مرحله دوم ثبت‌نام آزمون سراسری سال 93 در حالی تا 14 اسفندماه ادامه دارد که تا رسیدن تعداد ثبت‌نامی‌ها به مرز یک میلیون نفر راه زیادی باقی نیست.

 

 

به گزارش خبرنگار «دانشگاهی» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، در شرایطی که به گفته مسئولان، جمعیت جوان کشور و به تبع آن متقاضیان ورود به دوره کارشناسی رو به کاهش است، اما آمار ارائه شده توسط سازمان سنجش نشان می‌دهد که تعداد ثبت‌نامی‌ها تفاوت زیادی با متقاضیان سال گذشته نخواهد داشت.

 

 

بر اساس این گزارش، مرحله نخست ثبت‌نام از داوطلبان کنکور 93 از 16 تا 29 آذر ماه سال جاری انجام شد و طبق آمار اعلام شده از سوی سازمان سنجش، 897 هزار و 955 نفر، داوطلب شرکت در کنکور سال آینده شدند که از این تعداد 542 هزار و 351 نفر معادل 60/38درصد داوطلبان زن و 355 هزار و 604 نفر، معادل 39/62درصد داوطلبان مرد بوده‌اند.

 

اما ثبت‌نام از داوطلبان آزمون سراسری سال 93 در همین مرحله خلاصه نشد و سازمان سنجش برای جاماندگان ثبت‌نام مرحله جدیدی از ثبت‌نام را در نظر گرفت.

 

دور جدید ثبت‌نام از داوطلبان کنکور 93 از سوم اسفندماه آغاز شد و تا 14 همین ماه نیز ادامه دارد و گویی تعداد زیادی از متقاضیان از ثبت‌نام اولیه جامانده بودند.

 

سازمان سنجش تعداد داوطلبان ثبت‌نام کننده در این مرحله را تا ساعت هشت صبح امروز چهارشنبه هفتم اسفندماه 95 هزار و 305 نفر عنوان کرد که مجموع داوطلبان مرحله نخست و مرحله دوم این ثبت‌نام تاکنون 993 هزار و 260 نفر رسیده است.

 

این در حالی است که تعداد کل ثبت‌نام کنندگان آزمون سراسری سال گذشته، یک میلیون و 83 هزار و 571 نفر بود، بنابراین با توجه به اینکه هنوز فرصتی یک هفته‌ای برای ثبت‌نام در این آزمون باقیست، به نظر می‌رسد تعداد داوطلبان باز هم از مرز یک میلیون نفر خواهد گذشت و تفاوت چندانی با متقاضیان سال گذشته نخواهد داشت.

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: شنبه 02 فروردین 1393 ساعت: 13:40 منتشر شده است
برچسب ها : کنکورامار کنکوروضعیت کنکور 93,آمار کنکور 93 چند نفر است,چند نفر در کنکور 93 شرکت کردن,

مپ

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: جمعه 01 فروردین 1393 ساعت: 13:28 منتشر شده است

موضو ع : شیوه های ارائه مطلب ( ارائه کتبی و شفاهی )

درس : شیوه

تهیه و تنظیم : فاطمه قربانی کریم

استاد راهنما : خانم حمیدی

دانشگاه انقلاب اسلامی بجنورد

زمستان 89

 

 

 

 

1  _ ارائه کتبی

 

در اینجا به شرح بعضی از اجزاء بخش آغازین در یک ارائه کتبی می پردازیم 

 

جلد :

در بعضی از گونه های ارائه کتبی لازم ودر بعضی دیگر لازم نیست. معمولا در آن گونه هایی که نیاز به جلد دارند محتوای صفحه عنوان روی جلد هم درج می شود .

 

صفحه عنوان :

در بیشتر گونه های ارائه کتبی صفحه عنوان صفحه جداگانه ای است که صورت و محتوای خاص خود را دارد. 

پیشگفتار : 

متنی است که ارائه کننده در بعضی گونه های کتبی می نویسد تا اطلاعاتی را در مورد ارائه کتبی وجنبه های مرتبط با آن به خواننده بدهد. محتوای پیشگفتار بستگی به نظر ارائه کننده و قلم و قدرت نگارش او دارد .

 

در یک ارائه علمی – فنی معمولا به نکات زیر در پیشگفتار اشاره و پرداخته می شود : 

یک یا دو جمله آغازین و جذب کننده 

اهمیت و جایگاه موضوع

انگیزه و هدف از انتخاب موضوع

سوابق کارهای انجام شده توسط دیگران در موضوع

امکانات و دشواریهای مطالعه وتحقیق

روش تحقیق و کسب اطلاعات

مخاطبین و سطح پیش دانسته های آنها

نحوه مطالعه ارائه کتبی

توضیح علائم اختصاری و قراردادهای نگارشی و غیره

توضیح در مورد نحوه انتخاب معادل های کلمات بیگانه

تقدیم و سپاسگزاری 

یک یا دو جمله پایانی تاثیرگذار

درج یک یا دو عبارت یا جمله از حکیمان و دانایان متناسب با موضوع توصیه میشود .

نام و نام خانوادگی نویسنده 

 

 

فهرست شکلها و جدولها :

برای تنظیم این فهرستها به همان ترتیب فهرست مطالب عمل می گردد با این تغییر که به جای عبارت << فهرست مطالب >> عبارت << فهرست شکلها >> یا << فهرست جدولها >> گذاشته می شود .

اگر تعداد شکلها و جدولها کم باشد نیازی به دو فهرست جداگانه نیست .

 

چکیده مولف :

برای اصطلاح چکیده تعریفهای متعددی ارائه شده است و گاه آن را با خلاصه یکسان می دانند و گفته می شود : خلاصه ای بسیار فشرده از یک متن . اما چکیده از دیدگاه تخصصی چکیده نویسان انواع دارد . چکیده نویسی در معنای گسترده آن نوعی تخصص است و کارشناسان خاص خود را دارد .

 

اهداف چکیده نویسی در معنای گسترده عبارتند از :

- صرفه جویی در زمان مطالعه

- رفع مشکل زبان : چکیده معمولا به زبانهای زیادی تولید می شود .

