تحقیق درباره اشتغال و بيكاري

بيكاري و تورم دو مقوله مهم در اقتصاد كلان هستند كه در مباحث اقتصادي از آنها به عنوان دو بيماري ياد مي كنيم.

از آنجائيكه طبق آمار اين دو مقوله باعث افزايش پاره اي جرائم مثل فسادها، جنايت، ارتشاء، فساد مالي، بهم خوردن تعادل روحي افراد و افزايش نرخ طلاق، آشوب و بلواهاي سياسي و فرار مغزها، خودكشي، اعتياد، فعاليتهاي اقتصادي زيرزميني امثالهم مي شود به همين دليل اين دو پديده در صدر فهرست مشكلات اقتصادي كشورها جاي دارد و بعنوان اخبار بد تلقي مي شود.

تحقيقات روانشناختي نشان مي دهد عامل اصلي 70% ناهنجاريهاي جامعه بيكاري است. بنابراين كارفرمايان با ايجاد اشتغال از بروز بسياري از ناهنجاريهاي اجتماعي جلوگيري مي كنند.

كارگران سرمايه هاي اجتماعي ارزشمندي هستند كه نيروهاي خلاق، نوآور و مولد به شمار مي روند و فرآيند كمي و كيفي توليد و بهره وري بهينه از سرمايه گذاري كار آفرينان را بر عهده دارند.

اما بيكاري از نظر علم جامعه شناسي و اقتصاد به صورت زير تعريف مي شود. به بخشي از نيروي كار جامعه كه در جستجوي يافتن شغل هستند اما موفق به داشتن آن نمي شوند بيكار گفته مي شود.

در تعريف بيكاري از اصطلاح نيروي كار جامعه صحبت شد كه در اينجا بد نيست مفهوم نيروي كار را نيز بدانيم.

منظور از نيروي كار جامعه آن بخش از افرادي هستند كه يا شغل دارند و يا در جستجوي آن هستند اگرچه در مباحث علمي محدوديت سني بين 15 الي 65 سال براي اين قشر ديده شده است اما در بعضي جوامع اين محدوديت كمتر يا بيشتر است.

خود بيكاري به چهار گروه تقسيم بندي مي شود:

1- بيكاري اصطكاكي                       ( Frictional Unemployment )

بيكاري اصطكاكي در اثر تحريك اقتصادي پيش مي آيد يعني افرادي ممكن است با مهاجرت از يك شهر به شهر ديگر و به منظور يافتن كار جديد بهتر و مناسبتر كار خود را رها مي كنند و يا در محل خاصي، صرفاً براي تغيير شغل،‌كار خود را ترك مي كنند.

2- بيكاري دوره اي                         ( Cyclical Unemployment )

بيكاري دوره اي به دليل ركود اقتصادي و تورم پيش مي آيد. به اين ترتيب كه در دورة ركود اقتصادي كه سطح فعاليتهاي اقتصادي كاهش مي يابد. بخشي از نيروي كار بيكار مي‌شوند. اما با خروج اقتصاد از حالت ركود اين نوع بيكاري از بين مي رود.

3- بيكاري ساختاري                        ( Structural Unemployment )

بيكاري ساختاري بيكاري است كه به دلايلي نظير اتوماسيون بيشتر در پاره اي از فعاليتهاي اقتصادي بخصوص در صنايع، با پيدايش ساير پديده هاي تكنيكي در بعضي از مشاغل پيش مي آيد. در چنين حالتي عده اي به دليل اينكه تقاضايي براي مهارتشان وجود ندارد كارشان را از دست مي دهند.

براي از بين بردن يا كاهش اين نوع بيكاري مي توان با ايجاد دوره هايي و دادن آموزش هاي جديد به نيروي كار آنها را با تكنيكهاي جديد آشنا كرد.

4- بيكاري فصلي                    ( Seasonal Unemployment )

اين نوع بيكاري معمولا در مناطق كشاورزي و معدني ايجاد مي شود. يعني كشاورزان يا معدنچيان حداقل يك فصل از سال را ممكن است امكان فعاليت توليدي نداشته باشند. براي تعديل بيكاري فصلي كشاورزان با ايجاد فعاليتهاي جانبي در فصل بيكاري مي توان تعديلاتي در اين مورد به وجود آورد. اما درخصوص معدنچيان امروزه با توجه به سختي كارشناسان بيكاري فصلي آنها موجه است و پذيرفته شده است.

با توجه به توضيحات بالا براي كار كارشناسي و بحثهاي آماري نرخ بيكاري را مي توان از رابطه زير به دست مي آيد:

نرخ بيكاري = ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

و از همين جا مي توان درصد نيروي بيكار جامعه را حساب كرد. درصد نرخ بيكاري = 100 * ـــــــــــــ

يك ضرب المثل ايتاليايي مي گويد آخرين چيزي كه از دست مي رود اميد است فقر ناشي از بيكاري موجب بروز ديگر معضلات اجتماعي از جمله خودكشي، طلاق، اعتياد، فعاليتهاي اقتصادي زيرزميني، جنايت، رشوه خواري و فساد مالي مي شود.

اگرچه صددرصد اين معضلات از بيكاري نشأت نمي گيرند و تعدادي به بهانه بيكاري به معضلات مذكور دامن مي زنند اما فقدان فرصت شغلي مناسب براي قشر تحصيل كرده و نخبگان جامعه موجب بروز معضل فرار مغزها شده است و برآورد مي شود كه عمده تحصيل كرده ها و متخصصان ما كشور خود را به دليل معضل بيكاري ترك كرده اند.

ناامني و بي ثباتي سياسي يكي ديگر از نتايج بيكاري در كشور است. جواني كه يك فرصت شغلي مناسب در اختيار داشته باشد انگيزة كمتري براي حضور در اغتشاشهاي خياباني و تظاهراتها عليه حاكميتها مي شود.

براي مبارزه با بيكاري بايد اقداماتي همچون:

1- آموزش حرفه اي

2- تاسيس پايگاه داده هاي اطلاعات

3- اعتبارات يارانه اي و تخصيص مستقيم بودجه به برخي بخشهاي اقتصادي كه از بيكاري بيشتري رنج مي برند

4- اعزام نيروي كار به خارج از كشور

5- اتخاذ سياستهاي مشوق استفاده از فن آوري كاربر

6- ايجاد امنيت بيشتر در سرمايه گذاري داخلي و خارجي

7- شفاف نمودن حقوق مالكيت

8- ثبات در سياستهاي پولي و ارزي

9- فراهم آوردن زمينه هاي مناسب براي جذب سرمايه هاي خارجي

10- گسترش پوشش نظام تأمين اجتماعي و بيكاران

را در پيش گرفت.

علاوه بر افزايش شمار بيكاران، معضل دامنگير تازه كه قبلا نيز اشاره كرديم، معضل بيكاران تحصيل كرده است كه آرام آرام به يك پديده جدي و ناخوشايند بدل خواهد شد.

بيكاري مهمترين چالش اقتصادي كشورهاي خاورميانه است.

