زندگی نامه شیخ بهائی

بهاءالدین محمد بن‏ حسین عاملی معروف به شیخ بهائی (۹۲۵ - ۱۰۰۰ خورشیدی) دانشمند نامدار قرن دهم و یازدهم هجری است که در دانش‌های فلسفه، منطق، هیئت و ریاضیات تبحر داشت، مجموعه تألیفاتی که از او بر جای مانده در حدود ۸۸ کتاب و رساله‌است. او در عرصه‏های گوناگون علمی، سیاسی و هنری شهرت جهانی دارد.

 زندگی

وی در بعلبک متولد شد. دوران کودکی را در جبل عامل در ناحیه شام و سوریه در روستایی به نام «جبع» یا «جباع» زیست، او از نژاد «حارث بن عبدالله اعور همدانی» بوده‌است (از شخصیت‌های برجسته آغاز اسلام، متوفی به سال ۶۴ خورشیدی). محمد ده ساله بود که پدرش عزالدین حسین عاملی از بزرگان علمای شام به سوی ایران رهسپار گردید و چون به قزوین رسیدند و آن شهر را مرکز دانشمندان شیعه یافتند، در آن سکنی گزیدند و بهاءالدین به شاگردی پدر و دیگر دانشمندان آن عصر مشغول شد. وی در سال ۱۰۰۰ خورشیدی در اصفهان درگذشت و بنابر وصیت خودش جنازه او را به مشهد بردند و در جوار مقبرهٔ علی پسر موسی (رضا) جنب موزه آستان قدس دفن کردند.

 تاریخ تولد و مرگ شیخ بهایی

تاریخ تولد و مرگ شیخ بهایی بر روی سنگ قبر و کاشیکاری‌های دیوار اتاق مقبره اندکی متفاوت است:

 تاریخ تولد:

کتیبه کاشیکاری دیوار: ۲۶ ذیحجه ۹۵۳ هجری قمری (برابر با پنجشنبه ۸ اسفند ۹۲۵ خورشیدی، و ۲۷ فوریه ۱۵۴۷)

کتیبه سنگ قبر: غروب پنجشنبه محرم‌الحرام ۹۵۳ هجری قمری (برابر با فروردین ۹۲۵ خورشیدی، و مارس ۱۵۴۶)

 تاریخ مرگ:

کتیبه کاشیکاری دیوار: ۱۲ شوال ۱۰۳۰هجری قمری (برابر با ۸ شهریور ۱۰۰۰ خورشیدی، و ۳۰ اوت ۱۶۲۱)

کتیبه سنگ قبر:‌ شوال ۱۰۳۱ هجری قمری (برابر با مرداد یا شهریور ۱۰۰۱، و اوت ۱۶۲۲)

کتیبه دیوار در سال ۱۳۲۴ خورشیدی در زمان استانداری علی منصور ساخته شده‌است و حاوی تاریخ روز، ماه و سال میباشد، در حالی که کتیبه سنگ قبر فقط حاوی تاریخ ماه و سال است. به نظر میرسد که در هنگام بازسازی اتاق تحقیقاتی درباره تاریخ تولد و مرگ انجام شده باشد و به این خاطر تاریخ روز به کتیبه کاشیکاری اضافه گشته است. در این صورت به نظر میرسد که تاریخ‌های کتیبه دیوار موثق‌تر باشند.

 زندگی علمی

استادان

نام برخی از اساتید شیخ بهایی از این قرار است

1.فقه و اصول، تفسیر، حدیث و ادبیات عرب را نزد پدرش شیخ عزالدین حسین عاملی.

2.منطق و کلام و معانی و بیان و ادبیات عرب را نزد عبدالله بن شهاب‏الدین حسین یزدی، معروف به ملاعبدالله یزدی

3.ریاضی، کلام و فلسفه را از مولانا افضل قاینی مدرس سرکار فیض کاشانی فرا گرفت.

4.طب را از حکیم عماد الدین محمود، طبیب ویژه شاه طهماسب و مشهورترین پزشک ایران در آن دوره آموخت.

5.صحیح بخاری را نزد ابی الطیف مقدسی فرا گرفت

6.همچنین نقل است نزد ملا محمد باقر یزدی مؤلف کتاب مطالع الانوار که از ریاضی‌دانان عصر خود بوده نیز درس خوانده‌است.

تعداد کثیری از دانشوران نامی قرن یازدهم نزد وی تحصیل کرده‌اند. یکی از محققان معاصر ۳۳ تن از شاگردان او را نام برده‌است که در این‏جا به مشهورترین آن‏ها اشاره می‏کنیم:

1.ملا محمد محسن بن ‏مرتضی بن محمود فیض کاشانی، متوفی ۱۰۹۱ ق.

2.سیدمیرزا رفیع‏الدین محمدبن حیدر حسینی طباطبایی نائینی، متوفی ۱۰۹۹ ق.

3.ملامحمدتقی بن مقصود علی مجلسی، معروف به مجلسی اول، متوفی ۱۰۷۰ ق.

4.صدرالدین محمدبن‏ابراهیم شیرازی، معروف به ملاصدرا، حکیم مشهور قرن یازدهم، متوفی ۱۰۵۰ ق.

5.ملامحمدباقربن‏محمد مؤمن خراسانی سبزواری، معروف به محقق سبزواری، شیخ‏الاسلام اصفهان، متوفی ۱۰۹۰ ق.

 آثار و تالیفات

دستخط منسوب به شیخ بهائی. مورخ ۱۰۰۸ق. در کتاب تحریراکر در موضوع ریاضیبهاءالدین عاملی در علومی که در آن زمان مرسوم بود، بویژه در اخبار و احادیث، تفسیر، اصول فقه و ریاضیات دارای تالیفات بسیار است. تالیفات شیخ بر اساس پژوهش یکی از محققان  بالغ بر ۹۵ کتاب و رساله‌است. برخی از نویسندگان نیز آثار او را ۱۲۰ عنوان ذکر کرده‏اند. در این‏جا برخی از آثار علمی شیخ را بررسی می‌کنیم .

جامع عباسی 

شاخص‏ترین اثر شیخ است درفقه و به زبان فارسی که این خود ابتکاری نو در نگارش متون فقهی به شمار می‌رفت تا آن‏جا که برخی از صاحب نظران از آن به عنوان اولین دوره فقه فارسی غیر استدلالی که به صورت رساله عملیه نوشته شده است‏یاد می‏کنند، این کتاب از یک مقدمه و بیست ‏باب (از طهارت تا دیات) تشکیل شده‌است.

