ابوالحسن احمدبن ابراهیم اقلیدسی

)شکوفایی:٣۴١/٩٥٢-٩٥٣، دمشق)،

در هیچ کتاب مأخذی نام اقلیدسی نیامده است و فقط از تنها نسخه کتابش به نام کتاب الفصول فی الحساب الهندی (استانبول، ینی جمع، ٨٠٢) شناخته می‌شود، که در سرلوحه آن نام مؤلف آمده و نوشته شده که کتاب در دمشق به سال ٣۴١/٩٥٢-٩٥٣ به رشته تحریر درآمده است. نسخه‌ خطی موجود رد ٥٥٢/١١٥٧ رونویس شده است. مولف در مقدمه‌ کتاب می‌گوید که سفر بسیار کرده، و هر کتابی در حساب هندی را که به دست آورده خوانده، و از هر ریاضیدان سرشناسی که دیده چیزی آموخته است. صفت «اقلیدسی» به نام همه‌ کسانی افزوده می‌شد که از اصول اقلیدس برای تدریس رونویس تهیه می‌کردند؛ پس شاید که وی معاش خود را از این راه تأمین می‌کرده است. قرینه‌های داخلی نشان می‌دهد که وی در تعلیم حساب هندی تجربه‌ای داشته، زیرا که می‌دانسته است مبتدیان چه می‌پرسند و پاسخشان را چگونه باید داد.

کتاب چهار بخش دارد. رد بخش اول ارقام هندی معرفی شده است، ارزش مکانی توضیح گردیده و اعمال حسابی، از جمله گرفتن جذر، تشریح شده است؛ با مثالهای متعدد از عددهای صحیح و کسرهای متعارف، در دستگاههای دهدهی و شصتگانی.

در بخش دوم موضوع در سطح بالاتری توضیح شده و مشتمل است بر طرح ٩ به ٩ اعداد، و صورتهای متعدد اعمالی که طرح کلی آنها در بخش اول آمده است. مؤلف در مقدمه تصریح می‌کند که در این بخش روشهایی را که حسابگران عملی نامدار به آنها عمل می‌کرده‌اند گرد آورده و به طریق هندی بیان کرده است. این بخش محتوی تقریباً همه طرحهای عمل ضرب است که در کتابهای بعدی لاتینی ظاهر شده است.

در بخش سوم توجیه مفاهیم و مراحل متعددی که در دو بخش اول عرضه گردیده‌اند، معمولاً در جواب به پرسشهای «چرا؟» و «چگونه است که؟»، آمده است.

برای ارزشیابی بخش چهارم گفتن چند کلمه ای بد نیست. در چند سط اول متن کتاب آمده است که حساب هندی، به صورتی که به اعراب رسیده، مستلزم استفاده از چرتکه خاکی (تخت و تراب) است. کمی بعد گفته شده است که اعمال منوط به جا به جا کردن ارقام و پاک کردن آنها است.

مثلاً در ضرب ۴٥٦ در ٣٢٩ اعداد بدین صورت نوشته می‌شوند:

٣٢٩

۴٥٦

آنگاه ٣ در ۴ ضرب شده و حاصل به صورت ١٢ در یک سطر بالاتر از آنها ثبت می شود بعد ٣ در ٥ ضرب می‌شود و لازمه‌ این کار این است که رقم ٥ در سطر بالا نوشته شود و نیز ٢ پاک شود و ٣ به جای آن نوشته شود، ٣ در ٦ ضرب می‌شود ایجاب می‌کند که پس از نوشتن ٨، رقم ٥ که طرف چپ آن است محو گردد و ٦ به جای آن گذاشته شود. برای آماده شدن برای گام بعدی سطر پایین به اندازه یک رقم به راست برده می‌شود. آرایش عددها حالا بدین صورت است:

١٣٦٨٢٩

۴٥٦

۴٥٦ را باید در ٢، که بالای رقم یکان ۴٥٦ است، ضرب کرد. وضع رقم یکان مضروب در سطر پایین، مضروب فیمه را ـ یعنی عددی را که باید در بس شمرده ضرب شود ـ‌معین می‌کند. مراحلی را که باقی مانده است حالا می‌توان به آسانی پیمود.