شريف نيوز (پايگاه خبري- تحصيلي دانشجويان ايران): بانك جهاني در تازه ترين گزارش خود از نرخ بيكاري كشورهاي خاورميانه، نرخ بيكاري نيروي كار (64-15) ساله ايران كه 9% اعلام كرده است.

به گزارش مهر به نقل از بانك جهاني، ايران با نرخ بيكاري 9 درصدي هشتمين نرخ بالاي بيكاري را در سطح خاورميانه دارد.

بانك جهاني پيش بيني كرده است كه ايران در 5 سال آينده، با شديدترين فشار اشتغالزايي مواجه مي شود و اين فشار مجدداً به نقطه آزار خانواده هاي كم درآمد تبديل خواهد شد و فقر در جامعه تشديد خواهد شد.

ميزان اشتغال در هر جامعه اي به طور معمول تابع سه عامل اصلي است:

1-  درجه تحرك اقتصادي به معناي سطح و ميزان توليد و سرمايه گذاري و نرخ رشد اين دو متغير.

2-نوع فن آوري توليد و در نتيجه نسبت به كار و سرمايه اي كه تركيب شده و در توليد مورد استفاده قرار مي گيرد.

3- قوانين و مقررات ناظر بر بازار كار كه درجه انعطاف پذيري اين بازار را مشخص مي‌كند.

سياستهايي چون گسترش برنامه تنظيم خانواده و تداوم سياستهاي مهار رشد جمعيت، كاهش حضور سالمندان و كودكان در بازار كار، محدود كردن استفاده از نيروي كار خارجي و گسترش پوشش تحصيلي و افزايش ميزان تقاضا براي نيروي كار. عواملي هستند كه مي تواند در جهت اشتغال زايي مؤثر باشند.

براي افزايش مناسب در تقاضا براي نيروي كار ابتدا بايد توليد ناخالص داخلي افزايش داشته باشد و در كنار آن سرمايه گذاري بخش خصوصي و دولتي افزايش يابد. براي مقابله با بيكاري بايد پيش نيازهايي در كشور تحقق يابد. برخي از مهمترين اين پيش نيازها عبارتند از: امنيت سرمايه گذاري داخلي و خارجي و شفاف نمودن حقوق مالكيت فردي، ثبات در سياستهاي پولي و ارزي و مالي و فراهم آوردن زمينه هاي مناسب براي جذب سرمايه هاي خارجي اتخاذ سياستهاي مشوق استفاده از فن آوري كاربر و در نهايت گسترش پوشش نظام تأمين اجتماعي و بيكاران

گرچه 70% جوانان زندگي در ايران را دوست دارند اما درصورتي كه جوانان حركت موثري از سوي دولتمردان براي حل معضلات و مشكلات خود شاهد نباشند، به طور حتم اميد، نگرش و اعتمادشان نسبت به آنان از بين خواهد رفت.

بيكاري يكي از مهمترين چالشهاي اقتصادي جهان است.

اشتغال كامل به حالتي گفته مي‌شود كه فرد از تمام منابع موجود در اجتماع به نحو احسن و در ظرفيت بالا استفاده مي‌كند.

يعني زماني كه دولت بتواند از منابع توليدي خود در حد ظرفيت كامل استفاده كند. در خصوص نيروي كار اگر 96% به بالا از نيروي كار جامعه در جايگاههاي تخصصي به كار مشغول باشند اشتغال كامل گفته مي‌شود به عبارت ديگر اگر نرخ بيكاري در جامعه 4% يا كمتر باشد در آن جامعه اشتغال كامل اتفاق افتاده است.

در مصاحبه ناتان جرالدز با آنتوني گيدنز

گيدنز معتقد است زمينة شورشهاي اخير فرانسه نرخ بالا و ديرپاي بيكاري به ويژه در ميان جوانان بوده است. در مناطقي كه شورش در گرفته نرخ بيكاري 40% است. چنين وضعي به هيچ وجه در جاهاي ديگر اروپا به چشم نمي خورد. نرخ بيكاري در انگلستان فقط 4/3 درصد است پس مي بينيم كه در كشورهاي مختلف اروپا مدل اجتماعي گوناگوني وجود دارد بنابراين چالش ها هم متفاوت است.

توني بلر در سخنراني اي در ماه ژوئن گفته بود بايد در مدل اجتماعي اروپا بازنگريهايي انجام داد تا امكان جذب 20 ميليون نفر بيكار وجود داشته باشد.

به نظر گيدنز ، درست همان كشورهايي كانون بيكاري اند كه در بازار كارشان اصلاحات انجام نشده است يعني فرانسه، آلمان، ايتاليا.

طي 10 الي 15 سال گذشته كشورهايي در اروپا موفق بوده اند كه بازار كار انعطاف پذيرتري داشته اند. نيازي به بازار كار به سبك آمريكايي نيست، بازار كار مبتني بر اصل استخدام و اخراج.

در اروپا فقط 33% مردان بالاي 58 سال كار مي كنند اين رقم در ايالات متحده تا 60 درصد و در ژاپن 66% است بازنشستگي در اروپا زودهنگام است و بايد در آن بازنگري كرد.

به نظر گيدنز علت اصلي شورشها در فرانسه نابرابري اجتماعي اقتصادي است نه فرهنگ و مذهب اسلامي جوانان مهاجر.

گيدنز مي گويد در كشوري كه بخش زيادي از جوانان هيچ گاه كاري نداشته اند و اكثراً هم تحصيلات خوبي دارند چنين چيزهايي رخ مي دهد.

علل اصلي فرار مغزها از ايران:

1-  كمبود يا عدم مديريت موفق وصحيح

2-  كمبود و يا عدم ايجاد بازار كار متناسب با نيازها

3-  فشارهاي فزاينده مالي و مذهبي

اميدواريم با برنامه ريزي دقيق از طرف مسئولين و دست اندركاران شرايطي فراهم شود تا هموطنان از ابتدايي ترين حق خود كه همان اشتغال است برخوردار شوند و نرخ بيكاري در سطح كشور به حداقل ميزان خود برسد.

امام خميني (ره) در بيانات خود در طي سالهاي پس از پيروزي انقلاب اسلامي همواره به اين مسئله توجه داشتند كه تذكر به مسئولين اجرايي در جهت بهبود عملكردشان مي تواند كارساز و كارگشا باشد. در اين راستا در هر موقعيتي كه مناسب مي دانستند با مشخص كردن محورهاي ضروري و خطوط حركتي همواره گامهاي مسئولين را در جهت رسيدن به اهداف والاي انقلاب تسريع مي بخشيدند.

در اين راستا سعي گرديده در كار حاضر محورها و خطوط اساسي موردنظر حضرت امام (در مجموعة ارشاداتي كه به مسئولين سازمان صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران داشته اند) را به گونه اي مطرح نمائيم كه براي همه دانشجويان و محققان بعنوان مرجعي موثق قابل استفاده شود.

