آشنایی با دانشگاهها و نظام آموزش عالی چین

چین، صاحب قدیمی‌ترین و بزرگترین نظام آموزشی جهان است به طوری که بسیاری از محققان معتقدند قدمت آموزش در چین به قرن 16 پیش از میلاد مسیح بازمی‌گردد که در این عصر تحصیل برای افراد برگزیده یک امتیاز محسوب می‌شد. 

به گزارش سرویس «دانشگاهی» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، بیش از 2000 سال پیش دانشجویان کشورهای غرب و شرق آسیا برای ادامه تحصیل عازم چین شدند. از قرن نوزدهم میلادی به بعد چین شروع به ساخت دانشگاه‌های پیشرفته کرد. پس از تاسیس دانشگاه مردمی جمهوری خلق چین در سال 1949 میلادی، تاسیس تعداد بیشتری از دانشگاه‌ها آغاز شد. در طول دهه 50 میلادی، چین پذیرش دانشجو از کشورهای ویتنام و کشورهای شرق آسیا را در دستور کار خود قرار داد. 

امروز 600 دانشگاه از مجموع 3000 دانشگاه در چین، دانشجویان کشورهای مختلف جهان را ثبت‌نام می‌کنند. به دنبال ادامه رشد اقتصادی چین، مهاجرت تحصیلی به چین محبوبیت بالایی پیدا کرده است به طوری که تنها در سال 2009 میلادی 240 هزار دانشجوی بین‌المللی در این کشور به تحصیل مشغول بوده‌اند. برخی از این دانشجویان در چین تا اخذ مدرک تحصیل کرده، برخی به تحصیل موقت پرداخته و برخی دیگر نیز به تحصیل زبان و فرهنگ چینی می‌پردازند. 

به گزارش ایسنا به نقل از پایگاه اینترنتی CUCAS (سیستم پذیرش دانشگاه‌ها و کالج‌های چین و مرکز ملی کمک و پذیرش دانشجویان چین)، در این مقاله به بررسی و معرفی نظام آموزش چین می‌پردازیم: 

نظام آموزش عالی چین 

چین با داشتن بیش از 3000 موسسه آموزش عالی که 25.4 میلیون دانشجو را در خود جای داده‌اند، بزرگترین نظام آموزش عالی در جهان محسوب می‌شود. از این جمع 1867 موسسه آموزش عالی را موسسات آموزش عادی تشکیل می‌دهند که در این موسسات مجموعا 17.4 میلیون نفر مشغول به تحصیل هستند. 444 موسسه آموزشی نیز به بزرگسالان اختصاص دارند که در مجموع پذیرای 5.2 میلیون دانشجو هستند. 994 موسسه آموزشی باقی مانده نیز موسسات آموزش خصوصی هستند. همچنین 1789 موسسه خصوصی وجود دارند که از طریق آنها 2.8 میلیون نفر در مقطع کارشناسی به تحصیل راه دور و اینترنتی می‌پردازند. وزارت آموزش چین با کمک یک نظام آموزشی مرکزی، کنترل تمام موسسات آموزش عالی را در بخش‌های سیاست‌گذاری، قانون‌گذاری، برنامه‌ریزی، تامین اعتبار و ارزشیابی برعهده دارد. 

روسای هر یک از موسسات آموزش عالی از سوی کمیته‌ای متشکل از حزب کمونیست چین هدایت می‌شوند و کمیته دانشگاهی و هیئت نمایندگی دانشکده و کارکنان مسؤل رسیدگی به مشکلات مربوط به دانشکده و کارکنان آن است. 

از دهه 80 میلادی تاکنون اصلاحات آموزشی بسیاری در آموزش عالی چین رخ داده که شامل موارد ذیل است: 

- تفویض اختیارات 

وزارت آموزش چین بخشی از مسؤلیت‌های خود را به برخی ادارات محلی و موسسات خاص واگذار کرد. در نتیجه دانشگاه‌ها و کالج‌ها استقلال و آزادی بیشتری پیدا کردند. 