آشکار است که کاغذ و مرکب را نمی توان در چنین طرحی به آسانی به کار برد. در بخش چهارم کتاب تغییراتی در طرحهای هندی پیشنهاد شده است که با آنها می‌توان تخت و تراب را کنار گذاشت و کاغذ و مرکب را به جای آن به کار گرفت. اکنون می‌توانیم حکم کنیم که طرحهای اقلیدسی نمایش گام اول ازیک رشته تلاشهایی است که نتیجه آنها نخست در بخش عربی جهان اسلام و چند قرن بعد در بخش شرقی آن، کنار گذاشتن تخت و تراب بود.

پس از آن که اقلیدسی فکر تغییری در هر عمل را پیش آورد پیشنهاد کرد که:

حروف یونانی می‌توانند جانشین ارقام هندی شوند؛

ارقام هندی با نقطه‌هایی که بالای آنها گذاشته شود ممکن است الفبای عربی تازه‌ای تشکیل دهند؛

می‌توان تاسهایی در نظر گرفت که در هر طرف آنها یک یا دو رقم نقش شده باشد و بتوان آنها را به جای چرتکه به کار برد؛

تخته‌ محاسبه‌ای می‌ـوان ترتیب داد که کوران از آن استفاده کنند.

اندیشه‌ دوم در کتابهای دیگر آمده است و اندیشه سوم اَپِکهای بوئتیوس را به یاد می‌آورد. شاید در اینجا اقلیدسی روشهایی را که دیگران آورده‌اند تشریح می‌کند، نه آنکه چیزی ابتکاری عرضه نماید. کتاب با بحثی مستوفا درباره و روش استخراج کعب به پایان می‌رسد.

اقلیدسی از این توفیقات درکتابهایش به خود می بالد:

در بخش نخست همه‌ محتوای متونی را که درباره حساب هندی نوشته شده بوده عرضه کرده و آن را در دستگاه شصتگانی به کار برده است. ما این کتابها را در دست نداریم تا بتوانیم درباره‌ درستی ادعای او اظهار نظر کنیم. Algorismus cor pus لاتینی نشان می‌دهد که حساب هندی به صورتی که خوارزمی (قرن سوم/نهم) آن را عرضه کرده بود با آنچه بعداً در جهان اسلام انتشار یافت فرق اساسی دارد. کاربرد طرحهای هندی در دستگاه شصتگانی رد همه‌ کتابهای حساب که بعدها به عربی نوشته شده دیده می‌شود.

در بخش دوم روشهای را آورده است که فقط حسابدانان سرشناس به آنها واقف بوده‌اند، و روش طرح ٩ به ٩ را به کسر و جذر نیز سرایت داده است. به قرینه‌ کتابهای بعدی می‌توان به قبول این ادعای اقلیدسی متمایل بود.

در بخش چهارم نشان داده است که حساب هندی دیگر احتیاجی به تخت و تراب ندارد. این تغییر بیشتر مطبوع طبع مغر بزمین بود تا مشرق زمین. در تأیید این گفته می‌توانیم خاطر نشان کنیم که این بنای مراکشی (وفات ٧٢١/١٣٢١) در یکی از کتابهای حسابش به عنوان چیزی حیرت‌انگیز به این نکته اشراه کرده بود که قدیمیان برای محاسبه از خاک استفاده می‌کرده‌اند، در حالی که خواجه نصیرالدین طوسی (وفات ٦٧٢/١٢٧۴) هنوز تخت و تراب را آنقدر مهم می‌دانسته است که درباره‌اش کتابی بنویسد.

در بحث درباره میان جمله‌ nام و مجموع n جمله فوق گذاشته است و مدعی است که حسابگران دیگر آن دو را با هم خلط کرده‌اند.

