جدول زیر بعضی تفاوت های دو گروه گیاهان نهان دانه) تک لپه ای ها و دولپه ای ها( را نشان می دهد.
در جای خالی کلمه مناسب قرار دهید.

پاسخ :

ستون اول پایین: تک لپه ای – دومی: تک قسمتی- سومی: در 2 یا چند حلقه – چهارمی: رگ برگ موازی – پنجم: مضربی از 3 یا 6
گلبرگ
ستون دوم پایین: دو لپه ای دومی: دو قسمتی – سومی: در 8 دایره )حلقه( – چهارمی: رگ برگ منشعب – پنجم: مضربی از 2 یا 5
گلبرگ

دریک فعالیت گروهی، گزارشی دربارهٔ موارد زیر تهیه کنید و به صورت تصویری در کلاس ارائه
دهید.
الف ( مقایسهٔ مخروط نر و ماده در گیاه کاج
ب( مقایسهٔ کاج و سرو

پاسخ :

مقایسه مخروط نر و ماده در گیاه کاج

مخروط: مخروط ها اجتماعي از برگ هاي تغيير شكل يافته اي هستند كه پولك ناميده مي شوند. در مخروط داران گامتوفيت نر و ماده بر روي دو نوع مخروط متفاوت به نام مخروط نر و مخروط ماده تشكيل مي شوند. در بسياري از بازدانگان مخروط هاي نر و ماده روي يك گياه ساخته مي شوند. اما بعضي از بازدانگان مخرو طهاي نر و ماده ي خود را روي گياهان مجزايي تشكيل م يدهند.

مخروط نر كاج

مخروط هاي نر كاج، زرد رنگ و باريك بوده و اغلب حالت خوشه اي دارد. مخروط نر مجموع هاي از پولك ها (فلس ها) است كه در زير هر پولك دو كيسه گرده وجود دارد. كيسه هاي گرده محل توليد دانه گرده هستند.

مخروط ماده كاج:

مخروط هاي ماده كاج بزر گتر هستند. ابتدا سبز رنگ هستند سپس قهوه اي رنگ م يشوند. هر مخروط ماده مجموع هاي از پولك هاست كه در سطح بالايي هر كدام دو تخمك توليد م يشود كه منشأ توليد سلول جنسي ماده (تخمزا) هستند.

مخروط نر کاج: در فصل بهار تعداد زیادی گردۀ زرد رنگ می دهد که با جریان هوا جابجا می شود – تعاداد آن در جنگل های کاج آنقدر
زیاد است که به آن باران گوگردی می گویند )شبیه گوگرد است(
مخروط ماده کاج: درون بخش های مخروطی شکل قرار دارد – مخروط های ماده کاج بزرگتر از نر هستند. ابتدا سبز و سپس قهوه ای
رنگ می شوند.
نکته: مخروط همان برگ تغییر شکل یافته اند.
ب: هر دو درخت همیشه سبز هستند – هر دو مخروط نر و ماده دارند – هر دو جزء بازدانگان هستند – گل ندارند اما دانه تولید می کنند
– برگ های آنها با هم متفاوت است – کاج برگ سوزنی ولی سرو برگ فلسی دارد- میوه کاج مخروطی ولی میوه سرو گرد است– در سرو
مخروط نر کوچکتر است.

مشاهدٴه آوندهای چوبی
وسایل و مواد لازم: تیغ، شیشه ساعت، قطره چکان، تیغه و تیغک، میکروسکوپ نوری، مایع
سفید کننده، آب مقطر، رنگِ آبی متیل، ساقه جوان و نازک یا دمبرگ گیاه انگور یا هر گیاه دیگر.
1 با تیغ، برش هایی طولی و بسیار نازک از ساقه یا دمبرگ تهیه کنید.برای انجام دادن این کار از
معلمتان کمک بگیرید. در استفاده از تیغ نکات ایمنی را رعایت کنید.
2 برش ها را درون شیشه ساعت قراردهید و چند قطره مایع سفید کننده به آنها اضافه کنید. بعد
از بی رنگ شدن برش ها، آنها را با آب مقطر شست و شو دهید تا مایع سفید کننده خارج شود.
3 چند قطره رنگ آبی متیل روی برش ها بریزید و صبر کنید تا آبی شوند. سپس آنها را با آب مقطر
شست و شو دهید.
4 یک برش را روی تیغه بگذارید و روی آن را با تیغک بپوشانید.نمونه را با میکروسکوپ مشاهده
کنید.آیا آوندهای چوبی را تشخیص می دهید؟

پاسخ :

با ایجاد برش های طولی و عرضی، تزئینات چوبی در آوند چوبی را در دیوارۀ طولی گیاه مشاهده می کنند. آوندهای حلقوی و مارپیچی دربخش های جوانتر مانند دم برگ دیده می شوند – دم برگ مو )برگ انگور( گیاه مناسبی برای این کار است.

آزمایشی برای نشان دادنِ حرکت آب در طول ساقه طراحی کنید.

