بسم الله الرحمن الرحیم

مبانی ختم نبوت

در مباحث قبل به موضوعات دین، لزوم دین، اهداف دین، مراتب دین و تحلیل خاتمیت پرداختیم و با ادله اثبات کردیم که چرا رسول اکرم (ص) را خاتم‌الانبیا نامیدند. در ادامه بحث به بررسی چند موضوع از فلسفه خاتمیت خواهیم پرداخت.

اسلام دین همه پیامبران

از نظر قرآن کریم همه پیامبران در یک خط حرکت می‌کردند. آن‌ها امت واحده‌ای بودند و در اصل هیچ اختلافی میان آن‌ها وجود نداشته است و هیچ یک از آن‌ها دیگری را تکذیب نمی‌کرد، بلکه هر یک مصدق دیگری بود. پیامبران در اموری چند دارای اشتراک و وحدت بودند و از این روی قرآن کریم از آن‌ها به عنوان امت واحده یاد کرده است.

پیامبران به این جهت امت واحده بودند که اولاً هدف همه آن‌ها یکی بوده است؛ یعنی همه آن‌ها می‌خواستند تا انسان‌ها را به هدف نهایی خلقت برسانند، ثانیاً منشاء و انگیزه دعوت همه آن‌ها یکی بوده است، ثالثاً اصول اساسی تعالیم آن‌ها نیز یکی بوده است. از همین روی قرآن کریم دین همه آن‌ها را اسلام نامیده است. منظور از اسلام نیز همان دین توحیدی است که دستورات آن از جانب خداوند صادر شده است، نه اسلام به معنای خاص آن که شریعت محمدی (ص) است. هر چند که شریعت محمدی نیز مرحله کامل همان دینی است که پیامبران الهی آن را تبلیغ می‌کردند.

علل تجدید نبوت‌ها

بشر در طول تاریخ، تعالیم پیامبران را تحریف می‌کرده است. یکی از عوامل ارسال رسل از بین بردن این تحریف‌ها بوده است و نیز به جهت عدم رشد فکری انسان‌های گذشته امکان عرضه کامل تعالیم الهی وجود نداشت. از این رو پیامبران در طول زمان برانگیخته می‌شدند تا انسان‌ها را به مرحله بالاتری از رشد برسانند.

مبانی ختم نبوت

می‌توان عوامل و موجبات ختم نبوت و رسالت را در چند اصل بیان کرد:

1ـدین امری فطری است و چون فطرت انسان‌ها تغییرپذیر نیست، می‌توان دینی را ارائه کرد که متناسب با فطرت بشر باشد. هماهنگی آخرین شریعت (اسلام) با فطرت انسان رمز خاتمیت است.

2ـاسلام به عنوان یک طرح کلی و جامع شامل تعالیمی است که برای همه زمان‌ها قابلیت اجرا دارد. دین خاتم از جامعیت و کمال برخوردار است.

اولين آيه نازل شده بر پیامبر (صلی ا... علیه وآله وسلم)

درباره اولين آيه يا سوره نازل شده سه نظر وجود دارد:

1. گروهي معتقدند كه اولين آيات سه يا پنج آيه از اول سوره علق بوده است كه مقارن بعثت پيامبر نـازل شـده است , هنگامي كه ملك (فرشته) فرود آمد و پيامبر را باعنوان «نبوت» ندا داد و به او گـفـت : بـخـوان , گفت : چه بخوانم ؟ پس او را در پوشش خود گرفت و گفت : «اقرا باسم ربك الـذي خـلـق , خـلـق الا نـسـان من علق , اقرا و ربك الا كرم الذي علم بالقلم , علم الا نسان ما لم يـعـلـم» از امـام صادق (ع) روايت شده است كه فرمود: «اول ما نزل علي رسول اللّه (ص) بسم اللّه الرحمان الرحيم اقرا باسم ربك و آخر مانزل عليه : اذاجا نصراللّه ».

2. گـروهـي نـخستين سوره نازل شده را سوره مدثر مي دانند از ابن سلمه روايت شده است كه از جـابـربن عبداللّه انصاري سؤال كردم : كدامين سوره يا آيه قرآن براي نخستين بار نازل شده است ؟

گـفـت : «يـا اي هـا الـمدثر» گفتم : پس «اقرا باسم ربك» چه ؟

گفت: گفتاري كه از پيامبر اكرم (ص) شنيده ام اكنون براي شما بازگو مي كنم شنيدم كه فرمود: «مدتي را در مجاورت كوه حـرا گـذرانيدم در پايان كه از كوه پايين آمدم و به ميانه دشت رسيدم , ندايي شنيدم به هر طرف نـگريستم كسي را نديدم سپس سر به آسمان بلند كردم , ناگهان او (جبرئيل) را ديدم لرزشي مرا فـرا گـرفـت , بـه خـانـه نـزدخـديـجـه آمدم , خواستم تا مرا بپوشاند آن گاه «يا ايها المدثر, قم فـانـذر» نـازل شد گروهي از اين حديث استفاده كرده اند كه اولين سوره نازل شـده در ابـتـداي وحي بر پيامبر اكرم (ص) اين سوره است ولي در متن حديث هيچ گونه اشاره اي به اين امر كه نخستين سوره نازل شده اين سوره باشد نشده است ,و صرفا استنباط جابر از ايـن حـديـث چـنـيـن بوده است شايد اين پيش آمد پس از مدتي كه از بعثت گذشته بود (فترت) صـورت گـرفـتـه باشد, زيرا پس از آغاز بعثت براي مدتي وحي منقطع گرديد و دوباره آغاز شد شاهد بر اين مدعي حديث زير است :. از جـابـربـن عبداللّه روايت ديگري شده است كه پيامبر(ص) درباره فترت وحي سخن مي گفت و مـي فـرمود: «هنگامي كه به راه خود ادامه مي دادم , ناگاه ندايي ازآسمان شنيدم سربلند كردم , فـرشته اي را ديدم كه در كوه حرا نيز آمده بود از ديداراو به وحشت افتادم و بر روي زانوهاي خود قـرار گـرفتم سپس از راه خود برگشتم و به خانه آمدم و گفتم : زملوني , زملوني (مرا بپوشانيد) آن گـاه مـرا پـوشاندند در اين موقع آيات : «يا ايها المدثر, قم فانذر, و ربك فكبر, و ثيابك فطهر و الرجز فاهجر» نازل شد پس از آن , وحي پي در پي و بدون انقطاع فرود آمد».