مدعی است که اولین کسی است که درباره ریشه‌ سوم (کعب) اعداد مطالبی رضایت‌بخش نوشته است. سندی برای ابراز نظر قطعی در مورد دو ادعای اخیر در دست نیست، اما دلایل دیگری داریم برای آن که کتاب الفصول فی الحساب الهندی القیدسی را از بین در حدود صد کتاب عربی موجود از همه بهتر بدانیم.

نخست این که اولین کتاب شناخته شده ای است که مستقیماً به کسرهای اعشاری پرداخته است. مؤلف علامت اعشاری خاصی پیشنهاد می‌کند و در استفاده‌ دایمی از آن اصرار می‌ورزد؛ و آن خطی است که بالای رقم یکان می‌گذارد. در جریان تقسیم متوالی ٢٦ بر ٢ این دنباله را بدست می‌آورد: ١٣، ٥/٦، ٢٥/٣، ٦٢٥/١، ٨١٢٥/٥. می‌داند که چگونه با ضرب متوالی در ٢ و با صرف‌نظر کردن از صفرهای طرف راست بار دیگر عدد ١٣ را به دست آورد. در فرآیندی که مکرر ١٣٥ را به اندازه‌ یک دهم آن زیاد می‌کند این آرایش را به دست می‌آورد:

٣٥/١٦٣

٣٣٥ /١٦ , ٥/١۴٨

٨٥/١۴ , ١٣٥

٥/١٣

٦٨٥/١٧٩ ٣٥/١٦٣ ٥/١۴٨

و بدین قیاس. و نیز برای یافتن ریشه‌های تقریبی اعداد این قاعده‌ها را به کار می‌برد:

و k را مساوی مضربی از ١٠ اختیار می‌کند.

با این که حسابدانان دیگری هم همین قاعده‌ها را به کار برده‌اند اما همه‌ آنان پس از به دست آوردن کسر اعشاری آن را، ماشین‌وار، به دستگاه شصتگانی می‌بردند بی‌آنکه نشانه ای از این مفهوم اعشاری را درک می‌کنند ظاهر سازند. فقط اقلیدسی است که در موارد متعدد ریشه را در مقیاس دهدهی تعیین می‌کند. در همه‌ اعمالی که توانهای ١٠ در صورت یا در مخرج دخلیند در کمال راحتی عمل می‌کند.

دوم آن که کتاب اقلیدسی اولین کتابی است که به روشنی معین آن است که حساب هندی وابستگی به تخت و تراب داشته است. مؤلف در مقدمه‌ کتاب دستگاه حساب هندی را با حساب انگشتی، که در آن زمان متداول بوده، می‌سنجد و ارزیابی درستی از خوبیها و نارساییهای هر یک به عمل می‌آورد. حالا معلوم شده است که بوزجانی (٣٢٨-٣٨٨/٩۴٠-٩٧٧ یا ٨) و ابن بنا (وفات ٧٢١/١٣٢١) طرداً للباب درباره‌ تخت و تراب در حساب هندی مطلبی گفته‌اند، اما این اشاره‌ها مختصرتر از آن بوده است که توجه دانشمندانی را که آنها را مطالعه می‌کرده‌اند به خود جلب کند.

چهارشنبه‌سوری
چهارشنبه‌سوری نام جشن و آیینی است که ایرانیان در آخرین شب چهارشنبه(سه شنبه شب) هر سال برگزار می‌کنند.
در این شب رسم است که آتش روشن کنند و از روی آن بپرند و در زمان پریدن بخوانند: «زردی من از تو، سرخی تو از من».
در شاهنامه فردوسی اشاره‌هایی درباره بزم چارشنبه‌ای در نزدیکی نوروز وجود دارد که نشان دهنده کهن بودن این جشن است. مراسم سنتی مربوط به این جشن ملی، از دیرباز در فرهنگ سنتی مردمان ایران زنده نگاه داشته شده‌است.
امروزه در شهرهای سراسر جهان که جمعیت ایرانیان در آنها زیاد است، آتش‌بازی و انفجار ترقه‌ها و فشفشه‌ها نیز متداول است. در سال‌های اخیر، رسانه‌های ایران توجه بیشتری به خطرات احتمالی ناشی از این مواد نشان می‌دهند.

