معرفی صنایع دستی ایران

1- چگونگي پيدايش صنايع دستي

در حدود 8000 سال قبل که به عصر «نوسنگي» معروف است، مردمي در منطقه وسيعي در آسياي جنوب غربي زندگي مي کردند که براي نخستين بار در گروههاي کوچک جمع آمده، در يک مکان ساکن شدند و اولين دهکده ها را به وجود آوردند. آثار به دست آمده از دوران پارينه سنگي، ميان سنگي و نوسنگي، گواه بر فعاليت انسان در ساخت ابزار و وسايل سنگي است. ابزارهايي چون تيغه هاي دندانه دار و به شکلهاي مختلف هندسي در مکانهايي مانند بيستون و غارهاي هوتو و کمربند به دست آمده است. انساني که ياد گرفته بود با کاشتن دانه هاي خوراکي مقدار بيشتري از آن را به دست آورد، ناگزير بود آن را در جايي ذخيره کند. او ظرفهايي را مي خواست که در برابر گرما و رطوبت هوا مقاومت داشته باشد و غلات، در آن فاسد نشود. از اين رو انسان دوران نوسنگي با الهام از همان شکلهاي طبيعي و با آميختن آب و خاک، اولين ظرفهاي سفالي را ساخت.

2- صنايع دستي را تعريف کنيد؟

صنايع دستي که هم مي تواند، حالت کارگاهي و هم حالت خانگي داشته باشد، همانند صنايع کوچک قابليت استقرار در شهر و روستا را دارد، بدون نياز به فن آوري پيشرفته، بيشتر متکي به تخصصهاي بومي و سنتي است و قسمت اعظم مواد اوليه مصرفي آن در داخل کشور قابل تهيه مي باشد. افزون بر اين، صنايع دستي هر دو ويژگي مصرفي و هنري را داشته، برخوردار از بينش، ذوق، انديشه و فرهنگ توليد کننده نيز هست و در مجموع آن را يک «هنر- صنعت ناميده اند».

3- صنايع سنگين را تعريف کنيد؟

صنايع سنگين زمينه ساز توسعه اقتصادي هر کشور است و از آن به عنوان «صنايع مادر» نيز ياد مي شود؛ نيازمند سرمايه گذاري بسيار زياد، ماشين آلات و تجهيزات عمده نيروي انساني و برخوردار از تخصصهاي فني مي باشد.

4- صنايع سبک را تعريف کنيد؟

صنايع سبك در مقايسه با صنايع سنگين، نيازمند تجهيزات و به همان نسبت سرمايه کمتر و نيروي انساني با تخصصهاي نسبتاً پايين است. لازمه استقرار آن، بهره گيري از ماشين آلات خودکار و نيمه خودکار است.

5- ويژگيهاي صنايع دستي ايران

1. صنايع دستي ايران محملي براي ميراث فرهنگي و هنري اين مرز و بوم است که ريشه در اعتقادات مذهبي و باورهاي قومي و نيز قوه ابتکار و خلاقيت استادکاران ايراني دارد.

2. امکان تأمين قسمت عمده مواد اوليه مصرفي از منابع داخلي؛

3. همانند و شبيه نبودن اين فرآورده هاي توليد به يکديگر؛

4. انجام قسمتي از مراحل اساسي توليد به وسيله دست و ابزار و وسايل دستي؛

5. خود مصرفي بودن بخش عمده توليد و برآورده ساختن نيازهاي داخلي؛

6- ويژگيهاي صنايع دستي را از نظر اقتصادي

1. سهولت ايجاد مراکز توليد؛

2. بي نيازي به سرمايه هاي کلان؛

3. اشتغال زا بودن اين «هنر - صنعت»؛

4. وجود ارزش افزوده بالا؛

5. جنبه هاي کاربردي و تزئيني؛

6. داشتن زمينه اي مناسب براي جلب جهانگرد و صادرات؛

7- طبقه بندي صنايع دستي ايران

1. طراحي سنتي و نگارگري

6. هنرهاي مرتبط با فلز

11. رودوزي ها و بافتني ها

2. سفالگري و سراميک سازي

7. هنرهاي مرتبط با چوب

12. سنگ تراشي و حکاکي روي سنگ

3. بافته هاي داري

8. رنگرزي و چاپ سنتي

13. حصير بافي

4. نساجي سنتي

9. صحافي و جلد سازي سنتي

14. فرآورده هاي پوست و چرم

5. شيشه گري

10. آثار لاکي و روغني

15. ساير صنايع دستي

جایگاه صنايع دستي در توسعه اقتصادي 

1. سهولت ايجاد مراکز توليد؛
2. بي نيازي به سرمايه هاي کلان؛
3. اشتغال زا بودن اين «هنر - صنعت»؛
4. وجود ارزش افزوده بالا؛
5. جنبه هاي کاربردي و تزئيني؛
6. داشتن زمينه اي مناسب براي جلب جهانگرد و صادرات؛