3. گروهي اولين سوره نازل شده را سوره فاتحه مي دانند زمخشري مي گويد:«بيش تر مفسرين بـر اين عقيده اند كه سوره فاتحه اولين سوره نازل شده قرآن است »علامه طبرسي از استاد احمد زاهـد در كـتاب ايضاح به نقل ازسعيدبن المسيب از مولي اميرالمؤمنين (ع) آورده است كه فرمود: «از پـيامبر(ص) ازثواب قرائت قرآن سؤال نمودم , سپس آن حضرت ثواب هر سوره را بيان فرمود, به ترتيب نزول سوره ها پس اولين سوره اي را كه در مكه نازل شده است , سوره «فاتحه »بر شمرد, سـپـس «اقـرا باسم ربك» و آن گاه سوره (ن و القلم ) واحدي نيشابوري در اسباب الـنـزول دربـاره ابـتداي بعثت چنين آورده است : «گاه كه پيامبر باخود خلوتي داشت , ندايي از آسمان مي شنيد كه موجب هراس وي مي شد و درآخرين بار فرشته او را ندا داد: يا محمد! گفت : لـبـيـك گـفـت : بـگـو«بـسم اللّه الرحمان الرحيم الحمد للّه رب العالمين »[9] البته پيامبر اكـرم (ص) از همان ابتداي بعثت با گروه كوچك خود (علي و جعفر و زيد و خديجه) نماز را طبق سـنت اسلامي انجام مي داد و نماز بدون فاتحة الكتاب برپا نمي شود و در حديث آمده است : «اولين چـيـزي كه جبرئيل به پيامبر(ص) تعليم داد, نماز و وضو بود» كه لازمه آن مقرون بودن بعثت با نزول سوره حمد است جلال الدين سيوطي مي گويد: «هرگز نبوده است كه نماز در اسلام بدون فاتحه الكتاب باشد»

مـيان اين سه نظر مي توان به گونه اي جمع كرد, زيرا نزول سه يا پنج آيه از اول سوره علق به طور قـطـع بـا آغـاز بعثت مقارن بوده است , و اين مساله مورد اتفاق نظراست سپس چند آيه از ابتداي سـوره مـدثر نازل شده است , ولي اولين سوره كامل كه بر پيامبر نازل گرديده سوره حمد است و چـنـد آيه از سوره علق يا سوره مدثر درآغاز, عنوان سوره نداشته و با نزول بقيه آيه هاي سوره اين عـنـوان را يـافـتـه اسـت لـذا اشـكـالـي نـدارد كـه بگوييم اولين سوره, سوره حمد است و به نام فـاتـحـة الـكـتـاب خـوانـده مـي شـود وجـوب خـوانـده شـدن ايـن سـوره در نـماز اهميت آن را مـي رسـانـد, بـه طـوري كـه آن را سـزاوار عدل و همتاي قرآن شدن, مي كند «ولقد آتيناك سبعا مـن الـمـثـانـي و القرآن العظيم , و به راستي ما به تو سوره حمد و قرآن عظيم راداديم» سـوره اي كـه به نام «سبعا من المثاني» خوانده مي شود بنابر نقلي سوره حمداست كه مشتمل بر هـفـت آيه است از اين جهت «مثاني» گفته مي شود كه به سبب كوتاهي قابل تكرار است به ويژه سوره حمد كه روزانه در نماز تكرار مي شود پس اگرترتيب نزول سوره ها را از نظر ابتداي سوره ها در نـظـر بـگيريم , اولين سوره , علق وپنجمين سوره , حمد است چنان كه در ترتيب نزول سوره ها آورده ايم و اگر سوره كامل را ملاك بدانيم, اولين سوره كامل سوره حمد است .

بهداشت

آموزش بهداشت فردی

بهداشت علم و هنر پیشگیری از بیماری‌ها، طولانی کردن عمر و ارتقا سلامتی به‌وسیله کوشش‌های متشکل اجتماعی است. بر همین اساس، تعاریفی برای بهداشت فردی، بهداشت عمومی، بهداشت روانی و بهداشت غذایی وجود دارد.

تاریخچهٔ بهداشت

بیماری‌ها تا حدود ۳۹۰۰ سال قبل از مسیح، صرفاً بلای آسمانی به شمار می‌آمدند و کسی به درمان و رسیدگی به حال بیماران اقدام نمی‌کرد.

با این وجود، مردم دوران پیشاتاریخ با توجه به تجربیات و نیز، اعتقادات مذهبی یا خرافی خود، به گونه‌ای از بیمار شدن جلوگیری می‌کردند.

در روم باستان، بهداشت به عنوان نماد سلامتی شناخته می‌شد. به همین منظور، حمام‌های عمومی متعددی در شهرهای مختلف ساخته می‌شدند، که شرق نیز رواج یافتند. علاوه بر استحمام که تا حدودی مفهومی تزکیه‌کننده داشت، ماساژ و کرم‌های معطر نیز مورد استفاده قرار می‌گرفتند. منشأ کلمهٔ بهداشت نیز به همان دوره، و به الههٔ سلامتی و پاکیزگی، هیجیا (به یونانی باستان: Ὑγιεία)، دختر اسقلبیوس بازمی‌گردد.

در ابتدای قرون وسطی، استحمام به عنوان پاک‌کنندهٔ روح، در میان بسیاری از مردم متداول شد. ولی به مرور زمان و با گسترش اعتقادات خرافاتی مبنی بر این که آب موجب باز شدن منافذ پوست و ورود بیماری‌ها به بدن می‌شود، استحمام از رواج افتاد؛ و حمام‌های عمومی منبعی برای ابتلا به بیماری‌ها شناخته شد. در مقابل، چرک بدن لایهٔ محافظی در برابر بیماری‌ها پنداشته شد. به‌علاوه، توالت‌ها در مکان عمومی و در ملأعام قرار داشتند (حتی در قلعهٔ پادشاهان)، و فضولات در کوچه‌ها منظره‌ای طبیعی شناخته می‌شد. دست‌ها و صورت تنها بخش‌هایی از بدن که در این دوره به طور منظم شست‌وشو می‌شدند. به این ترتیب، برای پوشاندن بوی بد بدن تنها از انواع عطر استفاده می‌شد.

این وضع در دوران رونسانس به علت شیوع بیماری‌هایی خطرناک، چون سیفیلیس و طاعون بدتر شد. مردم برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری‌ها، استفاده از آب را به حداقل رسانیدند، و برای شست‌وشو تنها از پارچه‌هایی خشک استفاده می‌کردند.

در دورهٔ پادشاهی لویی شانزدهم، استفاده از آب، دوباره و به تدریج متداول شد. توالت و دست‌شویی‌ها به اتاق‌هایی جداگانه منتقل شد و استحمام به دور از چشم دیگران انجام گرفت. داشتن حمام در خانه رواج یافت؛ هرچند هدف از آن‌ها در درجهٔ اول استراحت بود، و نه شست‌وشو.

در قرن نوزدهم، استحمام لازمهٔ رعایت بهداشت فردی شد و شستن دست و صورت با صابون در میان اغلب مردم رواج یافت. در اواخر قرن نوزدهم، اکثر ساختمان‌ها در اروپا دارای حمام و دست‌شویی بودند. ایجاد شبکه‌های فاضلاب زیرزمینی و تصفیه‌خانه نیز در قرن بیستم موجب ارتقای سطح بهداشت عمومی در شهرها شد. به علاوه، سازمان جهانی بهداشت در سال ۱۹۴۶، به منظور هماهنگی و ارتقای وضعیت بهداشت عمومی در سطح جهان تأسیس یافت.