1- اهداف آموزشي

امام خميني (ره) در بيانات خود همواره به بعد آموزش اين رسانه تاكيد داشتند و در صحبتهاي خود از ارزش والايي كه از اين ناحيه حاصل مي گردد به كرات ياد كرده اند يكي از مهمترين اشاراتي كه حضرت امام در اين رابطه داشتند اين بود:

«صدا و سيما يك دانشگاه عمومي است يعني دانشگاهي كه در سطح كشور گسترده است و بايد به اندازه اي كه مي شود از آن استفاده كرد». (در تاريخ 29/12/57 در جمع مسئولين سازمان) همچنين در جاي ديگر مي فرمايند: «من هميشه از راديو و تلويزيون نگراني داشته ام براي اينكه راديو تلويزيون بنگاهي است كه از تمام رسانه هاي گروهي مهمتر است و تقريبا در تمام دهات شهرستانها تقريبا عمومي شده است. راديو و تلويزيون بايد اصلاح شود و متحول شود و يك بنگاه تعليمي است آن هم تعليمات اسلامي» (در تاريخ 31/2/59 در ديدار با مدير واحد اطلاعات و اخبار صدا و سيماي جمهوري اسلامي) ايشان در سخنراني ديگري مي فرمايند راديو و تلويزيون يك دستگاه آموزشي است و بايد دستگاهها را به طور مسالمت بطور صحيح، بطور سليم اداره كرد ( …) همچنين مي‌فرمايند كه اين دستگاه بايد به گونه اي باشد كه بعد از چند سال تمام ملت را روشن كند و تمام را مبارز آورد و همه را متفكر كرد و اين دستگاه وظيفه دارد كه با مردم حكم معلم و شاگرد داشته باشد. حضرت امام به جهت گستردگي مخاطبان صدا و سيما خصوصاً صداي جمهوري اسلامي همواره مسئوليت عظميي را براي مديران اين رسانه رقم مي زدند. در اين راستا ايشان در يكي از فرمايشات خود اينگونه فرموده اند: «اين دستگاه صدا و سيما امروز وضعي دارد كه مسئوليت شما آقايان را خيلي زياد مي‌كند. سابق تبليغات عبارت از اين بود كه اهل منبر يا علما در همان محل محدودي كه داشتند در مسجدي مي رفتند و براي عده اي صحبت مي كردند.

امروز اين دستگاه در همة كشور پهن شده است و از راديو گمان ندارم كه قشري باشند كه محروم باشند. همه گوش مي كنند و … بنابراين اين دستگاه با اندك انحرافي مي تواند ميليونها نفر را هدايت كند و ما نبايد آنرا كم بشمريم. دستگاهي است كه با صحبت او بسياري از مردم در داخل و خارج صحيح مي شوند و با فساد او فاسد مي شوند (….)

و همچنين مي فرمايند: آن چيزي كه در همه كشور يعني آن دهاتي كه توي خانه اش نشسته و هيچ سواد هم ندارد. لكن چشم و گوش دارند. اين از راديو و تلويزيون استفاده مي‌كند هم استفاده سمعي و هم بصري يعني راديو استفاده سمعي دارد و در تلويزيون استفاده بصري. هم نقشه ها را مي بيند و هم مي شنود و بنابراين راديو و تلويزيون از تمام رسانه ها حساس تر است راديو و تلويزيون مي تواند يك مملكت را اصلاح كند و همچنين مي تواند مملكت را به فساد بكشد (8/4/1358)

حضرت امام معرفي صحيح اسلام را يكي ديگر از وظايف صدا و سيما مي دانند و مي‌فرمايند: «اما آنكه ما مي توانيم اين است كه مي توانيم به وسيله دستگاههايي كه داريم، به وسيله همين صدا و سيما، به وسيلة مطبوعات، به وسيله گروههايي كه خارج مي‌روند اسلام را آنطوري كه هست معرفي كنيم. اگر آنطوري كه هست، آنطوريكه خداي تبارك و تعالي فرموده است آنطوري كه در روايات و در قرآن ما هست، آنطور به مردم ارائه دهيم، همين خودش از هزارها توپ و تانك بيشتر مي تواند مؤثر باشد (8/4/58)

اهداف اطلاع رساني

حضرت امام در بيانات خود، ارائه پيام و اطلاعات به دو صورت خبري و عمومي را مورد توجه قرار داده و با توجه به مخاطبان زياد اين رسانه، بخش اطلاع رساني را از وظايف مهم اين رسانه دانسته اند و مي فرمايند: «هر كدام كه برنامة خارجي داريد مسائل ايران را آنطوري كه هست بگويد. مطلبي كه آنها در روزنامه هايشان مي نويسند، مطابق با راديوهايشان مي گويند به مردم خارج بفهمانيد كه اينها دروغ مي گويند.» (صحيفة نور ج 3 ص 251 ج 2 ص 251).

ايشان مصلحت و امنيت ملي كشور را مورد توجه قرار داده مي فرمايند: پخش اخبار و اطلاعات نبايد منافاتي با امنيت ملي ايران داشته باشد و نبايد امري بر خلاف مصالح كشور پخش گردد. (صحيفه نور ج 12 ص 104 و ج 8 ص 201 و ج 16 ص 5 و 4 و 3 و 8 و ج 9 ص 262) همچنين ايشان به صحت و درستي اخبار تاكيد مي كنند و مي فرمايند: «راديو و تلويزيون موظفند اخباري را نقل كنند كه صد در صد صحت آن ثابت مي باشد» (صحيفه نور ج 12 ص 94) در جاي ديگر ايشان به ويژگي كاهش تشويش و اضطراب مردم اطلاع رساني صدا و سيما اشاره مي كنند و مي فرمايند: «اخبار و اطلاعات را از منابع موثق بدهيد تا اينكه مردم دچار اضطراب و تشويش نشوند» (صحيفه نور ج 13 ص 94)

ايشان در مورد استقلال و آزادي صدا و سيما با حفظ موازين ملي و اسلامي مي فرمايند: «صدا و سيما بايد مستقل و آزاد باشد و بايد استقلالش محفوظ باشد و هيچكس در آن دخالت نكند» (صحيفة نور ج 12 ص 23 و 85 و 86) و در جاي ديگر مي فرمايند: «اخباري كه در آنجا گفته مي شود بايد برخلاف موازين اسلام نباشد كه هر گروهي بخواهد توطئه كند، بيايند در راديو و تلويزيون حرفهايي بزنند كه توطئه آميز باشد. البته نه اينكه ما مي‌گوئيم بايد سانسور باشد، ما مي‌گوئيم بايد بر طريق اسلام و ملت باشد (صحيفه نور ج 16 ص 5-84)