 الزبدة فی الاصول 

مهم‏ترین اثر شیخ است در اصول. تاریخ نگارش آن یعنی سال ۱۰۱۸ ق و به قولی در سال ۱۰۰۵ ق، حکایت از اهمیت آن دارد، زیرا اوایل قرن یازدهم، عصر سیطره اخباریان در حوزه فقه و اصول شیعی بوده‌است .

 اربعین 

تالیف اربعین از سوی محدثان و عالمان شیعی بر اساس حدیث معروفی است که از پیامبر صلی الله علیه و آله نقل شده‌است  شیخ بهایی نیز به پیروی از این سنت معمول، به تالیف اربعین حدیث پرداخت، با این امتیاز که شرح کافی و جامع در باره احادیث‏یاد شده دارد و در مجموع، از بهترین و معروف‏ترین اربعین‏ها می‏باشد. این اثر بعد از مثنوی سوانح حجاز، تنها اثری است که شیخ در آن به مباحث ‏سیاسی پرداخته‌است، مؤلف در شرح حدیث پانزدهم (که در باره حرمت اعانت ظالمان و گرایش قلبی به آن‏ها وارد شده‌است) به تفصیل دیدگاه‏های خود را مطرح کرده‌است. شیخ در باره این موضوع به طور صریح و شفاف سخن گفته‌است، از این رو می‏توان دیدگاه و عقیده باطنی او در مورد رفتار با حاکم جور، و نیز علل و عوامل همکاری علما با شاهان صفوی را به دست آورد، همچنین وی در این اثر به بحث از امر به معروف و نهی از منکر، شرایط و مراحل آن پرداخته‌است.

 مثنوی سوانح الحجاز(نان و حلوا)

این کتاب آمیخته‏ای از مواعظ، طنز، حکایت، تمثیل و لطایف عرفانی و معارف برین بشری است.با زبانی روان و دلنشین. نان و حلوا ترسیمی است از ریاکاری، تلبیس و غرور به مال و منال و عنوان و منصب دنیایی. بهایی در یکی از بخش‏های این مثنوی به دوری از سلاطین که خود آن را از نزدیک تجربه کرده بود اشاره می‏کند، چرا که قرب شاهان غارت دل و دین را در پی دارد در مجموع، مثنوی نان و حلوا از جمله آثار شیخ بهایی است که در تبیین دیدگاه و اندیشه سیاسی او می‏توان بدان استناد کرد.

زندگی نامه علامه محمد تقی جعفری

استاد علامه محمد تقي جعفري قدس سره به سال 1304 خورشيدي در شهر تبريز متولد شد و پس از تحصيلات عاليه علوم اسلامي در شهر تبريز، تهران، قم و نجف اشرف در محضر آيات عظام، ميرزا فتاح شهيدي، شيخ محمدرضا تنكابني، شيخ كاظم شيرازي، سيد عبدالهادي شيرازي، سيد ابوالقاسم خويي و سيد محسن حكيم كسب فيض نمود.

تا حال حاضر بيش از هشتاد اثر از آثار استاد به طبع رسيده است و چاپ بعضي از آنان همچون شرح مثنوي در 15 جلد مكرر را تجديد گرديده است. ضمناً تحت نظارت ايشان و طي 12 سال كاملترين كشف الابيات مثنوي مولوي در 4 جلد رحلي تحت عنوان «از دريا به دريا» منتشر شده است.

از آثار برجسته ايشان شرح و تفسير بر نهج البلاغه مي باشد كه 27 جلد آن به زبان فارسي چاپ و منتشر شده است. ديگر اثر نفيس استاد جعفري، در زمينه بررسي و مقايسه افكار مولانا با فلسفه ها و جهان بيني هاي شرق و غرب مي باشد كه تحت عنوان مولوي و جهان بيني ها چاپ شده است.

در زمينه حقوق بشر و مقايسه آن با حقوق بشر در اسلام، كتاب مفصل و مشروحي به قلم ايشان منتشر شده كه نظريات جديد آن در كنفرانس اسلامي طرح ومورد استفاده قرار گرفته است. كتاب مزبور به زبان انگليسي نيز ترجمه و چاپ شده است و به زبان ژاپني توسط يكي از اساتيد دانشگاه ناكويا در دست ترجمه است.

بيش از 60 كتاب و مقاله ديگر استاد علامه جعفري هنوز منتشر نشده و در آينده به طبع خواهند رسيد. كه به اين ترتيب مجموعه آثار منتشر نشده ايشان متجاوز از 150 عنوان مي گردد. كتاب هاي ايشان در زمينه هاي: فقه، علوم سياسي، روان شناسي، علوم تربيتي، معارف اسلامي، نظريه زيبايي و هنر در اسلام مباحث فلسفي و كلامي، مشحون از آرا و نظريات ابتكاري و بديع است.

تاكنون ده ها نويسنده، استاد و محقق و متفكر از سراسر جهان با ايشان مذاكرات علمي  داشته اند كه بيش از 50 فقره از اين مذاكرات در 2 جلد كتاب تحت عنوان «تكاپوي انديشه ها» منتشر شده است.

لازم به ذكر است كه مكاتبات علمي علامه جعفري با برتراند راسل فيلسوف شهير انگليسي كه طي آنها، استاد جعفري به برخي از نظريات راسل انتقاد وارد ساخته، در بعضي از كتاب هاي ايشان مثل: نقد و بررسي افكار راسل، توضيح و بررسي مصاحبه راسل ـ وايت مكرر به چاپ رسيده است. همچنين كتابي تحت عنوان «بررسي و نقد سرگذشت انديشه ها» حاوي تحليل و نقد نظريات آلفرد نورث وايتهد پدر منطق رياضي كه يكي از بزرگترين فلاسفه اروپا مي باشد، چاپ و منتشر شده است.

ضمناً كتاب هايي به قلم ايشان در نقد و تحليل فلسفه پوزيتيويستي و نئوپوزيتيويستي معاصر غرب چاپ و منتشر شده است. كه از آن جمله مي توان به شرح و نقد نظريات كانت، هگل، دكارت و ديويد هيوم اشاره نمود.