بهداشت در جهان اسلام

با ظهورش در قرن هفتم پس از میلاد، اسلام تأکید زیادی بر رعایت بهداشت و پاکیزگی داشت. علاوه بر ضرورت پاکیزگی در حین نماز‌های پنجگانه با وضو و غسل، واجبات و توصیه‌های دیگری (از جمله رعایت بهداشت غذایی، مسواک زدن، استحمام، تطهیر نجاسات...) در رابطه با رعایت بهداشت در دین اسلام وجود دارد.

سطوح بهداشت

طبق سازمان جهانی بهداشت، بهداشت به بر سه سطح استوار است: پیشگیری سطح اول، سطح دوم و سطح سوم.

پیشگیری سطح اول

این مرحله عبارت است از مجموعهٔ اقداماتی که برای جلوگیری از بروز بیماری انجام می‌شود. این اقدامات موجب بالا رفتن میزان قدرت جسمی و روانی افراد جامعه و سالم‌تر شدن محیط زندگی می‌شود؛ و خود به دو مرحله تقسیم می‌شوند:

شامل آموزش همگانی بهداشت، بهبود رژیم غذایی بر اساس گروه‌های سنی، فراهم آوردن شرایط مناسب مسکن، کار، و تأمین تفریحات سالم می‌شود.

حفاظت ویژه در مقابل وقایع بهداشتی و بیماری‌ها

شامل روش‌هایی اختصاصی است که از بروز برخی بیماری‌ها جلوگیری می‌کند؛ همچون تزریق واکسن برای پیشگیری از ابتلا به سرخک، کزاز، سیاه‌سرفه، فلج اطفال و...، سمپاشی برای مبارزه با پشهٔ مالاریا، استفاده از کپسول ویتامین A برای جلوگیری از ابتلا به شبکوری، کم کردن گردوغبار در معادن برای پیشگیری از بیماری‌های ریوی نزد کارگران، و مبارزه با آلودگی هوا و استعمال دخانیات برای پیشگیری از سرطان ریه.

پیشگیری سطح دوم

این مرحله شامل تشخیص به موقع بیماری و درمان مناسب و به سرعت است. این اقدامات برای جلوگیری از سیر بیماری به طرف مراحل پیشرفته، به وجود آمدن نقص و ناتوانی و سرایت بیماری به افراد سالم ضرورت دارد.

پیشگیری سطح سوم

در این مرحله، هدف متوقف کردن سیر بیماری و جلوگیری از ناتوانی کامل یا مرگ است. فیزیوتراپی برای برگرداندن حرکت به یک عضو عارضه‌دیده، نمونه‌ای از این اعمال است. عمل‌های جراحی، استفاده از عینک، سمعک و ورزش‌های مخصوص، مثال‌هایی دیگر از اقداماتی هستند که برای بازگرداندن قسمتی از توانایی‌های از دست رفته یا جلوگیری از ناتوانایی بیش‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرند.

بهداشت فردی

شستن دست‌ها یکی از مهم‌ترین شیوه‌های رعایت بهداشت فردی و جلوگیری از انتقال بیماری‌های مسری است.

بهداشت فردی متشکل از روش‌ها و اصولی جهت پیشگیری از بروز انواع بیماری‌ها و پاکیزه نگه‌داشتن اعضای بدن است. ساده‌ترین امور اعم از شستشوی دست و یا استحمام کل بدن، نظافت مو و ناخن و رعایت اصول نظافت و پاکیزگی لباس و انواع پوشش‌های فردی می‌تواند سلامت یک فرد را تا حدود بسیار زیادی تأمین کند.

بهداشت فردی پایهٔ اصلی سلامت فرد و در نهایت یک جامعه را تشکیل می‌دهد. با رعایت چندین نکتهٔ ساده و روزمره در زندگی فرد، امنیت بالایی برای وی حاصل می‌شود که نتیجهٔ آن پیشگیری بهتر از درمان خواهد بود.

بهداشت غذایی

هدف بهداشت غذایی پیشگیری از آلودگی غذایی، گسترش بیماری‌ها، و جلوگیری از مسمومیت غذایی است. قوانین بهداشتی غذایی راه‌های امنی را برای آماده کردن و نگهداری مناسب مواد غذایی، و خوردن درست غذا ذکر می‌کنند.

کوششهای اجتماعی

منظور از کوششهای اجتماعی موارد زیر است:

*    آموزش بهداشت

*    بهداشت محیط

*    تشخیص بیماریها

*    پیشگیری علیه بیماریهای عفونی

*    ایجاد یک سیستم اجتماعی که هر فرد بتواند از حق طبیعی خود برخوردار باشد.

با فراهم آوردن این امکانات سلامتی مردم تامین می‌شود. البته امروزه دامنه بهداشت عمومی توسعه یافته است و تامین سلامتی سالخوردگان ، مادران ، تغذیه ، جامعه ، نوتوانی ، آلودگی هوا و آلودگی صوتی جزء وظایف بهداشت قلمداد شده است. در علوم تجربی عوامل در شرایط یکسان نتیجه یکسان بدست می‌دهند، یعنی از ترکیب دو اتم هیدروژن با یک اتم اکسیژن ، آب بدست می‌آید. اما باید توجه داشت که در مورد یک امر بهداشتی مثل واکسیناسیون ، تنها جنبه علمی قضیه کافی نیست. زیرا یک برنامه بهداشتی موفق لزوما در منطقه و فرهنگ دیگر موفق نمی‌باشد، چون جنبه‌های اجتماعی ، اقتصادی ، روانی و ... نیز موثرند. پس بهداشت هنر است.

هدف دیگر بهداشت ، طولانی کردن عمر انسان است. عوامل مختلفی بر طول عمر اثر دارند و از آن جمله رفاه اقتصادی ، آرامش فکری ، خدمات پزشکی ، تغذیه ، حقوق بشر ، آموزش ، ارتباط مردم با دوست و با همدیگر ، آزادی و روابط دولت و ملت است. باید توجه داشت باشیم که امروزه اصطلاحات متفاوتی از نظر ظاهر برای بهداشت مطرح است. مثل بهداشت جامعه ، جامعه شناسی بهداشت ، پزشکی اجتماعی ، پزشکی جامعه نگر و ... که در واقع همگی مترادف بهداشت عمومی هستند. باید گفت مفهوم تمام این عناوین یکی است، ولی طرز نگرش آنها باهم متفاوت است، چون نیازهای جوامع باهم تفاوت دارد.

بعد سومی هم مطرح است و آن این که باید آینده افراد را برای پرورش استعدادها در نظر بگیریم که مترادف با هدفهای حیاتی‌اند و منظور از هدفهای حیاتی این است که انسان چنان تکامل کند که خلیفه‌الله روی زمین باشد. زمانی این امر محقق می‌شود که فرد از نظر فیزیولوژیکی ، روانی و عاطفی و بعد فلسفی و ... در سطح عالی باشد و آن سلامتی در موازات اهداف حیات است، چرا که ما هر قدر امکانات بیشتری را بتوانیم ایجاد کنیم، برای تبدیل استعدادهای بالقوه به بالفعل در راستای سلامتی مردم قدم برداشته‌ایم.

