كوتاه مدت به هنگام كدام يك از مراحل سند تحول بنيادين آموزش و پرورش بايد مورد توجه قرار گيرد؟

الف) بازنگري و بازسازي ساختارها                ب) عملياتي كردن احكام سند             

ج) طراحي، تدوين و اجراي برنامه   د) توسه مشاركت بخش دولتي و غير دولتي

13- استفاده از شبكه ملي اطلاعات و ارتباطات،كتابخانه و فعاليتهاي برون مدرسه به ويژه مساجد براي تقويت كدام معرفت الهي است؟

الف)اعتقاد به توحيد        ب) اعتقاد به معاد         ج) اعتقاد به ولايت            د) همه ي موارد

14- توسعه ظرفيت ها و توانمندي هاي آموزشي و پرورشي در نهايت منجر به چه دستاوردي مي گردد؟

الف) حضور فعال و سازنده در صحنه هاي بين المللي و منطقه اي     ب) حضور فعال معلمين

ج) حضور در صحنه هاي برون منطقه اي                            د) ) حضور فعال دانش آموزان

15- در سند تحول، اولويت بخشي در تامين و تخصيص منابع براي كدام مقطع لحاظ شده است؟

الف) متوسطه اول       ب) ابتدايي       ج) متوسطه دوم              د) دوره متوسطه

16- اساس طراحي، تدوين و اجراي برنامه درسي ملي چيست؟

الف) اسناد تحول راهبردي     ب) باز توليد برنامه هاي درسي موجود با تاكيد بر تفاوتهاي فردي

ج) باز توليد برنامه هاي درسي موجود با تاكيد بربهره گيري از تجهيزات و فناوري هاي نوين آموزشي و تربيتي در راستاي اهداف   د) همه موارد

17-تدوين برنامه جامع مشاركت خانواده و نهادهاي تربيتي و آموزشي چه منافعي دارد؟

الف) تقويت فرهنگ تربيتي          ب) تحقق شايستگيهاي پايه دانش آموزان    ج) پايداري نظام تعليم و تربيت        د) الف و ب

18- بر اساس سند تحول بنيادين تعميم دوره پيش دبستاني با تاكيد بر چه موضوعاتي بايد انجام شود؟

الف)آموزشهاي قراني              ب) اموزشهاي تربيت بدني و اجتماعي          ج) اموزشهاي حرفه اي و آيين و رسوم    د)موارد الف و ب

19- در راستاي تقويت نقش شوراهاي آموزش و پرورش در سند تحول بنيادين چه راهكاري ارائه شده است؟

الف) اصلاح قوانين و مقررات موجود      ب) فراهم كردن تسهيلات و امتيازات مناسب براي

اعضاي شورا     ج) ايجاد ساز و كار قانوني براي افزايش مشاركت اوليه                          

د) بهينه سازي نظام پرداختها

20- كداميك از موارد زير جزو راهكارهاي تغيير و نواوري در نظام تعليم و تربيت بر اساس سند تحول بنيادين مي باشد؟

الف) ايجاد شبكه پژوهشي فعال و فراگير در درون ساختار نظام تعليم و تربيت

ب) اصلاح و به روز آوري روشهاي تعليم و تربيت    ج) توسعه ضريب نفوذ شبكه ملي اطلاعات

و ارتباطات ( اينترانت)  د) ايجاد تنوع، فرصتهاي تربيتي در مراكز آموزشي و تربيتي

21- جهت ارتقاي جايگاه و افزايش كيفيت و كارآمدي علوم انساني در نظام تعليم و تربيت كدام راهكار زير مناسب است؟

الف) جذب و تربيت معلمان مستعد      ب) دانش افزايي مستمر معلمان        ج) تدوين منابع علوم انساني مبتني بر جهان بيني اسلامي    د) همه موارد

22- طبق بند تامين و بسط عدالت در تعليم و تربيت، چند درصد از برنامه هاي آموزشي به معرفي حرفه ها و هنرها اختصاص مي يابد؟

الف)10 تا 20 درصد        ب) 20 تا 30 درصد           ج) 15 تا 25 درصد      د) تا 40 درصد

23- اضافه شدن درس مديريت و سلوك مناسب خانواده به جدول برنامه ي درسي كدام دوره الزامي مي باشد؟     

الف) دوره ابتدايي                  ب) متوسطه                   ج) پيش دبستاني             د) دانشگاه

24- بر اساس سند تحول بنيادين، در متناسب سازي فضاهاي فيزيكي، آموزشي و تربيتي با نيازهاي ويژه و تفاوت هاي جنسيتي دانش آموزان، چه مواردي مورد تاكيد مي باشد؟

الف) الزامات نهادينه سازي فرهنگ ايماني و عفاف و پوشش و رعايت احكام محرميت در

محيط   ب) اهتمام به طراحي، ساخت و تجهيز مناسب نمازخانه               

ج) طراحي و ساخت فضاهاي تربيتي متناسب با اقتضائات برنامه درسي

د) اهتمام به طراحي، ساخت و تجهيز مناسب فضاي سبز

25- اختصاص اعتبارات خاص براي فعاليتهاي پژوهشي معلمان در كدام هدف عملياتي سند تحول بنيادين قيد شده است؟

الف) باز مهندسي سياستها و باز تنظيم اصول حاكم                    ب) ايجاد و متناسب سازي

فضاهاي تربيتي    ج) تامين و بسط عدالت در برخورداري از فرصتهاي تعليم و 

تربيت                       د) تنوع بخشي در ارائه خدمات آموزشي

26- بر اساس سند تحول بنيادين"رابطه معلم و دانش آموز" بر چه اصلي تاكيد شده است؟

الف) دانش آموز محوري    ب) معلم محوري              ج) آماده سازي بنيه علمي دانش

آموزان       د) تغيير نگرش به آموزش و پرورش

27- در سند تحول، بر ارتقاي منزلت اجتماعي و جايگاه حرفه اي منابع انساني به كدام اصل اشاره شده است؟

الف) نقش الگويي و جايگاه معلم      ب) گراميداشت معلم        ج) مشاركت معلمان در

مديريت مدارس      د)نام گذاري مدارس به نام خيرين

28- حضور نظام مند و اثربخش روحانيون توانمند و مبلغان مذهبي در امور مدرسه مربوط به

كدام هدف زير مي شود؟

الف) افزايش نقش مدرسه به عنوان يكي از كانونهاي پيشرفت محلي            ب) تنوع بخشي

محيط يادگيري ج) بسط و عدالت آموزشي                          د) تقويت بنيان خانواده

29- تربيت انسانهاي موحد، مومن، معتقد به معاد و متعهد به مسؤوليت ها جزو كدام اهداف مي باشد؟

الف) اهداف كلان               ب) راهبردهاي كلان            ج) اهداف عملياتي         د) چشم انداز

30- منظور از نظام" دوري" در سازمان دهي معلمان در مقطع ابتدايي در سند تحول بنيادين

آموزش و پرورش چيست؟

الف) همراهي معلم با دانش آموزان در مقطع ابتدايي                   ب) همراهي معلم با دانش

آموزان در چند پايه تحصيلي    ج) همراهي معلم با دانش آموزان در پايه چهارم و پنجم

ابتدايي             د) همراهي معلم با دانش آموزان در مقاطع تحصيلي

31- سياست گذاري و تصميم گيري كلان در فرايند تحول بنيادي نظام تعليم و تربيت بر عهده ي چه شورايي مي باشد؟

الف) شوراي عالي انقلاب فرهنگي           ب) شوراي عالي آموزش و پرورش       

 ج) شوراي سياستگذاري      د) الف و ب

32- گزارش نحوه و ميزان همكاري دستگاهها، براي تحقق اهداف تحول بنيادين آموزش و

پرورش به صورت سالانه توسط وزير آموزش و پرورش به چه نهادي ارائه خواهد شد؟

الف) شوراي عالي انقلاب فرهنگي         ب) شوراي عالي آموزش و پرورش       

ج) شوراي نگهبان        د) مجمع تشخيص مصلحت نظام

33- راهكار ارائه شده در سند تحول بنيادين آموزش و پرورش به منظور استقرار نظام

ارزشيابي و تضمين كيفيت در تعليم و تربيت رسمي عمومي كدام است؟

الف) ايجاد نظام رتبه بندي مدارس و موسسات آموزش و پرورش

ب) اصلاح و بازنگري ساختار دوره هاي آموزشي بر اساس مصوبه شوراي عالي انقلاب

فرهنگي    ج) تحول در ساختار و مديريت زمان آموزش در مدارس

د) باز طراحي و ساماندهي تقويم سال تحصيلي با رعايت انعطاف و توجه به شرايط اقليمي با

تاكيد بر بهينه سازي تعطيلات

34- با حمايت مادي و معنوي از كرسي هاي نظريه پردازي در علوم تربيتي و روشهاي تعليم و

تربيت، كدام موضوع مهم حاصل مي گردد؟

الف) تغيير و نوآوري در نظام تعليم و تربيت رسمي عمومي با رويكرد تعالي بخش، پويا و بالنده

ب) ارتقاي كيفيت فرايند تعليم و تربيت با تكيه بر استفاده هوشمندانه از فناوري هاي نوين

ج) توسعه ظرفيت پژوهش و نوآوري، نظريه پردازي و مستندسازي تجربيات تربيتي بومي

د) برقراري الگوي جبران خدمات و تامين رفاه نيروي انساني درخور منزلت فرهنگيان

35- تحقق ارزشها و آرمانهاي متعالي انقلاب اسلامي مستلزم تلاش در بعد ....... است.

الف) فرهنگي                 ب) علمي                        ج) اجتماعي                    د) همه موارد

36- علت تدوين سند تحول بنيادين آموزش و پرورش چيست؟

الف) نظام فعلي آموزش و پرورش با چالش هاي جدي روبرو است.     ب) نظام فعلي آموزش

و پرورش پاسخگوي تحولات محيطي نمي باشد

ج) نظام فعلي آموزش و پرورش پاسخگوي نيازهاي جامعه نمي باشد.                           

د) همه موارد

37 - بر اساس  سند تحول بنيادين آموزش و پرورش، در ايجاد نظام ارزيابي صلاحيت معلمان

چه مواردي مدّ نظر مي باشد؟

الف) شايستگي هاي اخلاقي، اعتقادي

ب) شايستگي هاي تخصصي و ارزشيابي متناسب با مباني و اهداف سند تحول بنيادين

آموزش و پرورش ج) شايستگي هاي انقلابي و حرفه اي                      د) همه گزينه ها

38- فرايند ترميم سند تحول راهبردي نظام تعليم و تربيت در بازه زماني چند ساله به تصويب

خواهد رسيد؟

الف) در بازه زماني 5 ساله        ب) در بازه زماني4ساله     ج) در بازه زماني6 ساله               

د) پس از برنامه پنجم توسعه

39- كداميك از راهبردها تمام اهداف كلان را در بر مي گيرد؟

الف) استقرار نظام تعليم و تربيت رسمي عمومي        ب) گسترش و تعميق فرهنگ پژوهش

و ارزشيابي     ج) توسعه و نهادينه كردن عدالت آموزشي و تربيتي در مناطق مختلف

كشور               د) استقرار نظام مديريت اثربخش ، كارامد

40- تدوين برنامه هاي عملياتي لازم در راستاي ترويج، تقويت مستمر و تحكيم فضايل اخلاقي

در محيطهاي تربيتي با تاكيد بر چه عواملي امكان پذير است؟

الف) اولويت كرامت، عزت نفس، حيا و عفت در تمام دوره هاي تحصيلي     

ب) دوستي و دوست يابي و پرورش صحيح دانش آموز         

ج) الگوسازي و پرورش صحيح مربي                     

د) زمينه سازي براي استقرار دولت عدل مهدوي(عج)

 

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: سه شنبه 11 اسفند 1394 ساعت: 11:22 منتشر شده است
برچسب ها : ,
نظرات(0)

نمونه سوال سند تحول بنیادین

بازديد: 5721

 

نمونه سوال سند تحول بنیادین 

 ۱-مبانی نظری تحول بنیادین آموزش پرورش شامل کدام مورد می باشد؟

الف-فلسفه ی تعلیم و تربیت    ب- فلسفه ی تعلیم و تربیت رسمی عمومی

 ج- رهنامهی نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی در جمهوری اسلامی  د *-همه موارد

۲- در بیانه ارزش ها استمرار فرهنگ اسلامی-ایرانی بر اساس نظام معیار اسلامی از این طریق پیش بینی شده است .

