نقص جهت‌یابی 'ممکن است اولین علامت آلزایمر باشد'

منطقه‌ای در مغز که جهت یابی را بر عهده دارد قشر اِنتورینال نام دارد (شماره یک). شناسایی آن نوبل پزشکی سال گذشته را برای کاشفان به همراه آورد

پژوهشگران آلمانی می‌گویند احتمال دارد بیماری آلزایمر دهه‌ها پیش از بروز با ضعف در جهت‌یابی خود را نشان دهد. تحقیقی که این پژوهشگران در دانشگاه بن انجام داده و آن را در نشریه "علم" منتشر کردند این احتمال را مطرح می‌کند که با استفاده از واقعیت مجازی شاید بتوان آلزایمر را سال‌ها پیش از بروز بیماری پیش‌بینی کرد. آنها به این نتیجه رسیده‌اند که احتمال دارد اولین علامت در آلزایمر نه ضعف حافظه بلکه ضعف جهت یابی باشد.

این محققان معتقدند یکی از دلایلی که هنوز درمانی برای آلزایمر وجود ندارد می‌تواند این باشد که بیماری در سن بالا و دیر تشخیص داده می‌شود: "تشخیص زودهنگام بیماری به محققان کمک می‌کند تا سیر بیماری را بررسی و درمان‌های بالقوه را امتحان کنند، به بیماران هم کمک می‌کند تا خود را برای مسیر دشواری که در پیش دارند آماده کنند." "اما تا به حال تنها تستی که در سطح وسیع استفاده می شود برای تشخیص مشکل حافظه است که می تواند حاکی از شروع آلزایمر باشد."

برای این تحقیق تعدادی دانشجو که حدود بیست سال داشتند انتخاب شده و وجود ژنی به نام APOE E4 در آنها بررسی شد. تصور می‌شود این ژن احتمال بروز آلزایمر را بسیار زیاد می‌کند. به این ترتیب شرکت کنندگان در تحقیق به دو گروه تقسیم شدند، گروهی که ژن APOE E4 را داشتند و گروهی که فاقد آن بودند.

سپس با استفاده از کامپیوتر یک منطقه کوهستانی طراحی شد و از شرکت‌کنندگان خواسته شد در این فضای مجازی به جستجوی اشیاء مختلفی بروند و پس از یافتن آنها دوباره به نقطه شروع بازگردند. در حین این کار، از مغز شرکت کنندگان با ام آر آی تصویر برداری شد.

بررسی عملکرد شرکت‌کنندگان نشان داد کسانی که ژن APOE E4 را داشتند کمی بیشتر از دیگران برای جستجو در مناطق حاشیه‌ای وقت صرف می‌کردند تا در نقاط مرکزی. ام آر آی هم نشان داد که این افراد کمتر حرکات خود را با سیستم جهت‌یابی مغز خود هماهنگ می‌کردند.

هنوز برای اینکه این تحقیق به ابداع یک تست تشخیصی بالینی برای آلزایمر بدل شود بسیار زود است؛ علاوه بر اینکه این تحقیق، ارتباط ژن APOE E4 را با جهت یابی نشان داده نه با آلزایمر. اما این تحقیق ممکن است راهگشای درک تازه‌ای از این بیماری ناتوان کننده باشد و می‌تواند توضیحی ارائه کند که چرا جهت‌یابی برای مبتلایان به دمانس چنین دشوار می‌شود.

دکتر لورا فیلیپس از مرکز تحقیقات آلزایمر می‌گوید:
"با اینکه ما نمی‌دانیم آیا دانشجویان جوانی که تحقیق روی آنها انجام شده در آینده به دلیل ژنتیک خود به بیماری مبتلا می‌شوند یا نه اما نشان دادن ارتباط تغییرات زودرس در مغز با ژنتیک از این نظر اهمیت دارد که به پژوهشگران کمک می‌کند دریابند چرا بعضی افراد بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری هستند." "عوامل زمینه ساز آلزایمر بسیار متنوعند، از جمله سن، ژنتیک، و سبک زندگی و برای اینکه بفهمیم هر یک از عوامل چطور خطر ابتلا به این بیماری را بالا می برند، چنین تحقیقاتی اهمیتی حیاتی دارند."