برخی آیین‌هافال گوش ایستادن
یکی از رسم‌های چهارشنبه‌سوری است که در آن دختران جوان نیت می‌کنند، پشت دیواری می‌ایستند و به سخن رهگذران گوش فرا می‌دهند و سپس با تفسیر این سخنان پاسخ نیت خود را می‌گیرند.قاشق‌زنی
در این رسم دختران و پسران جوان چادری بر سر و روی خود می‌کشند تا شناخته نشوند و به در خانهٔ دوستان و همسایگان خود می‌روند. صاحبخانه از صدای قاشق‌هایی که به کاسه‌ها می‌خورد به در خانه آمده و به کاسه‌های آنها آجیل چهارشنبه سوری، شیرینی، شکلات، نقل و حتی پول می‌ریزد. در عین حال دختران امیدوارند زود تر به خانه بخت بروند.

رسانه ها و مطبوعات  و نقش آنها در اجتماع

گوناگونی مطبوعات و گسترش انتشار نشریات متنوع و متفاوت و به طور کلی جایگاه شایستهء رسانه ها در تنویر افکار و ایجاد فضای مناسب برای گفت و گو و برخورد سالم و سازندهء نظرات و همچنین اهمیتی که رسانه های گروهی در ارتقاء سطح آگاهی و تعالی فرهنگ و دانش عمومی دارند، بی گُمان یکی از مهمترین عوامل توسعهء فرهنگی و از نشانه های پویایی و تحرک هر جامعه است. بدیهی است که توسعهء فرهنگی – به معنای گستردهء آن که در برگیرندهء گشایش و گسترش گفت و گو های فلسفی و فرهنگی و ادبی و هنری است – نه تنها عامل اصلی رشد خودآگاهی جمعی، بلکه زمینه ساز توسعهء سیاسی و اقتصادی و پیشرفت علوم و در واقع نخستین پیش شرط حل بنیادی مسایل و رفع مشکلات فراگیر جامعه است. البته این همه زمانی میسر و محقق می گردد که از یک سو صاحبان قدرت و دولت، با قانون گرایی و قانون گذاری و سعه صدر به رسانه های گوناگون و نقش آنان در جامعه بنگرند و به ویژه، رسانه های گروهی را به عنوان رکنی اساسی در جامعه باور کنند و به رسمیت بشناسند. از سوی دیگر اما ارباب جراید و اهالی قلم نیز باید که به رسالت فرهنگی و مسئولیت خود در اطلاع رسانیِ درست و ترویج تفاهم و تبلیغ و تقویت حس همبستگی ملی و همزیستی مسالمت آمیز آگاه باشند و جداً از هتک حرمت اشخاص و دروغ پردازی و شایعه پراکنی، و از همه مهمتر، از تبلیغ خشونت بپرهیزند و در جهت تثبيت پايه هاي نظام اسلامي و حكومت مردمي و دولت خدمتگذار تلاش نمايند .

این هشدار بی شک در وهلهء اول متوجه رسانه های تصویری فراگیر (صدا و سیما و سینما) و روزنامه ها و نشریه های سرتاسری و با نفوذ است که تأثیر آنی و گستردهء خبرها و گزارش ها و تجزیه و تحلیل ها و پیام های آنان قابل کتمان نیست؛ تأثیری که بنا بر احساس مسئولیت، می تواند سودمند و سازنده باشد و در صورت بی مسئولیتی گردانندگان آن، لاجرم مضّر و مخرّب خواهد بود.