الف تدوین فرهنگ متناسب نیازهای جامعه   ب *- ارزیابی آگاهانه و تعامل با سایر فرهنگ ها

ج- ارزیابی و به کار بستن فرهنگ های دیگر        د- ارایه تصویری روشن از واقعیت های فرهنگی جامعه

۳- موثرترین عنصر در تحقق ماموریت های نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی به شمار می رود:

الف *- معلم     ب- دانش آموز     ج ) اولیا     د ) برنامه ریزان نظام تعلیم و تربیت

۴- در سند تحول کانون تعلیم و تربیت رسمی عمومی و محل کسب تجربه های تربیتی به شمار می رود:

الف - کلاس      ب*- مدرسه      ج - مراکز پژوهشی      د- اماکن کارگاهی

۵ - در بیانیه ی ماموریت دستیابی به مراتبی از حیات طیبه در سنین لازم التعلیم در چند دوره تحصیلی

 تعریف شده است ؟    الف - سه دوره چهار ساله        ب - دو دوره شش ساله 

    ج - یک دوره شش ساله و دو دوره سه ساله         د *- چهار دوره سه ساله

۶ - مدرسه در افق چشم انداز ۱۴۰۴ جلوه ای است از :

الف*- تحقق مراتب حیات طیبه  ب- علم و دانش مستمر تربیتی

ج - رشد همه جانبه ظرفیت ها            د - تحول روز افزون امکانات و تجهیزات

 7 مدرسه در افق چشم انداز ،زمینه ساز درک و اصلاح موقعیت توسط دانش آموزان و تکوین

وتعالی پیوسته ی هویت آنان بر اساس ...... است .

الف- نیازهای فردی و اجتماعی          ب*-نظام معیار اسلامی

    ج- تغییر کارکردهای اجتماعی       د- تصمیم برنامه ریزان آموزشی

8 در دیدگاه مقام معظم رهبری طراحی برای آموزش و پرورش توسط کدام گروه باید محقق شود؟

الف- صاحب نظران تعلیم و تربیت           ب- متخصصان حوزه ی تربیتی

 ج- بهترین طراحان نظام های آموزشی   د*- بهترین و برجسته ترین فکرها

9 راهبردهای کلان در سند تحول بنیادین بر اساس ..... در این سند مدون شده است .

الف بیانیه ارزش ها     ب- بیانیه ی مأموریت    ج- چشم انداز     د*- هدف های کلان

10 گسترش و تأمین همه جانبه ی عدالت آموزشی و تربیتی یکی از .... در سند تحول بنیادین به شمار می رود .

الف *- راهبردهای کلان      ب- هدف های کلان      ج هدف های عملیاتی       د مأموریت های ضروری

11 یکی از هدف های کلان در سند تحول کسب......و ارتقای فزاینده ی جایگاه تعلیم و تربیتی ایران

در سطح جهانی تعیین شده است .

الف جایگاه شایسته ی آموزشی و علمی فرهنگی در داخل    ب*- موقعیت نخست تربیتی در منطقه و جهان اسلام                                     ج جایگاه ممتاز جهانی در فرایندهای تربیتی          د موقعیت قابل قبول در عرصه های مختلف علمی ،فرهنگی

12-ارتقای جایگاه علم و علم آموزی به عنوان عاملی مؤثر در دستیابی به حیات طیبه با تأکید بر کدام مورد صورت می گیرد ؟

الف تثبیت موقعیت ها و تایید آن ها    ب- توسعه ی نظر پردازی های علمی

ج*- حیثیت کاشفیت و مطلوبیت علم      د توانمندیسازی جنبه های تربیتی ، علمی و حرفه ای

۱۳- یکی از راهبردهای کلان در سند تحول توسعه ی مستمر شایستگی ها و توانمندی های اعتقادی، تربیتی،

علمی و حرفه ای ....... است .

الف- دانش آموزان       ب *- فرهنگیان     ج- صاحب نظران     د- مردم

14- متناسب سازی حجم و محتوای کتاب های درسی، ساعات و روزهای آموزشی با توانمندی ها

و ویژگی های دانش آموزان در راستای طراحی،تدوین و اجرای ......شکل گرفته است ؟

الف- دوره های تحصیلی جدید  ب- نظام های نوین آموزشی

ج*- برنامه های درسی ملی د موقعیت های محلی ،منطقه ای 

15- آشنایی با مفاهیم کلیدی قرآن در این دوره به عنوان یک راهکار در پرورش تربیت یافتگان مورد توجه قرار گرفته است .

الف- دوره ابتدایی   ب*- دوره متوسطه اول     ج- دوره متوسطه دوم      د دوره پایانی تحصیلات

16 ایجاد سازو کارهای ترویج و نهادینه سازی فرهنگ ولایت مداری،روحیه ی جهادی و انتظار و زمینه سازی

 استقرار دولت عدل مهدی"عج" با بهره گیری از این ظرفیت مورد توجه قرار گرفته است :  

الف *- حوزه های علمیه و نقش الگویی معلمان      ب- کانون های فرهنگی و مؤسسات علمی و فرهنگی

ج نهاد های دینی و تربیتی         د- رسانه های فرهنگی و نقش الگویی معلمان

 17 گسترش و تنوع دادن به حرفه ها و مهارت های مورد نیاز جامعه و تعلیم متناسب و برنامه ریزی شده ی

آن در کدام دوره ی تحصیلی به آن توجه شده است .

الف- ابتدایی       ب متوسطه اول      ج متوسطه دوم      د* - همه ی دوره های تحصیلی

18- ایجاد ساز و کارهای لازم برای هماهنگی رسانه ها و تولید کنندگان کتب و مواد آموزشی، لوازم التحریر

 و تجهیزات آموزشی و تربیتی می تواند در جهت تحقق این هدف عملیاتی مؤثر واقع شود:

الف *- ترویج و تعمیق فرهنگ حیا،عفاف و حجاب    ب- تقویت بنیان خانواده 

افزایش نقش مدرسه به عنوان کانون پیشرفت تحصیلی د- ایجاد فرصت برخورداری از عدالت اجتماعی

19- هدف عملیاتی تأمین و بسط عدالت در برخورداری از فرصت های تعلیم و تربیت در این راهکار آمده است .

الف- تنظیم و اجرای برنامه ی جامع کار آفرینی    ب- ایجاد موزه و نمایشگاه علم و فناوری

ج- ایجاد شبکه ای از محیط های یادگیری

 د *- اختصاص حداقل 10 و حداکثر 20% از برنامه های آموزشی به معرفی حرفه ها

20 تنظم و اجرای برنامه های جامع کار آفرینی و مهارت آموزی تا پایان برنامه ی

پنجم توسعه در برنامه درسی  و آموزشی راهکار مناسب برای هدف عملیاتی زیر است:

الف افزایش نقش مدرسه  ب- توسعه فعالیت های علمی

ج *- تنوع بخشی به محیط یادگیری   د- تأمین وبسط عدالت

21- ایجاد سازو کارهای مناسب برای حفظو ارتقای مستمر سطح مشارکت واقفین و خیرین مدرسه ساز در  جهت تحقق این هدف عملیاتی است .

الف- ارتقاء منزلت اجتماعی افراد   ب *- جلب مشارکت ارکان سهیم و مؤثربخش عمومی و غیر دولتی

ج- روحیه ی تعون و همکاری متقابل      د ترسیم باورهای اجتماعی لازم

22- استقرار نظام ملی تربیت معلم و راه اندازی دانشگاه ویژه فرهنگیان با چه رویکردی می باشد ؟

الف- ارتقاء جایگاه ساختار مرکزی علمی   ب * - آموزش تخصصی و حرفه ای تربیت محور

ج- اصلاح ساز و کارهای فعلی مرکزی      د آموزش مستمر و ویزه فرهنگیان

23-طراحی و ارتقای نظام تربیت حرفه ای معلمان در آموزش و پرورش با تاکید بر این بخش صورت گرفته است؟

الف حفظ تعامل مستمر دانشجو معلمان با مدارس   ب- ارتباط با نهادهای علمی و پژوهشی

ج امکان کسب تجربیات واقعی از کلاس و محیط های آموزشی   د-*- هموه موارد سه گانه

24- در امر تربیت تخصصی،حرفه ای و دینی معلمان و کارشناسان با همکاری دانشگاه

فرهنگیان جلب مشارکت این  نهاد مورد توجه قرار گرفته است.

الف *- دانشگاههای برتر و حوزه های علمیه    ب نهادهای فرهنگی و رسانه ها

ج- دانشگاهها و رسانه های ملی        د- حوزه های علمیه و نهادهای فرهنگی

 25- در هدف عملیاتی باز مهندسی سیاست ها و باز تنظیم اصول حاکم بر، برنامه ی

درسی تربیت معلم و مشارکت فعال در تعاملات بین المللی ،اولویت با کدام مورد می باشد.

الف کشورهای منطقه   ب- کشورهای آسیایی    ج *- جهان اسلام   د- کشورهای هم پیمان

26- فراهم آوردن تسهیلات و امتیازات مناسب برای جذب و نگهداشت نیروهای کار آمد

دوره ابتدایی در راستای تحقق این هدف است ؟

الف *-برقراری الگوی جبران خدمات و تامین رفاه نیروی انسانی    ب- ایجاد و متناسب سازی فضاهای تربیتی

ج- ایجاد انگیزه در دوره های متفاوت تحصیلی    د استقرار نظام تعلیم و تربیت رو به روشد

27 راهکار گسترش و تقویت مدارس و مجموعه های آموزشی و تربیتی خاص علوم انسانی

 در سراسر کشور در جهت این هدف عملیاتی است .

الف- تنوع بخشی در ارایه خدمات آموزشی ب *- اصلاح محتوا، ارتقای جایگاه و کارآمدی علوم انسانی

ج- رشد همزمان همه رشته های تحصیلی د- تغییر ساختار رشته های موجود و توجه به علوم انسانی

28- این راهکار در راستای ارایه خدمات آموزشی و فرصت های تربیتی متناسب با مصالح جامعه و

 علایق دانش آموزان طراحی شده است .