- تسهیل در تصمیم گیری در انتخاب منبع

- تسهیل در جستجوی مطلب

- کمک به نشر دانش و فن

 

نکاتی که در نوشتن چکیده مولف باید رعایت گردد:

- اندازه چکیده : بین 50 تا 250 کلمه

- چکیده باید به طرزی تنظیم شود که بدون مراجعه به متن اصلی ایده اصلی متن به خواننده منتقل شود .

- مفاهیم اصلی متن ( کلمات کلیدی ) باید در انتهای چکیده ذکر شوند .

- چکیده معمولا درست قبل از شروع متن اصلی آورده می‌شود .

- چکیده ارائه کتبی آکادمیک بهتر است به دو زبان ( فارسي و انگلیسی ) نوشته شود .

 

پیشنهادات و نظرات :

در برخی از گونه های ارائه کتبی مثل گزارشهای اداری ، فنی ، گزارش کار آموزی ، رساله فارغ التحصیلی و غیره لازم است که ارائه کننده پیشنهادات و نظرات خود را به طور منطقی و منسجم ارائه کند . در هر حال در متون علمی وفنی پیشنهادات و نظرات باید صریح – صادقانه – مسئولانه – و خیرخواهانه و منطبق بر << منطق سرد >> نوشته شوند و خالی از حب و بغض باشند .

 

پیوستها :

- در ارائه کتبی گاه لازم است مطالبی را که به نحوی از نظر موضوعی یا مفهومی مرتبط با مطالب متن اصلی هستند اضافه کنیم . تشخیص اینکه چه مطالبی را باید در قسمت پیوستها آورد همیشه آسان نیست .

معمولا در موارد زیر مطالب را در قسمت پیوستها درج می کنیم:

مطالبی که از نظر ارائه کننده اصلی نبوده ولی به نحوی با مباحث متن اصلی در ارتباط هستند مطالبی که پس از تنظیم نهایی ارائه کتبی به آنها دست یافته باشیم توضیح بیشتر بعضی از اصطلاحات متن اصلی انواع فهرستها مثل فهرست اختصارات وعلایم بکار رفته در متن اصلی ، فهرست اسامی خاص ، نمایه ها و غیره جدولها ، شکلها و فرمولهای کامپیوتری که به دلیلی امکان درج آنها در متن اصلی نباشد .

 

فهرست منابع :

این فهرست را کتابنامه ، کتابشناسی ، و گاه کتابنگاری نیز می گویند . در اکثر انواع ارائه نوشتاری حتما باید منابعی که در تنظیم و آماده سازی محتوای ارائه مورد استفاده قرار گرفته اند معرفی شوند زیرا اصل رعایت امانت نزد اهل اندیشه و قلم چنین حکم می کند .

فهرست منابع را می توان بر اساس ضوابط مختلفی تنظیم کرد از جمله :

- برحسب فرم انتشار منبع

- برحسب اصلی و فرعی بودن منبع

- بر حسب تاریخ انتشار

- بر حسب نظم الفبایی نام مولفین

- برحسب نظم الفبایی عنوان منابع

- برحسب موضوعات

- بر حسب زبان

نکاتی در مورد نحوه نوشتن مشخصات منبع :

- در متون علمی – فنی گاه به سبب اهمیت فقره اطلاع تاریخ آ ن را بلافاصله بعد از نام کوچک مولف قید مکنند .

- اگر از یک مولف بیش از یک منبع مورد استفاده قرار گرفته باشد تکرار نام خانوادگی و نام کوچک او لزومی ندارد .

- گاه چهار حرف اول نام خانوادگی مولف و دو رقم تاریخ محصور در علامت [ ] قبل از نام خانوادگی مولف آورده میشود .

- توجه داشته باشیم که در جزئیات اطلاعات فوق به ویژه استفاده از نشانه های سجاوندی بین مولفین ، ویراستاران و ناشران چندان اتفاق نظر نیست .  

مشخصات نشر	مشخصات منبع	مشخصات مولف	نوع منبع
محل نشر علامت : نام ناشر ويرگول تاريخ نشر نقطه	عنوان كامل كتاب ويرگولنام ويراستار يا مترجم باقيد كلمه ويراسته يا ترجمه ويرگول شماره مجلد ويرگول شماره ويراست نقطه	نام خانوادگي مولف (مولفين ) ، نام (هاي) كوچك مولف (مولفين) يا نام ويراستار به عنوان مولف يا موسسه اي كه نقش مولف را دارد نقطه	كتاب
عنوان مجله ويرگول شماره مسلسل ويرگول تاريخ ويرگول شماره صفحات اول و آخر نقطه	عنوان كامل مقاله محصور در علامت ”‌ ” نقطه	به همان صورت بالا	مقاله از مجله
محل نشر علامت : نام ناشر ويرگول شماره صفحه (ها) نقطه	عنوان مقاله محصور در علامت ” ” ويرگول كلمه «در» عنوان كتاب ويرگول نام ويراستار (ها) كلمه ويراستار در پرانتز نقطه	مثل بالا	مقاله از كتاب
نام دانشگاه ويرگول تاريخ ويرگول شماره صفحه (ها) نقطه	عنوان رساله ويرگول درجه اي كه رساله براي اخذ آن نوشته است در پرانتز ويرگول	مثل بالا	رسا له (تز)
عنوان روزنامه ويرگول محل نشر ويرگول تاريخ نقطه	مثل مقاله از مجله	مثل مقاله از مجله	مقاله از روزنامه
عنوان دايره المعارف ويرگول شماره مجلد ويرگول شماره صفحات اول وآخر نقطه	مثل مقاله از مجله	مثل كتاب	مقاله از دائره المعارف

 

 

 

ویژگیهای نوشتار علمی- فنی :

1.      ویژگیهای زبانی

2.      ویژگیهای کیفی

3.      عوامل منفی در ارائه نوشتاری علمی – فنی

4.      لزوم مدیریت نوشتار علمی – فنی

ویژگیهای زبانی عبارتند از :

- روانی و سادگی

- طبیعی بودن

- موجز بودن

- کتابتی بودن

- معاصر بودن

- جدی بودن

- نداشتن افعال شخصی

- نداشتن ضمایر شخصی

- نداشتن عبارات یا جملات طولانی

ویژگیهای کیفی عبارتند از :

