کدام نژاد در ضریب هوشی برتر است؟ مساله برتری نژادی در هوش، با توجه به تجربیات تاریخی (آپارتاید در آفریقای جنوبی و فجایع هیتلر)، می‌تواند با بیراهه رفتن به مباحث سیاسی، اجتماعی و قانونی، تبدیل به کاربردهای نابه‌جا و غیراخلاقی شود...

بسیاری به خصوص در محافل علمی تصور می‌کنند با توجه به افت و فرودها و خاطرات تلخی که در حافظه تاریخی بشریت در مورد تبعیض‌نژادی به خصوص در قرن بیستم وجود دارد، داستان برتری قوی یا نژادی، داستان تمام شده‌ای است، ولی با نگاهی دقیق‌تر می‌توان زغال‌های گداخته زیر خاکستر عقاید برتری نژادی را در نقاط مختلف دنیا هنوز مشاهده کرد. محافل علمی در مقابل آنچه هواداران برتری نژادی در مورد علت موفقیت‌های اجتماعی، شغلی یا علمی گروه‌های مختلف قومی یا ملی در مقاطعی از زمان مطرح می‌کنند، مطالعات جامعه‌شناسی و یا حتی تاریخی را برای ریشه‌یابی موضوع، ارجح بر آزمون‌های میدانی بهره هوشی می‌دانند

.

 بر اساس یک پژوهش مناقشه‌آمیز که در سال ۱۹۶۹ در ایالات متحده آمریکا توسط پژوهشگران انجام شد، عامل «وراثت» به‌عنوان عامل تعیین‌کننده حدود ۸۰ درصد از میزان هوش افراد معرفی شد. ادعای جنجال‌برانگیز فوق که معتقد است بخش اعظم هوش، منشأ زیستی و ژنتیکی دارد، ایده تحقیقات گسترده‌ای را در کشورها و فرهنگ‌های مختلف با هدف مقایسه میزان هوش در نژادهای مختلف پایه‌ریزی کرد.

 این در حالی بود که بسیاری از پژوهش‌های گذشته، عوامل تعیین‌کننده هوش را شامل وراثت، محیط و تعامل این دو عنوان کرده بودند. به این ترتیب خیلی زود مساله تفاوت هوش میان نژادها (مثل نژادهای سیاه و سفید) در محوریت پژوهش‌ها قرار گرفت. نتایج اعلام شده، حیرت‌آور بودند: «بالاتر بودن ۱۰ تا ۱۵ واحد نمره در ضریب هوشی سفیدپوستان در مقایسه با سیاه‌پوستان!» این یافته با شدت گرفتن بیشتر موج تبعیض‌نژادی، موجب وضع قوانین جدید مهاجرت و سوگیری‌هایی در اختصاص منابع و برنامه‌ریزی‌های آموزشی برای گروه‌هایی خاص در فرهنگ‌های مختلف شد، اما مطالعات فرا‌تحلیل در زمینه‌ تحقیقات میدانی هوشی، شواهد دیگری را روشن کردند.

 ● شواهد چه هستند؟

 نخست‌ آنکه در بسیاری از پژوهش‌هایی که به برتری نژادی در هوش صحه گذاشته بودند، فرضیه‌های تحقیق، روش‌های آماری تحلیل داده‌ها و حتی قضاوت‌ها و نتیجه‌گیری‌های نهایی، بیشتر ناشی از تعصبات فردی و طبقاتی پژوهشگران بود تا منعکس‌کننده‌ واقعیات علمی. همچنین آزمودنی‌های این تحقیقات کمتر شامل یک نژاد خالص بودند و از این رو مقایسه تفاوت نژادی در هوش نمی‌توانست اعتبار چندانی داشته باشد. واقعیت دیگری نیز وجود داشت و آن اینکه گرچه آزمون‌های هوش در ظاهر برای کلیه نژادها ساخته شده‌اند، به شکلی غیرملموس و ظریفی، غالبا به نفع سازندگان این آزمون‌ها (که معمولا از نژاد سفیدپوست هستند) طراحی شده‌اند. تمامی این شواهد در حالی آشکار شدند که هانس‌آیزنگ (Hans Eysenk) روان‌شناس مشهور انگلیسی و مدافع سرسخت تفاوت‌های نژادی در بهره هوشی افراد اعلام کرده بود: «انکار وجود تفاوت‌های ژنتیکی در بین نژادها، درحقیقت نادیده گرفتن واقعیت‌های جاافتاده تحقیقاتی است.»