استاد فقيد علامه محمد تقي جعفري (ره) بر اثر بيماري در تاريخ 25/8/1377 به رحمت ايزدي پيوست. روحش شاد و يادش گرامي باد

فهرست آثار علامه محمدتقي جعفري (قدس سره)

در فقه:

1ـ رسائل فقهي كه شامل مطالب زير است:

ـ طهارت اهل كتاب

ـ ذبايح اهل كتاب

 ـ عدم انحصار زكات در موارد نه گانه

 ـ قاعده لاضرر و لاضرار

ـ حليت و حرمت گوشت انواع حيوانات

ـ حقوق حيوانات در فقه اسلامي

ـ كيفر سرقت در اسلام

ـ مقايسه حقوق بشر در اسلام و غرب

ـ بحثي درباره امر به معروف و نهي از منكر

ـ حرمت سقط جنين

ـ مسئوليت مدني ناشي از جرم كودكان بزهكار در فقه و حقوق اسلامي

2ـ حقوق جهاني بشر از ديدگاه اسلام و غرب (فارسي و انگليسي)

3ـ الرضاع

در فلسفه:

1ـ جبر و اختيار

2ـ مجموعه مقالات كه شامل موضوعات زير است:

ـ برهان كمالي دكارت بر وجود خداوند

ـ برهان كمالي (وجويي) در اثبات خدا

ـ هدف زندگي

ـ مقدمه اي بر مفهوم فلسفه مالكيت

ـ حركت و تحول

ـ حركت و تحول از ديدگاه قرآن

ـ طبيعت و ماوراي طبيعت

ـ علم در خدمت انسان

ـ رابطه علم و حقيقت

ـ علم و عرفان از ديدگاه ابن سينا

ـ علم از ديدگاه اسلام

ـ اميد و انتظار

3ـ ارتباط انسان و جهان

4ـ ايده آل زندگي و زندگي ايده آل

5ـ نقد نظريات ديويد هيوم در چهار موضوع فلسفي

ـ مفاهيم و انديشه هاي مجرد

ـ خويشتن

 ـ عليت

ـ استي و بايستي

7ـ بررسي و نقد برگزيده افكار راسل

8ـ زيبايي وهنر از ديدگاه اسلام

9ـ حكمت اصول سياسي اسلام (فلسفه سياسي اسلام) اين كتاب ترجمه و تفسير فرمان مبارك حضرت امير المؤمنين (ع) به مالك اشتر است.

10ـ بررسي و نقد كتاب (سرگذشت انديشه ها) كه مهمترين كتاب آلفرد نورث وايتهد در فلسفه مغرب زمين است.

11ـ پيام خرد،‌ اين كتاب حاوي تعدادي از سخنراني هاي بين المللي مي باشد كه به عنوان نمونه مي توان به سخنان ايشان تحت عنوان (تقسيم بندي فلسفه ها) در يونان در دانشگاه آتن اشاره نمود.

پس از اين سخنراني و بيان اين تقسيم بندي جديد در فلسفه، آقاي پروفسور «موچوبولوس» استاد بزرگ فلسفه در دانشگاه آتن درباره استاد علامه جعفري اين مطالب را بيان كرد: همان گونه كه در معرفي استاد گفتم: ايشان بسيار عميق به مسائل مي نگرند. امروز شما آقايان و خانم ها با سخنراني علامه جعفري مي توانيد اين موضوع را تأئيد كنيد كه استاد علامه جعفري تقسيم بندي جديدي را كه براي علم و فلسفه و انواع آن مطرح كرده اند بسيار جالب است و با توجه به افكار ايشان مي توان خطوط اصلي فلسفه و وظايف آينده فيلسوف را تعيين كرد.

12ـ فلسفه دين

13ـ تحقيقي در فلسفه علم

14ـ فلسفه و هدف زندگي

15ـ فلسفه و نقد سكولاريزم

16ـ مقدمه اي بر فلسفه

17ـ مولوي و جهان بيني ها

18ـ تعاون الدين و العلم

19ـ الامر بين الامرين

20ـ نهايت الادراك الواقعي بين الفلسفه القديمه و الحديثه

21ـ آفرينش و انسان

22ـ موسيقي از ديدگاه فلسفي و رواني

در عرفان:

1ـ عرفان اسلامي

2ـ آيا شريعت طريقت و حقيقت با يكديگر متفاوتند؟

3ـ نيايش امام حسين (ع) در صحراي عرفان (به زبان فارسي و عربي)

4ـ تفسير و نقد و تحليل مثنوي (15 جلد)

5ـ حضرت علي (ع) و عرفان

6ـ علل و عوامل جذابيت سخنان مولوي

تحقیق کامل درباره اسلام

اسلام ديني يکتاپرستانه و از جمله دين‌هاي ابراهيمي جهان است. پيروان اين دين را مسلمان مي‌گويند. آنها بر اين باورند که خدا مستقيماً بر بسياري از پيامبران وحي فرستاده و محمد آخرين آنها است. اين دين هم اکنون از نظر تعداد معتقدان در مکان سوم و پس از اديان بودايسم و مسيحي جاي دارد.

ريشهٔ واژه

اسلام در زبان عربي از سه حرف (س-ل-م) که به معناي «تسليم صلح‌آميز؛ تسليم شدن؛ اطاعت؛ صلح» است مشتق گرديده است. اين واژه را مي‌توان با واژهٔ همريشه‌اش در زبان عبري مقايسه کرد. شالوم که از ريشهٔש-ל-ם (شين-لامد-مم) در زبان عبري مشتق گرديده داراي معادل‌هاي ديگري در بسياري از زبان‌هاي سامي بوده و به معناي کمال، تکميل و تندرستي مي‌باشد.

از ديگر مشتقات سه حرف (س-ل-م) مي‌توان موارد زير را نام برد:

·         سلام به معناي «صلح» که همچنين به عنوان درود هم مي‌باشد.

·         السلام (آرامش) يکي از ۹۹ نام خدا در قرآن.

·         مسلم، کسي که از اسلام تبعيت مي‌کند؛ کسي خود را به خداوند تسليم مي‌کند.

·         البته کلمه اسلام به معني سالم بودن و مسلمان به معناي کسي که سالم زندگي مي‌کند هم مطرح مي‌شود

باورها

اسلام براي هر فردي با شهادتين آغاز مي‌شود. شهادتين به زبان آوردن دو جملهٔ «لا اله الا الله» و «محمد رسول الا الله» است که به ترتيب به معناي هيچ خدايي جز الله وجود ندارد و محمد پيامبر الله است مي‌باشد. فردي که تصميم به ايمان آوردن به اسلام را دارد بايد اين دو جمله را بر زبان آورده و آنها را باور کند. بديهي است که شخص مورد نظر لزوما بايد معناي اين دو جمله را بداند و آنها را درک کند، سپس ايمان بياورد.

مسلمانان بر اين باورند که خدا پيام خود را به صورت وحي بر جان محمد و پيامبران ديگر از قبيل آدم، نوح، ابراهيم، موسي و عيسي فرو فرستاد. اغلب مسلمانان بر اين باورند که محمد آخرين پيامبر خدا و مکمل همهٔ آنها است. در نتيجه سخنان او و کتابش تا روز قيامت براي بشريت وجود دارند. مسلمانان معتقدند که بخش‌هايي از کتاب‌هاي تورات و انجيل فراموش شده‌اند، اشتباه تفسير يا نوشته شده‌اند يا توسط دنباله‌روان آنها تحريف گشته‌اند در نتيجه پيام اصلي آنها از بين رفته است. آنها با باور به اين مسئله، معتقدند که قرآن به عنوان آخرين کتاب وحي شده به انسان‌ها براي تصحيح آن کتاب‌ها نازل شده است.