الف *- رعایت اقتضائات هویت جنسیتی  ب- اصلاح طراحی و معماری فضاهای آموزشی

ج- گسترش و تدوین برنامه های خاص آموزشی   د- متناسب سازی فرهنگ سازمانی

29- این راهکار در جهت ارتقا منزلت لجتماعی و جایگاه حرفه ای منابع انسانی با

 تاکید بر نقش الگویی و جایگاه معلم است :

الف *- طراحی و استقرار نظام خاص باز نشستگی فرهنگیان  ب- تبیین دستاوردهای علمی و فنی تمدن اسلامی                                          ج- توسعه مشارکت بخش های دولتی و غیر دولتی   د- برقراری ارتباط سازمان یافته مراکز علمی- پژوهش

30 سند تحول بنیادین آموزش و پرورش در .....به تصویب نهایی رسیده است:

الف- شورای عالی آموزش و پرورش   ب *- شورای عالی انقلاب فرهنگی

ج- مجلس شورای اسلامی        د وزارت آموزش و پرورش

31- در بیانیه ی ارزش ها ساحت های شش گانه تعلیم و تربیت از این ویژگی برخوردارند:

الف*- جامعیت ،یکپارچگی و توجه متوازن به آن ها ب- ترجیح بعضی از ساحت ها بر دیگر موارد

ج اجرای مورد ی ساحت ها در صورت ضرورت   د- تدوین راهکارهای علمی در تحقق ساحت ها به تشخیص برنامه ریزان

32- فرایند ترمیم سند تحول راهبردی نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی در بازده های

 زمانی چند ساله پیش بینی شده است :

الف سالانه   ب- دو ساله    ج سه ساله    د *- پنج ساله

 33- کدام مورد به عنوان یک هدف عملیاتی به شمار می رود .

الف * - استقرار نظام ارزش یابی و تضمین کیفیت   ب- ایجاد نظام رتبه بندی مدارس

ج- ساماندهی ساعات کار مربیان      د استقرار نظام مکان یابی مدارس

34- ارتقاء جایگاه ایران در ارزیابی های کیفیت جهانی در چار چوب معیارهای اسلامی

راهکار مناسبی برای هدف عملیاتی زیر است :

الف تامین تخصیص و تنوع بخشی به منابع مالی    ب *- استقرار نظام ارزیابی و تضمین کیفیت

ج- مدیریت بهینه منابع و مصارف    د ارزیابی از طرح های آموزشی داخلی

35- تولید به کار گیری محتوای الکترونیکی متناسب با نیازدانش آموزان و مدارس راهکار ی برای تحقق هدف عملیاتی زیر است ؟

الف تغییر نظام آموزشی فعلی    ب- اهتمام به طراحی و اصلاح محتوا

ج- تغییر و نوآوری در نظام تعلیم و تربیت رسمی   د *- استفاده هوشمندانه از فناورهای نوین در ارتقا کیفیت

36 بازنگری و باز مهندسی ساختارها، ویه ها و روش هابا کدام راهکار زیر همخوانی ندارد.

الف اصلاح و بازنگری ساختار دوه های آ؛موزشی  ب استقرار نظام مکان یابی مدارس

ج *- بهینه سازی و بهره برداری از منابع مادی و فیزیکی   د- استقرار و استفاده از نظام« دوری»

37- اولویت بخشی به رویکرد مدیریت مجتمع های آموزشی و تربیتی به این منظور صورت گرفته است :

الف *- اعمال مدیریت یکپارچه تربیتی در طول مدت تحصیلی   ب- هماهنگی بیشتر بخش های آموزشی

ج- تغییر در ساختار نظام آموزشی فعلی       د تعدد کمتر در ساختار و افزایش عملکرد

38- طراحی و اجرای الگوی بالندگی شغلی- حرفه ای برای منابع انسانی در راستای تحقق هدف عملیاتی زیر است :

الف باز مهندسی ساختار ها و رویه ها    ب *- استقرار نظام ارزش یابی و تضمین کیفیت

ج- استقرار نظام جامع هدایت تحصیلی د ارتقا و بهبود مستمر کیفیت مدیریت و راهبرد ی آموزشی

39- مسئو لیت بررسی ،تصویب و ابلاغ سیاست های اجرایی، طراحی ساز و کار، تحقق اهداف،

اصلاح ساختارها و ....توسط کدام نها د انجام می شود ؟

الف وزارت آموزش و پرورش     ب شورای عالی آموزش و پرورش                                                                                   ج * - شورای عالی انقلاب فرهنگی        د هیأت دولت

40 وزارت آموزش و پرورش در تحقق اهداف و مفاد سند چه مسئولیتی دارد :

الف سیاست گذاری و تصمیم گیری کلان  ب * - نهادینه سازی و اجرای سند ملی آموزش و پرورش

ج تصویب و ابلاغ سیاست اجرایی     د اصلاح ساختار ها و فرایند های مربوط

41- مهمترین نهاد تعلیم و تبت رسمی عمومی در بیانیه ی مأموریت ......است :

الف -  شورای عالی آموزش و پرورش    ب - شورای عالی انقلاب فرهنگی       

ج *- وزارت آموزش و پرورش      د- کمسیون معین شورای عالی آموزش و پرورش

42- در افق چشم انداز 1404 این مجموعه دارای ظرفیت تصمیم سازی برای تعلیم و تربیت رسمی عمومی است .

الف  - وزارت آموزش و پرورش          ب فرهنگ سراها        ج *- مدرسه      د مراکز تربیتی

43- در دیدگاه مقام معظم رهبری طراحی برای آموزش و پرورش توسط کدام گروه باید محقق شود >

الف صاحب نظران تعلیم و تربیت      ب- متخصصان حوزه ی تربیتی

ج- بهترین طراحان نظام های آموزشی      د *- بهترین و برجسته ترین فکرها

44- تعامل اثر بخش وفعال نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی با سایر نهادها و دستگاههای مرتبط به ویژه نهاد خانواده

و رسانه با تأکید بر چه اصلی صورت گرفته است ؟

الف *- کاهش مرزهای تعلیم و تربیت رسمی و غیر رسمی   ب- فرهنگ سازی مناسب توسط این نهادها

ج- تغییر رفتار لازم در مخاطبان       د- انتقال پیام های مؤثر

45- در یکی از هدف های کلان،بهسازی و تحول در نظام ........پیش بینی شده است .

الف برنامه ریزی آموزشی و درسی   ب- مالی و اداری     ج- زیر ساخت های کالبدی  د *- همه موارد

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: سه شنبه 11 اسفند 1394 ساعت: 11:21 منتشر شده است
برچسب ها : ,
نظرات(0)

تحقیق درباره گروه سنجی

بازديد: 1529

 

گروه سنجی چیست ؟ 

گروه سنجی یعنی در هر گروه انسانی موقعیت هر فرد یا عضو گروه را نسبت به دیگران بر اساس ملاک معینی ارزیابی شودهدف گروه سنجی آن است که میزان پذیرش یا عدم پذیرش هر عضو گروه نسبت به سایر افراد گروه و روابط هر فرد با دیگر اعضای گروه مشخص شود .

شرایط لازم برای گروه سنجی

 قبل از اجرای گروه سنجی، باید شرایط لازم برای انجام این آزمون وجود داشته باشد، پاره ای از شرایط ضروری در این مورد عبارتند از :

-افراد گروه باید مدتی با هم معاشرت کرده باشند و همدیگر را کاملاً بشناسند. بنابراین بهتر است گروه سنجی‌ در یکی دو ماه اول سال انجام نگیرد تا دانش آموزان به خوبی با هم آشنا شوند. به هر حال، تا اطمینان حاصل نشود که افراد گروه، فرصت کافی برای شناسایی یکدیگر داشته اند، نباید به اجرای گروه سنجی مبادرن شود.

ملاک یا سؤال گروه سنجی، که هدف انتخاب اعضا برای یک فعالیت گروهی، به موجب آن مشخص می شود، باید برای دانش آموزان با معنا باشد. به علاوه معلم یا مشاور مدرسه باید نتایج گروه سنجی را در تشکیل گروه ها به کار ببرد تا دانش آموزان نتایج انتخاب هایی خود را عملاً ببینند.

-برای انتخاب شدن درگروه، نباید محدودیتی در نظرگرفته شود، مثلاً در یک کلاس عده ای از دانش آموزان، مستثنی شوند، ولی باید گروه مورد نظر مشخص شود، مثلاً دانش آموزان کلاس سوم راهنمایی شعبه ٔ الف.

-باید به دانش آموزان اطمینان داده شود که نتایج گروه سنجی محرمانه باقی می ماند.

تعریف بعضی از اصطلاحات گروه سنجی

 برای آشنایی با گروه سنجی و کاربرد صحیح آن لازم است به تعریف و توضیح پاره ای از اصطلاحات این آزمون مبادرت شود:

ملاک یا سوال گروه سنجی:

به طوری که گفته شد ملاک گروه سنجی، هدف انتخاب را در یک فعالیت گروهی مشخص می سازد. د راین مورد مثلاً از دانش آموزان خواسته می شود که چون باید برای کار در کارگا یا آزمایشگاه، امورهنری، استفاده از خوابگاه، گردش علمی، و نظایر آن گروه بندی شوند. از بین اعضای گروه (کلاس) افراد مورد نظر خود را انتخاب کنند.

سازمان و موقعیت گروهی:

دراین مورد شبکه ٔ ارتباطات بین افراد گروه، و تعداد و نحوه ٔ انتخاب ها از طرف اعضای گروه در مورد هر عضو مطرح می شود.

سوسیوگرام یا گروه نگار:

گروه نگار، نموداری است که سازمان اجتماعی و موقعیت گروهی را نشان می دهد.

آزمون گروه سنجی:

برای ارزیابی سازمان گروهی، از آزمون گروه سنجی استفاده می شود.

ستاره گروه :

به فردی که در گروه سنجی بیش از دیگران انتخاب شده باشد.«ستاره ٔ گروه» می گویند.

منفرد گروه :

کسی که از طرف هیچ یک از افراد گروه انتخاب نشده باشد، «منفرد » نامیده می شود.

فراموش شده گروه :

فردی است که تعداد کمی او را انتخاب کرده اند.

طرد شده گروه :

فردی است که در گروه سنجی، آرای منفی آورده است. رأی منفی زمانی مطرح می شود که مثلاٌ از دانش آموزان بخواهند تانام کسانی را که حاضربه همکاری با آنان نیستند ذکر کنند.

انتخاب متقابل :

انتخاب متقابل، وضعیتی است که دو نفر، همدیگر را انتخاب می کنند. این وضعیت را با علامت «» نشان می دهند.

دسته گروه سنجی:

در گروه سنجی، این حالت زمانی به وجود می آید که تعدادی از افراد همدیگر را انتخاب کرده و افراد دیگری را که خارج از این دسته قرار دارند کمتر انتخاب کرده باشند وضعیتی که این اعضا، از افراد خارج از دسته، اصلاً کسی را انتخاب نکرده باشند و به شکاف یا جدایی گروه سنجی موسوم است.

روش های گروه سنجی

 گروه سنجی را به دو روش می توان انجام داد. یکی استفاده از ملاک مشخص برای هدفی معین و دیگری استفاده از پرسشنامه یا وسایل درجه بندی، در روش اول که معمولاً در مدارس انجام می شود. سوال یا ملاکی مطرح می شود و مثلاً از دانش ‌آموزان خواسته می شود افرادی را که دوست دارند باآنها در یک گروه به فعالیتی معین بپردازند، انتخاب کنند. ولی در روش دوم، ملاک وجود ندارد و هدف، ارزیابی نگرش ها واحساسات افراد نسبت به یکدیگر است. در این روش، از دانش آموزان می خواهند که بدون معیاری خاص، احساس های خود را نسبت به یکدیگر ابراز کنند. یکی از وسایلی که در این مورد می توان به کار برد پرسشنامه پذیرش گروهی اهایو مشتمل بر شش سؤال است: «بهترین دوستان من»، «دوستان دیگر من»؛ «دوستان من نیستند ولی با آنها معاشرت می کنم»، «آنها را نمی شناسم»، «به آنها علاقه ای ندارم»؛ «از آنها بدم می آید». معلم یا مشاور فهرست اسامی دانش آموزان کلاس را در اختیار هریک از دانش آموزان می گذاردو ازآنان می خواهد که نام کسانی را که برای هر سؤال مناسب می دانند بنویسند. پس از آنکه دانش آموزان، در مقابل هر پرسش، اسامی مورد نظر خود را نوشتند نتایج استخراج می شود و قضاوت همکلاسان در مورد هر دانش آموز، مشخص می شود. در این روش هدف، گروه بندی دانش آموزان برای انجام مقاصدی خاص نیست بلکه هدف پی بردن به قضاوت اعضای گروه نسبت به خصوصیات شخصیتی هر یک از افراد گروه است.

