تحقیق درباره اهداف تعلیم و تربیت

دسته بندي: تحقیق و پروژه رایگان,پروژه و تحقیق رایگان,دانش آموزی,تحقیق دانشجویی,

فصل اول

طرح تحقيق

مقدمه: انسان موجودي صاحب تفکر و انديشه است و انديشه او جز از طريق تعليم و تربيت به کمال نمي رسد. به قول کانت «بشر تنها با تعليم و تربيت آدم تواند شد و آدمي چيزي جز آنچه تربيت از او مي سازد نيست» شکوهي 1368.

تعليم و تربيت در عصر حاضر کاري پيچيده و دشوار است. تعليم و تربيت امروزي تنها وظيفه انتقال ميراث فرهنگي گذشته را به عهده ندارد بلکه رشد و تحول فرهنگ و تحقق واقعيت استان از اهم وظايف ت و ت مي باشد و تحقيق و تربيت انسان جز از طريق ت و ت آگاهانه صورت نمي گيرد.

در واقع تعليم و تربيت آگاهانه مجموعه اي از تدابير است که از طريق برنامه هاي آموزشي, فرصت هايي را فراهم مي آورد تا کودکان و نوجوانان بتوانند در جريان ريشه, استعدادهاي خدائي خود را از قوه به فعل درآورند. (شکوهي 1368)

اما ت و ت ايران از زمان اشاعه آموزش و پرورش نوين, متکي به کتاب درسي بوده است که ريشه فراگير را در تعدد بيشتر بر محتواي کتابهاي درسي مي داند, اما بايد اذعان داشت با توجه به اينکه زمان حاضر عصر اطلاعات اهميت گرفته است آيا باز هم مي توان هدف ت و ت را تسلط بر محتواي کتاب درسي دانست؟

از ويژگي هاي عصر امروزي, افزايش روزافزون و سرسام آور يافته هاي علمي و نيز افزايش حجم اطلاعات مي باشد و اين شدت و سرعت به حدي است که در عرض چند سال اطلاعات کنوني کهنه و منسوخ مي گردند به طوري که عده اي بقاي اطلاعات را حداقل 6 سال برآورد نموده اند (خوارزمي, 1370).

بنابراين اصلاح نظام آموزشي, مدنظر تمام دست اندرکاران ت و ت مي باشد. در اين ميان تغيير و اصلاح محتواي برنامه هاي درسي, بيشتر از همه عوامل مورد توجه واقع شده است و تلاش برنامه ريزان درسي بر اين امر متمرکز شده است که محتواي برنامه هاي درسي بايد به صورتي تنظيم و تدوين گردد که توجه دانش آموزان را به امر يادگيري جلب کند و آنها را در اين امر يادگيري درگير نمايد. بنا به گفته جان ديولي تعليم و تربيت صحيح از انتقال صرف معلومات فراتر مي رود و پرورش تمايلات طبيعي کودک, به ويژه به اکتشاف را در او تشويق مي کند. از اين جهت مدرسه و محتواي برنامه درسي بايد به دانش آموز کمک کند تا پژوهش مؤثر را بياموزد. (کديور 1367)

با توجه به توضيحات فوق برنامه ريزان و دست اندرکاران آموزش و پرورش در صددند در امر تدريس از محتوايي که موجب فعاليت دانش آموزان شود و دانش آموز را درگير امر يادگيري کند, استفاده نمايد و چون بررسي و تحليل محتواي کتاب درسي به عنوان يکي از عناصر مهم در فرايند نظام متمرکز آموزش و پرورش ايران از اهميت و ارزش خاصي برخوردار مي باشد, با توجه به اين امر تحقيق حاضر «بررسي ميزان پرداختن به سطوح مختلف را مورد حيطه شناختي با توجه به تحليل محتواي کتاب هاي جغرافي دورة راهنمايي تحصيلي بر اساس طبقه بندي هدف هاي پرورشي بلوم و همکاران را نشان مي دهد.»

اهداف تحقيق

تعليم يعني اتخاذ تدابير لازم براي انتقال دانش ها, مهارت ها و باورها ..... بر اين بنياد يکي از تدابيري که آموختن را تسهيل مي کند, مشخص کردن هدفها و حيطه ها در سطوح مختلف و همچنين تعيين هدف هاي رفتاري مي باشد. چنين شرايطي موجب مي شود معلم راحت تر و بهتر تدريس کند و دانش آموز مطالب را سريعتر و بهتر فرا گيرد. (محموديان, 1375)

با توجه به ضرورت هاي ياد شده, هدف تحقيق اين است که محتواي کتاب هاي جغرافي دورة راهنمايي تحصيلي را از جهت ميزان پرداختن به سطوح مختلف اهداف حيطه شناختي بلوم و همکاران تحليل محتوا کند.

بنابراين اهداف تحقيق به دو صورت هدف هاي کلّي و ويژه مطرح مي شود:

الف) هدف کلّي ب) اهداف ويژه

الف) هدف کلّي:

تحليل محتواي کتابهاي جغرافي دورة راهنمايي سال تحصيلي (86-85) از نظر ميزان پرداختن به سطوح مختلف حيطه شناختي هدف هاي پرورشي بلوم.

ب) اهداف ويژه:

1- تحليل محتواي کتاب جغرافي پايه اول راهنمايي از نظر ميزان پرداختن به سطوح مختلف حيطه شناختي بلوم.

2- تحليل محتواي کتاب جغرافي پايه دوم راهنمايي از نظر ميزان پرداختن به سطوح مختلف حيطه شناختي بلوم.

3- تحليل محتواي کتاب جغرافي پايه سوم راهنمايي از نظر ميزان پرداختن به سطوح مختلف حيطه شناختي بلوم.