باور مسلمانان بر آن است که دين خدا در اصل از آدم تا خاتم يکي بوده و اين اصول در قرآن جمع شده‌اند. متون اسلامي اين طور بيان مي‌کنند که يهوديت و مسيحيت مشتقاتي از تعاليم ابراهيم بوده و در نتيجه جزو دين‌هاي ابراهيمي به شمار مي‌آيند. قرآن، از يهوديان و مسيحيان (و گاهي اوقات ديگر معتقدان) به صورت «اهل کتاب» ياد مي‌کند.

اصول دين

توحيد، معاد، نبوت از اصولي است که بين همهٔ مسلمانان مشترک است. بعضي از فرقه‌هاي اسلام به خصوص شيعيان به جز اين سه اصل، دو اصل عدل و امامت را نيز به آن سه افزوده‌اند و جزء اصول مي‌‌دانند. البته به اين دو اصل اصول مذهب گفته مي‌‌شود.

نام خدا

الله نام خاص خداي يکتا در قرآن و متون عربي-اسلامي است. با اين حال فارسي‌زبانان معمولا از لفظ خدا استفاده مي‌کنند. کلمه الله پيش از ظهور اسلام نيز در عربستان وجود داشته است و نام بت بزرگ قوم قريش در بتخانهٔ کعبه بود.

نام‌گذاري پيروان

پيروان اسلام را در فارسي مسلمان مي‌خوانند و در متون عربي «مسلم». به اضافه اينکه در تعاليم اسلامي بنا بر سخنان خداوند در قرآن کتاب مقدس مسلمانان، ادياني که تمام پيامبران الهي آن را ترويج کرده‌اند يک دين است و همه آن ها تحت عنوان اسلام خوانده مي‌‌شوند؛ پس پيروان ديگر پيامبران الهي تا زماني که آيين آن ها توسط پيامبر بعدي نسخ نشده بود، مسلمان محسوب مي‌‌شوند.

مذهب‌ها و انشعابات

مسلمانان به دو مذهب عمده شيعه و سني تقسيم مي‌شوند. بعضي باورها مانند صوفي‌گري و وهابيت از گروه‌هاي خُرد اسلام هستند. بهايي‌گري يکي از انشعابات اسلام در ايران است که پيروان آن معتقدات خود را دين جديدي مي‌‌دانند و کتابهايي به نام بيان عربي و بيان فارسي دارند.

قوانين

اسلام مانند تمام دين‌ها داراي قوانيني است که مسلمانان موظف به پذيرش آنها مي‌‌باشند.

پاره‌اي از قوانين اسلام مابين بيشتر اديان و ايدئولوژي‌ها (اعم از اينکه خود را الهي بنامند يا زميني) مشترک است. از جمله اين قوانين مي‌توان به احترام به والدين، ياري به يتيمان، اشاره نمود.

برخي قوانين اسلام داراي ويژگيها، شروط، محدوديتها و تعاريف خاص خود هستند و انجام آنها مستلزم رعايت آن شروط و ويژگي‌ها است. مانند ازدواج کردن، پرهيز از ظلم و ستم به خود و غير، زنده کردن حقوق ديگران، دست گيري مستمندان عدم انتحار و... اشاره کرد

برخي ديگر از قوانين اسلام، خاص اسلام هستند همچون قصاص، سنگسار، اعدام مرتد، جهاد. اين قوانين همراه با قوانين گروه دوم همواره توسط عده‌اي که خود را طرفدار حقوق بشر ميدانند مورد انتقاد شديد واقع شده است. قوانين اسلامي معمولا تنها مربوط به کشورهاي اسلامي مي‌شوند و قانونگذاران و متفکران ساير کشورها به اين نتيجه نرسيده‌اند که اين قوانين به رفع مشکلات جامعه بشري کمکي مي‌کنند.

کتاب مقدس

·         قرآن، کتاب مقدس مسلمان، به زبان عربي نوشته شده است. سوره‌هاي قرآن به دو بخش مکي، يعني سوره‌هايي که در مکه نازل شده‌اند و سوره‌هاي مدني تقسيم مي‌شود. مسلمانان روي بي خطا بودن کتاب قرآن تاکيد دارند اما منتقدان زيادي از پذيرفتن اين مسئله سر باز زده اند، آثاري در رد قرآن نوشته‌اند و به‌تناسب مسلمين نيز پاسخ‌هايي داده اند.

آمارهايي دربارهٔ قرآن

·         قرآن به بخش‌هايي نامساوي به نام سوره تقسيم شده است. تعداد سوره‌هاي قرآن بنابر مشهور ۱۱۴ است. اما رقم‌هاي ديگر هم گفته شده است، مثلا عده‌اي سوره‌هاي ضحي و انشراح را يک سوره خوانده‌اند.

·         قرآن به ۳۰ بخش تقريبا مساوي به نام جزء تقسيم شده است. هر جزء از دو بخش به نام حزب تشکيل شده است و احزاب به نصف و ربع حزب تقسيم مي‌شوند. (برخي نيز هر جزء را به چهار حزب تقسيم مي‌کنند.)

·         تعداد کل آيات قرآن ۶۲۳۶ است. البته در اين رقم هم اختلاف هست. مثلا در اين محاسبه، «بسم الله الرحمن الرحيم» فقط در سورهٔ فاتحه (اولين سورهٔ قرآن) شمرده شده است.(البته بجر سوره فاتحه؛ «بسم الله الرحمن الرحيم» که در ابتداي همه سوره‌هاي قرآن-جز سوره توبه که «بسم الله الرحمن الرحيم» ندارد- قرار دارد جزء آيه اول آن ها محسوب مي‌‌شوند.)

·         بسته به روش شمارش و تعريف کلمه و نيز نحوهٔ رسم‌الخط، اعداد مختلفي براي تعداد کلمات و حروف قرآن گفته شده. مشهورترين آن‌ها ۷۷۷۰۱ کلمه و ۳۲۳۶۷۱ حرف است.

·         همهٔ مسلمانان -اعم از شيعه و سني- از يک قرآن واحد تبعيت مي‌‌کنند.