روشهای مختلف استفاده از بهداشت عمومی

سیستم معاونت بهداشت عمومی (Public Health Asistanse)

تقریبا 55 درصد جمعیت با این سیستم اداره می‌گردید. مخصوص کشورهای جهان سوم بود که در هر زمانی حالت انتزاعی مخصوصی به خود می‌گرفتند. در این سیستم مدیریت بر اساس تمرکز بوده ، یعنی مسائل بهداشتی از بالا یعنی از مراکز به سازمانهای کوچک و شهرستانها جاری می‌شد. یعنی بودجه مدیریت از مرکز به استانها ، شهرستانها و بخشها و روستاها جریان پیدا می‌کرد. منتها این تصمیم‌گیری با خصوصیات اقتصادی و فرهنگی هماهنگ نبوده، در نتیجه ، نتیجه مثبت گرفته نمی‌شد.

از طرف دیگر ، اکثریت منابع مالی و انسانی در شهرها بکار گرفته می‌شد و روستائیان و شهرهای محروم ، از عدالت و توزیع مناسب برخوردار نبودند. و در سیستم معاونت بهداشتی عمومی حتی 30% کودکان تحت پوشش نبودند و یا مرگ و میر کودکان زیر یک سال قبل از سال 1355 ،‌ یکصد و بیست در هزار بود، ولی امروزه مرگ و میر کودکان زیر یک سال به کمتر از 28 در هزار رسیده است. یکی از عیبهای سیستم ، عدم پوشش منابع بهداشتی و اداری در روستا بود.

طرز ارائه خدمات بهداشتی

از طریق مراکز بهداشتی و درمانی و بیمارستانها

چون در کشورهای در حال توسعه ، تعداد پزشک کم بود، پزشکان در بیمارستانهای دولتی از کارایی چندان برخوردار نبودند و حتی کیفیت ارائه خدمات ناقص بوده و اکثریت مردم بخصوص روستائیان دسترسی به بیمارستانها نداشتند و خود پزشکان از رساندن خدمات به مردم بنا به عللی کوتاه می‌کردند. چون حقوق کافی دریافت نمی‌کردند و بیماران را به مطبهای خصوصی عودت می‌دادند و در مردم این باور بوجود آمده بود که بیمارستانهای دولتی خدمات کافی ارائه نمی‌دهند.

از طریق بیمه

چون فقر اقتصادی در کشورهای در حال توسعه وجود دارد، بدان جهت همه مردم قدت پرداخت حق بیمه نداشته و تنها کارگران و کارمندان با پرداخت حق بیمه از خدمات بیمه استفاده می‌کردند و آن هم در عمل با اشکال روبرو بود، زیرا بیمه کننده دولت بوده و حالت مشابه کشورهای غربی را نداشت. بیمه شوندگان نیز از خدمات بیمه ناراضی بودند، اما راه دیگری وجود نداشت.

از طریق طب خصوصی

معمولا همان پزشکانی هستند که روزها در بیمارستانهای دولتی مشغول بوده و در عصر با دریافت حق ویزیت ، خدمات را ارائه می‌دهند و آنها نیز به عللی از دادن خدمات به بیمه شوندگان به تعرفه‌های دولتی خوشنود نبوده و اخلال بوجود می‌آوردند.

سیستم بیمه پزشکی

این سیستم مخصوص کشورهای پیشرفته غربی بود که همه مردم با پرداخت حق بیمه از خدمات درمانی بهداشتی بهره‌مند می‌شوند. البته در کشورهای غربی در آمد سرانه بیشتر است (68% مردم متوسط در آمد را دارند.) و لذا قدرت پرداخت حق بیمه را دارند و چنانچه اشاره شد، رقابت میان شرکتها وجود دارد، اما در کشورهای در حال توسعه ارائه‌گر خدمات فقط دولت است و کیفیت خدمات نامطلوب می‌باشد. ولی در کشورهای غربی بیمه شوندگان با اختیار خود بیمه‌گر را از بین هزاران بیمه‌گر انتخاب می‌نمایند و در نتیجه بین بیمه‌گران رقابت وجود داشته و هر بیمه‌گر سعی دارد با دادن خدمات بهتر مشتری جذب کند.

سیستم طب ملی

این سیستم مخصوص کشورهای کمونیستی بوده که 18% کل مردم دنیا از این سیستم استفاده می‌کردند و این سیستم توسط دولت ارائه می‌شد. مردم بدون پرداخت کوچکترین وجهی از خدمات بهداشتی استفاده می‌کردند و این کشورها از نظر سلامتی وضعشان بهتر بود. اساس این سیستم بر روی کلونی‌ها یا واحدهای بهداشتی بود که خدمات بر اساس بهداشت و پیشگیری بود که در سطوح روستاها پراکنده شده بودند و خدمات ارائه می‌دادند.

یعنی تمام مناطق از حداقل امکانات بهداشتی درمانی استفاده می‌کردند و در اثر آن با وجودی که کشورهای سوسیالیستی از نظر اقتصادی و اجتماعی وضع خوبی از سایر جهات نداشتند، ولی از نظر بهداشتی حتی از کشورهای غربی هم بهتر بودند و اولین کشورهایی بودند که در آنجا به علت رعایت تنظیم خانواده نرخ رشد جمعیت به منفی گرایش کرد.

سیستم شبکه (خدمات بهداشتی اولیه و شبکه‌های بهداشتی)

به علت پیشرفت سریع و تخصصی شدن علم پزشکی ، امکان دسترسی به خدمات درمانی برای غیر ثروتمندان مشکل بود. بخصوص بدان جهت در کشورهای در حال توسعه ، با پیشرفت علم پزشکی ، در ترفیع سلامتی مردم تفاوتی بوجود نیامده بود و هنوز در کشورهای در حال توسعه مردم از سوء تغذیه ، افزایش جمعیت ، بیماریهای عفونی و عدم دسترسی به آب تصفیه شده در رنج بودند. برای همین ارکان و شرایط خاصی تعیین شد که عمده ارکان وجه اجتماعی ، سیاسی و استراتژیک دارد و برای رسیدن به اهداف زیر تاکید می‌کند:

    همکاری و هماهنگی سایر بخشها اجتناب ناپذیر است، یعنی برای سلامتی تنها وزارت بهداشت درمان نمی‌تواند سلامتی مردم را تامین کند. سایر نهادهای سیاسی و اقتصادی و اجتماعی نیز باید برای ترفیع و تامین سلامتی مردم همکاری نمایند.

    تعهد سیاسی دولتها در قبول مسئولیت مردم ضروری است.

    بهداشت و تامین سلامتی ، حق و وظیفه انفرادی و اجتماعی و حکومتی است.

    مشارکت مردم الزامی است.

    توزیع منصفانه در مورد منابع بهداشتی و مالی باید صورت گیرد.

    حداقل خدمات درمانی و بهداشتی و توانبخشی جامعیت یابد.

حداقل خدمات بهداشتی اولیه

    آموزش همگانی در زمینه بهداشت

    بهبود روش تغذیه

    تامین آب سالم و کافی و بهسازی

    ایمنی سازی علیه بیماریهای عفونی

    پیشگیری از بیماریهای شایع بومی

    درمان مناسب بیماریها و حوادث

    پیش بینی و تدارک داروهای اساسی

    ارائه خدمات بهداشتی مادر و کودک و تنظیم خانواده

علاوه بر 8 عامل فوق ، باید عوامل روانی و کنترل عفونتهای تنفسی و اسهال کنترل شود.