تهیه پرسشنامه وفهرست هایی نظیر پرسشنامه ٔ فوق، برای مشاوران مدارس و معلمانی که در این زمینه اطاعاتی داشته باشند امکان پذیر است و درصورتی که آنها بخواهند در این مورد اقدام کنند با کمی صرف وقت، می توانند نمونه هایی راتهیه کنند و مورد استفاده قرار دهند فرم زیر؛ از جمله نمونه های قابل طرح در این زمینه است:

فرم سنجش میزان پذیرش فرد در گروه

نام ونام خانوادگی دانش آموز                        کلاس                               تاریخ

دانش آموز عزیز:

علاقه ٔ ما نسبت به تمام دوستانمان، یکسان نیست، بعضی را بیشتر از دیگران دوست داریم. ممکن است افرادی هم وجود داشته باشند که به هیچ وجه به آنان علاقه نداشته یا حتی از آنان تنفر داشته باشیم. با توجه به این موضوع، جدول زیر را تنظیم کنید. توجه داشته باشید که مطالب مطرح شده مطمئناً محرمانه حفظ خواهند شد.

1-جلوی هر اسم، با در نظر گرفتن هر احساسی که به آن فرد دارید، در ستون مربوط علامت(×) بگذارید.

2- وقتی به نام خود رسیدید در ستونی علامت بگذارید که فکر می کنید دیگران آن احساس را نسبت به شما دارند.

روش اجرای گروه سنجی، با ملاک خاص

 روش انجام گروه سنجی با ملاک خاص در کلاس یا هر گروه دیگر، بدین طریق است که مشاور مدرسه یا معلمبه دانش آموزان اعلام می کند که برای تشکیل انجمن های فوق برنامه، رفتن به گردش علمی، یا هر فعالیت دیگر که نیازمند کارگروهی است. آنان باید به گروه هایی تقسیم شوند. پس از طرح موضوع و نوع فعالیت مورد نظر، پیشنهاد می کند که هر دانش آموز، اسامی سه نفر از اعضای کلاس را که بیشتر مایل است با آنها کار کند، به ترتیب اولویت، تحت شماره های 1 و 2 و 3 روی یک برگ کاغذ درج کند و نام خود را در زیر بنویسد.

معلم یا مشاور مدرسه، اوراق را جمع آوری می کند، به استخراج نتایج می پردازد و به رسم گروه نگار مبادرت می ورزد. عدد استاندارد3 برای گزینش تعداد افراد در گروه سنجی به این علت است که انتخاب افراد بیشتر باعث می شود، میزان تمایل؛ کم؛ نشان داده شود و انتخاب گروه هایی با تعداد کمتر نیز، با توجه به اینکه گروه معمولاً بیش از چهار نفر است، مفهوم کامل گروه بندی را در بر نمی گیرد.

لازم به یادآوری است که در روش اجرای گروه سنجی با ملاک ویژه نوع فعالیت، باید اینکه انتخاب به چه منظوری انجام می گیرد و این کار، بی درنگ چه نتایج عملی به دنبال خواهد داشت، روشن باشد. براین اساس دادن سؤال های نظیر : «چه کسی را بیشتر دوست دارید؟» یا «بهترین دوستان شما چه کسانی هستند؟» ملاک های مناسبی نیستند.

روش های تهیه گروه نگار (سوسیوگرام ):

 نموداری که نتایج گروه سنجی را نشان می دهد گروه نگار، یا سوسیوگرام نامیده می شودگروه نگار معمولاً به دو صورت تهیه می شود:

1.     گروه نگار دایره ای

2.     گروه نگار جدولی

گروه نگار (سوسیوگرام ) دایره ای:

ترتیب رسم نمودار دایره ای بدین طریق است که ابتدا به تعداد افراد، دایره هایی روی صفحه ای می کشند و داخل هر دایره، اسم یک دانش آموز را می نویسند سپس با رسم پیکان هایی از هر دایره به دایره های دیگر؛ انتخاب های هر دانش آموز را مشخص می کنند. جهت پیکان ها نشان می دهد که هر دانش آموز، چه کسانی را انتخاب کرده و هر دانش آموز به وسیله ٔ چه کسانی انتخاب شده است.به طوری که گفته شد، اگر انتخاب متقابل باشد با علامت ( پیکان دوطرفه) نشان داده می شود. ضمناً رتبه انتخاب را با گذاشتن 1، 2، 3 درانتهای هرپیکان معین می کنند.بدین طریق عدد 1 نمایانگر انتخاب اول، 2 نمایانگر انتخاب دوم، و 3 نمایانگر انتخاب سوم است. در رسم گروه نگار باید پیکان ها به صورتی کشیده شوند که دایره ها را قطع نکنند تا نمودار گویاتر، و انتخاب ها مشخص تر باشند. شکل زیر نمونه ای از یک گروه نگار دایره ای را نشان می دهد.

گروه نگار (سوسیوگرام ) جدولی:

برای رسم گروه نگار دایره ای، ابتدا باید گروه نگار جدولی تهیه شود تا محل دایره ها روی صفحه، با توجه به انتخاب های هر فرد مشخص شود.پس از آنکه گروه نگار جدولی ترسیم شد، برای آنکه وضعیت هر فرد در گروه گویاترباشد به رسم گروه نگار دایره ای مباردت می شود. برای تهیه ٔ گروه نگار جدولی، یک جدول شطرنجی رسم می کنیم و اسامی افراد گروه را مقابل ستون های عمودی و افقی می نویسیم و در ستون های عمودی، ستون مقابل نام هر دانش آموزرا به سه قسمت تقسیم می کنیم ودر مقابل هر قسمت، شماره های 1، 2، 3، را که نمایانگر انتخاب های اول، دوم و سوم است. ذکر می کنیم. (اسم هایی که به طور عمودی نوشته شده و درمقابل ستون های افقی قرار گرفته اند انتخاب کننده اند و اسم هایی که به طور افقی نوشته شده و درمقابل ستون های عمودی قرار گرفته اند انتخاب شونده هستند.) سپس انتخاب های دانش آموزانی را که انتخاب کننده هستند با علامت زدن در خانه مربوط مشخص می کنیم و پس از تکمیل جدول، در ستون های عمودی، تعداد دفعات انتخاب شدن هر دانش آموز را در انتخاب های اول، دوم و سوم، جداگانه محاسبه می کنیم، زیر ستون اختصاصی هر دانش آموز می نویسیم و سرانجام به انتخاب اول ضریب3، به انتخاب دوم ضریب2، و به انتخاب سوم ضریب1ژف می دهیم. ارقام به دست آمده را جمع می کنیم. عدد حاصل، مجموع امتیازات هر نفر خواهد بود که آن را زیر ستون مربوط ثبت می کنیم.

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: دوشنبه 10 اسفند 1394 ساعت: 19:09 منتشر شده است
نظرات(0)

نحوه نگهداری یک حیوان از بچه هایش در مقابل جانوران دیگر

بازديد: 12747

 

نگهداری سنجاب ها فرزندانش

نوعی از فداکاری را میتوان در سنجابهای زمینی با نام علمیمشاهده کرد. این سنجاب نوعی جونده زمینی آمریکایی است که به صورت گروهی زندگی میکند و با صدای عوعوی مخصوص همدیگر را خبر میکنند. این جونده در روز فعالیت میکند و زیستگاه آن در علفزارهای نیمه کوهستانی در غرب آمریکا است. سنجاب زمینی زمستانها در لانه های زیرزمینی خود میخوابد و در ماه اردیبهشت در سطح زمین ظاهر میشود. پس از خواب زمستانی به زودی آماده تولیدمثل میشود. نرها در نگهداری از نوزادان هیچ کمکی به ماده ها نمیکنند و آنها را در پرورش و نگهداری نوزادها به حال خود میگذارند. ماده ها در اطراف لانه شان قلمرویی را به وجود می آورند و در طول نگهداری از نوزادان از این قلمرو محافظت میکنند. ماده ها هر بار ۳تا ۶بچه به دنیا می آورند. که این بچه ها در ۳تا ۴هفتگی از شیر میگیرند در این هنگام نرها به سرعت کلنی را ترک میکنند، ولی ماده های جوان در زادگاه خود باقی میمانند. اگر نرها محل را ترک نکنند مورد حمله ماده ها قرار میگیرند. اما ماده ها یا مادران بچه ها هیچگاه با یکدیگر بر سر قلمرو و یا لانه با همدیگر نمیجنگند. در واقع آنها با کمک و همکاری یکدیگر از قلمرو و بچه های یکدیگر دفاع میکنند. در این هنگام اگر نری و یا ماده غریبه ای به قلمرو و کلنی آنها نزدیک شود مورد حمله مادران قرار میگیرد چرا که در آنها بچه کشی توسط نرها زیاد دیده میشود. معمولاً حدود ۸درصد از بچه ها توسط سنجاب های زمینی نر از لانه ها بیرون کشیده شده و کشته میشوند. این قاتلان از نرهای خویشاوند یا به عبارت دیگر پدران بچه های این کلنی نیستند بلکه ممکن است آنها نرهای ولگرد جوانی باشند که در جستجوی انتخاب ماده هستند یا اینکه ماده هایی در جستجوی حفره ای برای تولیدمثل می باشند و معمولاً این ماده ها در کوشش خود برای تصاحب حفره ، هر بچه ای را که ببینند میکشند تا قلمرو را از چنگ مادران بچه ها پاک کنند. این نوع رفتار در میان جانوران همان چیزی است که میتوان آن را انتخاب طبیعی دانست چرا که سنجاب ها با این رفتار سعی میکنند ژنهای خود را به نسلهای بعدی انتقال دهند و طبیعت نیز آن دسته را انتخاب میکند که قدرت و شانس بیشتری دارد.

البته باید در نظر داشت که تمامی مهاجمان از همنوع های سنجاب زمینی نیستند بلکه برخی از شکارچیان نیز هستند که در جستجوی بچه های سنجاب زمینی قلمروی این جوندگان را مورد حمله قرار میدهند.

ماده ها در مواردی که یک حیوان شکارچی مانند قاقم به قلمروی آنها نزدیک میشود، آوای هشدار دهنده ای سر میدهند. سنجابهای زمینی ماده با آوای هشداردهنده خود میخواهند که مورد توجه شکارچی قرار گیرند. آنها با این عمل در واقع در حال یک فداکاری جانانه هستند چرا که شکارچی متوجه حضور این سنجاب ها میشود و دیگر افراد کلنی (بچه ها و ماده های دیگر) از این آواها سود میبرند و فرصت فرار پیدا میکنند. در این میان ممکن است که ماده هایی که تولیدمثل نکرده اند و دارای فرزند نیستند ولی نسبت به سایر ماده ها خویشاوندی نزدیکی دارند، در سر دادن آواها هنگام نزدیک شدن شکارچی شرکت کنند. در این رفتار ممکن است که ماده ای به علت سردادن آوا و جلب توجه شکارچی در خطر بیفتد و طعمه آن شکارچی شود اما این در خطر افتادن به سود سایر افراد کلنی است چرا که بچه هایی که در کلنی هستند و یا سایر مادران فرصت فرار کردن پیدا میکنند و آن مادر فداکار باعث میشود که کلنی زنده بماند و افراد جوان و دیگر خویشاوندان بتوانند به بقا و زندگی خود ادامه دهند و ژنهایی که در اصل مشابه ژن آن مادر فداکار بوده را به نسلهای بعدی منتقل کنند. معمولاً ماده هایی که آوا سر میدهند بر روی یک برآمدگی نظیر یک سنگ یا تپه کوچکی روی دو پای خود میایستند و با صدای عوعو به دیگر افراد کلنی هشدار میدهند و با حرکات خود شکارچی را متوجه خود میکنند تا به طرف قلمرو و کلنی آنها نرود و دیگر افراد کلنی فرصت و توانایی فرار و مخفی شدن را پیدا کنند.