- اطلاع دهندگی

- داشتن اعتبار و درستی علمی – فنی

- منطق مندی

- مستدل بودن

- انسجام و یکدست بودن

- متناسب با موضوع بودن

- وضوح

- کامل بودن

- صریح بودن

- تخصصی و موکد به موضوع بودن

- عینی و واقعیت نما بودن

- امین بودن

- نداشتن لفاظیهای بی مورد

- نداشتن تکیه های بیجا و بیش از اندازه

- اطمینان بخش بودن

- مبالغه آمیز نبودن

- حقیقت مند بودن و غیره

 

عوامل منفی در ارائه نوشتاری علمی – فنی

- نادرستی تعریف موضوع

- عدم دقت در تعیین عنوان اصلی

- عدم انتخاب درست سرفصلها و عناوین داخلی

- روشن نبودن انگیزه نوشتن

- تعیین نادرست خواننده و سطح آن

- نادرستی داده ها

- عدم صراحت بیان

- عدم توانایی نویسنده در بررسی مطلب از دیدگاه خواننده

- عدم انتخاب روشهای مناسب گسترش مطلب

- ضعیف بودن استدلالها

- عدم انسجام و هماهنگی قسمتهای مختلف نوشتار

- عدم وجود توالی منطقی بین قسمتهای نوشتار

- وجود اطلاعاتی که بدیهی هستند

- چند بار نویسی، لفاظی و حاشیه پردازی

- کامل نبودن نوشته

- وجود اصطلاحات علمی – فنی ناآشنا و غیره

 

لزوم مدیریت نوشتار علمی – فنی :

در سازمانهایی که به نحوی به کار دانش و فن می پردازند اعم از آکادمیک ، دانشگاهی ، فنی – صنعتی، حرفه ای و ... لازم است که بخشی از سازمان به عنوان مسئول تولید نوشتار علمی – فنی در نظر گرفته شود . این نکته بسیار مهم باید درک شود که در حیطه دانش و فن و به ویژه در کار پژوهش ، تولید و توسعه، نوشتن امری اساسی است . بدون نوشتن ایده ها ، یافتارها ، دانستارها و ... و ارائه آنها کار پژوهش ، تولید و توسعه ناتمام است .

 

وظایف مدیریت نوشتار علمی – فنی:

1.      تامین نیروی تخصصی تولید نوشتار علمی – فنی

2.      تامین مکان و ابزارهای مناسب برای تولید نوشتار

3.      سرپرستی نویسندگان و استفاده بهینه از زمان

4.      تبیین صریح و روشن خواسته های مدیریت سازمان از تولیدکنندگان نوشتار

5.      نظارت در آماده سازی نوشتار

6.      ویرایش نوشتار بطور کامل و صریح

7.      تایید نهایی نوشتار و ارائه آن به مدیریت سازمان

8.      ارزیابی و تشویق نویسندگان کارآ

 

انواع نوشتار علمی – فنی :

نوشتارهای علمی – فنی را می توان از چند دیدگاه رده بندی کرد مثلا از نظر محیط تولید ، صورت( فرم )، محتوا ، کاربرد ، سطح و ...

 

انواع نوشتار علمی – فنی باتوجه به هدف اصلی تالیف کتاب حاضر :

 

نوشتار دانشگاهی و غیر دانشگاهی :

منظور از نوشتار دانشگاهی ( تحصیلی ) بعضی و نه همه نوشتارهایی است که فرد در سطوح مختلف تحصیلات دانشگاهی تهیه و تنظیم می کند مثلا کتاب و جزوه در اینجا مورد نظر نیست .

منظور از نوشتار غیر دانشگاهی ( کاری ) بعضی و نه همه نوشتارهایی است که یک فرد در محیطهای کاری تهیه وتنظیم میکند و کاربردهای متفاوت دارند .

 

گونه های رایج نوشتار دانشگاهی ( تحصیلی ):

گزارش مطالعه بیشتر ( تحقیق ) در چارچوب یک درس

گزارش درس << سمینار >>

گزارش انجام پروژه در چارچوب یک درس ( پروژه درسی )

گزارش انجام << کارآموزی >>

گزارش پروژه پایان دوره کارشناسی

پایان نامه ( رساله ) دوره کارشناسی ارشد

دانشنامه ( تز ) دوره دکترا و پسا دکترا

گزارش کار آزمایشگاه

n     ارائه شفاهی

n     کاملیا آریافر                                             استاد:         

n     الهه رحیم طرقی                    سرکار خانم دکتر شریف

n                             

n     فصل چهارم : ارائه شفاهی

4-1: تعريف

4-2: خصوصيات

4-3: انواع

                                              4-3-1: خصوصيات سخنرانی عمومی

          4-3-2: خصوصيات کلی تدريس

          4-3-3: خصوصيات سخنرانی علمی-فنی

4-4: امکانات ارائه شفاهی

4-5: سخنرانی علمی-فنی

          4-5-1: ساختمندی

          4-5-2: خصوصيات سخنران علمی-فنی

          4-5-3: زمان سخنرانی علمی-فنی

          4-5-4: مکان سخنرانی علمی-فنی

          4-5-5: آماده سازی سخنرانی علمی-فنی

          4-5-6: شيوه سخنرانی علمی-فنی

n     تعريف

n     نوعي انتقال اطلاعات

n     رسانه اصلی ß کلام يا گفتار

n     نياز به انشاء مطلب ß انشاي خطابی (در معنای عام)

n      تعريف (ادامه)

n     پيشينه زبان ß به درستی دانسته نيست که انسان از چه زمان گفتارمند شد (کلمات: نوعی قرارداد غير رسمی بين افراد بود) ß ايجاد قبائل ß پديد آمدن زبانها

n     برخي از پژوهشگران زبان را دنباله و متمّم تکامل فکر در انسان مي دانند.

n     برخي معتقدند که زبان اساساً ذاتي و فطري است.

n     اولين صورت زبان ß گفتار : دستگاهي که از نمادهاي طبيعی آوايي تشکيلشده است.

n      به عقيده زبان شناسان گفتار مقدم بر نوشتار است.