اهداف تربيتي- ارشادي

حضرت امام در جهت اهميت اين بعد در يكي از بيانات خود اينگونه به مطالب اشاره مي فرمايند: «راديو يك دستگاهي براي آموزندگي، براي پرورش يك ملت است. با راديو و تلويزيون از همه چيز بهتر مي شود مكتب را پرورش داد. براي اينكه از راديو و تلويزيون هم ملا و آدمي كه سواد دارد از آن استفاده مي‌كند و هم آنكس كه سواد ندارد اما از دستگاههاي ديگر مثل روزنامه و مجله يك دسته مي توانند استفاده كنند. در يك جاهاي معدودي راديو و تلويزيون الان جوري شده است كه در همه جا … همة قشرها مي شنوند و از راه سمع و بصر مي توانيد خدمت كنيد به اين مملكت، چنانچه به اين مملكت خيانت كردند بهتر مي شود به آن آموزندگي و تربيت داد و ترقي كرد. و جوانها را تربيت نمود» (صحيفه نور ج 8 ص 201 و ج 9 ص 75 و ج 12 ص 104 و ج 9 ص 263)

و با توجه به ابعاد گسترده مخاطبين مي فرمايد: «صدا و سيما هردوشان الان در هر جا كه هست گوش و چشم مردم به اين آلات است و شما مسئوليد آن را از اخلاق فاضله و مسائل مورد احتياج جمهوري اسلامي ايران اشباع كنيد، كه هم شغل شريفي است و هم مسئوليت دار». (صحيفه نور ج 15 ص 95 و ج 9 ص 3- 262 و ج 8 ص 201) حضرت امام (ره) صدا و سيما را مركز پرورش عمومي مي دانستند كه مي توانند خدمتهاي گرانمايه اي را به فرهنگ اسلام و دين بنمايد (صحيفه نور ج 19 ص 110- 109)

در يك اين راستا در يكي از بيانات خود اينگونه به مسئله اشاره فرموده اند كه: «يك راديو و تلويزيون اسلامي و مربي جامعه در طول مدتي كه محمدرضا شاه مخلوع، اين تلويزيون را در تحت سيطره خودشان دانستند كوشش مي كردند كه جوانهاي ما را منحرف كنند، يعني نگذارند اين قوه اي كه بايد براي كشور خدمت كند و …) اينها راهشان را كج مي كردند كه در خدمت ديگران باشند. نه اينكه مطالبي در آن گفته شود كه مخالف وضعيت كشور است مخالف با مصلحت كشور است و جوانهاي ما را جوري بار مي‌آورند كه براي خودشان نباشند، براي ديگران باشند (صحيفة نور ج 12 ص 102)

يكي ديگر از وظايف مهم اين رسانه ارائه برنامه هايي در جهت ساختن جامعه اي متفكر و مستقل است. حضرت امام در يكي از فرمايشات خود به وظيفه اشاره كرده اند:

«اين دستگاه، دستگاهي بايد باشد كه بعد از چند سال تمام قشر ملت را روشن كند و تمام را مبارز بار آورده، تمام را متفكر بار آورده، تمام اينها را مستقل بار بياورد، آزاد منش بار بياورد، از غربزدگي بيرون كند و استقلال به مردم بدهد. (صحيفه نور ج 5 ص 202 و ج 19 ص 110-109)

4-1- اهداف تفريحي و سرگرمي

براساس تفريحي كه براي اين بعد از برنامه ها عنوان گرديد هدف اين نوع برنامه ها (انبساط خاطر،‌ آرامش فكر، ايجاد روحية بدور از هر گونه لغو و بيهودگي مي باشد) حضرت امام نيز تذكرات قابل توجهي را بيان فرمودند كه اساس آن بر اين اصل قرار گرفته كه در امور تفريحي و سرگرمي نيز طرح مسائل جدي و ضروري است و نبايد فراموش شود. در راستاي طرح مسائل جدي حضرت امام مي فرمايند: «اسلام مي خواهد كه همه مسائل جدي باشد، مسائل مكتبي جدي باشد. مسائل روحي مسائل جدي باشد. جد است در آن. حتي در امور تفريحي، هم در اسلام يك جوري است كه باز در آن حد پيدا مي شود» (سخنراني 18/6/58 و صحيفه نور ج 9 ص 75)

و نيز در جهت حذف موسيقي مخرب فرمودند: «موسيقي غربي كه موجب تخدير و فساد جوانها مي شود و نيرومندي آنها را بگيرد بايد از برنامه هايتان حذف شود و مسئولين ترسي از اينكه متهم به كهنه پرستي مي شوند نداشته باشند (صحيفه نور ج 8 ص 200 و ج 12 ص 104)

و نيز در جاي فرموده اند اگر بخواهيد مملكتتان يك مملكت صحيح باشد، يك مملكت آزاد باشد، يك مملكت مستقل باشد مسائل را از اين به بعد جدي بگيريد. راديو تلويزيون را تبديل كنيد به يك راديو تلويزيون آموزنده. موسيقي را حذف كنيد و از اينكه بگويند كهنه پرست هراس نداشته باشيد همين كلمات نقشه است براي اينكه شماها را از كار جدي عقب بزنند. اينكه مي گويند اگر چنانچه موسيقي در راديو نباشد، آنها مي روند و از جاي ديگر مي گيرند، بگذاريد بگيرند. شما خيانت است به جوانهاي ما، اين موسيقي را حذف كنيد و بطور كلي،‌ عوض او يك چيزي بدهيد و … (20/4/1385 و ج 8 ص 200 و ج 12 ص 104)

حضرت امام همواره تاثيرات منفي را كه برنامه هاي صدا و سيما مي تواند بر روي مخاطبان خود داشته باشد يادآوري مي كردند. و در يكي از بيانات خود اينگونه فرموده‌اند ملت عزيز ايران در طول 50 سال سياه اخير گرفتار مجلات و روزهاي تخريب كننده و فاسد كنندة نسل جوان و از آنها بدتر سينماها و تلويزيون و راديو بود كه برنامه‌هاي خود ملت را به حد وافر در آغوش غرب و غربزده ها غلطانيد و ضررهاي رسانه هاي گروهي از خرابيهاي توپ و تانكهاي دشمن و سلاحهاي غرب بالاتر و بدتر است. چه كه ضررهاي سلاحهاي گذر است و ضررهاي فرهنگي باقي و به نسلهاي بعد انتقال مي يابد چنانچه ديديد و مي بينيد و اگر نبود لطف خداي منان و تحول برق آساي ملت در سراسر كشور نمي دانيم سرانجام اسلام و كشور به كجا كشانيده مي شود. (صحيفه نور ج 19 ص 10- 109 و ج 9 ص 3-262)