اهداف سازمان بهداشت جهانی

    کاهش مرگ و میر کودکان زیر یک سال به 50 در 1000

    افزایش امید به زندگی که عبارت است از امید زنده ماندن بعد از تولد

    افزایش در آمد سرانه تا پانصد دلار

    اختصاص پنج درصد از تولید ناخالص به بهداشت که در ایران 4 درصد می‌باشد.

    فراهم آوردن تغذیه که ده درصد متولدین کمتر از دو هزار و پانصد گرم وزن داشته باشند. در کشور ما این شاخص به علت وجود خانه‌های بهداشت به پنج در هزار کاهش یافته و در کشورهای پیشرفته صفر می‌باشد. (در یک کودک نرمال وزن طبیعی سه هزار و پانصد گرم ، قد پنجاه سانتیمتر و دور سر سی و پنج سانتیمتر است.)

    افزایش میزان باسوادی تا هفتاد درصد

    حداقل با یک ربع پیاده روی به آب آشامیدنی دسترسی نداشته باشند. در ایران در سال 1357 پنجاه درصد آب بهداشتی داشته و اکنون این مقدار به هشتاد و سه درصد رسیده است.

    حداقل نود درصد بر علیه شش بیماری واکسینه شده باشند. (در ایران حداقل نود درصد روستائیها علیه شش بیماری واکسینه شده‌اند.)

    مرگ و میر مادران چهل در صد هزار است.

بنابراین وظایف دیگر بهداشت عمومی تهیه آب آشامیدنی سالم در هر منطقه و واکسینه کردن مردم و کاهش مرگ و میر می‌باشد.

اصول بهداشت فردی و عمومی در ورزش

تعريف سلامت:

کوشش هاي زيادي براي تعريف سلامتي انجام گرفته است. بعضي سلامتي را به صورت حالت طبيعي جسم و روان، يعني زماني که اعضاي بدن به صورت طبيعي عمل نمايند تعريف مي کنند. بعضي ديگر سلامتي را به صورت « فعاليت خوب اعضاي بدن و نبودن بيماري» تعريف کرده اند.

تعاريف ديگر به اين صورت است : تندرستي عبارت است از يک حالت تعادل نسبي در شکل ظاهري و اعمال و ترکيبات شيميايي بدن، اين تعادل در نتيجه تطبيق موفقيت آميزي است که بدن انسان، با عواملي که در پيرامون و محيط زيست او قرار دارد،به وجود مي آورد، اگر چه عوامل گوناگوني مي توانند اين تعادل را به هم بزنند.

تعريف سازمان جهاني بهداشت از سلامت :

سلامت عبارت است از تأمين رفاه کامل جسم و روح و اجتماع و نه فقط نبودن بيماري و نقص عضو.

مهم ترين ابعاد تندرستي يا سلامتي عبارتند از :

1) بعد جسمي

2) بعد رواني

3) بعد اجتماعي

اين سه بعد در يکديگر تأثيرمي گذارند. گاه يک بعد تسلط و نفوذ بيشتري در ابعاد ديگر دارد و گاه نيز امکان دارد و بعد يا هر سه بعد نسبت به يکديگر تأثير متقابل داشته باشند.

تعريف بيماري :

بيماري حالتي است ناخوشايند، داراي نشانه ها و خصوصيات مشخص، که ممکن است همه يا يک قسمت از بدن را فرا گيرد.

طيف تندرستي و بيماري :

افراد جامعه بر حسب حالت تندرستي يا شدت بيماري در گروه هاي زير قرار خواهند گرفت:

- افرادي که از تندرستي کامل برخوردارند.

- اشخاصي که داراي بيماري غير اشکار هستند.

- افرادي که در آنها بسياري به طور خفيف وجود دارد

- عده اي که بيمار با علائم و حد متوسطي در آنها ، نمايان است.

- اشخاصي که از بيماري شديد، رنج مي برند.

- افرادي که مبتلا به بيماري کشنده هستند.

- افرادي که به عللي نظير ضعف و پيري، ناتواني و بيماري، ارتباطشان با حيات، قطع مي شود.

عده اي که از افراد جامعه هيچگونه ناراحتي يا علامت بيماري از خود نشان نمي دهند، در حالي که معاينات دقيق و يا آزمايشات مختلف معلوم مي شود که مبتلا به بيماري هستند. اين افراد دچار بيماري غيرآشکار و يا تندرستي ظاهري و ناقص هستند.

اهميت حيات و حفظ سلامت بدن از ديدگاه اسلام:

چون اسلام براي انسان ، ارزش قائل است و او را موجودي شريف مي شمارد و مي خواهد براي او امکان رسيدن به کمال نهايي و مقصد اصلي حيات را فراهم کند، لذا به سلامت و بهداشت او نيز اهميت داده و در اين مورد دستوراتي داده است. زيرا لازمه پيمودن مسير شمال و رسيدن به هدف، داشتن وقت و نيرو است و وقت و نيرو در صورتي فراهم مي شود که انسان سالم باشد و دستگاه هاي بدنش، به خوبي کار کند و از طريق تأثير متقابل بين جسم و روح اختلالات جسمي منتهي به اختلال در فکر و روان نشود. براي سالم نگهداشتن بدن، رعايت بهداشت ضرورت پيدا مي کند و به همين دليل اسلام به بهداشت اهميت داد، در دستورات وسيعي در اين زمينه به پيرامون خود داده است.

تعريف بهداشت:

بهداشت عبارت است از علم و هنر دستيابي به سلامتي، در واقع بهداشت علم نگاهداري و بالابردن سطح سلامتي است.

تعريف بهداشت فردي :

رعايت بهداشت فردي، عبارت از پيروي افراد جامعه از يک سلسله دستورات و عادت هاي بهداشتي و دوري جستن از رفتارها و عادت هاي غيربهداشتي است که مجموعاً باعث مي شود افراد جامعه، در معرض عوامل و شرايط بيماري زا قرار نگرفته و به بيماري ناشي از آنها دچار نشوند. استراحت ، نظافت، خواب، رژيم غذايي مناسب، ورزش، پوشاک و استحکام از نکات مهم اصول بهداشت فردي هستند.

از عادت ها و رفتارهاي غيربهداشتي پرخوري، استفاده بي دليل از داروها، شکستن مواد سخت مثل گردو و پسته با دندان و کشيدن سيگار را مي توان نام برد.

تعريف بهداشت عمومي :

بهداشت همگاني از نظر پروفسور ونيزلو عبارت است از «علم و فن پيشگيري از بيماري ها، افزايش طول عمر و ارتقاي سطح سلامتي و توانايي انسان از طريق کوشش هاي دسته جمعي افراد جامعه، به منظور بهسازي محيط، کنترل بيماري هاي واگيردار، آموزش بهداشت فردي، ايجاد خدمات پزشکي و پرستاري جهت تشخيص زودرس و درمان به موقع بيماري ها و ايجاد يک نظام اجتماعي که در آن هر فرد، داراي سطح زندگي مطلوبي، براي تأمين و نگهداري تندرستي خود باشد، به طوري که هر فردي از جامعه از حق طبيعي خود، يعني سلامتي و عمر طولاني، بهره مند شود.