n     فصل چهارم : ارائه شفاهی

4-1: تعريف

4-2: خصوصيات

4-3: انواع

                                              4-3-1: خصوصيات سخنرانی عمومی

          4-3-2: خصوصيات کلی تدريس

          4-3-3: خصوصيات سخنرانی علمی-فنی

4-4: امکانات ارائه شفاهی

4-5: سخنرانی علمی-فنی

          4-5-1: ساختمندی

          4-5-2: خصوصيات سخنران علمی-فنی

          4-5-3: زمان سخنرانی علمی-فنی

          4-5-4: مکان سخنرانی علمی-فنی

          4-5-5: آماده سازی سخنرانی علمی-فنی

          4-5-6: شيوه سخنرانی علمی-فنی

n     خصوصيات

n     حضوري است.

n     قابل استناد نيست.

n     محدوديت زماني ß به اندازه ارائه کتبي مشروح نيست (خطر ناقص بودن)

n     کنترل کيفي و کمي آن دشوار است.

n     تعداد مخاطبين معمولا کمتر از ارائه کتبی است.

n     از نظر سبک بيان ضوابط ارائه کتبی را ندارد.

n     تاثيرگذاري اش مي تواند سريع باشد (هر چند اثرش در مخاطب لزوما ديرپاي نيست)

n     نوعي انتقال اطلاعات دو سويه است ß)شکل 1)

n     از نظر مجموعه امکانات از ارائه کتبي غني تر است (زبان بدن ß بسيار موثر)

n     هدف : 1)آگاه سازي  2)مجاب کردن مخاطب و جلب نظر موافق او

n      از اين نظر ممکن است آگاه ساز(informative) يا مجاب کننده (persuasive) باشد.

n 2 ـ  ارائه شفاهی

تعريف

خصوصيات

انواع

                                    خصوصيات سخنرانی عمومی

خصوصيات کلی تدريس

           خصوصيات سخنرانی علمی-فنی

امکانات ارائه شفاهی

سخنرانی علمی-فنی

          ساختمندی

           خصوصيات سخنران علمی-فنی

           زمان سخنرانی علمی-فنی

          مکان سخنرانی علمی-فنی

آماده سازی سخنرانی علمی-فنی

          شيوه سخنرانی علمی-فنی

n     انواع

انواع ارائه شفاهي عبارتند از:

1.     سخنراني عمومي

2.     تدريس

3.     سخنراني علمي-فني

4.     قرائت نثر و شعر

خصوصيات سخنراني عمومي

n     معمولاً از امکانات ديداري و شنيداري استفاده نمي شود.

n     انفرادی

n     حدود نيم ساعت و گاه بيشتر

n     ارائه کننده بايد با آيين سخنوري آشنا باشد.

n     شخصيت سخنران و رفتار او ß تاثير در موفقيت يا عدم موفقيت سخنراني

n     محتوا تابع مناسبت است.

n     وضع روحي-عاطفي،احساسي مخاطب در اين نوع ارائه عامل مهمي است (شرايط زمانی و مکانی)

خصوصيات تدريس (ارائه تعليمی)

n     معمولاً از امکانات شنيداري و ديداري ساده استفاده مي شود.

n     هدف اصلي ß آموزش

n     ارائه کننده بايد شيوه تدريس را بداند.

n     بر اساس يک طرح درس مشخص

n     معمولاً مخاطبين اطلاع چنداني از موضوع ندارند.

n     مخاطبين موظف به رعايت آداب خاصي هستند.

n     مخاطبين ملزم به دريافت هستند.

n     کسب اطمينان از انجام فراروند دريافت و درک بسيار مهم است.

n     حتماً بايد با کنترل کيفي و کمي دقيق انجام شود.

n     مخاطبين از نظر دانش و آگاهي در موضوع ارائه،معمولاً هم سطح و زير سطح ارائه کننده هستند.

خصوصيات سخنرانی علمی- فنی

n     خاص محافل علمي- فني (کنفرانس، سمينار و...)است.

n     موضوع ß تخصصی

n     از انواع امکانات ديداری و شنيداری استفاده می شود (استفاده بجا و درست ß ارائه مطلوبتر) ß (شکل 2)

n     مدت : ۱۰ تا ۲۵دقيقه

n     معمولاً انفرادی (گاهی بر اساس يک طرح ارائه چند نفره)

n     از نظرآماده کردن محتوا تمام مراحل يک ارائه کتبی را دارد (غِير از مرحله تنظيم ساختار سه بخشی)

n     خصوصيات سخنرانی علمی- فنی

n     نيازي نيست که سخنران آيين سخنوري بداند، اما هرچه با آداب سخنرانی بيشتر آشنا باشد، موفق تر است.

n     مخاطبين ممکن است از نظر دانش و آگاهي علمي – فني در سطوح مختلف باشند.

n     حضور در جلسه ارائه آداب خاصي دارد که اهل دانش و فن بايد در محافل علمي – فني رعايت کنند.

n     می تواند آگاه ساز يا مجاب کننده باشد.

n     بر اساس يک طرح زمانبندی مشخص

n     ارائه کننده بايد آدابي خاصي را رعايت کند.

n     مقايسه ميزان دريافت مخاطب در انواع ارائه

n     فصل چهارم : ارائه شفاهی

n   4-1: تعريف

n   4-2: خصوصيات

4-3: انواع

                                              4-3-1: خصوصيات سخنرانی عمومی

          4-3-2: خصوصيات کلی تدريس

          4-3-3: خصوصيات سخنرانی علمی-فنی

4-4: امکانات ارائه شفاهی

4-5: سخنرانی علمی-فنی

          4-5-1: ساختمندی

          4-5-2: خصوصيات سخنران علمی-فنی

          4-5-3: زمان سخنرانی علمی-فنی

          4-5-4: مکان سخنرانی علمی-فنی

          4-5-5: آماده سازی سخنرانی علمی-فنی

          4-5-6: شيوه سخنرانی علمی-فنی

امكانات ارائه شفاهی

1.     امكانات مربوط به ارائه كننده (ناشی از وضع کانال ارائه کننده)

2.     امكانات مربوط به مخاطب (ناشی از وضع کانال مخاطب)

