تحقیق درباره خستگی معلمان در کلاس

امام علی (ع) فرمودند:
إن‎‏َّ هذِِهِ الْقُلوبَ تَمَلُّ‏‏‎ُّ كَما تَمَلُّ الْأبْدانُ فَابْتَغوا لَها طَرائِفَ الْحِكَمِ.(نهج البلاغة، حكمت91)

دلها مانند بدنها خسته می‌شوند پس (برای رفع خستگی آنها)حكمتهای تازه بجویید. 

خستگی بدنی و روحی برای انسان ، حالتی آزار دهنده  است که تقریبا" تمام توان و انرژی وی را تحت تاثیر قرار داده و از کارایی  افراد می کاهد . و درتعریف آن گفته شده :
"خستگی  Fatigue  کاهش توانایی انجام دادن کار است ، خواه  کار بدنی باشد یا ذهنی  . 
خستگی ،  آسیب دیدن عمل دستگاههای  حسی، عصبی، یا عضلانی که در نتیجه انگیزش و فعالیت مداوم پیدا می شود .
خستگی، بیزاری و سیری است که یک احساس بدنی خاص می باشد
عصبانیت Nervousness  حالت تنش درونی ، بی آرامی ، و حساسیت فوق العاده را می گویند.
   منظور در این نوشته کوتاه ،  خستگی اعصاب،ضعف عصبی ، نوراستنی Neurasthenia  نیست . خستگی اعصاب یک بیماری کنشی است که با احساس ضعف و کاهش فعالیت بدنی و ذهنی مشخص می شود . بیماری عصبی است که شخص مبتلا دایما" از ضعف و خستگی بدنی و ذهنی ، احساس سنگینی در سر ، ضعف حافظه و سایر عوارض شکایت می کند . البته این احساس ، نتیجه فعالیت عضلانی و ذهنی نیست بلکه یک نوع خستگی خیالی است که در اثر اضطراب روانی پیدا می شود.  
    به دلیل اهمیت موضوع ، صرفا" برخی عوامل ، به اختصار و تیتروار خواهد آمد به این هدف که سایر نویسندگان آگاه  و مسلط به موضوع در اینترنت ، نشریات و غیره  به ارائه راهکارهایی برای غلبه برخستگی و کاهش تاثیرات سوء آن ترغیب گردند. 
    معلمان هم مانند سایر افراد ممکن است دچار خستگی شوند ، کار ارزشمند معلم به دلایل بسیار با دیگر مشاغل تفاوتهایی دارد ؛ معلم در کلاس باید از دانش آموزان  ارزشیابی شفاهی و کتبی داشته ،  کلاس را مدیریت و اداره نماید ، سر و صدا و گرمی و سردی  را تحمل کند، واکنش دانش آموزان  را نسبت به تشویق و تنبیه های احتمالی زیر نظر بگیرد ، محبت بورزد، عواطف مختلف از خود بروز دهد، در آن واحد با چندین نفر با وجود تفاوتهای فردی آشکار ، سر و کار دارد، به پرسشهای همه پاسخ دهد، از یادگیری تک تک دانش آموزان  اطمینان حاصل کند ، به پیشرفتهای شاگردان توجه نموده و برای ارتقای سطح کیفی کلاس تلاش کند ،  آشتی دهد ، تشویق کند ، (به جای واژه تنبیه چه بنویسیم؟)  تنبیه کند ، ارتباط بین خود و والدین و مدرسه را ایجاد نماید،دل بسوزاند ، عشق بورزد ، هر دانش آموز را در فرایند آموزش و یادگیری سهیم کند ، دانش آموزان را به نوبه  مطرح کند ، اشکال بگیرد ، رفع اشکال کند ، قضاوت کند ، راهنمایی کند ، نمره دهد، بیش از دیگران مراقب اعمال خود باشد،پند و اندرز دهد و ...
    از طرف دیگر، دانش آموزان  هم مجبورند برای ساعاتی در کلاس نشسته ، مقررات و نظم را رعایت کنند، به پرسشهای معلم پاسخ گویند ، و هر کدام انتظار دارند در  جریان یاددهی و یادگیری  مشارکت داده شوند، سردی و گرمی و سر و صدای کلاس را تحمل کنند ، نسبت به فضای آزاد  منزل و حیاط مدرسه ، از جنب و جوش  خود بکاهند  و ...
    معلم باید حواس کلیه دانش آموزان را هنگام تدریس به خود جلب نماید ، از انتقال صحیح اطلاعات به دانش آموز اطمینان یافته و نکات لازم در شیوه های تدریس خود را مد نظر قرار داده و برای موثر بودن تلاش خود ، همواره به ارزیابی روش خود و میزان یادگیری دانش آموزان بپردازد ، انتظارات مدرسه و  خانواده را در مورد دانش آموزان در حد ممکن بر آورده سازد و ...
       
    مجموعه موارد بالا و صدها مورد فعالیتهای دیگر معلم در کلاس ، می تواند خستگی  وی را به دنبال داشته باشد ... 

معلمی شغل نیست . عشق است . ذوق است .ایثار و فداکاریست . اگر به عنوان شغل به آن می نگری رهایش ساز و اگر عشق توست ، بر تو مبارک باد . 

                                                         استاد شهید،مرتضی مطهری