در مورد موسيقي ايشان مي فرمايند: «موسيقي مخرب كه موجب تخدير و فساد جوانها مي شود در برنامه ها حذف گردد… دستگاه تلويزيون يا دستگاه راديو بايد آموزنده باشد، قدرت بدهد به جوانهاي ما و جوانها را نيرومند كند… موسيقي با ترياك فرقي ندارد ترياك يك جور خلسه مي آورد و اين يك جور ديگر خلسه مي آورد اينها بايد تبديل شود. اگر بخواهيد مملكت صحيح باشد، آزاد باشيد، مستقل باشد مسائل را از اين به بعد جدي بگيريد. راديو و تلويزيون را تبديل كنيد به يك راديو و تلويزيون آموزنده. موسيقي را حذف كنيد نترسيد از اينكه به شما بگويند كهنه پرست شديد» (صحيفة نور ج 8 ص 200) و در جاي ديگر مي فرمايد اين موسيقي ها هم مخدر هستند، يعني جوانهاي ما را، جواني كه عادت به موسيقي كرد ديگر نمي تواند كار انجام دهد، ديگر نمي تواند قاطع باشد. (صحيفة نور  12 ص 104) فيلمها و سريالهاي خارج از چهارچوب اصول اسلامي جايز نمي دانستند و همواره به اين نكته اشاره مي كردند كه مسئولين بايد مراقب پخش اينگونه برنامه ها باشند. ايشان در يكي از بيانات خود اينگونه ارشاد نموده اند: «فيلمهايي كه جوانها نگاه مي كنند و منحرف مي شوند بايد از آنها احتراز كرد اين دستگاه همه به آن توجه دارند و شما به تمام معنا در آن توجه داشته باشيد كه يك وقت يك فردي نباشد، يكي وقتي يك فيلمي نباشد، يك وقت فيلمي به صورت خيلي خوب است داده بشود و بعد وضع را دگرگون سازد مي توانند با يك فيلمي يك وضعي را برگردانند مي توانند با يك قولي يك مصيبت را ايجاد كنند (29/7/58 در جمع شوراي پنج نفري صدا و سيما و صحيفه نور ج 16 ص 6-84)

و در خصوص تبليغ اصول و خطوط انقلاب اسلامي مي فرمايند: «اصلاح اين دستگاه اصلاح جامعه است و فساد اگر در اين دستگاه واقع شود فساد جامعه است مسئوليت بسيار بزرگ است ما با سينما مخالف نيستيم ما با مركز فحشا مخالفيم، ما با راديو مخالف نيستيم ما با فحشا مخالفيم، ما با تلويزيون مخالف نيستيم ما با آن چيزي كه در خدمت اجانب براي عقب نگه داشتن جواناهي ما و از دست دادن نيروي انساني ماست، ما با آن مخالف هستيم.» (صحيفة نور ج 4 ص 284 و ج 8 ص 6-175 و ج 16 ص 3-82)

تربيتي- ارشادي- هدايتي

يكي از مسائلي كه در مباحث صدا و سيما به كرات مورد توجه و تذكر حضرت امام قرار گرفت ضربه اي است كه از حضور افراد نالايق و منحرف به اسلام و برنامه هاي صدا و سيما وارد مي آيد ايشان در اين باره چنين مي گويند: «كساني كه مضرند و او متخصص هم كه باشند، ضررش بيشتر از غيرمتخصص مضر است. اينها بايد كنار بروند و انشاء‌ا… راديو و تلويزيون تصفيه شود و در جاي ديگر مي فرمايند: «شما بايد با قاطعيت در آنجا اشخاصي كه مي بينند فاسد هستند اشخاصي كه در آنجا توطئه گر هستند، بايد با شركت همة نهادهاي اسلامي آناه را كنار بگذاريد و نگذاريد فعاليت كنند (صحيفة نور ج 12 ص 103 و ج 12 ص 85 و ج 5 ص 3- 202)

«در مركزي كه مركز تبليغات اسلامي است و مهمترين مركز تبليغات است نبايد اشخاصي باشند كه برخلاف مسير اسلام و از ريشه هاي سابق آن رژيم باشند» (صحيفة نور ج 12 ص 179)

ايشان فرمودند: «بايد كاملا توجه داشت كه به هيچ وجه نبايد مقلد شرق و غرب باشيد زيرا تقليد از شرق و غرب با راديو و تلويزيون اسلامي نمي سازد بايد كاملا مراقبت كنيد و خوف از گفته ها و نوشته هاي اين روشنفكران غربزده ابداً نداشته باشيد …» (29/7/58 در جمع شوراي 5 نفره صدا و سيما)

ايشان در 23/2/59 خطاب به مديرعامل و سرپرست صدا و سيما مي فرمايند: «اين دو دستگاه صدا و سيما است كه بايد اسلامي باشد. استقلالش را حفظ كنيد كسي اگر آمد و خواست چيزي را تحميل كند، ابداً به آن اعتنا نكنيد و با استقلال و با قدرت اين دستگاه را راه بياندازيد». (صحيفة نور ج 12 ص 5-84)

و در جاي ديگر مي فرمايند: «اين سازمان صددرصد به صورتي باشد كه با نهضت و انقلاب اسلامي بسازد. نه اينكه ما بگوئيم راديو و تلويزيون اسلامي هست ولي ببينيم يك حرفهايي در آن مي زنند كه به اسلام و انقلاب اسلامي لطمه وارد مي آيد» (صحيفه نور ج 12 ص 5-84 و ج 10 ص 12 و ج 17 ص 157 و ج 16 ص 239)

حضرت امام همواره توجه به حق و حقوق مستضعفان عالم را تذكر مي دادند و در اين رابطه در ديدار با آقاي هاشمي مديرعامل سازمان و معاونان صدا و سيما در تاريخ 27/5/1364 فرمودند: «من نظري به ديگران ندارم راجع به خودم مي گويم از اين وضع راديو و تلويزيون خوشم نمي آيد. واقع آن است آنقدر كه پابرهنه ها به راديو و تلويزيون حق دارند ما نداريم. اين يك واقعيت است و تعارف نيست واقع آن است كه اين پابرهنه ها نظام را درست كرده اند و اين نهضت را به وجود آورده اند …»

در انتها لازم است با اين بيان حضرت امام اهداف مطرح شده را از ديدگاه ايشان جمع بندي نماييم. حضرت امام اينگونه فرموده اند كه: (صدا و سيما مسئوليت عظيم دارد و در اين راستا توسعة برنامه ها امري است قابل توجه: شما كه مسئوليت بسيار سنگيين بر عهده تان است مطمئن به كار خود ادامه دهيد و هر روز برنامه هايتان بيشتر و بهتر توسعه بدهيد) (صحيفة نور ج 17، ص 157)

اميد است با بكارگيري نظرات حضرت امام بتوان اين توسعه را به صورت (كيفي و كمي) در سطح برنامه هاي صدا و سيما داشته و بتوانيم به اهداف والاي جمهوري اسلامي دست بيابيم.