3.     امكانات ناشی از ماهيت ارائه شفاهی

4.     امكانات محيطي

n     امكانات مربوط به ارائه كننده

n     آمادگي روحي - جسمي و تسلط بر موضوع ارائه

n     آشنائي با موضوعات همسايه با موضوع ارائه

n     انگيزه و هدف درست

n     شناخت از وضع مخاطب از هر نظر (سن، ميزان دانسته ها، وضع اجتماعی، ...)

n     مهارت بكارگيري صحيح رسانه ارائه

n     مهارت انجام درست فرآيندهاي ارائه پيام

n     اهميت قائل شدن براي مخاطب

n     صادق و امين بودن در ارائه

n     دقيق بودن

n     شناخت از محيط طبيعي و اجتماعي ارائه

n     نداشتن تعصب بيجا

n     امكانات مربوط به مخاطب

n     آمادگي روحي – جسمي

n     داشتن حداقل دانش اوليه لازم

n     داشتن ملزومات پيام گيري

n     اهميت قائل شدن براي ارائه

n     داشتن دقت ، صبر ودرعين حال شوق در پيام گيري

n     داشتن شناخت نسبی از ارائه كننده

n     داشتن انگيزه و هدف درست

n     نداشتن تعصب بيجا

n     امكانات ناشي از ماهيت ارائه شفاهي

n     كلام

n     سبك بيان و صدا

n     حضور فيزيكي و رويارویي

n     نگاه

n     زبان بدن ( به ويژه حركت دستها و سر)

n     تغييرات سريع و اصلاحات

n     گفتارها و حركتهاي موردي

n     امكانات محيطي

n     وضع مكاني ، زماني و اجتماعي ارائه

n     امكانات ديداري – شنيداري

n     امكانات ديداري - شنيداري

n     تخته سياه (يا سفيد)

n     چارت

n     پوستر

n     ابزارهاي نمايشی

n     دستگاه هاي تقويت و پخش صدا

n     اهداف استفاده از امكانات ديداري - شنيداري

n     جلب توجه دقيق مخاطبين به يك موضوع مشخص

n     تقويت تاثير پيام

n     تشديد علاقه مخاطبين به موضوع

n     نمايش مفاهيم يا ايده هايي كه شرح آنها با كلام زمانگير يا دشواراست.

n      موارد عدم استفاده ازامكانات ديداري-شنيداري

n     تاثير گذاشتن روي مخاطب از طريق ارائه تعداد زيادي جدول و نمودار

n     اجتناب از برقراري تماس پويا با مخاطبين

n     ارائه ايده هاي متعدد در يك مطلب واحد

n     ارائه ايده هاي ساده اي كه با كلام به آساني قابل بيان هستند

n     فصل چهارم : ارائه شفاهی

4-1: تعريف

4-2: خصوصيات

4-3: انواع

                                              4-3-1: خصوصيات سخنرانی عمومی

          4-3-2: خصوصيات کلی تدريس

          4-3-3: خصوصيات سخنرانی علمی-فنی

4-4: امکانات ارائه شفاهی

4-5: سخنرانی علمی-فنی

          ساختمندی

n               خصوصيات سخنران علمی-فنی

          زمان سخنرانی علمی-فنی

          مکان سخنرانی علمی-فنی

         آماده سازی سخنرانی علمی-فنی

          شيوه سخنرانی علمی-فنی

n     سخنرانی علمی - فنی

n      ارائه شفاهی رایج در محافل علمی و فنی

v        عوامل تاثیر گذاری بر مخاطب:

¨     ساختمندي سخنرانی علمی – فنی

¨    خصوصيات سخنران علمی – فنی

¨    زمان سخنرانی علمی – فنی

¨    مکان سخنرانی علمی – فنی

¨    آماده سازی سخنرانی علمی – فنی

¨    شیوه سخنرانی علمی – فنی

n     ساختمندی

•         شروع   ß  مقدمه ای جاذب

•         بخش بندي شده ، با شروع از مفاهيم آشنا براي مخاطبين و بيان مفاهيم مبنایی

•         تسلسل و توالي منطقی بخش هاي مختلف بحث

•         تيجه گيريهاي مرحله اي

•         پاسخگويي به سئوالات مربوط به هر مرحله از بحث

•         جمع بندي نهايي و نتيجه گيريهاي لازم پس از اتمام هر بخش

•         پاسخگويي به سئوالات مخاطبين

•         طرح سئوالاتي در موضوع ارائه شده و در صورت امكان دريافت پاسخ مخاطبين

•         برگزاري بخش بحث پاياني با مخاطبين

•         سپاسگزاري از مخاطبين

n     ساختمندي

n     مقدمه

¨    جملات كوتاه و موثر

¨    رعايت شئون فرهنگي و عرف محيط

¨    اداي احترام به حاضرین    ß    هیئت رئیسه

¨    كسب اجازه از صاحبنظران و پيشكسوتان و اساتيد در موضوع ارايه

¨    معرف اجمالي خود

¨    طرح عنوان اصلي و عناوين داخلي مهمتر

¨    بيان حيطه و حدود موضوع

¨    بيان سوابق كارهاي انجام شده در موضوع به اختصار

¨    اشاره مختصر به امكانات و مشكلات احتمالي مطالعه در موضوع

n     ساختمندي

                                 شکل 3:  نمودار ميزان توجه مخاطب در سخنراني غير ساختمند

n     ساختمندي

                                       شکل 4:  نمودار ميزان توجه مخاطب در سخنراني ساختمند

n     خصوصيات سخنران علمي - فني

n     ظاهر آراسته و متناسب با عرف جامعه

n     تمرکز فکر، جمعيت خاطر

n     گشاده رويي

n     صبر و حوصله

n     قابليت (هنر) جلب توجه مخاطب

n     توانايي اشراف بر فضاي ارائه و کنترل جو ارائه

n     ادب در کلام و ادب در رفتار

n     خصوصيات سخنران علمي – فني (ادامه)

n     تاثير نگاه

n     نفوذ کلام

n     حضور ذهن

n     خونسردي

n     تسلط بر اعصاب

n     حاضر جوابي

n     توانايي برقراري ارتباط حضوري زنده و پويا

n     زمان سخنراني علمي - فني   

n     حساسيت مسئله انتخاب زمان و تاریخ

n     صبح       ß             مطالب مهم و پيچيده

n     بعد از ظهر و غروب            ß        مطالب معمولي و ساده

n     زمان هاي نامطلوب :