تعريف بهداشت عمومي عبارت است از :

دانش و فن جلوگيري از بيماري، طولاني کردن عمر، بالابردن سطح سلامتي توانايي و تندرستي ، حداکثر استفاده از نيروي جسماني و فکري در راه پيشرفت اجتماع از راه فعاليت هاي متشکل جامعه براي بهسازي محيط، جلوگيري از عفونت هاي واگيردار، آموزش افراد درباره بهداشت شخصي، تشکيل خدمات طبي و پرستاري براي تشخيص فوري و اقدام براي جلوگيري از بيماري، توسعه سيستم اجتماعي که در آن هر کس از داشتن وسائل لازم زندگي که متضمن بقا و سلامت اوست برخوردار باشد و ترتيب و تنظيم اين خدمات به طوري که هر کس حق مسلم خود را در مورد سالم بودن و طول عمر تشخيص داده و بتواند تا دم مرگ فرد با ارزشي براي اجتماع باشد.

تعميم بهداشت عمومي به عنوان يک عبارت :

تعميم بهداشت عمومي و ارائه خدمات بهداشتي، با نيت ارتقاي سطح سلامت در جامعه مسلمانان و حفظ جان و سلامت انسان ها و بي نياز ساختن جامعه اسلامي از بيگانگان، از عبادات بسيار مهم و مورد عنايت خاص پروردگار به حساب مي آيد. هر گامي که در اين مسير برداشته شود، گامي در مسير عبادت و جلب رضايت خداست.

اولويت بهداشت بر درمان :

در ضرورت مقدم بودن پيشگيري نسبت به درمان ترديدي نيست، چون وقتي بيماري عارض شود، علاوه بر رنجي که به انسان تحميل مي شود، رفع آن مستلزم هزينه بسياري است. بسيار اتفاق مي افتد که درمان مؤثر واقع نمي شود و جان انسان به راحتي از بين مي رود، يا عوارضي با آثار سوء کم و بيش دائمي به جاي مي ماند. هم چنين خسارات ناشي از بستري شدن بيمار اعم از هزينه درمان و از دست رفتن وقت يک نيروي کار در جامعه، هزينه مصرف دارو و ساير هزينه ها را نيز بايد اضافه کرد.

بهداشت براي همه

بهداشت براي همه تا سال 2000:

در سال 1977، سازمان جهاني بهداشت اعلام داشت، مهم ترين هدف دولت ها بايد آن باشد که همه مردم جهان تا سال 2000 ميلادي (1379 شمسي) به سطحي از سلامت دست يابند که زندگي آنان از نظر اقتصادي ثمربخش و مفيد باشد.

لازمه مفيد و موفق بودن افراد در زندگي، داشتن نيرو و توان لازم است. نيرو و توان در صورتي فراهم مي شود که انسان سالم باشد و دستگاه هاي بدنش به خوبي کار کند و به دليل تأثير متقابل جسم و روح از نظر روحي نيز سلامت باشد. اين بيانيه بعدها به «بهداشت براي همه تا سال 2000» شهرت يافت و در واقع يک هدف اجتماعي محسوب مي شود.

محتواي مراقبت هاي اوليه بهداشتي :

مراقبت هاي اوليه به معناي مراقبت هاي اساسي، ضروري و مناسب براي افراد، خانواده ها و جامعه است که موجبات سلامت جامعه را فراهم مي کند.

چون کشورهاي مختلف جهان از نظر امکانات مادي، نيروي انساني متخصص، وضعيت بيماري ها ، تعداد جمعيت ، شرايط آب و هوايي و ... با يکديگر تفاوت دارند، در نتيجه محتواي مراقبت هاي اوليه بهداشتي از کشوري به کشور ديگر متفاوت است و هر جامعه اي موظف است تا با در نظر گرفتن شرايط اجتماعي و امکانات فني و اقتصادي خود آنها را تعيين کند. اين مراقبت ها دست کم شامل موارد زير است:

1 – آموزش همگاني جامعه در زمينه مسائل بهداشتي

2 – بهبود غذا و تغذيه صحيح

3 – تهيه آب سالم و کافي براي آشاميدن، نظافت فردي و عمومي و بهسازي اساسي محيط

4 – ايجاد و ارائه خدمات قبل از زايمان، حين زايمان و بعد از آن و ارائه خدمات مربوط به تنظيم خانواده

5 – ايمن سازي عمومي در مقابل بيماري هاي عمده عفوني

6 – پيشگيري از بيماري هاي بومي و شايع و درمان و کنترل آنها

7 – ايجاد خدمات اوليه براي تمام افراد در مقابل جراحات و حوادث

8 – پيش بيني و تدارک داروهاي اساسي

به محتواي مراقبت هاي اوليه بهداشتي، اجزاي مراقبت هاي اوليه بهداشتي نيز گفته مي شود.

اصول مراقبت هاي اوليه بهداشتي:

الف) عدالت اجتماعي: يعني خدمات بهداشتي بايد بين همه مردم بدون توجه به شرايط اقتصادي مردم، عادلانه توزيع شود و همه مردم چه غني يا تهيدست، چه شهري يا روستايي به خدمات بهداشتي دسترسي داشته باشند.

ب) مشارکت جامعه: اگر مردم در برنامه ريزي و اجراي برنامه بهداشتي شرکت فعالانه اي داشته باشند، اين برنامه ها با نيازهاي آنها هماهنگي بيشتري خواهد داشت تا اين که تصميم گيري برنامه ها توسط مؤسسه اي از بيرون و بدون مشورت و مشارکت آنان انجام شود. در صورتي که برنامه هاي بهداشتي با مشارکت مردم انجام شود، داراي مزاياي زير است:

کار با پيشرفت بهتري انجام مي شود، خدمات با هزينه کمتر عرضه مي شود، استفاده مردم از طريق ارزش قائل شدن به نظرات و پيشنهادات آنها است و مردم در برابر انجام فعاليت هاي بهداشتي احساس مسؤوليت بيشتري مي کنند.

ج) هماهنگي بين بخشي : سلامت افراد فقط با ارائه خدمات بهداشتي تأمين نمي شود بلکه سلامت مردم به آنچه مي خورند، مي نوشند، شغلي که در آن مشغولند، مسکن مناسب و بهداشتي، تفريحاتي که براي اوقات فراغت انتخاب مي کنند و ... بستگي دارد. پس بايد بين بخش هاي بهداشت و بخش هاي ديگر مانند کشاورزي، صنعت ، حمل و نقل، آموزش و پرورش و وسايل ارتباط جمعي ، همکاري وجود داشته باشد.

در واقع بخش بهداشت به تنهايي قادر نيست که سلامت مردم را تأمين کند و لازم است ساير بخش ها نيز در اين کار فعاليت داشته باشند.