يكي از كاركردهاي اساسي رسانه ها اطلاع رساني از وقايع است كه در محيط اجتماعي واقع مي شود. پيشرفت بهت انگيز وسائل ارتباط جمعي درقرن حاضر جهان را به دهكده كوچكي تبديل كرده است كه انسان ها امكان اطلاع يابي از همه وقايع و حوادث جهان را به طور سريع و جامع دارند. در عصر ارتباطات هيچ حادثه اي هر چند در دورترين مناطق جهاني باشد- منحصر به يك منطقه جغرافيايي نيست و از اين رو سه ويژگي ، فرا زماني، فرا مكاني و سرعت فوق العاده از خصيصه هاي وسائل ارتباط جمعي است. امروزه تمامي ابعاد زندگي فردي و اجتماعي انسان ها در رسانه ها رسوخ كرده و از خصوصي ترين رفتار انسان ها تا بزرگترين تغييرات نهادهاي اجتماعي وساختارهاي فرهنگي و سياسي از طريق رسانه ها ارائه مي شود.

- رسانه هاي جمعي اعم از روزنامه ها، مجلات، راديو و تلويزيون، گاه از انحرافات اجتماعي، نظير تجاوز، خشونت، قتل و...پرده برمي دارند و با اطلاع رساني به موقع و مناسب براي اعضاي جامعه، در پيشگيري از انحرافات اجتماعي نقش مؤثري ايفا مي كنند.

- وسائل ارتباط جمعي مي توانند با بهره گيري از شگردهاي تبليغي و آفرينش هاي هنري، نفرت و زشتي تزلزل باورها و ارزش هاي ملي و ديني را به مخاطبان خود القا كنند. بر اين اساس، يكي از وظايف و كاركردهاي مهم رسانه ها ، آگاه سازي و اطلاع رساني عمومي است.

- كارگزاران رسانه هاي جمعي مي بايست با حساسيت ويژه اي، از ارزش هاي عام و هنجارهاي نهادينه شده اجتماعي پاسداري نمايند و براي تحقق عيني آن با سير نهادهاي فرهنگي هماهنگي كرده و تمام امكانات را براي حفظ كرامت انساني بكار گيرند.

طبيعي است، هر گاه كه ارزش ها و باورهاي جامعه مصون بماند، وفاق و همبستگي اجتماعي بيشتر تضمين خواهد شد، زيرا ارزش ها و باورها از مهم ترين عوامل همبستگي اجتماعي كنش گران اجتماعي محسوب مي شوند و چنانچه هر روز، به بهانه اي خاص يكي از ارزش هاي عام به طور بي رحمانه از سوي خرده فرهنگ هاي كجرو مورد هجوم قرار گيرد، بنيان هاي وفاق و همبستگي اجتماعي تضعيف شده و جامعه تا هنگامه شكل گيري هنجارها و ارزش هاي نوين، آسيب هاي فراواني خواهد ديد.

- وسائل ارتباط جمعي مي بايست با ارائه فوائد و منافع قانون، روحيه قانون گرايي را ترويج نمايند و نشان دهند كه به عنوان ايدئولوژي توجيه گرا براي عملكرد قدرتمندان و حاكمان عمل نمي كنند، بلكه تذكرات قانوني را به عنوان مبناي نظم اجتماعي مطرح مي نمايند.

- رسانه هاي جمعي از طريق تبيين قانون و مقررات مي كوشند تا رفتارهاي افراد را در مسير هنجارهاي تعريف شده جامعه رهبري نمايند و به افراد بياموزند كه هر گاه فرد رفتارهاي خود را بر اساس هنجارها و قواعد اجتماعي تنظيم نمايد، از طرف جامعه پاداش داده مي شود؛ بالطبع كنش گران اجتماعي نيز در مي يابند براي رسيدن به خواسته هاي خود مي بايست به رفتارها و هنجارهايي روي بياورند كه قانون معين كرده است. رويه آموزش غيرمستقيم قانون، همچنين مي تواند احترام دروني به قانون و احساس تقدس نسبت به قانون را در بين اعضاي جامعه ايجاد كند، به طوري كه قانون را به عنوان امري مقدس و غيرقابل تخلف تصور نمايند. به عبارت ديگر رسانه ها، ازطريق اقناع و رسوخ به ذهن انسان ها، به دروني سازي، جذب و پذيرش قلبي هنجارها مي پردازند.