¨    قبل از ظهر

¨    بلافاصله بعد از ظهر

¨    ساعت آخر وقت در محيط هاي اداري

n     زمان سخنراني علمي - فني   

n     مکان سخنراني علمي - فني   

n     معماري مناسب

n     امکانات و تجهيزات

n     ظرفيت کافي

  

 اطلاعات اضافی       ß      پیوست

n     آماده سازي سخنراني علمي - فني

n     اجراي مراحل اول تا پنجم از ارائه کتبي

¨    تعيين موضوع، تهيه منابع، تهيه طرح اوليه، كسب و سازماندهي اطلاعات، توليد متن اصلي و تنظيم ساختار سه بخشي (در صورت نياز به صورت کتبي سخنراني)

n     تهيه طرح زمان بندي

n     تهيه برگ هاي شفاف

§        حاوي تصاوير جالب و گويا

§        حاوي متن اصلي سخنراني      ß         براي توضيحات بيشتر

n     تهيه امکانات شنيداري و ديداري

n     تمرين سخنراني

n     حجم مطالب

n     تعداد برگ هاي شفاف

n     تعداد اسلايد ها

n     استفاده از طرح زمان بندي

n     پيش بيني مشکلات و موانع احتمالي       ß       قطع برق ، رفتار نامطلوب افراد و ...

n     شيوه سخنراني علمي - فني

n     کمترين اشتباه             ß        سخنراني موفقتر و مؤثرتر

n     گردش آرام نگاه قبل از شروع

n     اصل نايکنواختي صدا

n     صداي متناسب با موقعيت مکاني، تعداد حاضرين و موضوع

n     استفاده از آهنگ، نواخت و لحن کلام

n     بيان ساده و روان

n     جملات کوتاه، مؤثر و در عين حال با احساس

n     شيوه سخنراني علمي - فني

n     نداشتن تکيه کلام

n     سخن گفتن با چند سبک (در صورت امکان)

n     ارائه مطلب طبق طرح زمان بندي

n     اجتناب از حاشيه پردازي و زياده گويي

n     تأکيدات و تکرار هاي بجا

n     مکث و سکوت بجا        ß    ابزاري براي تأثيرگذاري بيشتر

n     اجتناب از به کار بردن کلمات و عبارات ابهام انگيز

n     شيوه سخنراني علمي - فني

n     درک وضعيت مخاطبين

¨    ميزان کشش، علاقه و حوصله آنها به شنيدن و دنبال کردن مطلب

n     نگاه       ß    ابزاري پويا جهت ارتباط و تاثيرگذاري

n     عدالت در تقسيم نگاه

n     استفاده از حرکات بدن به ويژه دست ها        ß       ثابت نایستد

n     شرکت دادن مخاطبين در بحث

n     تلطيف کلام

n     پرهيز از تکبر، خودنمايي و فضل فروشي

n     شيوه سخنراني علمي - فني

n     تواضع

n     استفاده از امكانات ديداري و شنيداري

n     اهميت قائل شدن براي مخاطبين

n     سخن گفتن با اطمينان

 

 

 

 

 

 

 

 

 

n     منابع

n     ا ـ  ایرج ، صادقی ، کتاب شیوه های ارائه مطالب علمی ، فنی و ........ ، نشر حریم دانش

n     2 ـ http://www.jozve-computer.blogfa.com/post-18.aspx

 

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: پنجشنبه 29 اسفند 1392 ساعت: 18:47 منتشر شده است
برچسب ها : مقاله شیوه ارائه مطلب,شیوه های ارائه مطلب شفاهی و کتبی,تحقیق انواع شیوه های ارائه مطلب,

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع :

ديدگاه امام علي(ع)درباره عدالت درحکومت اسلامی           

   ( از مطالب برگرفته شده در نهج البلاغه )

تهیه و تنظیم : مهدی آدینه

استاد گرامی : جناب اقای نهاردانی

دانشگاه پیام نور نقاب

رشته مدیریت بازرگانی

بهار 1391

 

 

 

 

 

 

       ديدگاه امام علي(ع)درباره عدالت در    حکومت اسلامی ( از مطالب برگرفته شده در نهج البلاغه )                                                                            

چکيده

     موضوع عدل و عدالت يکي از مباحث مهم دين مقدس اسلام است و مهمترين منبع آن قرآن، سنت است. در ميان فرقه هاي مختلف اسلامي شيعيان عدل (الهي) و امامت را جزء اصول دين خود مي دانند. مظهر عدل و عدالتخواهي علي (ع) اولين امام آنها مي باشد. امام علي (ع) عدالت را يک تکليف و وظيفه الهي بلکه يک ناموس الهي مي داند.      نهج البلاغه اثر جاويدان امام علي (ع) است که در آن عدالت اجتماعي به صورت يک فلسفه و يا نظريه اجتماعي، سياسي و اقتصادي مورد توجه قرار گرفته است.

     در اين تحقيق ديدگاه امام علي(ع) درباره معني و مفهوم عدل و عدالت،مزاياي آن و راهكارهاي رسيدن به عدالت اقتصادي در يك حكومت اسلامي مورد مطالعه قرار   مي گيرد.شكي نيست كه يكي از مظاهر توسعه يافتگي برخوداري عامه مردم از رفاه نسبي اقتصادي مي باشد و تحقق چنين امري از ديدگاه اسلام در احقاق حقوق مشروع هر فرد در جامعه توسط حاكمان عادل، متقي و ساده زيست ميسر مي باشد و اين همان اصولي است كه امام علي(ع) بدان توجه و تاكيد داشته است.

 

 

 

 

 

1-مقدمه

   عدالت در لغت به معناي برابر سازي و توازن است و در مفهوم اجتماعي، هرگاه حق هر صاحب حقي به او داده شود مي گويند عدالت رعايت شده است.بنابراين عدالت اقتصادي-كه يكي از مظاهر عدالت اجتماعي است- به معناي رعايت استحقاق ها و دادن حقوق اقتصادي افراد است.