وجود منجي آخرزمان ( امام زمان - مهدي يا هدايت كننده نهايي)

·         مسلمانان شيعه معتقدند؛ خداوند كه همۀ فرمانهايش از روي علم و حكمت مي‌‌باشد و جهان با اين عظمت را بي هدف نيافريده است هيچگاه بندگانش را بي راهنما و حجت رها نمي‌كند و در هر زمان حجتي مانند پيامبران از طرف خدا بر روي زمين وجود داشته است ؛ بنا بر اين هماكنون نيز حجتي ازطرف خدا براي بندگانش وجود دارد و همانطور كه در مورد نوح و يا پيامبران ديگر كه در عهد عتيق بيان مي‌‌شود عمر چند هزار ساله داشته‌اند ؛ بعيد نيست كه آخرين حجتش عمري بيش از 1000 سال داشته باشد ؛ و به خواست خدا از ديدهء دشمنان پنهان است و هنگاميكه خداوند قادر متعال دستور ظهور را صادر كنند اين حجت خدا به همراه عيسي؛ موسي؛ ديگر پيامبران؛ اصحاب كهف و ديگر مؤمنان عليه ظلم و ستم قيام نموده و عدل الهي و دين كامل اسلام را برپا خواهند كرد.

اسلام و پایان سكولاریسم

جون فول م
ترجمه: ملا محمد ملازاده
هنگام سخن از عوامل ارثی و دینی در دانش جامعه شناسی انسانیجدید، این پرسش به اذهان خطور می كند: آیا ما به سوی جنگ و نزاع در حركت هستیم یامصالحه و آشتی؟
با اینكه اندیشمندانی چون »مایكل فرانز« عقیده دارند كه عنصردین در دنیای امروز یك مشكل به شمار می آید، من معتقدم دین می تواند راهی به سوی »تصالح« و »وفاق« تلقی شود. چنانكه می تواند وسیله ی »جنگ و نزاع« نیز باشد.
* پایان عمر نظریه ی سكولاریسم
از این رو من دیدگاه خویش پیرامون دین را، بهاعتبار یك راهكار و راه حل بودن آن مطرح می كنم نه بمثابه ی عایق و مشكل سر راهبودنش. چون به سر آمدن دوران سكولاریسم و پایان عمرش ایمان و اطمینان دارم. چارچوبنظری دیدگاه مرا سخنان »روونی ستارك« یكی از بارزترین دانشمندان و نظریه پردازانجامعه شناسی دین تشكیل می دهد كه می گوید: »در طول نزدیك به سه قرن گذشته روش جامعهشناسان و روشنفكران مشهور مغرب زمین بر این اندیشه استوار بوده كه دین رو به افول وزوال است و این اعتقاد سیادت داشته كه »مدرنیسم« به مثابه ی یك محرك - حتما - باعثحذف دین از عرصه زندگی می شود«.
»ستارك« در ادامه ی طرح خود می گوید: »برازندهاست كه به صراحت اعلام كنیم، كه دوران ایمان و اعتقاد دانش جامعه شناسی به حقانیت وعلمی بودن نظریه ی سكولاریسم به سر رسیده، و باید اعتراف كنیم كه سكولاریته كردن یكتئوری مقبول و مورد محبت واقع شده بیش نیست و محصول افكار و دیدگاه هایی است كه پساز سپری شدن نزدیك به سه قرن تلاش و فعالیت در راستای تقویت و تثبیت بنیان و پایههای آن هم اكنون می بینیم كه در رساندن پیغام و انجام ماموریتش ناكام مانده، وشایسته است همچون سایر نظریات شكست خورده در گورستان آراء انقراضی دفن گردد«.
به گمان من، ما شاهد و نظاره گر دنیایی هستیم كه در آن، این اندیشه كه مدعی استسرانجام مدرنیسم دین را از صحنه بیرون می كند در حال شكست خوردن واز اعتبار ساقطشدن است و دوران حكمرانی مطلق سكولاریسم دارد به پایان می رسد و سپری می شود.
با توجه به نقش (تفرعن و كدخدا)یی كه ایالات متحده ی آمریكا در جهان كنونی ایفامی كند لازم است بپذیریم كه اندیشه ی پایان عمر سكولاریسم یكی از ابعاد عملیاتمدرنیته و نوگرایی است نه یك ایدئولوژی رقیب و بدیل.
ما چه به عنوان معتقد ومومن، یا چون آمریكایی، یا پروتستان معتقد به ایجاد تغییر یا كاتولیك اصلاح طلب، یاچون پسر یك واعظ مسیحی با برنامه (Methodist) كه در مدرسه ی الجیزویت تدریس می كرد - در همه ی این حالات، نیازمند اعتراف به جایگاه و نقش دین در زندگی و حیات عمومیهستیم.
خلاصه، سه عنصر چارچوب نظریه ی مرا تشكیل می دهند كه ابتدا به صورت مجملبه آنها اشاره می كنم، بعد نتایج و مضامین آنها را در ارتباط با چگونگی رابطه ایامریكا با جهان اسلام بسط و توضیح می دهم.
1- تجربه ی جوامع متكثر در جهان، طینیم قرن گذشته - نشان می دهد كه مدرنیسم، به معنای دور انداختن دین و پایان نقش آن - به مثابه ی یك نیروی فعال و اساسی - از حیات عمومی نیست و این امر در ذات خودبدین معنی است كه سكولاریته كردن جامعه لزوما یك ركن اصلی عملیات مدرن كردن ونوگرایی به شمار نمی آید.
* جایگاه دین در دنیای مدرن:
2- پر واضح است كهسیاست »جدایی كلیسا از دولت« و »جدایی دین از سیاست« از نگاه دین شناختی بی طرف بهشمار نمی آید، به دیگر تعبیر: دعوت به سكولاریسم در حد ذات خویش یك موضع ایدئولوژیكو دینی اتخاد كرده است. بنابراین این دعوت یك وصف موضوعی و حركت علمی بی طرف و جدااز اعتبار یا عدم اعتبار ارزش ها به شمار نمی آید بلكه به مثابه ی یك ایدئولوژی عملمی كند و به »مدرنیسم« و بی دینی فرا می خواند.
3- آنچه ذكرش رفت - از منظردانش سیاسی - بدین معنی است كه سكولار شدن یك جزء طبیعی و جدا نشدنی از عملیات درحركت نوگرایی و مدرنیسم به شمار نمی آید، بلكه می شود - چنانكه من معتقد هستم - چنان به سكولاریسم نگریست كه همواره به عنوان یكی از دیدگاه ها (ایدئولوژی ها)یمختلف رقابت كننده - پیرامون آنچه كه باید جامعه ی كنونی بر اساس راهكارهای آناداره شود - مطرح بوده است. و این سخن به این معنی است كه ما اعتراف می كنیم، شاهدپایان یافتن مرحله ای از تاریخ هستیم كه در آن سكولاریسم به مثابه ی یكی از شروطتكامل یافتن و مدرن بودن جامعه به شمار می آمد. پس ما شاهد آخر عمر، و در نهایت مرگقریب الوقوع سكولاریسم هستیم.