این رفتارهای فداکارانه و مشابه آن در بسیاری از جانوران دیگر اعم از پرندگان، پستانداران، حشرات و غیره به فراوانی دیده میشود و این به آن معنی نیست که جانوران قدرت تصمیم گیری و آن فداکاری که انسانها با میل خود انجام میدهند را دارند بلکه این فداکاریها یک رفتار تکامل یافته و جدایی ناپذیر در میان جانوران است که برای بقای نسل خود ملزم به ارائه آن هستند. جانوران با این رفتارها ژنهای خود را در طبیعت باقی میگذارند و انتخاب طبیعی به نفع آنها عمل میکند. این رفتارها جزئی از برنامه زیستی جانوران شده است و ترک آن نیز باعث اختلال در شیوة زیستی آنها میشود و در نهایت آن تعادل زیستی و اکولوژیکی در طبیعت دچار زیان و نقص میشود.

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: دوشنبه 10 اسفند 1394 ساعت: 16:20 منتشر شده است
برچسب ها : ,
نظرات(0)

تحقیق کامل در باره عطار نیشابوری

بازديد: 1263

 

تحقیق کامل در باره عطار نیشابوری

شيخ فريد الدين محمد عطار نيشابوري از آن مردان مشهور و در عين حال ناشناخته ادبيات فارسي است و شايد چندين تن ديگر از شاعران پارسي زبان نيز چنين باشند زيرا اينان نه مرد روزگار خود ونه مرد روزگار ما بلكه مرد زمان و عصري هستند كه ممكن است تكامل بشر وعلو انسانيت از اين پس آنرا بوجود آورد.

اينگونه مردان را به حقيقت كساني توانند شناخت كه از جهت كمال ذات وصفت به پايه بلند آنان نزديك شده و بر عالم بيچون ايشان اشرافي حاصل كرده باشند چه مي دانيم كه بي حصول جنسيت شناخت  و معرفت راستين به حصول نمي پيوندد.

رواج مذهب تشيع در عهد صوفيه و تعصب شديد رجال آن عهد و علاقه انگشت نماي ايشان بدان مذهب خاص خود كه مستلزم دور افكندن و فراموش كردن هر گونه اثري مخالف آن بود هم يكي از علل واسباب ناشناخته ماندن و مهجور شدن آثار كساني كه از تعصب آزاد بودند بشمار تواند رفت و اگر چاره انديشي يا حسن ظن و خوش باوري بعضي نويسندگان كه در تشيع اين بزرگان اصرار ورزيده اند وجود نمي داشت شايد اطلاعات ما از احوال و آثار ايشان از اين هم كه هست كمتر بود.

درباره شيخ عطارتوان گفت كه كثرت آثار واينكه در نتيجه اشتراك اسم و تخلص يا آنكه برخي از شعراي ياوه پرداز كوتاه فكر از روي نادرستي نام « عطار» بر خود بسته و شعرهاي بسيار سست و ركيك كه اغلب دور از مباني صحيح و خلاف اصول عقلانيست بدو نسبت داده و خيانتي بزرگ بادب پارسي كرده اند سبب شده است كه رويهمرفته اقبالي چنانكه شايسته و در خور است به آثار اين استاد بزرگ روي ندهد و ارزش حقيقي آنها معلوم نگردد.

بي گمان ظهور مولانا جلال الدين محمد و شهرت آثار وي كه از جهت بسط فكر و وسعت نظر و قوت تصرف در الفاظ و معاني و آميختن بحث و استدلال و نظر با لطف ذوق وحال وشور و هيجان آتشين در زبان فارسي بلكه معارف اسلامي بي نظير است و از اينرو اكثر يا تمام  آثار صوفيانه را تحت الشعاع قرار داده و دل وانديشه اصحاب ذوق و خداوندان معرفت را مجذوب و شيفته خود ساخته است در اين مطلب يعني قلت توجه به آثار عطار و ديگران تاثير قوي داشته است.

و عجب آنكه نگارنده از راه آشنايي به آثار مولانا به كتب و اشعار عطار معرفت گونه يي حاصل نمود و نخست در سال 1312 كه مقدمات تاليف رساله احوال مولانا را فراهم ميكرد عده يي ازآثار منسوب به وي را كه در آن ميان لسان الغيب و مظهر العجايب و جوهرالذات و مفتاح الفتوح و بلبل نامه و بي سرنامه نيز وجود داشت مطالعه كرد و راستي آنكه هيچگونه كششي به جانب شيخ در دل و جان خويش نيافت و با عشق مفرطي كه به تذكره الاوليا همراه در خود مي ديد آثار منظوم عطار را به سردي و ازروي بي رغبتي تمام به پايان رسانيد و ظاهرا چنانكه از اين پس براي خود توجيه نمود علت آن آميختگي آثار اصيل شيخ به گفته هاي سخيف و بي بنياد ديگران بود و از اينرو تا سال 1327 جز تذكره الاوليا به ديگر آثار شيخ نظر نيفكند و خويش را از مطالعه آنها دور
مي ساخت و مي داشت.

در تابستان سال 1327 كه درنياوران  فرصتي بدست آورده بود و تاليف كتاب ماخذ قصص و تمثيلات مثنوي را طرح مي ريخت بار ديگر آثار مسلم عطار را از روي نسخه خطي متعلق به جناب آقاي دكتر يحيي مهدوي و دكتر اصغر مهدوي استادان محترم دانشگاه تهران كه به سال 844 كتابت شده است در مطالعه گرفت و تمام آن تابستان سرگرم اين كار بود و نسبت به مقام ارجمند شيخ ارادتي در درون وي پديد آمد.

در سال 1330 بحث و تحقيق در منطق الطير را جز وظايف دانشجويان دكتري زبان و ادبيات فارسي در دانشكده ادبيات قرار دارد وبدين مناسب خود نيز آنرا به تكرار خواند و براي شرح اسرار و بيان رموز و كشف زبان مرغان سليماني عطار كوشش بسيار بكار برد و مطالب آن كتاب را چنانكه دريافته بود ترتيب داد و در تابستان 1331 آنرا به صورت منظم تري متضمن نقد و تحليل و اظهار نظر در بعضي موارد درآورد وجهت راهنمايي دانشجويان دوره دكتري تقرير نمود و در نتيجه اين انديشه بر دل وي گذر كرد كه سائر آثار مسلم عطار يعني اسرار نامه و مصيبت نامه و الهي نامه و خسرو نامه را هم بر اين سيرت و سان نقد و تحليل كند واصول افكار شيخ را باز گشايد و نظم و ترتيبي نو آيين دهد و از اينرو در تابستان سال 1332 كه عزلت گرفته و در گوشه يي به فراغت خويش بيرون مي رفت بقيه روز و شب را در خانه بسر مي برد . عزم جزم كرد كه نيت خويش را جامه عمل پوشد و نقد و تحليل مثنويات عطار را يكسره كند پس نخست از خسرو نامه در گرفت و چون آن را به پايان برد و از مصيبت نامه درآمد و مقدمه كتاب و يك فصل آن را از هم باز گشود و اصول مطالب شيخ را مرتب كرد و باز نمود واميد داشت كه كاركتاب را هم در آن تابستان تمام كند ولي به سبب آلودگيها و گرفتاريهاي نامنتظر از اين مقصد باز ماند واين آرزو چندين سال در عهده تعويق اتفاد تا اينكه درسال 1338 انجمن محترم آثار ملي كه درصدد تجديد بناي آرامگاه نشر آثار عطار برآمده بودند از اين ضعيف درخواستند تا كتابي متضمن بحث در احوال وآثار عطار فراهم سازد و در اين تقاضا چندان رعايت خاطر اين ناچيز را وجهه همت قرار دادند كه او با همه اشتغالي كه به تصحيح و مقابله ديوان كبير حضرت مولانا افاض الله عليناه انواره داشت و با وجود نالاني و ناتواني از روي كمال شوق و فرط تكريم رد اين پيشنهاد را خلاف ادب و نوعي از گرانجاني شمرد و هم به استحضار همت شيخ و عنايت مولانا و توجه مردان راه حق قدسنا الله به اسرار هم دامن عزم تنگ در بست و اين خدمت را به قدم صدق پذيره رفت و ديگر بار مطالعه آثار شيخ را از سر گرفت و در اين كرت به قصد تيمن وتفال از الهي نامه آغاز كرد و به سبب گسيختگي مطالب و ناپيوستگي حكايات بدانها به ناچار آنرا انشايي مجدد به نثر پرداخت كرد و جهات انتقال شيخ را از مطلبي به مطلب ديگر باز نمود و پيوند حكايات و افكار را تا آنجا كه توانست روشن ساخت و هر جا كه ضعفي در مطلب يا بيان، به نظر وي رسيد گستاخ وار عقيده خويش را باز گفت و كتمان علم و شهادت را جايز نشمرد و با اينهمه درآغاز ، بحثي كلي و عام متضمن معرفي طرح اصلي و سبك منظم وتاليف معاني والفاظ كتاب و نظر خويش درباه آن ترتيب داد و در قلم آورد واز آن پس نسبت به منطق الطير همين روش را معمول داشت و به مطالعه مجدد ياداشتهاي گذشته را بر آيين بهتر و روشن تر و تكميل و اصلاح نمود و آنرا به مقدمه يي دور از دامن در كيفيت ابواب كتاب و مقاصد شيخ و حل اسرار منطق الطير و مباني و ماخذ آن و نظر كلي درباره ارزش اين اثر گرانمايه نتايج و اغراض وضعف و قوت افكار نقود و تحليل نمود وسرآغازي به روش آن دو كتاب ديگر در مطلع بحث آورد و غرض از اين همه آن بود كه تا مگر دانشجويان عزيز دوره دكتري اديبات فارسي را كه نخستين باعث و محرض بوده اند راهي به معرفت آراء و افكار عطار باز شود و گره اي از كار گشوده گردد و مشكلي از پيش برداشته آيد و اگر اين مقصود حصول پذيرد رنجي كه اين ضعيف در گشايش اين در حل رموز و كشف آسرار آثار عطار به خيال خود متحمل شده است بي هيچ شك به نتيجه مطلوب رسيده و بري نيك و شهرتي خويش ببار آورده است.

 

شيخ فريد الدين عطار

نام والقاب :

نام وي به اتفاق اكثر مورخين و تذكره نويسان محمد است واين روايتي است كه درست و مطابق با گفته خود او :

آنچه آنرا صوفي آن گويد به نام

 

ختم شد آن بر محمد و السلام

من محمد نامم و اين شيوه نيز

 

ختم كردم چون محمد اي عزيز

                                                                        مصيبت نامه ، طبع تهران ، ص 367

و در مدح حضرت رسول اكرم (ص) گفته است:

از گنه رويم نگرداني سياه
 

 

 

حق همنامي من داري نگاه

منطق الطير، طبع تهران ، ص 26

و در داستان مرگ پدرش و ذكر دعاي او در حق او ، چنين مي گويد:

بآخر دم چنين گفت آن نكوكار

 

خداوندا محمد را نكو دار

 



اسرارنامه ،طبع تهران، ص 193

پس بدون شك سخن ابن الفوطي در تخليص مجمع الااداب كه نامش را  « سعيد» شمرده سهو است و در خور اعتماد نيست.