توسعه بهداشت به پيشرفت هاي اقتصادي واجتماعي منجر مي شود و در همان حال از آن تأثير مي پذيرد. يعني سلامتي منجر به نيروي کار و درآمد زيادتر مي شود و درآمد بيشتر قدرت خريد و استفاده از امکانات آموزشي، غذايي، بهداشتي و ... را بالا برده و برخورداري از اين امکانات به نوبه خود سلامتي را بيشتر تأمين مي نمايد و گردش اين دوره به طور دائم ادامه مي يابد.

د) تکنولوژي مناسب : يعني استفاده از راه و روش و يا وسايلي است که از نظر علمي دقيق و صحيح بوده و مي تواند براي ارائه خدمات بهداشتي، مورد استفاده قرار گيرد.

نظام عرضه خدمات بهداشتي درماني در سطح کشور:

مناسب ترين نظام عرضه خدمات بهداشتي – درماني، که بتواند در اين موقعيت و با رعايت اولويت خدمات بهداشتي اوليه، گروه هاي آسيب پذير و مناطق محروم را مورد توجه قرار دهد، نظام عرضه خدمات بهداشتي – درماني در قالب «شبکه هاي بهداشت و درمان شهرستان» است.

نظام شبکه به نحوي طراحي شده است که ضمن دسترسي آسان تمام مردم نقاط روستايي و شهري به خدمات مورد نياز، با رعايت اولويت هاي بهداشتي درماني، پوشش جامعي از اين خدمات را فراهم نمايد.

ساختار کلي نظام شبکه بهداشت و درمان شامل قسمت هاي زير است:

الف – خانه بهداشت : خانه بهداشت محيطي ترين واحد روستايي ارائه خدمات در نظام شبکه هاي بهداشتي درماني کشور است. هر خانه بهداشت با توجه به شرايط جغرافيايي يک يا چند روستا را تحت پوشش خدمات خود دارد. کارکنان خانه بهداشت، بهورزان زن و مرد هستند که از ميان اهالي بومي روستا با تحصيلات حداقل پنجم ابتدايي و حداکثر سوم راهنمايي انتخاب شده اند و به مدت 2 سال در آموزشگاه بهورزي براي ارائه خدمات تعليم مي بينند.

بهورزان ضمن سرشماري خانوارها، در زمينه هاي بهداشت خانواده که شامل : بهداشت در دوران کودکي، مدرسه ، بارداري ، زايمان ، بعد از زايمان و تنظيم خانواده است هم چنين بهداشت عمومي، بهداشت محيط روستا مبارزه و کنترل بيماري هاي شايع و بومي، واکسيناسيون و ... براي ارتقاي سلامتي جامعه فعاليت مي کنند.

از خصوصيات مهم ارائه خدمات در خانه هاي بهداشت فعال بودن اين خدمات است. يعني مواردي که نياز به مراقبت و پيگيري دارند و در زمان خود مراجعه نمي کنند توسط بهورزان پيگيري مي شوند و به منازل آنها مراجعه شده و براي مراقبت دعوت مي شوند.

ب – مرکز بهداشت درماني روستايي: واحد مستقر در روستاست که يک خانه بهداشت در همان روستا و غالباً چند خانه بهداشت از روستاهاي ديگر را تحت پوشش خود دارد.

وظيفه اصلي مرکز بهداشتي درماني روستايي، پشتيباني از خانه هاي بهداشت و نظارت بر کار آنها و پذيرش ارجاعات و برقراري ارتباط مناسب با سطوح بالاتر است.

ج – پايگاه بهداشتي شهري : کليه خدمات بهداشتي که در روستا به عهده خانه بهداشت است در مناطق شهري به عهده پايگاه بهداشت شهري است. تفاوت وظايف پايگاه و خانه بهداشت در سه نکته زير است:

پايگاه بهداشت شهري

مي تواند علاوه بر خدمات بهداشتي مذکور در وظايف خانه بهداشت IUD بگذارد و پاپ اسمير بگيرد.

- پيگيري فعال از طريق مراجعه به منازل ندارد. پيگيري خدمات در پايگاه شهري از طريق رابطين بهداشتي .

- اجاره پرداختن به خدمات درماني را ندارد و مي تواند مراجعه کنندگان بيمار را به مراکز بهداشتي درماني يا پزشکان بخش خصوصي ارجاع کند.

د – مرکز بهداشتي درماني شهري : اين واحد بر حسب تراکم جمعيت يک يا چند پايگاه بهداشت شهري را تحت پوشش دارد. تفاوت عمده اين واحد با مراکز بهداشتي درماني روستايي در مراجعه مستقيم بيماران به اين مراکز لازم نيست حتماً از طريق ارجاع از طريق پايگاه هاي بهداشت صورت گيرد.

هـ - بيمارستان : واحد تخصصي پزشکي در سطح شهرستان است و داراي قسمت هاي زير است:

بخش هاي بستري، بخش هاي تشخيصي، داروخانه، پلي کلنيک تخصصي اورژانس و ...

و – مرکز بهداشت شهرستان : يک واحد ستادي مرکب از کارشناسان مختلف بهداشتي است که وظيفه نظارت و پشتيباني مراکز بهداشتي درماني و خانه ها و پايگاه هاي بهداشت را برعهده دارد.

ز – مديريت شبکه : وظيفه هماهنگ سازي واحدهاي مختلف بيمارستان و مرکز بهداشت شهرستان و نظارت بر فعاليت آنها را به عهده دارد، مدير شبکه شهرستان ، نماينده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي در سطح شهرستان تلقي مي شود.

بهداشت فردی و عمومی در ورزش

قطعا نقش موثر ورزش بر بهداشت وسلامت جسم وجان بر هیچکس پوشیده نیست اما بایست بر تجارب ودانسته های قبلی معیار ها وملاک ها ایمنی بیشتر جهت کنترل ونظارت بر امور ورزشی داشته  باشیم که انچه سلامت جسم وجان مردم  را در هزاره سوم میلادی را به خطر افکنده دوری از ورزش و زندگی ماشینی که حاصلش بر همگان روشن است اما ایا اساسا هر نوع ورزش ویا هر شیوه ورزش برای هر سن وسالی ویا هر نوع پوشاک ویا سالن های ورزشی برای جامعه بشری مناسب است  در حال حاضر همه نوع کفش ورزشی با انواع واقسام  رنگ ها و قالب ها ومارک های معروف تجاری به سهولت یافت میشود ایا بهداشت سلامت  پا   در این موارد به چه موضوع و عواملی  بستگی دارد البته بایست با پیشرفت رشته های تحصیلی دانشگاههای نیز با ایجاد رشته های جدید  طراحی کفش های مختلف بخصوص کفش های ورزشی در کشور مان توجه بیشتری گرددچون به اندازه جمعیت کشور نیازمند کفش هستیم و خیلی ها با این کفش نیز به پیاده روی می پردازند که ممکن است نه تنها مناسب نباشد بلکه مضر نیز باشد  