این وضعیت به خودی خود نوید دهنده ی رشد فزاینده یپدیده ای است كه بعضی اوقات از آن به احیای دین (یا ادیان) - با پایان یافتن قرنبیستم و آغاز قرن بیست و یكم - تعبیر می شود.
آنچه مورد نظر ماست و می خواهیمروی آن تاكید بورزیم این است كه اندیشه ی سكولاریته كردن جامعه و زیبا پنداشتن آنخیال و رویایی - در میدان رقابت میان ایده ها و افكار - بیش نبوده و نمی تواند بهعنوان توصیف سوسیولوژی علمی، آنچه حقیقت و واقعیت نامیده می شود تلقی شود.
* آیا سكولاریسم با مدرنیسم مساوی است؟
رسانه ها و وسایل تاثیرگذار تبلیغاتی درطول دو قرن گذشته، همواره روی این نكته تاكید ورزیده اند كه حركت اصلاح طلبی درجهان اسلام، باید روی ایجاد امت، دولت و دولت های ملی مدرن تاكید ورزد، و جریاناصلاح طلبی از بدو پیدایش، روی اندیشه عدم دخالت دین در امر معیشت و زندگی دنیاییتاكید ورزیده است و منادیان اصلاحات و مدرنیته را به اوصافی چون »سكولار« توصیف مینماید.
مهمترین عناصر برنامه ی اصلاح طلبی و مدرن سازی در دو قرن نوزده و بیستروی ترویج اندیشه ی انفصال از گذشته و خداحافظی با موروثات متمركز بود زیرا همه یارزشها و موروثات گذشتگان امور تقلیدی تلقی می گردید و معرفی می شد. تحقیقات جامعهشناسی انجام شده در دو دهه ی پنجاه و شصت قرن بیستم - در ارتباط با مدرنیسم ونوگرایی - حقانیت این ادعا را با اثبات می رساند.
یكی از اساسی ترین تحقیقاتانجام شده پیرامون مدرنیسم - كه نقش اساسی در معرفت و فهم عملیات مربوطه ایفا كرده - كتابی است كه در دهه ی پنجاه تحت عنوان »فروپاشی جامعه ی تقلیدی« نوشته »دانیاللیونر« منتشر گردید. این كتاب نظریه ی شفاف و واضحی در ارتباط با قضایایی كه احتمالمی رود در حوزه ی مدرنیسم قرار گیرند، ارائه داده است.
لیونر در مباحث خویش ازكسانی سخن به میان آورده كه آنها را »انتقالیون« نام نهاده است. و درست با همین شكلو ساختار كسانی وجود داشتند كه در نقطه مقابل آنها قرار گرفته و »تقلیدی« نامیده میشدند، از جمله ی معتقدات این عده (تقلیدی ها) این بود كه دین یك امر بسیار مهم،اساسی و جدی است اما مدرنیست های مقابل آنها اعتقاد داشتند، دین هیچ نقشی در حوزه یعمومی زندگی ندارد و یك امر شخصی محض است كه به زندگی شخصی فرد مربوط می شود.
لیونر در توصیف ملورنیست های تركیه می گوید: »مدرنیست ها یك نهضت عقلی در بینشو آگاهی به وجود می آوردند، یعنی تقویت قدرت و توانمندی های فرد در شناخت و تحملدیگران، و ارتباط موثر تعامل با آنها، اینان در حین سكولار بودن با نشاط و فعالند،از نظر آنها خدمتگزاری دست و پنجه نرم كردن با مشكلات، باعث ایجاد تغییر (در جامعه) و تولید سیاست ها می شود نه به نماز ایستادن و دعا خواندن.
این تصویری بود ازواقع حال یك فرد مدرن، اما با رسیدنمان به مراحل پایانی زمان ایمان به سكولار شدنبه مثابه ی عامل اصلی مدرن تلقی گردیدن، می بینیم كه اغلب مدرنیست ها در جوامعبیشتر مدرن اعتقاد دارند - به ویژه در اوایل قرن بیست و یكم - كه ضرورتا سیاست نمیتواند به عنوان بدیلی برای نماز (عبادت) مطرح باشد.
* تجربه ی تركیه و سایرتجربه ها
در تركیه ی كنونی، و بعد از گذشت نیم قرن از تحقیقات لیونر تعداد كثیریاز دانشمندان و روشنفكران و مردان كاری (به تمام معنی مدرن) هنوز به این اعتقادنرسیده اند كه میان نماز و سیاست حتما یكی را انتخاب كنند. بلكه واقعیتی بر زندگیآنها حكمفرما است كه در آن نماز و سیاست در كنار هم قرار گرفته و تواما در یك فردنمود و وجود عینی یافته اند. نظریه پردازان سكولار تقلیدی مغرب زمین چشم طمع بهپیشتازان مدرنیته در جهان اسلامی دوخته بودند و پیش بینی تئوریسین های امریكا برایآینده ی جهان اسلام بر مدل قهرمان و الگوسازی از مدرنیست های سكولار استوار بود كهمصطفی كمال در تركیه نمونه ی بارز و محسوس آن است. او پایه های مدرنیسم را در تركیهتقویت بخشید. تركیه ی كنونی از همپیمانان ما به شمار می آید زیرا یكی از اعضایپیمان ناتو است و یكی از همپیمانان غرب در جریان جنگ سرد به شمار می رفت. نگرش غرببه دست آوردهای حركت مصطفی كمال - به اعتبار اینكه اساس تركیه ی معاصر به شمار میآیند - از اینجا ناشی می شود.
پس مهم است این نكته را در رابطه با نقش دین درشئون دولت و عملیات قیام و پیدایش جوامع جدید درك كنیم، كه مصطفی كمال ایجاد یكنظام پیشرفته سیاسی را تنها در صورت جدایی دین از سیاست و جدا نمودنش از عرصه یزندگی عمومی، امكان پذیر می دانست. رضا شاه نیز در دهه های 20 و 30 و محمدرضای پسرشدر دهه های 50 و 60 - در ایران- عین این سیاست را در پیش گرفتند و دنبال كردند.
اشكال دیگری نیز در جهان اسلام وجوددارد كه سكولار شدن را ركن اصلی و ضروریمدرنیته تلقی می كنند. از این توضیح روشن است كه حركت مدرنیسم در دو بعد اجتماعی وكار سیاسی چنین است و كشف اندام و دور انداختن حجاب نشان و نماد اصلی مدرنیسماجتماعی به شمار می آید چنانكه این مطلب در حركت های اصلاحی و تعریف نظری آنهابارها تكرار شده است.