طبقه بندي صنايع دستي ايران
1. طراحي سنتي و نگارگري 6. هنرهاي مرتبط با فلز 11. رودوزي ها و بافتني ها
2. سفالگري و سراميک سازي 7. هنرهاي مرتبط با چوب 12. سنگ تراشي و حکاکي روي سنگ
3. بافته هاي داري 8. رنگرزي و چاپ سنتي 13. حصير بافي
4. نساجي سنتي 9. صحافي و جلد سازي سنتي 14. فرآورده هاي پوست و چرم
5. شيشه گري 10. آثار لاکي و روغني 15. ساير صنايع دستي


" فهرست رشته های صنایع دستی "
نساجی سنتی : 

1- ابریشم بافی 
2- احرامی بافی 
3- ارمک بافی 
4- پارچه های سنتی
1-4- باشلق
2 -4- کرباس بافی 
3 -4- قناویز
4-4- فرت بافی 
5 -4- شمد بافی 
6-4- گزی بافی 
7 -4- متقال بافی 
8-4- چفیه بافی
9-4- جیم بافی
5- برک بافی 
6- پتو بافی 
7- ترمه بافی 
8- جاجیم بافی 
1-8- موج بافی 
2-8- ماشته بافی 
3-8- ساچیم بافی 
9- چادر شب بافی 
10- حوله بافی 
11- دارائی بافی (ایکات) 
12- زری بافی
13- سجاده بافی 
14- سیاه چادر بافی 
15- شال بافی 
16- شعر بافی 
17- شک بافی 
18- عبا بافی
19- گلیچ 
20- متکازین
21- مخمل بافی 
22- نوار بافی (پن بافی ، مداخله بافی ، کارت بافی ، 
خوس بافی، وریس بافی و نوار بافی علی آباد کتول)
* پرده بافی 
* حمام سری 
* چپری 
* عریض بافی 


چاپهای سنتی : 

1- قلمکار ( چاپ مهری و نقاشی ) 
2- کلاقه ای یا باتیک ( چاپ مهری یا نقاشی و دندانی)

سفال ، سرامیک و کاشی سنتی : 


1- خرمهره سازی 
2- سفال و سرامیک
3- کاشی مشبک
4- کاشی زرین فام
5- کاشی معرق
6- کاشی معقلی
7- کاشی مینایی
8- کاشی هفت رنگ
9- موزائیک کاشی
10- نقاشی روی سفال ( نقاشی روی لعاب ، نقاشی زیر لعاب)

صنایع دستی چرمی : 


1- جلد سازی چرمی سنتی 
2- سراجی سنتی 
3- سوخت روی چرم 
4- معرق چرم 
5- نقاشی روی چرم 
6- نقش اندازی ضربی روی چرم 
* زین سازی 

هنرهای دستی وابسته به معماری : 

1- آهک بری ( ساروج بری)
2- گچبری
3- مقرنس کاری

صنایع دستی فلزی :
1- احجام فلزی سنتی
2- افزار فلزی (اسلحه سازی و ...) 
3- جُنده کاری 
4- چاقو سازی
5- چلنگری
6- حکاکی روی فلز بافته های داری و زیر اندازها:
1- پلاس بافی 
2- زیلو بافی 
3- قالی بافی (گل برجسته ، خرسک ،دورويه 
نمکدان بافی و چنته ) 
1-3- گبه
4- انواع گلیم 
1-4- گلیم (مسند ، دورو ،ساده)
2-4- گلیم گل برجسته 
3-4- گلیم ورنی (سوزنی)
4-4- گلیم شیریکی پیچ 
5-4- سفره کردی 
6-4- مفرش 
7-4- رند 
* اجاق قراقی 
* جل اسب 
* خورجین بافی 
* سرانداز بافی 
* نمد مالی 

پوشاک سنتی : 

1- البسه محلی 
2- بافتنی های سنتی (کلاه ، جوراب و ...)
3- برقع
4- پای پوشهای سنتی
1-4- آجیده دوزی، تخت کشی
2-4- گیوه چینی
3-4- رویه بافی گیوه
4-4- گیوه دوزی 
5-4- گیوه بافی 
6-4- چاروق دوزی
7-4- چموش دوزی
5- پوستین دوزی
6- چوقابافی (چوغابافی)
7- عروسک بافی 
8- قلاب بافی
9- مجسمه های محلی (مومی)