«امروزه نظام ما، با انقلاب و مكتبي مترقي و پيشرفته و با حالت بسيار ممتاز سياسي در دنيا اداره مي‌شود. سخني گفتني دارد كه مي‌خواهد به مخاطبان خودش در داخل و خارج بگويد اين سخن بايد از رسانه ها گفته شود و نه وسيله ديگر.» (مقام معظم رهبري در ديدار با مسئولين صدا وسيما 7/5/69)

با توجه به اهداف چهارگانه سازمان كه چهارچوب حركتي مسئولين را تعيين كرده است مقام معظم رهبري نيز مجموعه از اهداف را براي اين سازمان برشمرده‌اند كه پس از بيان اين اهداف آنها را در چارچوب اهداف كلي سازمان قرار مي دهيم. ايشان عمده‌ترين اهداف تشكيل اين دستگاه در نظام جمهوري اسلامي را چنين بر شمرده‌اند:

-         نشر اسلام

-         تحكيم انقلاب

-         اعتلاي فرهنگ عمومي

-         زمينه سازي اخلاق و معنويت

-         رشد آگاهيها و اطلاعات سياسي مردم

-         زبان گوياي مديريت جامعه و دستگاه اداره كننده واجرا كننده

-         ايجاد جاذبه در برنامه به منظور جايگزين سازي اهداف بالا

-         رساندن پيام انقلاب اسلامي

-         ارائه گرايشهاي اصولي نظام

-   ارائه فرهنگ و انديشه و هنر خودي اصيل در جهت ترويج و تحكيم استقلال فكري و علمي ملت ايران، نظام جمهوري اسلامي و اصل نه شرقي و نه غربي

-         ايجاد رشد فكري، فرهنگي و سياسي

-         تبيين اسلام

-         مقابله لا توطئه‌هاي تبليغاتي

1- اهداف تفريحي و سرگرمي

كه هدف پركردن اوقات فراغت افراد با استفاده از برنامه‌هاي تفريحي سالم و منطق بر ضوابط اسلامي، جنبه‌هاي سازنده و بالنده هنرهاي سنتي و بومي به منظور ترويج روحيه اميد، اعتماد، شادابي و پويايي اجتماعي.

يك نكته بسيار مهم اين است كه ما ببينيم اصلاً مقصودمان از كار تفريحي چيست؟ شكا كه ننشستيد آنجا فقط مردم را بخندانيد بلكه مقصود اينست كه اين خنده يك آرامشي به روح بدهد و يك آسايش ببخشد. (مقام معظم رهبري در ديدار با گروه ورزش و سرگرمي صدا 1/10/71) و در همان ديدار ايشان نقشي را كه در مورد اهداف تفريحي در نظر دارند كمك به حركات كلي جامعه و اميد بخش است. «و ارائه برنامه‌هاي سرگرمك كننده بدون هيچ محتوا و بدون وجود اطلاعاتي از حقايق جامعه را لهو و منفور دانسته‌اند». (بيانات در نماز جمعه 9/9/64)

برنامه‌هاي سرگرمي مي‌تواند داراي جهت‌گيري اسلامي باشد و مي‌توان تمام برنامه‌ها را در جهت و خط پيام انقلاب اسلامي قرار داد. (6/10/64 ديدار با گروهي از كاركنان راديو).

به اين معنا كه در لابلاي آن آيه‌ي از قرآن و يا داستاني مذهبي گنجاند و يا پيام انقلاب را كه ساختن دنيايي امن توام با صفا براي انسانها و ايجاد زمينه‌اي براي بهره‌مندي انسان از طيبات زندگي است در آن جاي دارد (6/10/64 ديدار با گروهي از كاركنان راديو)

در واقع هدف از ارائه برنامه‌هاي سرگرمي اينكه برنامه‌هاي ضروري و لازم به گونه‌اي در قالب برنامه‌ها ارائه شوند كه نه تنها خسته‌كننده نباشند بلكه باعث پذيرش قلبي پيام نيز گردند. (بيانات در نماز جمعه خطبه اول 9/9/64)

بويژه اصل مهم مقابله با تهاجم تبليغاتي و فرهنگي و خبري استكبار كه نه تنها در خبر كه در برنامه‌هاي هنري و سرگرم كننده مانند نمايش و داستانها نيز بايد ارئه شود (24/11/72 حكم انتصاب لاريجاني به رياست سازمان صدا و سيما)

بطوريكه مقام معظم رهبري صداو سيما را دستگاهي آموزنده مي‌دانند و نه سرگرم كننده (ديدار با پزشكان و پرستاران 15/9/68) ناگفته نماند كه سرگرمي زماني كه با محتوي صحيح فرهنگي (بيانات نماز جمعه 29/9/64) ارائه شود نه تنها مذموم نيست كه مقام رهبري از اين كالر بعنوان عبادت ياد نموده اند.

مقام معظم رهبري بر ورزش بعنوان يكي از رموز سلامت جسماني تاكيد داشته اند اما از سوي ديگر ورزش را بوجود آورنده فضاي جديد در زندگي دانسته‌اند كه توانايي و تندرستي و اراده قوي مي‌بخشد. (ديدار با گروه ورزش و سرگرمي صدا 1/10/71)

در واقع مقام رهبري نه تنها تاكيد بر جنبه جسماني ورزش كه تاكيد بر جنبه روحي آن نيز داشته‌اند و در گوشه‌اي از بيانات خود خواستار تكيه بر جنبه‌هاي مثبت و سازنده آن بوده‌اند در جاي ديگر بر تبين انگيزه و هدف ورزش تاكيد نموده و اينگونه مي‌فرمايند كه ورزش را نشان بدهيد كه براي چه لازم است وبراي چه منظوري مردم بايد ورزش كنند و اينها كارهاي رسانه‌هاي گروهي است. ايشان بر وجود برنامه‌هاي ورزشي در صدا و سيما تاكيد نموده‌اند لكن اين امر را جزئي از وظيفه‌ رسانه‌ها برشمرده اند و جزء مهم‌تر را تشويق مردم نسبت به ورزش دانسته‌اند. (مصاحبه با گروه ورزش و مردم سيما 3/11/67 و 6/12/60)

نكته‌اي كه ذكر آن ضروري است و مقام معظم رهبري نيز بر آن تاكيد داشته اند اينكه در جمهوري اسلامي اهدافي وجود دارد و نيز ارزشهايي مطرح است كه تشكيل نظام و ادامه حيات آن بواسطه همين اهداف و ارزشهاست لذا حتي در ارائه برنامه‌هاي سرگرمي و ورزش نيز نبايد از جهت‌گيري و سمت‌گيري اهدافمان تخطي نمائيم. (ديدار با مسئولين مراكز استانهاي صداوسيما 7/12/70)

2- اهداف آموزشي

هدف اين نوع برنامه تبليغ و نشده فرهنگ اسلامي و كمك به رشد و توسعه نظام آموزش و پرورش و گسترش هنرها و علوم و فنون در راستاي ارتقاي فرهنگ عمومي مي‌باشد. اين دستگاه حساس و پراهميت كه امام كبيرمان آن را دانشگاهي فراتر از پهناي تمامي كشور و ملت مي‌دانستند، وظيفه ايجاد رشد فكري و فرهنگي و سياسي و تبيين اسلام و مقابله با توطئه‌هاي تبليغاتي را به عهده دارد (حكم انتصاب آقاي محمدهاشمي به سمت رياست سازمان صدا و سيما 2/6/68) و مردم در داخل بايد در واقع استفاده يك دانشگاه عمومي را از اين رسانه ببرند. (بيانات در مسجد بلال 9/5/79)