كينه او به گفته محمد عوفي ابوحامد است وچون وي با شيخ معاصر بوده است سخن او را بر قول ديگران كه كنيه او را ابوطالب ذكر كرده اند ترجيح توان داد . لقب او فريدالدين است و در اين باره هيچ شك نيست زيرا عوفي و ابن الفوطي و تمام كساني كه شرح حالش را نوشته اند اين لقب را آورده اند و هم در پايان نسخه خطي ديوان عطار مكتوب و در سنة ششصد و هشتاد و دو اين لقب مذكور است و از اين هم مسلم مي گردد كه او در قرن هفتم كه درنيمه اول قرن به شهادت رسيده و پس از آن ، بدين لقب مشهوربوده است.

علاوه برآن شيخ عطار در قصائد و غزليات و در مثنوياتش گاه خود را به عنوان « فريد» ياد مي كند كه بي گمان مخفف لقب « فريد الدين » است بنابر روش معمول نزد بعضي از محدثين و مورخين كه به رعايت احتياط كلمه « و الدين» را از پايان القاب مضاف به « دين» حذف مي كرده اند.

شيخ ما در غالب قصائد وغزليات و سائر آثار خويش از خود به لفظ « عطار » نيز ياد مي كند و معاصرين و ديگران هم او را بدين عنوان شناخته اند وشهرت اين عنوان به حدي است كه نام و عناوين ديگر او را تحت الشعاع قرار داده وتقريبا از خاطرها برده است و علت شهرت او بدين نام چنانكه علاقه فقيد محمد قزويني در مقدمه تذكره الاوليا ذكر فرموده اند آنست كه وي دارو فروش بوده و طبابت مي كرد و در عرف چنين كسي را عطار مي گفته اند و هنوز هم مي گويند.

شيخ ما چنانكه گفتيم عنوان « فريد» و عطار را مانند تخلص در قصائد وغزليات و در خطاب بخود در مثنوياتش مي آورد و گاه در محل واحد و با فاصله اندك هر دو عنوان را ذكر مي كند و از اينجا استنباط مي شود كه او به مناسبت وزن و يا برحسب ميل خود گاه لفظ « فريد» و در آخر عمر« عطار » تخلص مي كرده است زيرا آوردن اين دو تخلص در مثنويات دليل قاطع است كه چنين تصوري مبناي درست ندارد.

 

پدر و مادر عطار

نام پدر شيخ بنا بر مشهور ابراهيم و كنيه اش ابوبكر بوده است ابن الفوطي نام او را يوسف نوشته و در پايان نسخه خطي ديوان عطار به نام محمود ياد شده و چنان كه گفته آمد سخن ابن الفوطي در نام ونسبت عطار سهو محض است ولي ضبط نسخه خطي ديوان به سبب قدم وقرب عهد به زمان شيخ كه تنها شصت و پنج سال با زمان شهادتش فاصله دارد خالي از قوت نتواند بود هرچند كه تعداد روايت جانب قول مشهور را تائيد و تقويت مي نمايد .

چنين به نظر مي رسد كه پدر شيخ مدتي دراز زيسته و ظاهراً تا هنگاميكه كه عطار اسرار نامه را به نظم در آورده در قيد حيات بوده است ، شيخ در اين منظومه داستان مرگ پدر خود را بدينگونه آورده است:

بپرسيدم در آن دم از پدر من

 

كه چوني گفت چونم اي پسر من

زحيرت پاي از سر مي ندانم

 

دلم گم گشت ديگر مي ندانم

نگردد اين گمان كار ديده

 

ببازوي چو من پيري كشيده

چنين دريا كه عالم مي كند نوش

 

ز چون من قطره يي برناورد جوش

بدوگفتم كه چيزي گوي آخر

 

كه سرگردان شدم چون گوي آخر

جوابم داد كاي داننده فرزند

 

 

بفضل حق بهر بابي هنرمند

زغفلت خود نماييدم همه عمر

 

چه گويم ژاژ خاييدم همه عمر

بآخر دم چنين گفت آن نكوكار

 

خداوندا محمد را نكودار

پدر اين گفت و مادر گفت آمين

 

وزان پس زو جدا شدن جان شيرين

اسرار نامه ، طبع تهران ، ص 193

و چون شيخ در موقع نظم اسرار نامه لااقل شصت ساله بود پس كمينه مدت زندگاني پدرش را مي توان حدود هشتاد سال فرض نمود و نظر به آنكه ولادت عطار چنانكه بيايد در حدود سال پانصد وچهل واقع شده پس شايد بتوان گفت كه پدر او ميانه سالهاي پانصد ونود و پنج و ششصد رخت از جهان بربسته هر چند احتمال مي توان داد كه وفات پدر شيخ قبل از نظم اسرارنامه واقع شده و بعدها عطار آنرا بمناسبت در آن كتاب آورده است.

بنابر روايت گذشتگان پدر شيخ دارو فروش بوده و دكان عطاري داشت و شيخ ما دكان و شغل پدر را به وراثت اداره مي كرد و دنبال مي نمود ولي هم قصه يي كه از اسرار نامه نقل نموديم حاكي است كه او مردي بيدار دل و داراي نوعي از مذاق زاهدانه يا تصوف نيز بوده است مادر عطار بفحواي اين بيت :

پدر اين گفت و مادر گفت آمين

 

وزان پس زو جدا شد جان شيرين

بهنگام مرگ پدرش وظاهرا در وقتي كه شيخ اسرار نامه را به نظم درمي آورد هنوز در جهان مي زيست و چناكه از گفتار شيخ در خسرو نامه مستفاد مي شود به وقت آنكه عطار سرگرم سرودن آن منظومه بود درگذشت و آن زن اهل معني بود نفس موثر و آه سحرگاهي عرش گذار داشت و مدت بيست سال مي رفت كه طريق زهد پيش گرفته و خلوت گزيده بود ومايه استظهار و پشت دار شيخ ما بود.

اينك گفته عطار در صفت مادر خويش :

مرا  گر بودانسي در زمانه

 

به مادر بود و او رفت از ميانه

اگر چه رابعه صد تهمتن بود

 

ولكين ثانيه اين نيك زن بود

چنان پشتم قوي داشت آن ضعيفه

 

كه ملك شرع را روي خليفه

اگر چه عنكبوتي ناتوان بود

 

وليكن بر سر ما سايه بان بود

نه چندانست در جانم غم او

 

كه بتوان داد شرح ماتم او

چو محرم نيست اين غم با كه گويم

 

غمي كز مرگ او آمد برويم

 

نبود اوزن كه مرد معنوي بود

 

سحرگاهان دعاي او قوي بود

عجب آه سحرگاهيش بودي

 

زهر آهي به حق راهيش بودي

چو سالي بيست هست اكنون زيادت

 

كه نه چادر نه موزه داشت عادت

ز دنيا فارغ و خلوت گزيده

 

گزيده گوشه و عزلت گزيده

بتو آورد روي اي رهنمايش

 

بسي زد حلقه بر در، درگشايش
و

و چون شيخ در موقع نظم اسرار نامه و الهي نام شصت ساله بوده و ظاهرا اين دوكتاب را بعد از منطق الطير و مصيبت نامه سروده است و هم بنص خود او در خسرونامه :

سه سالست اين زمان تا لب ببستي

 

بزهد خشك در كنجي نشستي

مدت سه سال خاموش نشسته و شعرنمي گفته پس مي توان فرض كرد كه مادر شيخ دست كم سه سال بعد از پدرش زنده بود و وفات او ( بر فرض مادر تاريخ مرگ پدر شيخ) به سال پانصد و نود و هشت يا ششصد و سه اتفاق افتاده است.

 

تاريخ ولايت و مدت زندگاني عطار

          عطار چنانكه خواهيم گفت عمر خود را از « هفتاد و اند» سال بالاتر نبرده است و اين دو نكته مستفاد است از مقدمه علاقه محمد قزويني بر تذكره الاوليا عطار را گمان
مي رود كه دلالت شيخ در حدود سال پانصد و چهل اتفاق افتاده ووفات او چنانكه خواهيم گفت به سال ششصد و هيجده و در قتل عام نيشابور بدست مغول واقع شده و او نزديك به هشتاد سال و علي التحقيق هفتاد و اند سال زندگاني كرده است واين نظر مبتني است:

اولاً : بر اينكه شيخ سنين عمر خود را از سي سالگي تا هفتاد واندسالگي دراشعار خود قيد نموده است:

به زير خاك بسي خواب داري اي عطار

 

مخسب نيز چو عمر آمدت به نيمه شست

          از آن جه كه رسيدن عمر به نيمه شست دلالت مي كند بر آنكه عطار اين قصيده را درسي سالگي ساخته است و در غير اين نيز اشاره بدين عدد است كه ظاهراً مقصود كثرت است از اين قبيل :

قرب سي سال ز خود خاك همي دادم باد



 

تا به جان راه برم ببردم به تنم

ديوان عطار

سي سال ز خويش خاك مي دادي باز

 

دردا كه نكرده يي سر از خاك برون

مختار نامه

گفتم بگشايم اين گره در سي سال

 

خود صد گره و هزار ديگر افتاد

مختار نامه

و شاهد استعمال عدد(30) در كثرت عبارت ذيل است: « شيخ گفت سي سال در راه صدق قدم بايد زد و خاك مزابل به محاسن بايد رفت و سر برزانوي اندوه بايد نهاد تا تحرك مردان بداني »

تذكره الاولياء، چاپ ليدن، ج1 ،ص 154

و گويا در اشاره به چهل سالگي خود گفته است:

هر جان كه به راه رهنمون مي نگرد

 

چهل سال بديده جنون مي نگرد

چون چل بگذشت آفتابي بيند

 

كز روزن هر ذره برون مي نگرد

مختار نامه

و اين ابيات دليل آنست كه شيخ از سن پنجاه گذشته و به شصت رسيده است:

چون پنجه سال خويشتن را كشتم

 

بر عجز نهاد سال شست انگشتم

شك نيست كه شصت را كماني بايد

 

چون شست تمام شد كمان شد پشتم

مختار نامه

توئي اي شست ساله تيره حالي

 

كه اين شش روزه كردت در جوالي

الهي نامه، طبع استانبول ، ص 277

          و تصور مي رود كه در ادبيات ذيل هم بدين نكته اشاره مي كند:

سي سال بصد هزار تك بدويديم

 

تا از ره تو بدر گهت برسيديم

سي سال دگر گرد درت گرديديم

 

چوبك زن بام و عسست نه ديديم

م

مختارنامه 

و درين غزل به هفتاد سالگي خود اشارت نموده است:

كارم از عشق تو به جان آمد


 

دلم از درد در فغان آمد

 

تا مي عشق تو چشيد دلم

 

از بد و نيك بركران آمد

………………………………………………….

 

…………………………………………………

دين هفتاد ساله راد بباد


 

مرد ميخانه مغان آمد

ذيئلت

ديوان عطار

واز اين بيت مستفاد مي شود كه از سن هفتاد به هفتاد و اند رسيده است.

مرگ در آورد پيش وادي صد ساله راه


 

عمر تو افكند شست در سر هفتادواند

          پس بنابراين شيخ ما بيش از هفتاد سال زيسته و كمتر از هشتاد سال عمر داشته است زيرا لفظ «اند» در فاصله هفتاد و يك و هشتاد و ظاهرا از سه تانه استعمال مي شود و چون شهادت شيخ به سال 618 واقع گرديده و در آن تاريخ نزديك به هشتاد سال داشته فرض ولادت او در حدود 540 نزديك به واقع خواهد بود.