- ادغامات 

در اوایل دهه 90 میلادی صدها موسسه آموزش عالی با هدف بهبود کارآیی و بهره‌وری با هم ادغام شدند. 

- آموزش عالی خصوصی 

پس از یک غیبت سی ساله از سال 1952 تا 1982 میلادی، آموزش عالی خصوصی در چین طی دو دهه اخیر به سرعت رشد کرد و حدود 10 درصد از کل ثبت‌نام دانشگاه‌ها را به خود اختصاص داد. 

- کمک هزینه‌های تحصیلی 

برای فایق آمدن بر مشکلات مالی و تقاضای بسیار برای تحصیلات عالی، دولت مرکزی چین در اواخر دهه 80 و اوایل 90 میلادی، سیاست ثبت‌نامی «دوگانه» را اجرا کرد که طی آن داوطلبانی که نمرات پایین‌تر از حد مجاز ورودی دانشکده‌های ملی اخذ می‌کنند می‌بایست شهریه تحصیلی خود را پرداخت می‌کردند. از سال 1997 میلادی به بعد تمام دانشجویان برای تحصیل در آموزش عالی باید شهریه می‌پرداختند. 

- افزایش ثبت‌نام‌ها 

دولت چین به منظور پاسخگویی به استقبال بسیار گسترده برای تحصیلات عالی، سیاست‌های افزایش ثبت‌نام با عنوان «چشم‌انداز 211» و «چشم‌انداز 985» را در پیش گرفت. 

همچنین از سایر تغییرات اساسی در آموزش عالی این کشور می‌توان به نظام متنوع تامین اعتبارات دانشگاه‌ها اشاره کرد. 

پیش‌نیاز عمومی دانشجویان خارجی برای ورود به دانشگاه‌های چین 

دانشجویان بین‌المللی جویای تحصیل در دانشگاه‌های چین باید پیش‌نیازهای تعیین شده از سوی دولت و دانشگاه‌های چین را پشت سر بگذارند که شامل موارد ذیل می‌شوند: 

1- فرد متقاضی باید دانشجوی واقعی بوده و ویزای دانشجویی یا توریستی داشته باشد. 

2- فرد متقاضی نباید دارای سوابق کیفری باشد. دانشجویان برخی از کشورها می‌بایست به سفارت چین گواهی عدم سوء پیشینه ارائه کنند. 

3- افراد متقاضی باید دارای مدارک مرتبط بوده و تمامی پیش‌نیازها را رعایت کنند. این پیش‌نیازها شامل مدرک تحصیلی و وضعیت مالی مناسب می‌شوند. 

پیش‌نیازهای دانشگاه‌های چین 

دانشگاه‌های چین بسته به سطح مدرکی که ارائه می‌دهند، شرایط خاصی را برای پذیرش دانشجویان خود در نظر می‌گیرند. معمولا رشته‌های فرهنگ و زبان که بدون مدرک هستند آسان‌ترین شرایط پذیرش را دارند و در صورت داشتن مدرک دیپلم می‌توانید به راحتی در این رشته‌ها ثبت‌نام کنید. 

رشته‌های تحصیلی چینی زبان 

دانشجویان برای پذیرش در این رشته‌ها باید آزمون زبان چینی را با موفقیت پشت سر بگذرانند. داوطلبان مقطع کارشناسی ارشد باید همچنین یک نسخه از معرفی‌نامه خود ارائه دهند. 

رشته‌های تحصیلی انگلیسی زبان 

این داوطلبان نیازی به مدرک زبان چینی ندارند و در عوض باید مدارک زبان انگلیسی نظیر تافل و آیلتس که دانش زبانی آنها را تایید می‌کند، داشته باشند. 

از آنجا که دانشگاه‌های چینی هر روز بیش از گذشته نسبت به ارائه رشته‌های تحصیلی انگلیسی زبان اهتمام می‌ورزند، این رشته‌ها برای دانشجویان بین‌المللی بسیار مناسب هستند. 