 دشوار است که تصور کنیم مناقشات و جدل‌ها پیرامون تحقیقات میدانی هوش همچنان و تا به امروز در جریان است، ولی این مساله واقعیت دارد. با این همه به نظر می‌رسد صرف‌نظر از اینکه نتایج این تحقیقات به کجا منتهی شوند و واقعا بهره هوشی برخی از ملیت‌ها بیشتر از دیگران باشد یا نه، انجام این‌گونه پژوهش‌ها نه تنها ضرورتی ندارند، ادامه انجام آنها می‌توانند از مسیر علمی خود خارج شده و مساله برتری نژادی در هوش، با توجه به تجربیات تاریخی (مانند مساله آپارتاید در آفریقای جنوبی و یا فجایع هیتلر در آلمان)، می‌توانند با بیراهه رفتن به مباحث سیاسی و موضوعات اجتماعی و قانونی، تبدیل به کاربردهای نابه‌جا غیراخلاقی شود. شاید از همین روست که در حال حاضر، موسسات پژوهشی و محافل علمی در کشورهای مختلف کمتر از چنین تحقیقاتی استقبال می‌کنند. البته ادعای برتری نژادی در هوش تنها با استناد به نمرات هوش مطرح نمی‌شود و این ادعا بر اساس مستندات دیگری مثل کسب مدارج علمی، موقعیت‌های مالی، توانایی حل مساله، درک، قضاوت و بینش خوب نیز مطرح است.

 ● کلام آخر

 کلام آخر اینکه از دیدگاه روان‌شناسان، وقتی چنین توصیف‌هایی کاملا واقع‌بینانه، بدون سوگیری و تعصب بیان شوند، می‌توانند به ایجاد احساسات خوب اعتماد به نفس و رضایت منجر شوند و با ایجاد انگیزه، به رشد و پرورش استعداد بالقوه افراد منجر شوند. با این حال شاید منطقی باشد با در نظرگیری این مساله که در حال حاضر هنوز اطلاعات کافی برای شناخت و کنترل تمام عوامل موثر بر هوش در دست نبوده و شواهد برتری هوش نژادی، اعتبار علمی لازم را ندارند، در بیان این توصیفات محتاطانه عمل کرد

 توجه :

شما فرهنگیان گرامی می توانید تحقیقات اقدام پژوهی ، گزارش تخصصی ، درس پژوهی ، تجربیات ارتقای شغلی ، طرح جابر  و مقالات پرسش مهر مورد نیاز خود را از لینک های زیر تهیه نمائید :( سایت علمی و پژوهشی آسمان ) بر روی هر لینک کلیک نمائید :

• 
  بیش از سیصد طرح جابر برای شرکت در مسابقات طرح جابر
• 
  

• مقالات مخصوص برای دانش آموزان و معلمان  در مورد  پاسخ به پرسش مهر رئیس جمهوری در مورد مهارت آموزی

.