- امر به معروف و نهي از منكر در اسلام يكي از مهم ترين ابزارهاي كنترل اجتماعي مي باشد . با اين نگاه جامعه شناختي، رسانه هاي همگاني از جمله مطبوعات نيز، داراي كاركرد كنترل اجتماعي هستند. رسانه ها با درج و انعكاس نابهنجارهاي اجتماعي و عواقب شومي كه در انتظار افراد كجرو قرار دارد، به طور غيرمحسوس، اقدام به كنترل و پيشگيري از نابهنجاري ها در جامعه مي كنند . رسانه ها عمدتاً ازطريق اقناع پذيري بهتر مي توانند در كنترل اجتماعي مؤثر باشند.

هجری خورشیدی
گاه‌شماری هجری خورشيدی یا تقویم هجری شمسی برپایهٔ تقویم جلالی است. مبدأ گاه‌شماری هجری خورشیدی مانند گاه‌شماری هجری قمری، هجرت پیامبر اسلام حضرت محمّد (ص) از مکه به مدینه در تاریخ ۲۴ تیر سال ۱ هجری خورشیدی (برابر با ۱ ربیع‌الاول سال ۱ هجری قمری و ۱۶ ژوئیه ۶۲۲ میلادی) است. البته سال خورشیدی، با ۳ماه و ۲۴روز دیرکرد از ۱ فروردین آغاز می‌شود.
این تقویم از ۳۶۵ روز در قالب ۱۲ ماه تشکیل شده است و دقیق‌ترین تقویم جهان می‌‌باشد. طراحان این تقویم که به تقویم جلالی هم شهرت دارد، گروهی ریاضیدان و اخترشناس بودند که نامدارترینشان حکیم عمر خیام نیشابوری ریاضیدان و شاعر ایرانی بود. اینان به سفارش ملکشاه سلجوقی و با اصلاح تقویم یزدگردی به این گاه‌شمار نوین دست یافتند.

اکنون این تقویم در کشورهای ایران و افغانستان تقویم رسمی است. در ایران با تصویب مجلس شورای ملی در ۱۱ فروردین ۱۳۰۴، گاه‌شماری هجری خورشيدی، تقویم رسمی کشور اعلام شد. (برای اطلاعات بیشتر نگاه کنید به تقویم رسمی ایران و تقویم رسمی افغانستان).

هر سال دارای ۴ فصل با نام‌های بهار، تابستان، پاييز، و زمستان است و هر فصل 3 ماه دارد و هر ماه تقريبا ۴ هفته و هرهفته 7 روز با نام‌های شنبه، یکشنبه، دوشنبه، سه‌شنبه، چهارشنبه، پنجشنبه و جمعه (آدینه) دارد. هر سال با ۱ فروردين و فصل بهار آغاز می‌شود. بلندترین روز سال در ۱ تیر و بلندترین شب سال در شب یلدا (از غروب ۳۰ آذر تا طلوع آفتاب در ۱ دی) رخ می‌دهد. طول ماه‌های این تقویم در طول تاریخ و در کشورهای مختلف متفاوت بوده است، ولی از حدود سال ۱۳۴۸ در ایران و افغانستان طول ماه‌ها یکسان است. طول و نام فعلی این ماه‌ها در جدول زیر آمده است.ترتیب تعداد روزها نام‌های فارسی نام‌های پشتو
در ایران در افغانستان در افغانستان
۱ ۳۱ فروردین حمل وری
۲ ۳۱ اردیبهشت ثور غویی
۳ ۳۱ خرداد جوزا غبرګولی
۴ ۳۱ تیر سرطان چنګاښ
۵ ۳۱ مرداد اسد زمری
۶ ۳۱ شهریور سنبله وږی
۷ ۳۰ مهر میزان تله
۸ ۳۰ آبان عقرب لړم
۹ ۳۰ آذر قوس لیندۍ
۱۰ ۳۰ دی جدی مرغومی
۱۱ ۳۰ بهمن دلو سلواغه
۱۲ ۲۹ یا ۳۰ اسفند حوت کب