    تعريف مذكور از عدالت اقتصادي ما را به اين نكته رهنمون مي سازد كه برابري در حقوق و امكانات و      بر قراري تعادل در جامعه ،هميشه همراه با عدالت نيست و هر گونه برابري و تعادل  بدون رعايت حقوق صاحبان حق، نوعي بي عدالتي به حساب مي آيد.بنابراين عدالت اقتصادي چيزي غير از تعادل اقتصادي است و دليل ناكام ماندن بسياري از تئوري هاي اقتصادي در جهت تامين عدالت اقتصادي،برابر دانستن مفهوم عدالت و تعادل بوده است،در صورتي كه بسياري از تعادل هاي اقتصادي موجب بروز شكاف طبقاتي و محروم شدن عده اي از حقوق خودشان گرديده است.براي نمونه تاكيد اقتصاددانان بر تعادل عرضه و تقاضا و مكانيزم بازار را مي توان مطرح كرد: اگر دخالت دولت و حاميان اجراي عدالت نباشد مكانيزم هاي موجود، تعادل در عرضه و تقاضا رابوجود مي آورند،ولي اين تعادل به بهاي خارج شدن عرضه كنندگاني است كه ياراي رقابت با غول هاي اقتصادي را ندارند يا موجب خارج ساختن نيازمنداني است كه از صف متقاضيان به دليل فقر و محروميت بازمانده اند و اين امر باعث عميق تر شدن شكاف طبقاتي و خدشه دار شدن ريشه هاي عدالت در جامعه مي گردد.

   مكتب اسلام با الهام از آيات قرآني و روايات پيشوايان ديني كه بر اقامه عدل و قسط در جامعه انساني تاكيد دارند،به عدالت اقتصادي به عنوان يكي از اصول اقتصاد اسلامي مي نگرد و از آن جا كه هدف از بعثت انبيا تحقق عدالت اجتماعي است، بر عدالت خواهي در همه ابعاد اجتماعي،سياسي،فرهنگي و اقتصادي پافشاري       مي نمايد.به عنوان مثال قرآن كريم فلسفه تشكيل حكومت ها و بعثت انبيا را اقامه قسط و عدل و حل اختلافات گوناگون بين مردم دانسته است(سوره بقره آيه 113و حديد،آيه 25).

    ساير مكاتب اقتصادي نيز هدف حقوقي جامعه را تامين مصالح اجتماعي دانسته اند،با اين تفاوت كه مكتب اسلام علاوه بر تكاپو و تلاش براي تامين مصالح اجتاعي،هدف نهايي جامعه را تكامل معنوي انسان ها و تقرب به در گاه الهي مي داند،در صورتي كه مكاتب غير الهي به دليل اعتقاد نداشتن به جهان آخرت و اكتفا به برنامه ريزي براي زندگي كوتاه دنيوي، نامين مصالح اجتماعي را هدف نهايي  مي دانند.از اين جا مي توان به رابطه تنگاتنگ حقوق و اخلاق در مكتب اسلام پي برد،زيرا نظام حقوقي اسلام زير مجموعه نظام اخلاقي است و رعايت كامل احكام و قواعد حقوقي در صورتي كه با نيت خالص و به قصد نيل به كمال و سعادت يعني تقرب به خدا انجام پذيرد، نوعي اطاعت از تكاليف اخلاقي محسوب مي گردد.اين رابطه موجب معيار قرار گرفتن عدالت و جلوگيري از هر گونه ظلم و اجحاف در فقه اسلامي شده است و همه احكام و قواعد فقهي با توجه به اين اصل تنظيم گرديده اند،قواعدي چون لا ضرر يا احكام مالكيت عوامل توليد و توزيع و...همه بر محور عدالت و رعايت اسنحقاق ها مي باشند.

     امام علي(ع)يك شخصيت ولايي بود كه در حدود 4 سال و 9 ماه در يكي از پهناورترين ممالك جهان حكومت كرد.وي نظرات مختلفي در زمينه مسائل ديني،اجتماعي ، سياسي و اقتصادي دارد كه به عنوان يك حجت براي رفتار مسلمانان و پيروان آن حضرت تلقي مي گردد.مهمترين كتاب و سند معتبر از انديشه هاي امام علي(ع) نهج البلاغه است كه شامل خطبه ها،نامه ها و سخنان قصار آن حضرت مي باشد كه در سال 400 هجري توسط شريف رضي گردآوري شده است.در اين مقاله ديدگاه هاي امام علي(ع) درباره معني و مفهوم عدالت ، عدالت اقتصادي و راهكار هاي نائل شدن به آن در يك حكومت اسلامي مورد مطالعه قرار مي گيرد.

2- معني و مفهوم عدالت از ديدگاه امام علي (ع)

از ديدگاه  امام علي (ع)، عدل و عدالت داراي چندي معني و مفهوم است:

1-  يكي از معاني عدل و عدالت از ديدگاه امام علي (ع)، " محق بودن هر فرد نسبت به حقي که به طور مشروع دارد، مي باشد".

امام علي (ع) احقاق حقوق مردم را يك رويه اي عادلانه و از وظايف حاکم اسلامي مي داند و در اين رابطه مي فرمايد:

]خوارترين افراد نزد من عزيز است تا حق او را باز گردانم و فرد قوي در نزد من پست و ناتوان است تا حق او را بازستانم.[ (خطبه 37، نهج البلاغه،  ص 91).

]مرد را سرزنش نکنند که چرا حق اش را با تأخير مي گيرد، بلکه سرزنش در آنجاست که آنچه حق اش نيست بگيرد.[ (نهج البلاغه، حکمت 166،  ص 667).

]هيچ عدلي سودمندتر از بازگرداندن  مظلمه و اداي ديون نمي باشد.[ (غرر الحكم1 ،  ص 187).

2- معني و مفهوم ديگر عدل از ديدگاه امام علي (ع)، "انصاف" است. انصاف به معني رفتار درستکارانه و سازگار با اصول عدالت (فرهنگ معاصر،  ص 153).

علي (ع) در اين باره مي فرمايد:

]خداوند به عدل و احسان فرمان مي دهد. عدل، مراعات انصاف است و احسان همان بخشش و تفضل مي باشد.[ (نهج البلاغه، حکمت 231،  ص 679).