          ثانياً  براينكه شيخ از چند تن از مشايخ تصوف و زهاد نام برده كه در اواسط قرن ششم وفات كرده اند واز سخن وي برمي آيد كه ايشان را ملاقات نكره و در زمان شهرت و شعر سرايي او در قيد حيات نبوده اند ، و از آن جمله است كه ابويعقوب يوسف بن  ايوب همداني صوفي معروف كه در عداد مشايخ بزرگ سلسله نقشبندي محسوب به سال پانصد و سي و پنج (535) در گذشته است شيخ عطار دو حكايت از وي در منطق الطير (  طبع تهران ، 1337، ص 231 و 256 ) و يك حكايت در الهي نامه (طبع استانبول ، ص 116) مي آورد . ديگر ركن الدين ابوالقاسم عبدالرحمان بن عبدالصمد بن احمد بن علي اكاف نيشابوري كه از فقها و زهاد عصر بود و سنجربن ملكشاه بدو اعتقاد عظيم داشت و نزد غزان واسطه شد تا از قتل او صرف نظر كردند و او درسال پانصد و چهل و نه وفات يافت و هموست كه شيخ عطار مطلبي از قول وي در تذكره الاولياء ( ج 1،ص 6) نقل كرده وظاهرا نسخه يي كه ماخذ طبع بوده و جاي ( اكاف ) اسكاف نوشته بوده است درصورتيكه نام چنين كسي در ميانه زهاد معاصر سنجر به نظر نمي رسد و در آثار عطار هر جا كه ذكر او به ميان ‎آمده به عنوان « اكاف » يا « اكافي » ياد شده در نسخه ها به همان صورت آمده است.

شيخ عطار چهار حكايت از وي در مصيبت نامه ( طبع تهران ، ص 38 ، 115، 202، 266) و دو حكايت در الهي نامه ( طبع استانبول ، ص 19 ، 255) نقل كرده است.

ثالثاً :اينكه شيخ عطار حكايات بسيار از سنجر بين ملكشاه در اثار خود آورده و از او غالبا مانند اشخاص متوفي تعبير كرده و اين دليل است كه بعد از روزگار سنجر شهرت يافته و بنابراين ولادتش مقارن بوده است با اواخر عهد سنجر.

شيخ عطار در الهي نامه (ص 154، 232، 248، 255) و مصيبت نامه (ص 115،163) و منطق الطير ( ص 183) چند حكايت از سنجر به نظم آورده است:

 

معلومات عطار

          چنانكه از مطالعه آثار عطار بر مي آيد وي مردي بوده است مطلع از علوم و فنون ادبي و حكمت و كلام و نجوم و محيط بر علوم ديني از تفسير و روايت احاديث و فقه و باقتضاي شغل خود بصير درگياه شناسي و معرفت خواص ادويه و عقاقير و آگاهيش از مبادي طلب نيز قابل انكار نيست.

به احتمال هر چه قوي شيخ ما اوائل زندگي وشانزده سال نخستين عمر خود را در شهر قديم و بقيه را تاوقتي كه شهادت يافت و درشادياخ و شهر جديد بسر مي برد و به اقتضاي شغل خود و پدرش مبادي طب وداروشناسي را فراگرفت و معالجه نيز مي كرد چنانكه در اسرار نامه ( ص170) داستاني از معالجات خود نقل مي كند و در مثنوي خسرونامه مي گويد:

 

به داروخانه پانصد شخص بودند

 

كه در هر روز نبضم مي نمودند

 اطلاعش از علم نجوم هم انكار پذير نيست و از آثارش بر مي‌آيد كه به حل اسرار فلك و آگاهي از سير چرخ و ستارگان عشق داشته و در ستاره شناسي و نجوم كنجكاو بوده است و نظر به اطلاع ازاين فن در مثنوي اسرار نامه ( ص 111-110) لغزي به نام كواكب دارد و از بروج فلكي مضمون مي تراشد و در مصيبت نامه (ص21) با استفاده از عقائد منجمين نام هفت سياره را در شعر مي آورد و خيالات شاعرانه را با افكار خداوندان علم نجوم در هم مي آميزد.

          بيت ذيل نمودار بيست از درجه معرفت او به علم نجوم :

توتاكي برج ذوجسدين باشي

 

ميان كفر و دين مابين باشي




الهي نامه ،ص  95

بسي كوكب كه بر چرخ برنيست

 

صدو ده بار مهمتر اززمينست

/

ببايد سي هزاران سال از آغاز

 

كه تا هريك از به جاي خود رسد باز

اگر سنگي بيندازي از افلاك

 

بپانصد سال افتد بر سر خاك

اسرار نامه ، ص 107

          در مصيبت نامه پس از مذمت فلسفه و ترجيح فقه و تفسير و حديث بر سائر علوم مي گويد :

اين سه علمست اصل و اين سه منبع است
اين

 

هر چه بگذشتي از اين لاينفع است

اين سخن حقا كه از تهديد نيست

 

اين ز ديده مي رود تقليد نيست

من درين هر علم بويي برده ام

 

پيش هر رنگي ركويي برده ام

چون بدانستم كه دين اينست و بس

 

هيچ نيست آنها يقين اينست و بس

ترك كردم اين همه تا سوختند

 

تا از آن تركم كلاهي دوختند

            مصيبت نامه ،ص 55

          و اين اشعار به صراحت مي رساند كه عطار علوم عقلي و نقلي را تحصيل كرده و طلب اين فنون صرف وقت و بذل جهد نمود ولي علوم برهاني را مفيد نشناخته و نقل و سمعيات را نافع تر ديده وبدين سبب از فلسفه روي برگاشته است.

 

مذهب عطار

          چنانكه ظواهر آثار عطار گواهي مي دهد او مذهب اهل سنت داشته است اظهار عشق و علاقه آتشين به خلفاي سه گانه و مدح وستايش شافعي و ابوحنيفه و مثنوي خسرونامه و تكريم ائمه سنت در تذكره الاولياء دليلي است ظاهر وغير قابل انكار، اندرزهاي عطار به متعصبان كه روي سخن با شيعيان است و غلو او در دفاع از عقايد سنيان و صحت خلافت ابوبكر و عمر به حدي صريح و تند است كه به او هيچ روي تاويل نمي پذيرد و حمل آن بر تقيه مكابره با عيان است.

با وجود آنچه گفتيم اخلاص و ارادت و نحوه ستايش او از حضرت مولاي متقيان بطور صدق آميز و مبني بر حس اعتقاد است كه قاضي نورالله شوشتري وي را شيعه پاك و خالص شمرده و مدائح او را در حق ياران پيغمبر (ص) تاويل نموه است. عشق عطار به حضرت رسول اكرم بسيار است ، درياي عشق محمدي در جانش جوش مي زند ايمانش بدو از روي تقليد و كوركورانه هم نيست، محمد را مظهر تام و تمام حق مي داند بدين جهت باو عشق مي ورزد (و كيست كه ذره يي معرفت دارد و از نسيم عشق بويي به جانش رسيده است و او با عطار هم آواز و به زنجير عشق محمدي گرفتار نيست) بياييد تا سخن را به خود عطار بازگذاريم و صفت نيازش را به آستان حبيب خدا هم از زبان او بشنويم :

اي زمين و آسمان خاك درت
 

 

عرش وكرسي خوشه چين جوهرت

تا كه جان دادم و تا خود زنده ام

 

 

بند بندت را به صد جان بنده ام

در زبانم جز ثناي تو مباد

 

نقد جانم را جز وفاي تو مباد

نيستم من مرد و صفت ذات تو

 

اينقدر هم هست از بركات تو

وصف عقلم گر مبارزه آمده است

 

عقل قاصر وصف عاجز آمده است

آنكه او وصف از خدا داند شنيد

 

وصف كس آنجا كجا واندر رسيد

مي نگويم كز كسي بيشم شمر

 

از شمار امت خويشتن شمر

بود طوفان شفاعت پيش تو

 

آمدم با قحط طاعت پيش تو

بود در تو كم بضاعت آمدم

 

براميد يك شفاعت آمدم

تا زدرياي شفاعت يكدمي

 

بر لب خشكم چگاني شبنمي

نسبت گر بر خويشتن رحمت را

 

زحمتت بس اي ولي نعمت مرا

مصيبت نامه ، ص 29و 28

 

چند نكته راجع به زندگاني عطار

          آنچه مسلم است عطار داراي ثروت و مكنت شخصي بوده و احتياج به خلق نداشته است . داشتن داروخانه يي كه همه روز عده كثير و به قول خودش « پانصد شخص » بدان مراجعه كرده و دارو مي خريده اند محتاج به چندين شاگرد است ودليل تمكن و وسعت مالي صاحب آن نيز هست، خود عطار نيز اعتراف دارد كه متكمن است و محتاج كسي نيست :

به حمد الله كه در دين بالغم من

 

بدنيا از همه كس فارغم من

هر آن چيزي كه بايد بيش از آن هست

 

چرا يازم به سوي اين و آن دست

الهي نامه ، ص 367

اين تمكن  مالي وعدم احتياج در زندگي عطار اثر مهم بجا گذاشته و ما تصور
مي كنيم كه همين بي نيازي سبب شده است كه مناعت نفس او محفوظ بماند و براي طلب روزي مدح اين و آن نكته و قريحه خود را در راه هدايت و ارشاد خلق و نشر فضيلت و دعوت مردم به سوي خداو كمالات معنوي بكار ببرد.

مسافرت عطار به مكه كه دولتشاه مي گويد ( تذكره دولتشاه ، ص 188) مورد تامل است زيرا شيخ تا وقتي كه اسرار نامه را نظم كرده است توفيق زيارت مكه و مدينه نيافته كه در آرزوي چنين سفري بوده است چنانكه در مدح حضرت رسول (ص)
مي گويد :

منم در فرقت آن روضه پاك

 

كه بر سر مي كنم از آرزو خاك

اگر روزي بدان ميدان در آيم

 

چه گويم زين خم چوگان برآيم

سه حاجت خواهم از درگاه تو من

 

كه هستم سخت جاجت خواه تو من

كه پيش از مرگ اين دلداده درويش

 

ببيند روضه پاك تو در پيش

 و چنانكه گفتيم اشارت شيخ مي رساند كه او در اين هنگام كمتر از شصت سال نداشته و پس از آن تا وقتي كه نظم خسرونامه را آغاز كرده است در حدود سال 603 شروع  شده و از آن پس عطار سخت پير و ناتوان بوده و معلوم نيست كه استطاعت بدني براي سفر حج داشته است.

مولانا و عطار

          بنابر گفته جامي ودولتشاه وقتي كه مولانا بهمراه پدر خود از بلخ هجرت گزيد ودر نيشابور با شيخ عطار ملاقات نمود و عطار كتاب اسرار نامه را به وي داد .

          از اينها كه بگذريم ارتباط معنوي و پيوستگي روحاني مولانا به عطار انكار پذير نيست افلاكي چند حكايت آورده است كه از روي آنها نظر مولانا به عطار روشن
مي گردد و چون داوري بزرگي چون او درباره عطار ارزش خاصي دارد آنها را در اين صفحات نقل مي كنيم :

« فرمود كه حكيم الهي و خدمت فريد الدين عطار قدس الله سرهما بس بزرگان دين بودند وليكن اغلب سخن از فراق گفتند اما ما سخن همه از وصال گفتيم»

« روزي حضرت مولانا فرمود كه هر كه به سخنان عطار مشغول شود از سخنان حكيم مستفيد شود و به فهم اسرار آن كلام رسد و هر كه سخنان سنايي را بجد تمام مطالعه كند بر سر سناي سخن ما واقف شود»

مولانا در « فيه ما فيه » بياني مفصل دارد و در سه حديث : « يا لَيًتَ رَبَّ مْحُمُد لَمً يُخْلُقً مْحمداً » كه عيناً و حرفاً به حرف از مصيبت نامه عطار اقتباس شده است .

