اختراعات زمان جنگ تحمیلی

جنگ شروع شده بود و امکانات ایران برای دفاع کم بود. کشورهای غرب و شرق با تحریم اقتصادی ایران و کمک به صدام جبهه سومی را برای ضربه زدن به ایران شکل داده بودند. حتی معمولی ترین تجهیزات دفاعی مثل سیم خاردار تحریم شد و این فشارها و دست خالی، جنگیدن را سخت می کرد. ایران تمام توان خود را می بایست به کار بگیرد. جنگ نابرابر بود و قدرت نیروهای مقابل جای مقایسه را با نیروی نظامی ایران نمی گذاشت. تنها قدرتی که جبهه ما را امیدوار می کرد توکل بر خدا و قدرت ایمان بچه ها بود.

در این شرایط ابتکارات نظامی و مهندسی می توانست نتیجه عملیات های ضد دشمن را جور دیگری رقم بزند. کم کم قدرت مهندسی جنگ آشکار شد. جهاد سازندگی مسئولیت پروژه های مهندسی را برای تهیه امکانات مورد نیاز برعهده گرفت. در هر بازه زمانی متناسب با شرایط پیشروی جنگ نیروهای مهندسی دست به ابتکارات جدیدی در این حوزه می زدند. ساخت پلها بر روی رودخانه های جنوب کشور که همواره از نظر دشمن به عنوان سد تلقی می شدند به ایران در رسیدن به پیروزی های بعدی جنگ کمک کرد.

ساخت پل بشکه ای بر روی رودخانه بهمنشیر در جهت شکستن حصر آبادان تلاشی بود که زمینه دستاوردهای بزرگی را در ساخت پل و پیشرفت های بعدی در این حوزه ایجاد نمود. پل بشکه ای عملیات ثامن الائمه (ع) با استفاده از بشکه های 220 لیتری و متصل کردن آنان به هم ساخته شد تا کار جابه جایی نیروها و امکانات را برای انجام عملیات شکست حصر آبادان محیا سازد.

پل خیبر که به عنوان شاهکارهای مهندسی جنگ در دنیا از آن یاد می شود بزرگترین پل شناور دنیا به طول 14 کیلومتر بود که بر روی هور زده شد. برای شناور ماندن پل از مواد پلیمری استفاده شد تا در صورت حمله هوایی دشمن به سرعت قابل تعمیر و تعویض باشد و در طول مسیر به پل اصلی قطعات یدکی نصب شد تا در صورت نیاز به سرعت عوض شود.

ساخت پل بعثت بر رودخانه وحشی اروند در عملیات والفجر 8 اتصال ایران را به فاو امکان پذیر کرد. با وجود مخالفت های اکثر نظامیان نیروهای جهاد با محاسبات دقیق و در گرمای طاقت فرسای جنوب این پل را در ماه رمضان ساختند و با لوله هایی با قطر 156 اینج دو ساحل اروند را به هم متصل کردند.

باتلاق های موجود در دشت های جنوب و نهرها و رودخانه های کوچک کار عبور دادن نیروها را با مشکل مواجه می کرد هر کدام از این موانع تاکتیک مخصوص به خود را می طلبید که نیروها با ساخت پلهای فایبرگلس، پل های شناور، پلیکا، فرشهای باتلاقی نیروها را در شبهای عملیات با کمترین تلفات جابه جا می کرد.

قایق مرداب رو

مهندسان برای رفع مشکل پروانه موتور قایقهایی که در مرداب به دلیل حجم زیاد نی و گیاهان مردابی از کار می افتاد دست به ابتکاری نو زدند و قایقهایی را طراحی کردند که با ملخ چوبی و از طریق جابجای هوا هم روی نی و هم روی آب با سرعت پیش می رفتند جالب اینجاست که موتور متحرک این قایقها موتور فولکس بود که برای خنک شدن احتیاج به آب نداشت و با هوا خنک می شد و بعدها نمونه بزرگتر این نوع قایقها با نصب موتور هواپیما ساخته شد.

بعد از فتح فاو عراق بارها سعی کرد راههای پشتیبانی رزمندگان را ببندد به همین دلیل تمام پلهای بهمنشیر که راههای ورود به جزیره آبادان و از آنجا به فاو بود را از بین برد و هر تلاشی از سوی ایران را با حملات شدید دشمن از بین می برد. جهادگران برای حل این مسئله دست به ابتکار عجیبی زدند و آن هم ساخت سد بر روی بهمنشیر بود. برخی که فکر می کردند با ساخت این سد خاکی آبادان غرق می شود با آن مخالفت کردند اما جهادگران با محاسبات دقیق، محلی را انتخاب کردند که با احداث سد، آب تا حدی در آنجا بالا می آمد و دوباره به کارون بر می گشت و از طریق کارون به اروند می ریخت. سد بهمنشیر ساخته شد و هواپیماهای دشمن هم در از بین بردن آن عاجز شدند.

یکی دیگر از ابتکارات ویژه جهاد در دوران جنگ تحمیلی "سازه منحرف کننده موشک" نام دارد؛ در اواخر جنگ فرانسه موشکهای اگزوسه رادار گریز را به رژیم بعثی عراق داد. این موشکها قادر بود در ارتفاع 4 متری سطح آب پرواز کرده و کشتی ها را هدف قرار دهد. مهندسان جهاد جنگ برای منحرف کردن رادار این موشکها صفحه های عمود بر هم فلزی طراحی کردند که امواج فرستاده شده از طرف موشک را به سمت خود موشک بازتاب می داد و موشک در انتخاب هدف به اشتباه می افتاد و به جای کشتی ها به این صفحات اصابت می کرد. با این طرح، صنایع نظامی فرانسه دچار مشکل شد چراکه دیگر هیچ کشوری حاضر به خریدن این موشکها نبود.

پل شناور خضر

پس از جنگ نیز بسیاری از دستاورد های مهندسی نظامی و ساخت ادوات و تجهیزات جنگی مرهون تلاش ها و زحمت های گروه های مهندسی جهاد در 8 سال دفاع مقدس بود. اگرچه سختی کار و کمبود امکانات مانعی بود برای نرسیدن به اهداف مهندسی جنگ ولی ایمان و پشتکار بچه های مهندسی جنگ توانست موانع و کمبودها را از سر راه بردارد و زمینه ای باشد برای بروز نبوغ و دستاورهای بعدی در نظام جمهوری اسلامی.