اهميت و ضرورت انجام پژوهش:

مراجعه به پروپزال ص 6

از نظر اهميت, در مدارس .................... (مرلوحي, 1369)

و يا به عبارتي مي توان گفت در نظام آموزش و پرورش ايران, کتاب درسي مهمترين منبع يادگيري و شايد تنها وسيله آموزش است که در اختيار دانش آموزان و معلمان قرار دارد و دانش آموزان موظف اند محتواي کتاب درسي را بياموزند.

در حققت مي توان گفت که در کشور ما ايران تقريباً تمام عوامل آموزشي بر اساس محتواي کتاب درسي تعيين مي گردد, بيش از حد داراي اهميت است, اين امر نيز باعث انتخاب موضوع تحقيق قرار گرفته است.

بر هر حال با توجه به اهميتي که اهداف آموزشي در برنامه درسي, انتخاب محتوا, انتخاب روش هاي تدريس و ارزشيابي دارند توجيه گر اين تحقيق مي باشد و اين تغييرات بايد بر اساس هدف هاي مشخص صورت گيرد. (مشايخ, 1374)

در عين حال کتاب درسي به ويژه در نظام هاي آموزشي متمرکز نياز به بررسي و تحليل علمي دارد, چون در اين نظامهاي کتابهاي آموزشي, محور مکتوب و مدوّن تعليم و تربيت محسوب شده و فعاليت ها و تجربه هاي تربيتي دانش آموزان توسط معلم و حول محور کتابهاي درسي سازماندهي مي شود. اين تحليل ها کمک مي کند تا مفاهيم, اصول, نگرشها, باورها و کليه اجزاء مطرح شده در قالب محتواي کتاب مورد بررسي قرار گرفته و با اهداف برنامه درسي مقايسه و ارزشيابي بشوند. (يارمحمديان, 1377)

در اهميت تحقيق از نوع تحليل محتوا مي توان گفت:

با تحليل محتواي کتابهاي جغرافي دورة راهنمايي, ميزان پرداختن به سطوح مختلف حيطه شناختي بلوم و همکاران مشخص مي شود و بنابراين مي توان پيشنهادهايي براي برنامه ريزان و مؤلفان کتابهاي درسي جغرافيا ارائه داد.

تعاريف واژه ها و اصطلاحات

ارزشيابي پيشرفت تحصيلي (1): فرايند تنظيم تعيين و تشخيص ميزان پيشرفت يادگيرندگان در رسيدن به هدف هاي آموزشي (سيف, 1370)

برنامه ريزي (2): يعني نقشه کشيدن براي دستيابي به خواسته ها (فيوضات, يحيي1380) يا طرحي تدبيري که به احسن وجه يا مناسبترين صورت از منابع موجود به جهت نيل به هدفهاي مطلوب استفاده کند. (فيوضات, يحيي, 1380)

برنامه ريزي درسي (3): يک برنامه ريزي عبارت است از کليه فعاليت هايي که توسط کودکان تحت راهنمايي و نظارت معلم در کلاس انجام مي شود. (کازول و کيمن 1935)

برنامه درسي(4): برنامه ريزي فعاليت هاي يا روحي- يادگيري به منظور ايجاد تغييرات مطلوب در رفتار فراگير و ارزيابي ميزان اين تغييرات مي باشد (وزير, مشايخ, 1369)

هدف هاي کلّي آموزش (5): هدف هايي که قصد و منظور کلّي و نمايي نهادهاي آموزشي را مشخص مي کند. (سيف, 1368)

هدف هاي رفتاري(6): هدف هايي که مقاصد آموزشي معلم و کلاس درس را بر حسب عملکرد يا رفتار قابل مشاهده يادگيرندگان بيان مي کند. (سيف, 1368)

حيطه هاي آموزشي: منظور سه حيطه شناختي, عاطفي, رواني, حرکتي مي باشد. (بلوم, مترجم سيف, 1368)

سطوح حيطه شناختي: منظور طبقات 6 گانه حيطه شناختي مي باشد که از ساده به پيچيده طبقه بندي شده اند.

1) دانش (10): شامل يادآوري و بازشناسي مطالب جزئي, اصول, مفاهيم و تئوري هاي کامل که فراگير آموخته است. (گرونلند, مترجم صفوي, 1365)

2) درک و فهم (11): درک مطالب يا توانايي درک و فهم مطالب که فرد در مي يابد هدف اصلي مطلب مورد نظر چيست بدون اينکه نياز داشته باشد آن مطالب را با مطالب ديگر ربط دهد, يا موارد استفاده کامل آن را بداند. (سيف, 1368)

3) کاربُرد (12): توانايي استفاده از آموخته ها در موقعيت هاي عيني و واقعي, متد کاربرد قواعد, قوانين, نظريه ها (گرونلند, مترجم صفوي, 1367)

4) تجزيه و تحليل (13): توانايي تقسيم و تجزيه يک مطلب يا موضوع درسي به اجزاء يا عناصر تشکيل دهنده آن (بلوم, مترجم سيف, 1368)

5) ترکيب (14): پهلوي هم گذاشتن عناصر و اجزاء به منظور ايجاد يک کلّ به صورتي که ساخت کلّي جديدي تشکيل شود (بلوم, مترجم سيف, 1368)

6) ارزيابي (15) توانايي قضاوت دربارة ارزش مطالب و روشها براي مقاصد معين (بلوم, مترجم سيف, 1368)

1. Academic achievement education

2. Curriculn planning (Development)

3. Curriculm

4. Instrational goads

5. Behavioral

6. Instractional domains

7. psychomotor

8. Affective