یک عدسی واگرا را در فاصله های مختلف از یک جسم بگیرید. با توجّه به
ویژگی های تصویری که در عدسی واگرا می بینید، عبارت زیر را کامل کنید.
تصویر همهٔ اجسام در عدسی واگرا ……… از جسم و نسبت به جسم ……… است.

پاسخ :

کوچک تر از جسم و نسبت به جسم مستقیم

شکل زیر دو عدسی همگرا و واگرا را نشان می دهد که یک دسته پرتو موازی نور به آنها تابیده
شده است. با توجه به شیوهٔ شکست نور، دلیل نام گذاری همگرا و واگرا بودن این عدسی ها را
توضیح دهید.

پاسخ :

در عدسی همگرا نور به سمت ضخامت بیشتر شیشه هدایت می شود.

در عدسی واگرا نور به سمت خارج هدابت می شود.

فعالیت در عدسی واگرا تصویر گوچکتر ومستقیم ومجازی دیده می شود.

در پاشندگی نور سفید توسط منشور، کدام یک از رنگ های نور، بیشتر و کدام یک کمتر شکسته
شده است؟

پاسخ :

بیشترین شکست مربوط به نور بنفش وکمترین شکست مر بوط به نور قرمز است.

نور قرمز انحراف کمتری داشته و کمتر شکسته شده است ولی نور بنفش بیشترین انحراف و شکست را داشته است

مطلب مرتبط:

چگالی نوری یک ماده، میل اتم های آن ماده برای نگهداری انرژی موج نور به صورت نوسان الکترون اتم های آن ماده است؛ قبل از گسیل مجدد که به صورت یک اغتشاش مغناطیسی جدید است. موج نور با سرعت ۳ × ۱۰ ۸ m/s در خلأ حرکت می کند. هنگام گذر از یک ماده، سرعت موج نور کمتر از c است. مقدار ضریب شکست n)) برای یک محیط خاص، در واقع چگالی نوری آن محیط را تعیین می کند. موادی که ضریب شکست بالاتری دارند

انرژی نورانی جذب شده را قبل از گسیل مجدد به فضای خالی بین اتمی، مدت زمان بیشتری نگه می دارند. هر چه بسامد موج نور با بسامد تشدید الکترون های ماده، هم خوانی بیشتری داشته باشد، چگالی نوری بیشتر و در نتیجه ضریب شکست بزرگتر خواهد بود. سرعت نور در این مواد، بیشتر کاهش خواهد یافت.

نور بنفش، سرعتش کمتر است به دلیل این که فرآیند جذب و گسیل بیشتر طول می کشد در نتیجه نور بنفش بیشتر از نور قرمز می شکند. اگر نور سفید به اولین مرز منشور مثلثی برسد، اندکی به رنگ های طیف تشکیل دهنده اش تجزیه می شود. اما پس از رسیدن به مرز دوم جداسازی بیشتر شده و پاشندگی نور سفید به وضوح قابل مشاهده است.

زاویه انحراف

میزان شکست کلی حاصل از عبور از یک منشور به زاویه انحراف معروف است که با دلتا نمایش می دهند. زاویه انحراف، زاویه بین پرتو فرودی است که به وجه اول منشور برخورد می کند و پرتو شکسته شده که از وجه دوم منشور خارج می شود. زاویه انحراف برای طیف های مختلف نور سفید متفاوت است، زیرا مقدار خمیدگی برای طیف های مختلف نور سفید که دارای طول موج های متفاوت می باشند، فرق می کند. زاویه ی انحراف برای طول موج های مختلف، متفاوت است.

الف( جاهای خالی را با توجّه به شکل 5 و پدیدهٔ شکست نور پرکنید.
باریکهٔ نور هنگام ورود از هوا به منشور، طوری شکسته می شود که به خط عمود ……… شود.
همچنین هنگام خروج باریکهٔ نور از منشور به هوا، طوری شکسته می شود، که از خط عمود
……… شود.

پاسخ :

نقطه چین اول  :  نزدیک می شود 

نقطه چین دوم  :دور می شود

درون کاسه یا لیوان کدری که روی میز قرار دارد، سکه ای بیندازید. یکی از
افراد گروه مطابق شکل الف آنقدر از میز دور شود تا بتواند سکه را درست از لبهٔ کاسه ببیند.
سپس از دوست خود بخواهید تا کمی عقب تر برود، به طوری که سکهٔ درون کاسه را نبیند
)شکل الف(. اکنون به آرامی درون کاسه آب بریزید )شکل ب( تا دوستتان دوباره سکه را ببیند.
علت دیده شدن سکه را در گروه خود به بحث بگذارید و نتیجه را به کلاس گزارش کنید.

پاسخ :

در حالت اول،  یک  محیط هوا وجود دارد وشکستی نداریم ولی در حالت دوم نور هنگام خارج شدن از اب ووارد شدن به هوا می شکند واز خط عمود دور می شود دراثر شکست نور سکه دیده می شود.