تقویم زرتشتی
با توجه به اوستا در می یابیم که ایرانیان از زمانهای دور تقویمی بر اساس خورشید داشته اند. همانطور که در هپتان یشت می خوانیم:فرا رسیدن فصل در زمان مناسب سال خورشیدی.همانطور که می دانید ایرانیان سال را از بهار آغاز می‌کردند چون بهار در این تقویم به چم (معنا) آغاز دوباره زندگی میباشد. ایرانیان سال را به شش بخش مساوی تقسیم می کردند و پنج روز نخست آن را جشن می گرفتند که به آن گاهنبار می گویند. اما پس از آن نوعی تقویم دیگر به وجود آمد که کاملترین تقویم به وجود آمده به دست انسان است.در این تقویم ماههای سال همواره ۳۰ روز دارند و هر روز نام بخصوصی دارد.هر روز از ماه که با اسم آن ماه مطابقت داشته باشد جشن عمومی است. در این روزنگار یا تقویم زردشتی هفته وجود ندارد. اکنون به نام های روز ها نگاهی می اندازیم: (جالب است بدانیم که روز یکم، روز اهورامزدا است و شش روز پس از آن، از نامهای امشاسپنتان استفاده شده است) 1.اهورامزدا یا اورمزد-دارنده دانش و خرد جاویدان 2.وهمن یا بهمن-پندار و خرد نیک 3.اردیبهشت-طبیعت 4.شهریور-قانون های نیکو 5.سپندارمذ یا اسفند-نیکوکاری(روز مادر و زن) 6.خرداد-کمال 7.امرداد-جاودانگی 8.دی به آذر-آفرینش 9.آذر-آتش 10.آبان-آب 11.خور یا خورشید 12.مه یا ماه 13.تیر-ستاره 14.گوش-زندگی 15.دی به مهر-آفرینش 16.مهر-دوستی وعشق(روز عشق) 17.سروش-فرمانبرداری 18.رشن-عدالت 19.فروردین-پیشرفت 20.ورهام- پیروزی 21.رام-خوشی 22.باد 23.دی به دین-آفرینش 24.دین-هوشیاری 25.اِرد-شادی 26.اشتاد-حقیقت 27.آسمان 28.زمیاد-زمین 29.مانتره سپند-خلوص 30.انارام-نور جاوید اما تا اینجا تنها 360 روز نام برده شده در پایان این روز ها پنج روز اضافه میشده، که روزهای پنته یا پنجه نام دارند. روزهای پنجه:
  Ahunavad 2- Oushtavad 3- Spentahmad 4- Vohu Khashatr 5- Vahista Isht

و هر چهار سال یک بار یک روز به نام اورداد به پنجه اضافه میشد، که همان سال کبیسه هست. همانطور که گفته شد هر گاه نام روز با نام ماه یکسان میشد جشنی برپا میشد که موسوم به یک موصوع خاصی بود. برای مثال روز 16 ماه مهر روز عشق نام داشت و جشنی برپا میشد. در تقویم زرتشتی روزهای اورمزد (روزاول ماه),روز دی به آذر که روز هشتم ماه است, روز دی به مهر(روز پانزدهم ماه)و روز دی به دین(روز بیست و سوم ماه) روز های تعطیل و استراحت است که آدینه روز نامیده می شود. این روزنگار از دقیق ترین روزنگاران بشر دارای کمترین خطا است و شایان به ذکر است که در تقویم قمری که هر سال چند روز جابجا مشود!!!! و اصلاً روزنگار دقیقی نیست. و تقویم میلادی که می توان گفت پرکاربرد ترین تقویم جهان است، بر اساس نظریه انفجار بزرگ هر 2500 سال یک روز از آن کم می‌کنند که این کار یک بار در سال 1582 اتفاق افتاد. اما روزنگار ایرانی که بر اساس دقیق ترین محاسبات ریاضی ساخته شده است هر ده میلیون سال یک بار به آن یک روز اضافه می شود.