مدرسه کارکردهای زیادی در جامعه دارد، یکی از مهم ترین آنها کارکرد تربیتی و پرورشی می باشد. که بر عهده مربیان و معلمین می باشد و در بستر مدرسه  صورت میگیرد برای این منظور موقعیت های متعددی را می توانیم در نظر بگیریم  با توجه به آن موقعیت ها ، دانش آموزان تحت تعلیم و تربیت قرار می گیرند. منظور از تعلیم و تربیت نه شکل سنتی آن، بلکه منظور آماده سازی شرایطی است که طبق
 آن دانش آموزان بتواند آزادانه دست به انتخاب بزنند.یکی از موقعیت هایی که مدرسه فرصت دارد تا مطالب متنوعی را به دانش آموزان ارائه دهد، مراسم صبحگاهی است.در این مراسم حس هویت ملی و مذهبی مورد تاکید است. لذا مسئولین مربوطه سعی وافری کرده اند تا بتوانند مراسم صبحگاهی را غنی سازند. در این رابطه طرح هایی هم ارائه شده است، که آخرین آن کتاب "ترنم آغازین" همراه سی دی می باشد. محتوای این کتاب شامل ترجمه برخی از آیات و احادیث و مناسبت ها و غیره می باشد . اجرای مراسم آغازین در شیفت صبح 20 دقیقه به 8 شروع میشود. 

در همین رابطه: 

مجریان از بین دانش آموزانی که ترجیحاً از تشکل های دانش آموزی می باشند انتخاب می شوند. اگر چه برخی مدارس اصرار ندارند که حتماً باید مراسم آغازین در قالب تشکل های دانش آموزی اجرا شود بلکه برخی مدارس اصلاً تشکل های دانش آموزی ندارند چون نسبت به آن یا بی اعتقادند یا اراده سازمان دهی دانش آموزان را ندارند.

 شناسایی دانش آموزانی که بتوانند در مقابل بعضاً چند صد دانش آموز قرار بگیرند و قرآن بخوانند یا حدیث قرائت کنند و یا حتی سخنرانی کنند کاری بس مشکل است. اما هرچه آمار دانش آموزان مدرسه زیاد باشد شانس پیدا کردن دانش آموزان مناسب بیشتر است. این دانش آموزان عمدتاً افرادی هستند که در مساجد هم فعال هستند و تجربه ی اداره ی هیئت ها و گروه های قرآنی و فعالیت های فرهنگی را قبلاً کسب کرده اند. برخی از آنها آنچنان  در این زمینه قوی هستند که می توان به آنها اجازه داد برای دانش آموزان سخنرانی کنند.

تاثیرگذاری مطاب  ارائه شده در مراسم آغازین به نظر میرسد که فوق العاده باشد خصوصاً قاریان قرآن که صورت و لحن هیجانی دارند و همچنین دانش آموزانی که برای خواندن دعا صدای جذابی دارند بعضاً اشک برخی از آنها را در می آورند. چون دانش آموزان در سنی به سر میبرند که از احساسات سرشار برخوردار هستند همچنین تمایل به باور ماورا الطبیعی در آن ها زیاد است و برای شنیدن مسائلی که در این رابطه مطرح می شود گوشی شنوا دارند. گرچه در سنین بعد طرز تفکر آنها تحت تاثیر عوامل مختلف پخته تر می شود.

مراسم صبحگاهی با پخش سرود جمهوری اسلامی شروع شده سپس قرآن تلاوت میشود در ادامه مطالب انتخابی مدارس  در زمینه های دینی و اعتقادی و اجتماعی  و سیاسی می باشد. در پایان مراسم مسائل روز مدرسه مطرح میشود. مسائلی که مربوط می شود به تذکرات انضباطی و اخلاقی و درسی و همچنین ارسال پیام به اولیا از طریق دانش آموزان و مسائل مربوط به برگزاری اردو و کلاس های قوف برنامه و بخشنامه های ارسالی از منطقه و مسابقات و بسیاری از مسائلی که می تواند وجود داشته باشد.

 توجه :

شما فرهنگیان گرامی می توانید تحقیقات اقدام پژوهی ، گزارش تخصصی ، درس پژوهی ، تجربیات ارتقای شغلی ، طرح جابر  و مقالات پرسش مهر مورد نیاز خود را از لینک های زیر تهیه نمائید :( سایت علمی و پژوهشی آسمان ) بر روی هر لینک کلیک نمائید :

• 
  بیش از سیصد طرح جابر برای شرکت در مسابقات طرح جابر
• 
  

• مقالات مخصوص برای دانش آموزان و معلمان  در مورد  پاسخ به پرسش مهر رئیس جمهوری در مورد مهارت آموزی

بررسی ها نشان می دهد، در صورتیکه والدین دائما از اشتباهات فرزندان عصبی شوند در تربیت آنها دچار مشکل شده و ارتباط خوبی نیز با فرزندان خود برقرار نمی کنند.