طلایه دار این حركت از سوی زنان الگو - در این زمینه - بوجود آمد. »هدی شعراوی« و »نبویه موسی« دو تن از زنان مصری - در یك حركت نمادین - بعد از بازگشت از كنگره ی بین المللی زنان (سال 1923 ) بعد از پیاده شدن از قطار درمیدان رمسیس قاهره اقدام به دور انداختن حجاب و كشف اندام نمودند.
* محال بودنجدایی دین از حیات عمومی
آنچه لازم است هم اكنون بدان اعتراف شود اینكه: اندیشهای كه تحقق یافتن مدرنیسم را در جدایی دین از زندگی عمومی جستجو می كرد عملا شكستخورده و تجربه اشخاص و كشورهای فراوان در انحای مختلف جهان - به ویژه جهان اسلام - شاهد زنده این ادعاست.
وقتی از منظر رویكرد سیاست های امریكا به جهان اسلام نظرمی افكنیم نباید این نكته را از نظر دور بداریم كه نظریه ای تحت عنوان »پایان عمرسكولاریسم« قویا مطرح، و در حد ذات خویش بس مهم به نظر می رسد. چون ما (امریكائیها) نیازمند بحث و جستجو از همپیمانان مناسب و شایسته هستیم و در شرایطی كه اهمیتنظریه ی »گفتگوی تمدن ها« بر كسی پوشیده نیست، لازم است راجع به اشخاص و افكار طرفگفت و گو و همكار آینده مان اطلاع و آگاهی كافی داشته باشیم.
چنانكه »جانلینچوفسكی« - كه تاكید می ورزد، آزادی باید بر پایه های اخلاقی بنا نهاده شود - بهاهمیت این مطلب پی برده است. بنده نیز می خواهم روی این نكته تاكید بورزم كه آزادیهای این جهان مقتضی پایه های اخلاقی هستند.
لذا وقتی در جستجوی تقویت پایه هایاخلاقی آزادی در امریكا هستیم، ضرورتا برای رسیدن به این مطلب در جستجوی همپیمانانیاز طیف شبه ملحدان و مادی گراها نیستیم و اگر در ایالات متحده ی امریكا چنین عمل میكنیم، چرا در تعامل باجهان اسلام یك جور دیگر عمل می كنیم!؟ چرا به جای اینكه بامسلمانان حافظ ارزش های اخلاقی متكی بر ایمان دینی و معتقد به جایگاه و ارزش دین دردنیای سیاست و زندگی عمومی، وارد مذاكره شویم، در امثال سلمان رشدی یك همپیمان بزرگو مسلمان معتدل می جوییم؟
در چارچوب این سیاست (وارد گفتگو شدن با مسلمانانمعتقد و حافظ ارزش های اخلاقی) - به عنوان مثال بعید - آیت الله خمینی برایهمپیمانی بهتر است تا سلمان رشدی. اما در هر صورت انتخاب و گزینش ما روی اشخاصی چونآیت الله خمینی و سلمان رشدی نیست. در جهان اسلام انسان هایی وجود دارند كه خواهانتاسیس جوامع بر اساس ارزش های اخلاقی هستند كه ما می توانیم با آنها وارد مذاكرهشویم. چنانكه غیر ما (اشاره به اروپا) اینكار را كرده اند.
* به سوی یك جامعه یاخلاقی
دوست دارم در اینجا به گروهی از روشنفكران موسوم به »الحلقه« اشاره كنمكه تاریخ نویس آمریكایی »آنتونی سولیوان« و نویسنده این مقال از اعضای این به شمارمی آییم. ظهور این مجموعه نمایانگر تلاشی است محدود، به قصد ارائه و تقدیم راهكاریبرای به هم رسیدن فعال، بر اساس آگاهی مشترك و ایمان به یك جامعه ی اخلاقی. اینمجموعه علاوه بر اعضای اصلی تعدادی از روشنفكران غربی و گروهی از روشنفكران مسلمان - جون فهمی هویدی (مصری) و راشد الغنوشی (تونسی) - را شامل می شود.
و فهرستی ازمردان رهبر امثال »انور ابراهیم« مالزیایی وجوددارند كه میان التزام و تعهد دینی وایفای نقش رهبری سیاسی توافق و آشتی برقرار كرده اند. هر چند این مرد هم اكنون بهخاطر نزاع های سیاسی درون حكومتی در زندان به سر می برد. اما او و امثال او مقالمثال عملی و نماد عینی نقد نظریه ی سكولاریسم كلاسیك هستند.
در شرایطی كه پایانعمر و مرگ سكولاریسم یك امر مسلم تلقی می شود، و در زمانی كه سكولاریسم به عنوان یكایدئولوژی عرض اندام می نماید و با دیگر ایدئولوژی ها وارد عرصه ی رقابت شده و عرصهرا بر آنها تنگ نموده است و تعریفی ویژه از جامعه و نهادهای اجتماعی ارائه می دهد. برای ما ممكن - بلكه بر ما واجب - است در پی انتخاب و گزینش همپیمانانی موثر و قویباشیم و چون به سوی جهان اسلام روی می آوریم مجبور نیستیم تنها با سكولارهایغیرمسلمان (لاادری) وارد معامله شویم و آنها را به عنوان شریك برگزینیم.
بلكهافرادی وجود دارند - و عده ای از آنان ظهور و نمود بیشتری یافته اند - كه در حینایمان به اهمیت نقش دین در حیات عمومی، در حركت به سوی مدرنیسم و پذیرش آثار آنزبانزد و مشهوراند.
اختلاف و تضارب آرا میان نظریات، در جهان معاصر یك امر مسلماست،‌ اما جنگ و نزاع میان آراء، یك ضرورت تلقی نمی شود. و نزاعی كه »ساموئلهانتینگتون« مطرح می كند به ویژه جنگ میان تمدن اسلامی و تمدن غرب - آن هم درچارچوب یك جنگ جهانی میان مسلمانان و غیرمسلمانان - یك ضرورت اجتناب ناپذیر تلقینمی شود.
بلكه نبرد مهم آینده میان دو گروه در خواهد گرفت، گروه مدعی عدم دخالتدین در فرایندهای اجتماعی، و گروه مومن به ضرورت ایجاد و شكل گیری آزادی ها و جوامعبر اساس پایه های محكم دینی. و در آینده از كسانی كه به ضرورت وجود پایه های محكماخلاقی و دینی برای شكل گیری آزادی ها ایمان دارند همپیمانان طبیعی فراوانی در جهاناسلام خواهیم یافت.
منبع: الثقافه و الفكر / اسلام آن لاین