پاسخ :

می توان در یک ظرف آب رنگی بریزد و سپس ساقۀ کرفس را در آن قرار داده و بُرش طولی بزند تا حرکت آب را مشاهد
کند.

استفادهٔ مشترک از وسایل تیز و برنده مانند تیغ، از راه های انتقال ویروس ایدز است. با مراجعه به
منابع معتبر، گزارشی دربارهٔ راه های دیگر انتقال ویروس ایدز، تهیه کنید و در کلاس ارائه دهید.

پاسخ :

هر گاه خون فردی آلوده به ویروس باشد در صورتی که به خون فرد دیگری وارد شود میتواند بیماری را انتقال دهد .

این حالت ممکن است در زمان انتقال خون اتفاق بیفتد .

اما توجه به این نکته ضروری است که در حال حاضر در تمام کشورهای دنیا ، خصوصا" ایران تمام خونهای اهدائی از نظر احتمال آلودگی به ویروس HIV ارزیابی میشوند و در صورت آلوده بودن استفاده نمیشوند پس این خطر به حداقل ممکن میرسد .

اما به هر روش دیگری اگر خون آلوده به ویروس وارد خون فرد سالم شود میتواند آلودگی را منتقل کندکه این حالت در زندگی روزمره و معمولی با رعایت اصول بهداشتی بندرت اتفاق می افتد .

مثلا" اگر فردی که آلوده به ویروس HIV است با یک سرنگ ،تزریقی انجام دهد و با همان سرنگ و سوزن که آغشته به خون آن فرد است بلافاصله فرد دیگری تزریق کند به گونه ای که خونی که در سرسوزن یا سرنگ است وارد خون فرد دوم شود ویروس HIV میتواند منتقل گردد .

و به همین ترتیب هر جسم برنده و نوک تیزی که آغشته به خون آلوده به ویروس HIV هستند در صورتی که موجب ایجاد خراش یا بریدگی در بدن فرد سالم شود میتوانند سبب انتقال بیماری شوند لذا اعمالی مانند خالکوبی ، حجامت ، سوراخ کردن گوش ،‌ختنه ، اعمال جراحی و خدمات دندانپزشکی اگر با وسائل غیر استریل وآلوده بخون انجام شود از راههای انتقال بیماری میتواند باشد .

بخاطر داشته باشید ویروس HIV در خارج از بدن با مواد ضدعفونی کننده وحرارت سریعا“ از بین میرود . پس این اعمال اگر با وسائل استریل و تمیز انجام شود خطری ندارد . از آنجا که اغلب معتادین تزریقی رعایت اصول بهداشتی را نمیکنند و از یک سرنگ و سوزن تعداد زیادی بصورت مشترک استفاده میکنند لذا خطر انتقال ویروس در این گروه بسیار زیاد است و یکی از شایعترین راههای انتقال در بعضی کشورها از جمله کشور ما اعتیاد تزریقی است .

2 –تماس جنسی :

یکی دیگر از مایعات بدن که حاوی تعداد زیادی گلبول سفید است ترشحات جنسی است پس ترشحات جنسی در فردی که ویروس HIV وارد بدنش شده است آلوده به این ویروس هستند و در صورتی که این ترشحات وارد مخاط تناسلی فرد سالم گردد میتواند باعث انتقال ویروس شوند توجه کنید این خطر برای همه افراد وجود دارد مثلا“ اگر مردی اعتیاد تزریقی داشته باشد و از آن طریق آلوده به ویروس HIV شده باشد ، همسر وی نیز هنگام تماس جنسی میتواند به این ویروس آلوده شود .خطر انتقال از مرد به زن دوونیم برابر است.لازم به ذکر است وجود عفونتهای دیگر دستگاه تناسلی خطر این انتقال را افزایش میدهند . در هر حال راه انتقال جنسی در بسیاری از کشورهای دنیا از شایعترین راههای انتقال است .

3 –مادر به کودک :

بیشترین احتمال انتقال از مادر آلوده به کودک در اواخر زمان بارداری و خصوصا“ هنگام زایمان و هنگام شیردهی اتفاق می افتد.

راههای عدم انتقال:

• ویروس ایدز از طریق تماسهای عادی مثل کارکردن با یکدیگر ، هم صحبت شدن ، همسفر بودن ، دست دادن ، بوسیدن ، روابط اجتماعی مثل سوار شدن در اتوبوس و تاکسی سرایت نمیکند .
• ویروس ایدز از طریق استفاده از حمام عمومی ، استخرو توالت قابل انتقال نمیباشد .
• ویروس ایدز از طریق لباس ، پوشاک ، پتو و رختخواب قابل انتقال نمیباشد .
• عطسه ، سرفه و نیش حشرات نمیتواند باعث انتقال آلودگی به شخص سالم شود .

ویروس ایدز را از ترشحات جنسی مردانه و زنانه ، بزاق ، ادرار و اشک جدا کرده اند ولی سرایت بیماری فقط از طریق خون ، ترشحات جنسی و شیر مادر میسر است .