روانشناسان معتقدند، کودکان از سنین بسیار پایین و حتی قبل از یک سالگی متوجه حالات روحی و احساسات والدین می شوند. به همین دلیل وقتی می خواهید با رفتارتان پیام خاصی به کودک بدهید او در ابتدا بیشتر متوجه احساسات می شود نه آن پیامی که به او می دهید.

به عبارت دیگر وقتی از دست او عصبانی می شوید و با صدای بلند سر او فریاد می کشید او به جای درک پیام شما متوجه عصبانیت تان شده و سعی می کند با اصرار بر کارش به مقابله با عصبانیت و حالت روحی شما بپردازد پس به کار خود ادامه می دهد ، اما چنانچه با صدایی آرام اما قاطع با او صحبت کنید او متوجه پیام شما مبنی بر خودداری از عمل می شود.

بر اساس این گزارش ، نیازی نیست که در مقابل اشتباه کودک برایش با شرح و تفصیل دلایل منطقی آورده شود. چرا که برای کودک ۲ تا ۳ ساله که مهارتهای زبانی مشخصی دارد ، توضیحات خسته کننده و حتی نامفهوم است.

روانشناسان توصیه می کنند ، در چنین مواردی والدین باید سعی کنید از عبارات ساده و مختصر و قابل فهم استفاده کنند و در صورت امکان آنها را تکرار کنند و آرامش خود را نیز حفظ نمایند. 

 توجه :

شما فرهنگیان گرامی می توانید تحقیقات اقدام پژوهی ، گزارش تخصصی ، درس پژوهی ، تجربیات ارتقای شغلی ، طرح جابر  و مقالات پرسش مهر مورد نیاز خود را از لینک های زیر تهیه نمائید :( سایت علمی و پژوهشی آسمان ) بر روی هر لینک کلیک نمائید :

• 
  بیش از سیصد طرح جابر برای شرکت در مسابقات طرح جابر
• 
  

• مقالات مخصوص برای دانش آموزان و معلمان  در مورد  پاسخ به پرسش مهر رئیس جمهوری در مورد مهارت آموزی

آموزش و پروش نهادی است که مردم جامعه انتظارات زیادی از آن دارند. نهادی که باید  نسل آینده را تربیت کند و به آنها آموزش دهد . در واقع بنیان توسعه یک جامعه از آموزش و پرورش و از مدارس شروع می شود و انتظار می رود که برای این منظور معلمان توانمندی داشته باشیم تا آنها بتوانند دانش اموزان خلاق و توانمند و مسول را تربیت کنند. اما  وضعیت فعلی آموزش و پرورش به ما چه می گوید؟  چند درصد معلمین در امر تحقیق و ترجمه و تالیف کتب و نوشتن مقالات شرکت دارند. آیا دانش آموزان مدارس آموزشهای لازم را می بینند؟

هر سال به مناسبت های مختلف بخشنامه هایی به مدارس فرستاده می شود که بر اساس آن از معلمان و دانش آموران خواسته می شود تا در باره موضوعات مختلف مقالاتی بنویسند. کمتر معلم و دانش آموزی پیدا می شود که انگیزه کافی برای نوشتن مقاله از خود نشان دهند و کسانی هم که در این امر شرکت می کنند مقاله در نطر آنها عبارتند از، جمع آوری کوکورانه از اینترنت و پشت سر هم قرار دادن مطالب است. بدون ذکر منابع و بدون رعایت اصل امانت داری و اخلاق مداری است و گویا امانت و اخلاق اصلا معنی ندارد. واقعیت این است که در بین معلمان ما  کمتر کسی است که می فهمد که مقاله استاندارد باید چگونه نوشته شود. وقتی از مقالات ISI  صحبت می شود بیشتر معلمان از ان سر در نمی آورند.