بطور كلي صداو سيما چنانكه امام بزرگوار راحل تعبير فرمودند دانشگاهي همگاني باشد كه در آن دين و اخلاق و ارزشهاي اسلامي و راه روش زندگي و تازه‌هاي جهان علم و سياست و انديشه‌هاي نوين و راه‌گشا به زبانهاي رسا و باب فهم هم قشرها آموخته شود (حكم انتصاب آقاي لاريجاني به سمت رياست صدا و سيما 24/11/72)

مقام معظم رهبري علاوه بر نقش آموزشي كه در اين رسانه در زمينه‌ مفاهيم اسلامي بر عهده دارد نقش اين رسانه را در باب آموزش جنبه‌هاي مختلف علمي و سياسي يادآور شده‌اند و در واقع اين رسانه را وسيله براي اعتلا مي‌شمرند و ايفاي نقش تبليغ را كاري همپايه وظيفه پيامبران مي‌دانند (ديدار با مديران و مسئولان بخش راديو) و اين وظيفه امري جز ايجاد زمينه مساعد رشد معنوي واخلاقي نيست (نماز جمعه خطبه اول 9/9/64)

مقام معظم رهبري در زمينه ارائه اين مفاهيم نيز بيانان روشنگري داشته‌اند و چنين فرموده‌‌اند كه در صداوسيما نامه‌هاي هنري، فيلمها، نمايشها، انواع و اقسام روشهاي هنري بايد براي تفهيم مفاهيم اسلامي و روشن كردن ارزشهاي اسلامي به كار بسته شود (ديدار با پزشكان و پرستاران 15/9/68). به اين معني كه كيفيت دهنده و پرورش‌دهنده روح و فكر مخاطب و جهت‌دهنده به تلاش و زندگي او گردد. (ديدار با اعضاي شوراي سياستگذاري و مسئولان اجراي صداو سميا 14/12/69)

در صورت بكار بستن اين نكات است كه مي‌توان انتظار گسترش فرهنگ معنوي و اخلاقي و اسلامي را داشت. (نماز جمعه خطبه اول 15/6/64)

مقام رهبري در جاي ديگري از سخنانشان مي فرمايند عالي‌ترين و زيباترين مفاهيم انقلاب بايد به شكل مؤثر و مناسب ارائه گردد. (ديدار با مسئولان صدا و سيما 15/6/64)

چرا كه دستگاهي كه تأثيرگذار بر رفتار و انديشه‌هاي سياسي و عقايد مذهبي و فرهنگ عمومي مردم مي باشد و لذا بايد هدايتگر جامعه در جهت خير و صلاح باشد. و نيز تبين كننده شعارها و مباني انقلاب براي ذهنهاي مردم (نماز جمعه خطبه اول 10/11/59 و 9/9/64)

اهداف مترتب بر اين رسانه (هدايتگري و تعليم قالبهاي مختلف و متنوعي مي‌تواند داشته باشد ليكن اين نكته نبايد فراموش شود كه بايد هدف تعالي و تكامل مردم در آن گنجانده شود. (ديدار با مديران توليد صداو سيماي كشور 29/10/61)

3- اطلاع رساني (خبر)

مقام معظم رهبري در ديدار با مديران خبر صداو سيما در تاريخ 21/12/69 فرمودند: «باز كردن ذهن مردم يكي از اهداف ماست و تمايل داريم كه آنها بصورت گسترده فكر كنند. زيرا به اعتقاد ما با آگاه شدن مردم از حوادث عالم، آنان در برابر بسياري از توطئه‌ها و خيانتهاي ذهني و فكري دشمنان مصونيت پيدا خواهند كرد.

قطبهاي سياسي جهان امروز كار خبر را بعنوان يكي از مهمترين اقدامات سياسي در نظر مي‌گيرند و بخش عمده‌اي از نفوذ و اقتدار سياسي آنان به تواناييها و سلطه خبري آنان وابسته است.

همت شما بايد متوجه اين امر باشد كه مردم قدرت تحليل و بينش سياسي داشته باشند زيرا در اين صورت است كه بسياري از مسائل بدست خود مردم حل خواهد شد. (ديدار با مديران خبر صدا و سيما 21/12/69)

در اين راستا راديو بايستي به موضوع آموزشهاي سياسي، تحليلي و تفسير آن بيشتر بپردازد اينكه نيازي به كسي داشته باشند بتوانند حوادث را تحليل كنند (ديدار با رئيس و معاون سياسي و بخشهاي مختلف معاونت سياسي صدا و سيما 13/6/74)

مقام معظم رهبري علاوه بر نكات فوق، بر اين نكته تأكيد داشته اند كه بهترين خبرها و دقيق‌ترين گزارشات از مسائل جاري جهان و مسائل جاري جامعه هميشه به هنگام و در وقت لازم در اختيار مردم قرار گيرد. (نماز جمعه خطبه اول 9/9/64)

چرا كه آنها (دشمن) منتظر بهانه كوچكي هستند تا يك دروغ بزرگ از آن بسازند و در مقابل اينها بايد دستگاه تبليغاتي كشور فعال، حساس، پركار و با كيفيت باشد (ديدار با هيات دولت 11/6/73)

ايشان در ديدار با مسئولان خبرگزاري جمهوري اسلامي (10/7/74) فرمودند: مباني اصلي كار در تهيه و تنظيم خبر، مفيد بودن، بهنگام بودن و هدفمند بودن آن است و خبر بايد آنچنان گفت كه اطلاع از آن براي مردم مفيد و لازم و كشور از آن بهره‌مند شود.

ايشان ويژگي خبر را از دو زمينه مورد توجه قرار داده اند: اول محتوي خبر و دوم نحوه بيان آن.

ايشان فرمودند آن دستهايي كه سعي مي‌كند با بي‌اعتبار كردن خبر راديو و تلويزيون، مردم را به شنيدن راديوهاي بيگانه سوق بدهد، بايد اعتراف كند كه براي بيگانه ها دارد كار مي كند. (بيانات در نماز جمعه 16/8/59) در جهت ايجاد جاذبه در اخبار، صداقت در بيان را مؤثر دانسته‌اند اما اين صداقت را تنها در بيان هر آنچه كه رخ مي‌دهد ندانسته و مراد را چگونگي برخورد صداو سيما با مقوله خبر مي‌دانند و به اين نكته اشاره دارند كه خبر بايد به گونه‌اي باشد كه مردم احساس كنند آنچه گفته شود واقع مطلب است. (ديدار با رئيس سازمان، معاونان و بخشهاي مختلف معاونت سياسي صدا و سيما 13/6/74)

ايشان در ديدار با مديران خبر صدا وسيما (21/12/69) فرمودند: متون خبري بايد از زيبايي‌هاي ادبي و نگارش برخوردار باشد و با هنرمندي و در نهايت زيبايي و گستردگي ارائه شود تا همه مردم آن را بفهمند و اين كاري هنري است كه بايد به آن هميت داده شود. «به منظور ارائه اين كار هنري بايد از غلط گويي، بدگويي و سست‌گويي اجتناب شود در واقع ايشان تاكيد بر كاربر صحيح زبان فارسي داشته ‌اند چرا كه زباني را كه در رسانه‌ها به كار گرفته مي‌شود. معيار بسياري در حرف زدن و نوشتن و گفتن مي دانند و لذا به كار بستن زيباترين و بهترين تغييرات را لازم مي‌شمرند.