تحقیق کامل درباره عيد قربان

يکی از اعياد بزرگ اسلامی است که در روز دهم ذيحجه هر سال برگزار می شود. در اين روز که حاجيان پس از وقوف در عرفات و مشعر به منی می روند و رمی جمره می کنند. يکی ديگر از واجبات حج که قربانی کردن ( شتر يا گاو و يا گوسفند) است را انجام می دهند و اين روز را جشن می گيرند، گاو و شتر و گوسفند قربانی می کنند و به دوستان و مستحقان می دهند و نماز مخصوص عيد خوانده می شود. مراسم اين عيد در شيراز به طرز بسيار با شکوهی برگزار می گردد. اين عيد را عيد قربان می نامند و معتقدند که اين روز همان روزی است که حضرت ابراهيم خواست پسرش اسحق را (که او را سماعيل می نامند ) برای خداوند قربانی کند. از چند روز قبل از فرارسيدن اين عيد، هر خانواده ای سعی می کند گوسفندی خوب خريداری کند تا آن را قربانی نمايد و به همين دليل هم آن را گوسفند قربانی می نامند .آنها از اين گوسفند خيلی خوب نگاهداری و مراقبت به عمل می آورند گوسفند مزبور بايد کاملاً سالم باشد و هيچ نوع لک يا خالی نداشته باشد تا نموداری از پاکی و پاکدامنی اسحق باشد. روز عيد که فرارسيد قربانی را که با نوارهايي از پارچه هايي رنگارنگ و مهره های الوان و چيزهای ديگر تزيين می کنند و صورت و دست و پا و ساير قسمت های بدنش را با حنا رنگ می کنند. همسايه ها متقابلاً به ديدن يکديگر می روند و با ادای جمله عيد شما مبارک به هم تهنيت و تبريک می گويند.

وقتی گوسفندان قربانی ذبح شد، بدن آن را قطعه قطعه می کنند و به دوستان و اقوام و افراد فقير می دهند. بعضی ها هيچ  چيز از آن را برای خود نگاه نمی دارند، اما همه مسلمانان خود را موظف می دانند که مقداری از گوشت حيوان قربانی شده را به افراد فقير بدهند تا  بتوانند غذای خوبی با آن درست کنند. در اين روز ايرانی ها غزليات و اشعاری را که به مناسب اين عيد سروده شده اند و از حفظ دارند، مرتباً در کوچه و خيابان می خوانند و سراسر اين روز در شيراز به جشن و شادمانی می گذرد

نماز عيد و قربان در زمان حضور امام عليه السلام واجب است و بايدبه ماعت‏خوانده شود، و در زمان ما كه امام عليه السلام غايب است مستحب مى‏باشد. و احتياط واجب آن است كه آن را به جماعت نخوانند، ولى به قصد رجاء مانع ندارد. و چنانچه ولى فقيه يا ماذون از طرف او اقامه جماعت نمايد،اشكال ندارد.

وقت نماز عيد قربان از اول آفتاب روز عيد است تا ظهر.

مستحب است نماز عيد قربان را بعد از بلند شدن آفتاب بخوانند و در عيد فطر مستحب است بعد از بلند شدن آفتاب افطار كنند و زكات فطره را هم بدهند بعد از نماز عيد را بخوانند.

نماز عيد و قربان دو ركعت است كه در ركعت اول بعد از خواندن حمد و سوره بايد پنج تكبير بگويد، و بعد از هر تكبير يك قنوت بخواند و بعداز قنوت پنجم تكبيرى بگويد و به ركوع رود و دو سجده بجا آورد و برخيزد، و در ركعت دوم چهار مرتبه تكبير بگويد و بعد از هر تكبير قنوت بخواند و تكبير پنجم را بگويد و به ركوع رود و بعد از ركوع دو سجده كند و تشهد بخواند و نماز را سلام دهد

در قنوت نماز عيد قربان هر دعا و ذكرى بخوانند كافى است ولى بهتر است‏اين دعا را به قصد اميد ثواب بخوانند: "اللهم اهل الكبرياء و العظمة و اهل الجود و الجبروت و اهل العفو و الرحمة و اهل التقوى و المغفرة اسالك بحق هذا اليوم الذى جعلته للمسلمين عيدا و لمحمد صلى الله عليه و آله ذخرا و شرفا و كرامة و مزيدا ان تصلى على محمد و آل محمد و ان تدخلنى فى كل خير ادخلت فيه محمدا و آل محمد و ان تخرجنى من كل سوء اخرجت منه محمدا و آل محمد صلواتك عليه و عليهم اللهم انى اسالك خير ما سالك به عبادك الصالحون و اعوذ بك مما استعاذ منه عبادك المخلصون".

مستحب است در نماز عيد و قربان قرائت را بلند بخوانند.

نماز عيد سوره مخصوصى ندارد، ولى بهتر است كه در ركعت اول آن سوره"شمس" سوره و در ركعت دوم سوره "كاشيه" سوره را بخوانند، يا در ركعت اول سوره "سبح اسم" سوره و در ركعت دوم سوره "شمس" را بخوانند.

مستحب است در روز عيد قربان از گوشت قربانى بعد از نماز قدرى بخورد.

 مستحب است پيش از نماز عيد غسل كند، و دعاهايى كه پيش از نماز و بعد از آن در كتابهاى دعا ذكر شده به اميد ثواب بخواند.

مستحب است در نماز عيد بر زمين سجده كنند و در حال گفتن تكبيرها دستها را بلند كنند و نماز را بلند بخوانند.

مستحب است انسان در عيد قربان بعد از ده نماز كه اول آنها نماز ظهر روز عيد و آخر آنها نماز صبح روز دوازدهم است تكبيرهايى را كه در مساله پيش گفته شد بگويد و بعد از آن بگويد: "الله اكبر على ما رزقنا من بهيمة الانعام و الحمد لله على ما ابلانا" ولى اگر عيد قربان را در منى باشد مستحب است بعداز پانزده نماز كه اول آنها نماز ظهر روز عيد و آخر آنها نماز صبح روز سيزدهم ذى‏حجه است، اين تكبيرها را بگويد.

كراهت دارد نماز عيد را زير سقف بخواند.

اگر شك كند در تكبيرهاى نماز و قنوتهاى آن، اگر از محل آن تجاوز نكرده است بنابر اقل بگذارد، و اگر بعد معلوم شود كه گفته بوده اشكال ندارد.

اگر قرائت‏يا تكبيرات يا قنوتها را فراموش كند و بجا نياورد، نمازش صحيح است.

اگر ركوع يا دو سجده يا تكبيرة الاحرام را فراموش كند، نمازش باطل مى‏شود.

اگر در نماز عيد يك سجده يا تشهد را فراموش كند احتياط مستحب آن است كه بعد از نماز آن را رجاءا بجا آورد، و اگر كارى كند كه براى آن،سجده سهو در نمازهاى يوميه لازم است، احتياط مستحب آن است كه بعد از نماز رجاءا دو سجده سهو براى آن نماز بنمايد.