امروزه در آموزش و پرورش از تولید محتوا الکترونیکی صحبت می شود راستی چند درصد ما تولید محتوا داریم؟ آیا اصلا مفهوم تولید محتوی را می دانیم یعنی چه؟ با این اوصاف تحقیقات علمی و میدانی هم جای خود دارند.

سالهاست آزمایشگاههای مدارس به زباله دان تبدیل شده اند و هیچ نیرویی برای مدیریت و راه اندازی آزمایشگاههای مدارس تعلق نمی گیرد. بسیاری از دانش آموزان از ما می پرسند آقا ما را به آزمایشگاه نمی برند؟

 مشکل  بزرگ دیگری که ما داریم این است که مدارس از نظر تکنولوازیها و فن آوری های جدید  نسبت به نهاد های دیگر عقب می باشد. در همین راستا کامپیوترهای بیشتر مدارس دولتی به هفت یا هشت سال قبل تعلق دارند و پاسخ گوی نرم افزار های جدید که سرعت بالای سی پی یو و گرافیک بالا را می طلبند نیست. و اگر در این مدارس معلمی بخواهد از نرم افزار گوگل ایرث استفاده کند و مثلا وضعیت جغرافیای ایران را توضیح دهد یا کامپیوتر ها جوابگو نیستند یا اینترنت مشکل دارد یا همکار اطلاعات لازم را از نرم افزار ندارد. چنین واقعیت هایی برای نهادهای دیگر ممکن است زیاد ایراد نداشته باشد اما برای آموزش و پرورش مایه تاسف است.

مسئولین سازمان آموزش و پرورش از هوشمند سازی مدارس می گویند  اما واقعیت مدارس به ما چه می گوید؟ ما چه تعریفی از هوشمند سازی داریم؟ مگر چند تا کامپیوتر قدیمی به هم شبکه شدند و چند تا  پروژکتور نصب شد مدرسه هوشمند می شود؟

به نظر می رسد که مدارس ما به علل فراوان هم راستا با رشد تکنولوژی و فن آوری های نوین نیستند و آموزش و پرورش ما نمی تواند افراد آگاه و فرهیخته برای جامعه تربیت کند که بر اساس آن سیستم خروجی ما بتواند بنیان های جامعه را متحول کند. مشکل ما در آموزش و پرورش حقوق نیست بلکه فهمیدن و نفهمیدن است. اگر می فهمیدیم پول هم داشتیم. برای همین است که اگر حقوق ها را ده برابر هم کنیم دردی را درمان نمی توانیم بکنیم و مشکلات سر جای خود باقی خواهد ماند. 

ما در آموزش و پرورش به مسئولین هوشمند و با سواد و با انگیزه نیاز داریم تا توانایی درک و حل معضلات آن را داشته باشند به نظر بنده یک تیم جوان با انگیزه و هوشمند بهتر از پیر ها کار می کنند.

واقعیت این است که تنها چیزی که در مدارس به چشم نمی خورد رویکرد علمی و تحقیقی است. کتابها همانطور که هست تدریس می شوند و زمان به سرعت سپری می شود و زنگ خانه به صدا در می آید. و معلم بعضا فرصت رسیدگی به کارهای معمول خود را هم پیدا نمی کند چون حجم کار زیاد در یک محدوده زمانی کوتاه گنجانده شده است. این در حالی است که بیشتر معلمین شیفت بعد از ظهر بیکار هستند و مدارس هم در شیفت بعد از ظهر خالی می باشند و هیچ استفاده از آنها نمی شود. شاید به خاطر این است که ما نمی خواهیم پژوهش داشته باشیم و نمی خواهیم محیط تحقیقات علمی داشته باشیم و نمی خواهیم این جامعه را از فلاکت نجات دهیم. شایدهم می خواهیم معجزه کار خود را انجام دهد و از این دانش آموزان طلبکار و راحت طلب و شلوغ اعجوبه ای درست کند و برای آنها آینده درخشان به ارمغان بیاورد.