مولانا در غزليات ، عطار را به تعظيم تمام ياد مي كند بدينگونه:

جاني كه رو اين سوگند با بايزيد او خو كند

؟

 

يا درسنايي رو كند يا بو دهد عطار را

كليات شمس ، انتشارات دانشگاه تهران ، بيت 292

 

اگر عطار عاشق بدسنايي شاه وفائق بد

 

نه اينم من نه آنم من كه گم كردم سرو پا را

همان كتاب ، بيت 739

بگفته قاضي نور الله اين دو بيت را هم مولانا در ستايش عطار گفته است :

هفت شهر عشق را عطار گشت

 

ما هنوز اندرخم يك كوچه ايم

عطار روح بود و سنايي در چشم او

 

ما از پي سنايي وعطار آمديم

مولانا گاهي نيز بعضي از ابيات غزلهاي عطار را درشعر خود اقتباس مي كند از قبيل :

عاشقي نه بي وفايي كارماست

 

كار كار ماست چون او يار ماست

ديوا/

ديوان عطار ، ص 81

كه بدين صورت آورد:

عاشقي و بي وفايي كارماست

 

كار كار ماست چون او يارماست

كليات شمس ، بيت 4518

آثار عطار

          آثار مسلم عطار همانهاست كه در مقدمه   « خسرو نامه » و « مختار نامه» آنها را ذكر كره و عبارتست از : الهي نامه، اسرارنامه، جواهر نامه ، خسرو نامه ، شرح القلب ، مصيبت نامه ، مقامات طيور يا منطق الطير ، ديوان قصائد و غزليات مختار نامه كه مجموعه رباعيات اوست . شيخ در مقدمه مختارنامه گويد:

          « التماس كردند كه چون سلطنت خسرونامه در عالم ظاهر گشت و اسرار اسرارنامه در جهان منكشف شد و زبان مرغان مقامات طيور ناطقه ارواح را به محل كشف رسانيد و مصيبت مصيبت نام از حد وغايت در گذشت ،ديوان ساختن تمام داشته آمد و جواهر نامه و شرح القلب كه هر دو منظوم بودند از سر سودا كه بود حرف علتي بدو راه نيافت.»‌

          بموجب احصا و شمارشي بالنسبه دقيق اشعار عطار در مثنويات خود بالغ
مي شود به بيست و نه هزار و ششصد و چهل وهفت (29647) بيت به تفضيل ذيل :

منطق الطير               4458 بيت

الهي نامه                   6511 بيت

مصيبت نامه               7535 بيت

اسرار نامه                  3305 بيت

خسرو نامه                 7838 بيت

براي آثار شيخ تاريخي دقيق نمي توان تعيين كرد زيرا او در هيچ يك از مثنويها و ديگر آثار خود سال نظم و تاليف را به دست نمي دهد و چون نسبت به حوادث روزگار خود نيز به سبب استغراقي كه در فكر يا توجهي كه به عالم معنوي داشته بي اعتنا بوده است از روي قرائن تاريخي هم اين ترتيب را در نظر نمي توان گرفت و تنها از روي حدس و اشارتي كه به وضع مزاجي و پيري و ناتواني خود مي كند ممكن است بگوييم كه عطار نخست منطق الطير و مصيبت نامه و سپس الهي نامه و اسرار نامه را به نظم آوره است زيرا در منطق الطير به هيچ روي از پيري و ناتواني خويش سخن به ميان نمي آورد و در مصيبت نامه هر چند سخن از مرگ و زوال عمر مي گويد اشاراتي به پيري و ضعف خويش نمي كند و معلوم است كه مقصودش بي اعتباري حيات و ناپايداري آدمي است ليكن در الهي نامه و اسرارنامه از عجز و افتادگي خود شكايت مي آغازد و به شصت سالگي اشاره مي كند از اينرو گمان مي رود كه ايندو مثنوي را در زماني قريب به يكديگر به نظم آورده و چون سابقا بيان كرديم كه عطار در حدود سال پانصد و چهل ولادت يافته پس بايد الهي نامه و اسرار نامه را در حدود سال ششصد هجري منظوم ساخته باشد.

و خسرو نامه را چنانكه گفتيم دست كم سه سال بعد از اسرار نامه ( كه به احتمال قوي آنرا پس از الهي نامه ساخته است) سروده است و به ملاحظه اين مقدمات مي توان گفت كه منطق الطير نخستين مثنوي است كه عطار به نظم درآورده و خسرو نامه ‎آخرين مثنويهاي اوست.

و از گفته شيخ در مقدمه مختارنامه روشن مي گردد كه ديوان خود را پيش از تدوين مختار نامه مرتب ساخته و چون در مقدمه خسرونامه نام مختار نامه را ذكر كرده و پس نتيجه اين مي شود كه خسرونامه از همه آثار منظوم او دنبال تر سروده شده است.

 

 

فرزندان عطار :

          عطار داراي فرزندان بوده ويكي از فرزندانش ظاهرا درسي ودو سالگي وفات يافته و اين معني مستفاد است از دو رباعي كه در مختار نامه آمده و اينك در اينجا به نقل آن مي پردازيم :

تا چند كشتم ز مرگ تو درد از تو

 

وز سينه آتشين دم سرد از تو

اي چشم وچراغ مرده تدبيرم چيست

 

من بردم رنج و خاك برخورد از تو

دردا كه بر چون سمنت مي ريزد

 

زلف سيه پرشكفت مي ريزد



اي سي و دو ساله من آخر بنگر

 

كان سي و دو در از دهنت مي ريزد

و ظاهرا تا قرن سيزدهم هجري هنوز كساني بوده اند كه نسبت خود را به عطار مي رسانيده اند اما قصه يي كه فزوني استرآبادي در كتاب بحيره نقل مي كند كه به موجب آن عطار ده پسر داشته و در سفري نه تن بدست دزدان و در پيش چشم شيخ به قتل رسيده اند و در همين به سبب كلمه يي كه شيخ بر زبان آورده نجات يافته بدون شك مجعولست و آنرا بي كم و كاست از روي حكايتي كه عطار در ضمن شرح حال ابن عطا آورده ساخته و برتراشيده اند.

 

شهادت عطار :‌

          قديم ترين ماخذ درباره پايان كار عطار روايت ابن الفوطي است« و استشهد علي يد التتار به نيشابور» كه به موجب آن معلوم مي شود كه عطار به مرگ طبيعي  نمرده و شربت شهادت نوشيده و محل قتلش شهر نيشابور بوده .

ابن الفوطي سال قتل او را تعيين نمي كند ولي اينكه شهادت او بر دست تتار و در شهر نيشابور اتفاق افتاده قرينه است بر اينكه وقوع قتل وي در حادثه فتح نيشابور و كشتار عام آن شهر به دست مغول بوده اولا اطلاق قضيه بدون ضبط تاريخ گواهي
مي دهد كه شهادت عطار در حادثه معروف و مشهوري واقع شده و الا ابن الفوطي بنابر سنت و روش معمول خود در ذكر وفيات رجال مي بايست كه سال حادثه را قيد كند چنانكه در نظائر آن از قبيل قحط و وباي عالم معمول بوده و هست كه مي گويند سال وبايي يا قحط چنين و چنان شد و به سبب شهرت واقعه از ذكر سال خودداري مي نمايد.

          ثانيا نبض عموم مورخين مغول به علت كينه يي كه از مردم نيشابور به سبب قتل تغاجار گوركان داماد چنگيز داشتند ان شهر را چنان ويران كردند كه مانند زمينهاي زراعتي صاف و هموار گرديد و تا سگ و گربه را نيز به قصاص قتل وي زنده نگذاشتند و تمام نيشابوريان را از دم تيغ گذرانيدند مگر چهارصد تن را كه به اسم پيشه وري بيرون آوردند و به تركستان بردند وبنابراين تصور كرد كه عطار را زنده گذاشته باشند.

          و چون فتح و قتل عام نيشابور به تصريح عطا ملك جويني در روز شنبه پانزدهم صفر سال ششصد و هيجده (618) اتفاق افتاده و تا پانزده روز طول كشيده پس شهادت شيخ علي التحقيق در نيمه دوم صفر همان سال به وقوع پيوسته است و نگارنده در اضافات و توضيحات رساله شرح حال مولانا از روي سهو وفات عطار را به سال (617) پنداشته است.

          پيشتر اشاره كرديم كه بنص ابن الاثير شهر نيشابور در سال (566) از بن ويران گرديد چندانكه دو تن هم در آنجا مسكن نداشتند و شادياخ به جاي شهر قديم مركزيت يافت و بگفتة ياقوت و ديگران شهري را كه مغول خراب ساختند شهري تازه بود كه در محل شادياخ برآورده بودند و از اينرو عطار در شادياخ به قتل رسيده نزديك به موضعي كه قبر وي را در آن بنا كرده اند.


منابع:

 1- منطق الطير، مقدمه، تصحيح و تعليقات: دكتر محمد رضا شفيعي كدكني

                             انتشارات علمي                 ويرايش دوم: 1384

2- منطق الطير، به تصحيح و مقدمه و تعليقات و حواشي دكتر محمد جواد مشكور

                             چاپ چهارم: آبان ماه 1353- انتشارات كتابفروشي تهران

3-منظومه كردي شيخ صنعان، تاليف قادر فتاحي قاضي (به نقل از امام احمد لطفي و ضبط آقاي ابيني)

                             انتشارات موسسه تاريخ و فرهنگ ايران

4- سايت (موتور جستجو:گوگل)

 

 

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: یکشنبه 09 اسفند 1394 ساعت: 19:32 منتشر شده است
برچسب ها : ,
نظرات(0)

ليست صفحات

تعداد صفحات : 824

شبکه اجتماعی ما

   
     

موضوعات

پيوندهاي روزانه

تبلیغات در سایت

پیج اینستاگرام ما را دنبال کنید :

فرم های  ارزشیابی معلمان ۱۴۰۲

با اطمینان خرید کنید

پشتیبان سایت همیشه در خدمت شماست.

 سامانه خرید و امن این سایت از همه  لحاظ مطمئن می باشد . یکی از مزیت های این سایت دیدن بیشتر فایل های پی دی اف قبل از خرید می باشد که شما می توانید در صورت پسندیدن فایل را خریداری نمائید .تمامی فایل ها بعد از خرید مستقیما دانلود می شوند و همچنین به ایمیل شما نیز فرستاده می شود . و شما با هرکارت بانکی که رمز دوم داشته باشید می توانید از سامانه بانک سامان یا ملت خرید نمائید . و بازهم اگر بعد از خرید موفق به هردلیلی نتوانستیدفایل را دریافت کنید نام فایل را به شماره همراه   09159886819  در تلگرام ، شاد ، ایتا و یا واتساپ ارسال نمائید، در سریعترین زمان فایل برای شما  فرستاده می شود .

درباره ما

آدرس خراسان شمالی - اسفراین - سایت علمی و پژوهشی آسمان -کافی نت آسمان - هدف از راه اندازی این سایت ارائه خدمات مناسب علمی و پژوهشی و با قیمت های مناسب به فرهنگیان و دانشجویان و دانش آموزان گرامی می باشد .این سایت دارای بیشتر از 12000 تحقیق رایگان نیز می باشد .که براحتی مورد استفاده قرار می گیرد .پشتیبانی سایت : 09159886819-09338737025 - صارمی سایت علمی و پژوهشی آسمان , اقدام پژوهی, گزارش تخصصی درس پژوهی , تحقیق تجربیات دبیران , پروژه آماری و spss , طرح درس