واما  بحث دیگری که بایست مطرح نمود نقش شنا در سلامت جسم وجان است آیا تمام استخرهای پوشیده وسرباز  قابلیت استفاده مناسب دارد ایا  ازنظر جلوگیری از انتقال بیماریهای مسری و واگیری و بیمارهای پوستی و نکات ایمنی در استفاده از سالن های عمومی اساسا همگی رعایت میشود و اینکه برای ورزش نمودن چه لباسی می تواند مناسب باشد و یا چه مکانهای با چه معیار هایی برای امر ورزش وتامین سلامت جسم و جان  لازم است رعایت شود  این روز ها در تمام کارخانجات صنعتی وبهداشت کار وبهداشت محیط نکات ضروری بایست رعایت گردد که قطعا برای امر ورزش نیز بهداشت وسایل و محیط ورزش بایست بازنگری وبازسازی شود 

در گذشته مردم ساعتها در باغات و روستاها تحرک وفعالیت بدنی  داشتند و این تحرک ویا پیاده روی نقش موثری در سلامت جسم وجان داشته اما با توسعه شهر ها و شهر نشینی آرام ارام خانه های بزرگ به آپارتمان های کوچک  وکوچکتر مبدل شده که دیگر در فضای کوچک و محدود جای برای امر ورزش نیست  شایان ذکر است اخیر در کشور ژاپن اتاقک های دوسه متری  که فقط برای خوابیدن طراحی شده که شخص در حالت استراحت قادر باشد با اینترنت ویا تلفن وتلویزیون و رادیو استفاده نماید خب طبیعی است که این روش ومنش جایی برای ورزش وسلامت جسم وجان نیست لذا بایست امر ورزش بصورت گروهی و در مکانهای عمومی ویا صنعتی انجام گیرد که ان نیز نیازمند پیش فاکتورهای فراوان است تا سلامت جسم وجان را تامین کند در گذشته مردم کمتر به پارک ها وبستانها اطراف خانه وکاشانه خود میرفتند واگر هم می رفتند برای بازیس بچه ها خردسال خود که از وسایل خاص انان استفاده کنند ویا برای استراحت وتفریح به پارک های محلی می رفتند اما امروز وقتی به پارک ها وبستانهامشاهده می کنیم خیل عظیم مردم  در سنین مختلف اعم از  زن ومرد در سنین مختلف مشغول پیاده تند یا اهسته بصورت فردی یا گروهی هستیم  وبرخی نیز با وسایل طراحی شده در پارک ها وبستانها به  امر ورزش پرداختند که البته بایست حتی پیاده روی در پارک وبستان ها نیازمند آموزش است که در هر سطح وساعتی ورزش مناسب بدن نیست یکی از موار دیگر که می بایست کنترل ونظارت شود این است که در سالن های ورزشی یک پزشک حضور داشته باشد چون برخی وسایل ورزشی نیازمند نظارت جدی است و هر فردی در هر رده سن وسالی نمی تواند از این وسایل ورزشی استفاده کند چون مانند تردمیل ودوچرخه های ثابت و سونا خشک ویا سایر وسایل سنگین ورزشی که می تواند سلامت افراد را بصورت جدی به خطر اندازد ویا اینکه دوچر خه های ثابت حداکثر با چه سرعتی ورزش کنند و ضربان قلب  در چه معیار مناسب است

نکاتی در مورد بهداشت در ورزش

1. سعی كنید در هوای آزاد و بدون آلودگی ورزش نمایید. درصورتی كه تمرینهای ورزشی در مكانهای سرپوشیده انجام می‌گیرد، تهویه‌ی هوای درونی این گونه سالن‌ها الزامی است.

2.هنگام ورزش از پوشاك مناسب همان رشته‌ی ورزشی استفاده نمایید. هرگز با لباسهای معمولی و روزانه‌ای خود به ورزش نپردازید.

3. در خرید كفش ورزشی توجه بیشتری نشان دهید و تلاش كنید اندازه‌ی كفش را مناسب انتخاب نمائید تا پا در آن راحت قرار گیرد.

4. در صورت امكان، جنس لباس و جوراب از نوع نخ باشد تا مانع تبادل گرما بین پوست و محیط نشود، زیرا در اثر فعالیت بدنی گرما تولید شده و بدن برای دفع آن، جریان خون پوست را افزایش داده و تعریق صورت گرفته و در نهایت دمای بدن در حد طبیعی حفظ می‌شود (اگر این مسأله مختل شود شخص دچار گرمازدگی خواهد شد).

5. پس از پایان ورزش حتماً یك پوشاك مناسب و اضافه به تن كنید زیرا در غیر این صورت احتمال كاهش دمای بدن وجود خواهد داشت.

6. در هنگام ورزش در زمین و یا سالنها، دقیقاً به موانع و خطراتی كه امكان دارد پیش بیاید توجه كنید و از برجستگی و یا فرورفتگی‌های زمین بازی اطلاع داشته باشید و كوشش كنید برای همبازیهای خود خطری ایجاد نكنید.

7. هنگام استفاده از ابزار و وسایل ورزشی هوشیار باشید و چگونگی استفاده از آن را بدانید تا از ورزش خود لذت ببرید.

8. تلاش كنید ورزش و تمرین‌ها را با توجه به فصل انجام دهید.

9. از نوشیدن آب زیاد یا آشامیدنیهای بسیار سرد در خلال ورزش بپرهیزید (جرعه جرعه آب بنوشید) پیش و پس از انجام ورزش حتماً آب بنوشید تا در اثر تعریق بدنتان دچار كم آبی نشود.

10. پس از فعالیتهای ورزشی در معرض جریان هوای سرد قرار نگیرید زیرا احتمال گرفتاری به بیماریهای گوناگون مانند بیماریهای كلیه و سرماخوردگی همواره وجود دارد.

11. پس از ورزش جهت نظافت بدن، دوش آب گرم را فراموش ننمائید و از حوله‌ی مخصوص خود استفاده كنید.

12. پس از نرمش و بازی، لباسهای ورزشی خود را شسته و در زیر نور آفتاب خشك كنید زیرا لباسهای ورزشی آغشته به عرق بدن، محیط مناسبی برای رشد قارچهای بیماریزا است كه در صورت استفاده‌ی دوباره از آنها ممكن است انسان بیمار شود.

غار حرا

کوه حراء غاری است که عبادتگاه پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم پیش از بعثت بوده است. پیامبر سالی یک ماه در آن غار به عبادت خدا می‌پرداخت و پس از پایان ماه، ابتدا به کنار کعبه می‌رفت و هفت بار یا بیشتر طواف می‌کرد، آنگاه به خانه بازمی‌گشت.
پس از سال‌ها حراء نام کوهی است در شمال شرقی مکه که حدود 5/4 کیلومتر با این شهر فاصله دارد.

در عبادت، سرانجام جبرئیل به دستور خداوند اولین آیات قرآن ( آیه‌های نخست سوره علق ) را در این غار بر او نازل کرد.
کوه حراء که به آن «جبل النور»، «جبل القرآن» و «جبل الاسلام» نیز می‌گویند از مهم‌ترین و متبرک‌ترین نقاط مکه و از آثار مذهبی و مقدس باقیمانده از عصر رسالت به شمار می‌رود و بسیاری از مسلمانان در ایام حج و عمره، به زیارت غار حرا می‌روند.