  بسیاری از افراد آگاه به مسائل حوزه آموزش و پرورش می گویند که جامعه ما به درجه ای از کمال نرسیده است که درک کند که برای امور آموزش و پرورش باید اهتمام جدی نشان بدهد. برای همین است که گروهی معتقد هستند که آموزش و پرورش مصرف کننده است نه تولید کننده. و هنوز متوجه نیستند که ارزش کارتدریس را نمی شود با کار یدی و مشاغل دیگر برابر دانست و با آنها مقایسه کرد.

 به نظر میرسد آموزش و پرورش در کار کرد خود برای تربیت افراد جامعه که بتواند به آنها بفهماند که تمام بنیانهای جامعه مترقی بر دوش آموزش و پرورش است کوتاهی کرده است. و همچنین نتوانسته افراد فرهیخته و هوشمندی تربیت کند که بتواند سیستم خودش را تقویت کند.شاهد مثال می تواند تمام قانون گذاران و مسئولین مرتبط با آموزش و پرورش  باشد.

ما طرحها و برنامه های زیادی داریم که در ظرف آموزش  پرورش متولد شده اند و اهداف اغلب آنها متعالی می باشد. اما این طرح ها و برنامه به علل فراوان نتوانسته اند خوب اجرا شوند درنهایت بیشتر آنها به شکل بخشنامه ای و فریبکارانه اجرا می شود.

آخرین تلاشهای امیدوارانه سند تحول بنیادین است امیدواریم که این سند تحول بتواند آموزش و پرورش ما را انبوهی از معضلات نجات دهد. به نظر نویسنده مسائل آموزش وپرورش پیجیده تر از آن است که بخواهیم به این زودی موفقیت را پیش بینی کنیم.

 توجه :

شما فرهنگیان گرامی می توانید تحقیقات اقدام پژوهی ، گزارش تخصصی ، درس پژوهی ، تجربیات ارتقای شغلی ، طرح جابر  و مقالات پرسش مهر مورد نیاز خود را از لینک های زیر تهیه نمائید :( سایت علمی و پژوهشی آسمان ) بر روی هر لینک کلیک نمائید :

• 
  بیش از سیصد طرح جابر برای شرکت در مسابقات طرح جابر
• 
  

• مقالات مخصوص برای دانش آموزان و معلمان  در مورد  پاسخ به پرسش مهر رئیس جمهوری در مورد مهارت آموزی

بیش فعالی چیست؟

این اختلال یکی از اختلالات شایع و در عین حال با تشخیص سخت برای پزشکان است. اختلال بیش فعالی بیماری پیچیده ای است و اغلب تشخیص داده نمی شود. درباره کودکی که با چنین اختلالی تشخیص داده می شود ۳ علامت را نباید از یاد ببرید که شامل پرتحرکی، کمبود توجه و تمرکز و در نهایت اعمال تکانه ای (کارهای ناگهانی و غیرقابل پیش بینی) است. 

در همین رابطه: 

چرا نظم و انضباط (برای کودکان)اهمیت دارد؟

زمانی که پزشک بتواند جزئیات لازم را از والدین و مدرسه به دست آورد می توان معیارهای لازم را در نظر گرفت. علائم اختلال بیش فعالی ـ کم توجهی باید در بیشتر از یک مکان دیده شود مثلاً خانه و مدرسه و البته اینکه برای چند ماه این علائم بروز کند. داشتن ۶ علامت یا بیشتر از علائم اختلال کم توجهی یا بیش فعالی که باید دست کم ۶ ماه وجود داشته باشد تا بتوان گفت کودک بیش فعال است.

علائم بیش فعالی

تعدادی از علائم مربوط به بیش فعالی و اختلال توجه و تمرکز شامل موارد زیر است:

ـ کودک غالباً با دست هایش بازی می کند و در جایش می لولد.

ـ کودک معمولاً کلاس را ترک می کند.

ـ غالباً می دود یا می پرد.

ـ اغلب بازی یا فعالیت هایش پر سروصداست.