انواع دانشجویان در چین 

انواع مختلف دانشجویان در چین شامل دانشجویان موقت (با طول تحصیل یک تا 20 هفته)، دانشجویان زبان (با طول تحصیل یک تا دو سال)،‌ دانشجویان کارشناسی (با طول تحصیل چهار تا پنج سال)، دانشجویان کارشناسی ارشد (با طول تحصیل دو تا سه سال)، دانشجویان دکتری (با طول تحصیل سه سال) و دانشجویان انتقالی (با طول تحصیل نامعین) هستند. 

شناسایی دانشگاه‌های مطرح چین 

چین در حال حاضر 600 دانشگاه و کالج دارای صلاحیت پذیرش دانشجویان بین‌المللی دارد که این تعداد دانشگاه کار را برای داوطلبان بسیار دشوار می‌کند. برای تشخیص دانشگاه‌های مطرح و باکیفیت یکی از روش‌ها، مراجعه به رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان است که از سوی موسسات معتبر اعلام می‌شوند. 

اعتبار مدارک تحصیلی دانشگاه‌های چین 

به دنبال نوسازی صنایع تولیدی چین برای ورود به رقابت جهانی، نظام آموزشی عالی چین، اعتبار و قدرت خود را در جهان به رخ رقبایش می‌کشد. فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های چین از سوی دانشگاه‌های معتبر اروپایی، آمریکایی، آسیایی، استرالیایی و سایر کشورهای جهان با استقبال مواجه می‌شوند. سالانه حدود 20 هزار دانشجوی فارغ‌التحصیل شده از دانشگاه‌های چینی به کشورهای اشاره شده می‌روند تا ادامه تحصیل دهند. در سال 2009 میلادی، دولت چین با 64 کشور جهان تفاهم‌نامه دوجانبه‌ای را برای گسترش فعالیت‌های آموزشی امضاء کرده است. 

رشته‌های مفید تحصیلی در چین 

فارغ از رشته‌های زبان چینی، طب سنتی چین‌، هنرهای رزمی، تاریخ، فلسفه، ورزش و هنرهای فولکور چینی (شامل موسیقی و نقاشی)، رشته‌هایی نظیر ریاضیات، مهندسی، علوم و پزشکی به علاوه اقتصاد، بازرگانی، تجارت و مدیریت بازرگانی، رشته‌های بسیار مناسبی هستند. 

کمک هزینه تحصیلی 

به دنبال اجرایی شدن دریافت شهریه و افزایش هزینه‌های تحصیلی در آموزش عالی چین، نظام کمک هزینه تحصیلی دانشجویان طی سال‌های اخیر در چین راه‌اندازی شده است که این کمک هزینه‌های تحصیلی شامل موارد ذیل می‌شوند: 

- کمک هزینه تحصیلی (grants) 

برنامه کمک هزینه تحصیلی دولتی که از سال 2002 میلادی راه‌اندازی شده به دانشجویان نیازمند و با استعداد دانشگاه‌های عادی چین اهدا می‌شود. 

- کمک هزینه تحصیلی (Scholarship) 

کمک هزینه‌های تحصیلی مبتنی بر شایستگی و صلاحیت یکی از اصلی‌ترین انواع کمک هزینه‌های تحصیلی است که از سال 1986 میلادی در دسترس دانشجویان چین قرار دارد. 

کار برای تحصیل 

در سال 1994 میلادی آئین‌نامه «کار برای تحصیل» در دانشگاه‌های عادی چین تصویب شد که طی آن دانشجویان نیازمند می‌توانند با یافتن کار نیمه‌وقت هزینه تحصیل خود را بپردازند. 

وام دانشجویی 

اولین برنامه اعطای وام دانشجویی در سال 1986 میلادی در این کشور اجرا شد. در چین دانشجویان سه نوع وام دانشجویی دریافت می‌کنند.