4- اهداف تربيتي- ارشادي- هدايتي

هدف در اين نوع برنامه انتقال و انتشار پيام نظام آموزشي جامعه، ترغيب و تشويق گيرندگان پيان به شركت در روند توسعه فرهنگي و ملي و شكل‌دهي رفتار پيام‌گيران بر مبناي باورهاي نشأت گرفته از مكتب اسلام است.

مقام معظم رهبري در حكم انتصاب آقاي علي لاريجاني به سمت رياست سازمان صداوسيما در 24/11/72 فرمودند: به طور كلي صداوسيما مدرسي گسترده براي طرح حقايق اسلام ناب محمدي (ص) و معارف اهل بيت (ع) به گونه اصيل و صحيح گردد.

ايشان همچنين در ديدار با مسئولان صداوسيما (7/5/69) توصيه كردند آنچه در اين دانشگاه (صداوسيما) تدريس مي‌شود عبارت از پيامها و پايه‌ها و مفاهيم و درسهاي ناب و اسلام انقلابي و اسلام واقعي باشد و علاوه بر آن در ديدار با شوراي سياستگذاري و مسئولات اجرايي صداوسيما (14/12/69) نيز تاكيد بر رسوخ دادن و نفوذ دادن انديشه اسلام ناب و هم ملحقاتش از اخلاق و عمل در زندگي مخاطبيت داشته‌اند تا جائيكه آنها را به حد كمال برساند. ايشان در بخش ديگري از حكم انتصابي علي لاريجاني به سمت رياست صداوسيما (24/11/72)، توجه مسئولان سازمان از به اين امر معطوف داشته‌اند كه در طرح مباحث اسلامي بايد به كيفيت و عمق و والايي مطالب توجه گردد و از طرح مطالب ضعيف و آميخته به اوهام و علائق شخصي پرهيز شود.

ضمناً مقام رهبري ارائه مطالبي با كيفيت بالا را تنها در قالب ارائه سخنراني‌ها و مباحث ندانسته و اين توصيه را داشته‌اند كه براي تفهيم مفاهيم اسلامي و روشن كردن ارزشهاي اسلامي مي توان برنامه‌هاي هنري، فيلمها، نمايشها و انواع و اقسام روشهاي هنري را به كار بست (ديدار با پزشكان و پرستاران 15/9/68).

ايشان بر جنبه ارشادي صداوسيما در زمينه دين تاكيد بسيار داشته‌اند و بر اين امر صحنه نهاده‌اند كه براي تفهيم اين مسائل مي‌توان از اقسام روشهاي هنري استفاده نمود و با انتخاب بهترين شيوه ها و بليغ‌ترين زبانها، غبار غربت و انزوا را از چهره عميق اسلام و حقايق درخشان قرآن سترد. (حكم انتصاب محمدهاشمي به سمت رياست سازمان صداوسيما 3/6/68)

همچنين ايشان ايجاد ارتباط مستحكم بين مردم با نظام را از اهداف سازمان صداوسيما مي دانند.

ايشان در ديدار با مسئولان مراكز صداوسيما (7/12/60) فرمودند ما بايد آثار جنگ را تا آنجا كه مي‌توانيم كشف نموده و حفظ كنيم.

رهنمودهاي مقام معظم رهبري به مسئولان صداوسيما

1- نشر اسلام

شما بايد به اين نكته توجه كنيد كه آنچه را كه ارائه مي‌دهيد مردم را به انديشه اسلام و انقلاب نزديك كرده باشيد (ديدار با مديران توليد صداوسيماي كشور 29/10/61)

2- ترويج انديشه‌ها و ارزشهاي انقلاب و ممانعت از نشر نظريات مخالف

«صداوسيما در رابطه با انقلاب هم بزرگترين وظيفه را دارد كه آن وظيفه عبارتست از تحقق بخشيدن به تفكر انقلابي در مردم، يادآوري كردن اصول انقلاب براي مردم، تبين شعارها و مباني انقلاب براي ذهنهاي مردم، جهت دادن به حركتهاي عملي در صحنه‌هاي گوناگون در فعاليتهاي مختلف در صحنه اجتماع در جهت انقلاب حفظ و دميدن روحيه و انگيزه تحرك انقلاب در مردم و جلوگيري از سرد و بي تفاوت شدن مردم از فعاليتها و تحريكات انقلابي.» (ديدار با مسئولان صداوسيما 7/5/69)

3- استقرار روح علمي همسو با دين گرايي

«يك چيز ديگر هم هست كه مي تواند در يك چنين برنامه اي منظور و هدف قرار گيرد و آن يافتن روح علم است البته بعضي به غلط خيال مي كنند علم گرايي با دين گرايي نمي سازد (ديدار با گروه دانش صدا 15/11/70)

4- نقش و موقعيت زن در صدا و سيما

تاكيد بسيار بر ارائه چهره صحيح زن از برنامه هاي صدا و سيما و تاكيد بر برطرف ساختن دو نقطه ضعف در زمينه حضور زنان در صدا و سيما داشته اند. در مسئله زن دو عيب اساسي در گذشته وجود داشته، يكي اينكه حجاب از بين مي رفته و از اين بزرگتر اين بوده كه نقشهايي در برنامه هاي صدا و سيما به زن داده مي شده كه نقشهاي پست كننده بود (ديدار با اعضاء شوراي سياستگذاري و مسئولان اجرايي صدا و سيما 14/12/69)

5- صدا و سيما و تبليغ

 در جمهوري اسلامي ايران دو عامل (يكي اينكه يك ملت چقدر حرف براي گفتن دارد و دوم اينكه يك ملت چقدر مورد نقد و ايراد و تبليغات خصمانه است) هر دو مقتضي و مستوجب اهتمام افزونتر به صدا و سياست. زيرا اول جمهوري اسلامي يك انديشه است يك پيشنهاد جديد به بشريت است دوم جمهوري اسلامي به مقتضاي همين كه يك پيشنهاد نوين را در مقابل سردمداران مجموعه هاي استكباري ارائه كرده است. دشمنان زيادي دارد، تبليغات زيادي عليه جمهوري اسلامي انجام مي گيرد.

شما ببينيد كمتر هفته اي مي گذرد كه سردمداران استكبار جهاني اين ملت را، اين كشور را، اين نظام را، با تيرهاي زهرآگين حق كشيهاي خودشان و خلاف گوييهاي خودشان آزرده نكنند. خوب اينها پاسخگويي لازم دارد اگر پاسخي به اين ياوه ها گفته نشود چه كسي بايد اين پاسخ را بدهد. مي بينيد كه مسئوليت صدا و سيما از جمله سنگين ترين مسئوليتها در اين زمينه است. (بيانات در مسجد بلال 9/5/79)