ـ به نظر می رسد کودک همیشه در حال حرکت است.

ـ زیاد صحبت می کند.

ـ از توجه به جزئیات ناتوان است.

ـ اغلب قادر به پیگیری دستوران یا اتمام کارها نیست.

ـ اغلب وسایل خود را گم می کند.

ممکن است کودک شما بیش فعال باشد

برای کودکی با اختلال بیش فعالی ـ کم توجهی انجام برخی رفتارها ممکن است سخت تر باشد. حال بهتر است این سوال ها را از خودتان بپرسید:

ـ آیا زمانی که از کودک تان می خواهید کاری انجام دهد مشکلی در شنیدن دارد؟

ـ آیا او نسبت به دیگر کودکان سریع تر هیجان زده می شود؟

ـ آیا خانه شما در زمان غذا خوردن، به خواب رفتن، شستن دندان ها و دیگر کارها به میدان جنگ بدل می شود؟

ـ آیا معلم شما نسبت به رفتار کودک شما در مدرسه نگران است.

ـ و زود تمرکزش را از دست می دهد و فراموش کار است؟

این بچه ها مغزشان متفاوت است

اختلال بیش فعالی ـ کم توجهی یک بیماری عصبی ـ رفتاری است با ۲ مولفه: بیش فعالی و بی توجهی یا نداشتن تمرکز. برخی از این کودکان به صورت واضح فعالیت زیادی دارند و برخی هم توانایی تمرکز ندارند اما بیشتر آنها هر دو مشکل را با هم دارند. این بچه ها مغز ماشین فراری را دارند اما با ترمز دوچرخه. ذهن آنها در حال مسابقه است اما نمی توانند در زمان لازم سرعت شان را کم کنند. اسکن های متعدد نشان می دهد بخشی از مغز کودک دچار اختلال که به کنترل رفتار کمک می کند، موجب تمرکز می شود و آنچه نیاز به انجام آن دارد را طبقه بندی می کند، کمی کوچکتر است. علاوه بر این انتقال دهنده های عصبی شیمیایی مغز مانند سروتونین، دوپامین و نوراپی نفرین که پیام را از یک قسمت مغز به قسمت دیگر می فرستند در آنها دچار کمبود است بنابراین برای مثال اگر معلم یک آموزش ۵ مرحله ای به کودک بدهد، او ممکن است تنها بتواند ۲ مرحله اول را انجام دهد و توالی کارهای بعدی را از دست بدهد.

دلیل بیش فعالی معلوم نیست

بیشتر مطالعات نشان می دهد اختلال بیش فعالی موروثی است. اما در سال های اخیر تحقیقات از ارتباط این اختلال با مواد سمی محیطی مانند بیس فنول A و فتالات (مهمترین مواد در تولید مواد آرایشی، پلاستیک، پرده حمام) و همین طور حشره کش ها خبر می دهد. این علم بسیار جدید است و تحقیقات همچنان باید ادامه پیدا کند. کودکان نسبت به مواد سمی محیط حساس هستند و باید نسبت به مواجهه آنها با این مواد دقت شود. چندین دلیل دیگر برای ابتلای کودک به اختلال بیش فعالی می توان در نظر گرفت که از جمله می توان به ژنتیک، آسیب کوچک مغزی در زمان تولد یا حتی استرس و نگرانی دوران بارداری اشاره کرد.

چطور تشخیص بدهیم

در اختلال بیش فعالی ـ کم توجهی معدل سنی می تواند از ۲ یا ۳ سالگی باشد. در ۲ سالگی پزشکان به دنبال یافتن علائم هستند و هر چه زودتر این نقص تشخیص داده شود زودتر می توان مداخله کرد. اما در اغلب موارد تا زمانی که کودک به سن مدرسه نرسیده که نیاز به توجه و نشستن طولانی مدت داشته باشد، این اختلال قابل تشخیص نیست. بچه های باهوشی که نشانه های ضعیفی دارند، ممکن است سال ها علائم را داشته باشند تا دوره آموزشی مدرسه که باید برنامه منظم، چند منظوره و مدیریت زمان انجام دهند و اینجاست که دچار مشکل می شوند.

دختران فرق دارند

پسران سه برابر دختران در معرض این اختلال هستند و به طور معمول دختران ۵ سال بعد از پسران تشخیص داده می شوند. دختران بی نظم و ساکت کمتر به چشم می آیند حتی اگر اختلال شان به اندازه پسران باشد. بی توجهی و نادیده گرفتن موضوعات پیرامون از علائم اختلال در دختران مبتلا به بیش فعالی است. در پسران به جای آن انجام و بروز حرکات و رفتارهای متفاوت و غیرمنطقی بدون انگیزه قبلی و برنامه عاری از فکر انتظار می رود. در دوران دبستان دخترانی با اختلال بیش فعالی، کودکانی کم دقت یا بی دقت هستند، همچنین در آموختن مهارت های آموزشی و حل مسائل ضعیف بوده و به جزئیات و موضوعات محیط پیرامون خود توجه ندارند، کمتر توجه می کنند و با تمام کردن کارها مشکل دارند اما آنها معمولاً پرخاشگر نیستند. دختران قرار نیست کیف مدرسه شان را در زمین بازی جا بگذارند یا دفتر مشق شان کثیف باشد.

تشخیص سخت است

هیچ آزمایشی وجود ندارد که با انجام آن بتوان گفت کودک دچار بیش فعالی است. اما اغلب پزشکان با تاریخچه خانوادگی، جزئیات پرسش هایی که انجام می دهند و بررسی رفتار کودکان و میزان اهمیت آن براساس سن و سال او سعی می کنند تشخیص صحیح را داشته باشند. با صحبت کردن با کودک، والدین و معلمان و اگر لازم باشد مادربزرگ و پدربزرگ و اقوام پزشکان می توانند تعیین کنند علائم با توجه به سن کودک متناسب است یا مشکل جدی وجود دارد. آنها باید عواملی مانند عصبانیت، اختلال یادگیری، افسردگی، طلاق یا بیماری یکی از اعضای خانواده را هم در نظر بگیرند.

درمان دارویی برای کدام بچه ها لازم است؟

دارو درمانی به همراه روان درمانی و تغییراتی که در زندگی روزانه کودک ایجاد می شود می تواند شرایط را بهبود دهد. داروها زمانی که با رفتار درمانی همراه شوند می توانند پرخاشگری و بی توجهی کودک را به میران زیادی بهبود دهند. دارو درمانی زمانی پیشنهاد می شود که تعداد علائم کودک براساس سنش مشخص شود و تنها زمانی از دارو استفاده می شود که کودک واقعاً نیاز داشته باشد. در کودکانی که علائم متوسط تا شدید این اختلال را دارند دارو درمانی کمک کننده است. در علائم خفیف تر معمولاً از مشاوره درمانی استفاده می شود. اما دارویی که برای یک کودک کارساز بوده است نمی تواند برای دیگری هم همان نتیجه را داشته باشد. به همین دلیل پزشکان نظارت زیادی بر کودک دارند تا بتوانند ترکیب مناسب را پیدا کنند. مشخص نیست چرا اما کودکانی که در یک سن خاص دارویی را تحمل نمی کنند ممکن است چند سال بعد به خوبی به همان دارو جواب دهند.

 توجه :

شما فرهنگیان گرامی می توانید تحقیقات اقدام پژوهی ، گزارش تخصصی ، درس پژوهی ، تجربیات ارتقای شغلی ، طرح جابر  و مقالات پرسش مهر مورد نیاز خود را از لینک های زیر تهیه نمائید :( سایت علمی و پژوهشی آسمان ) بر روی هر لینک کلیک نمائید :

• 
  بیش از سیصد طرح جابر برای شرکت در مسابقات طرح جابر
• 
  

• مقالات مخصوص برای دانش آموزان و معلمان  در مورد  پاسخ به پرسش مهر رئیس جمهوری در مورد مهارت آموزی