از امام علي (ع) پرسيدند که عدل برتر است يا بخشش؟

آن حضرت فرمود:

]عدل و عدالت هر چيزي را در جاي خود مي نهد در حاليکه بخشش آن را از جاي خود خارج مي سازد. عدالت تدبير عمومي مردم است، در حاليکه بخشش گروه خاصي را شامل است.  پس عدالت شريف و برتر است.[ (نهج البلاغه، حکمت 437،  ص 735).

- امام علي (ع) مي فرمايد: ]به درستي که عدل و دادگري آن است که به هنگام حکم دادن با انصاف باشي و از ظلم دوري نمايي.[ (غرر الحكم،  ص 220).

    از سخنان و کلمات قصار امام علي (ع) چنين استنباط مي شود که آن حضرت عدل را به معني مراعات انصاف در حقوق مختلف افراد در جامعه مي داند. منظور از انصاف يعني هر امري در جاي خود و متناسب با حق خود رعايت شود. به عبارت ديگر رعايت اعتدال در امور و پرهيز از افراط و تفريط به معني رعايت انصاف در امور مي باشد. نقطه مقابل عدل و عدالت، جور و ستم و ظلم در امور مختلف مي باشد و بر هر فرد مسلمان واجب است که نه تنها به ديگران ظلم نکند بلکه در برابر ظالمان ايستادگي و با آنها مقابله نمايد.

 

 

 

 

 

3- مزاياي برقراري عدل و عدالت از ديدگاه امام علي (ع)در يك جامعه اسلامي

     اسلام يکي از اصول و بنيان هاي قوام و استحکام هر جامعه را برقراري عدل و عدالت مي داند و نقطه مقابل عدل را ظلم مي پندارد که باعث اضمحلال و فرو پاشي حکومت ها در جوامع مي شود.

از نظر امام علي (ع) برقراري عدل و عدالت در جامعه يک تکليف و وظيفه الهي است و اساس قوام و استمرار حکومت ها در رعايت عدالت توسط حاکمان آنها مي باشد. در اينجا برخي از نظرات علي (ع) درباره مزايا و اهميت برقراري عدل و عدالت ارائه          مي گردد، امام علي (ع) مي فرمايد:

1-    عدل، زيبائي و جمال حاکمان است (غرر الحكم،  ص 50).

2-    زيبايي سياست، رعايت عدالت در حکومت است (غرر الحكم،  ص 165).

3-    هر که عدالت را به کار بندد، رتبه اش والا گردد و هر که ستم روا دارد، در هم شکسته شود (غرر الحكم،  ص 625).

4-عدالت را به کار گير و از بي انصافي و بي عدالتي بر حذر باش که بي انصافي کردن با مردم آنان را آواره مي کند و بي عدالتي به قيام مسلحانه وا مي دارد (نهج البلاغه، حکمت 476،  ص 743).

   همان طور که ملاحظه مي شود، علي (ع) يکي از واجبات فردي و اجتماعي را رعايت عدل و عدالت توسط افراد در جامعه مي داند و مقابله با بي عدالتي و ظلم در جامعه را يکي از مصادر نهي از منکر تلقي مي نمايد. بنابراين، برقراري عدالت اجتماعي در همه ابعاد آن يکي از اصول مهم و با اهميتي است که علي (ع) در حکومت اسلامي هم در تئوري و هم در عمل به آن توجه داشته است.

 

4- راهکارهاي اجراي عدالت در يك حكومت اسلامي از ديدگاه امام علي (ع)

       پس از بيان اهميت و تعريف عدل و عدالت، مهمترين موضوع چگونگي اجراي عدالت در يك حكومت اسلامي         مي باشد. علي (ع) چند عامل را به عنوان ابزارهاي اجراي عدالت به شرح ذيل مطرح مي نمايد:

4-1- وجود حاکمان و حکمرانان عادل و متّقي

      امام علي (ع) در ارتباط با وجود حاکمان و مسئولان عادل و با تقوا در جامعه و نظارت بر رفتار شخصي و اجتماعي آنان توجه زيادي مبذول داشته است. بديهي است که در صورتي مسئولان هر جامعه افرادي عادل و عدالتخواه باشند و ابتداً اين موضوع را در زندگي شخصي خود و بستگان شان اعمال نمايند، اعتماد مردم به آنها جلب شده و به عنوان الگويي مفيد مورد پيروي و احترام مردم در جامعه خواهند بود. حاکمان مسلمان بايد عدالت را براي آحاد مردم در جامعه و بدون تبعيض بين اقشار مختلف اجرا نمايند. احقاق حق مظلوم از ظالم نيز از وظايف مهم يک حکمران اسلامي است که به شدت مورد تأکيد امام علي (ع) بوده است. علي (ع) در نهج البلاغه هدف از قبول خلافت را احقاق حق مظلومان مي داند. در اين باره در روز دوم خلافت خود در سال 35 هجري مي فرمايد:

]به خدا سوگند، بيت المال تاراج شده را هر کجا که بيابم به صاحبان اصلي آن باز  مي گردانم. گرچه با آن ازدواج کرده يا کنيزاني خريده باشند، زيرا در عدالت گشايش براي عموم است. آن کس که عدالت بر او گران آيد، تحمل ستم بر او سخت تر است.[ (نهج البلاغه، خطبه 15،  ص 59).

]به خدا سوگند، همين کفش بي ارزش نزد من از حکومت بر شما محبوب تر است، مگر اينکه حقي با آن به پا دارم و يا باطلي را دفع نمايم .[(نهج البلاغه، خطبه 33،  ص 85).

]به خدا قسم ،داد ستم ديده را از ظالم ستمگر بستانم و مهار ستمگر را بگيرم و به آبشخور حق وارد سازم، گرچه تمايل نداشته باشد.[ (نهج البلاغه، خطبه 136،  ص 255).

]رعيّت اصلاح نمي شود، جز آنکه زمامداران اصلاح گردند و زمامداران اصلاح نمي شوند جز با درستکاري رعيّت.[ (نهج البلاغه، خطبه 126،  ص 441).

]هرگز براي حمايت اشراف و بزرگان قريش، اموال بيت المال را به طور غير عادلانه تقسيم نخواهم کرد و به آنها سهمي بيشتر نخواهم داد. حتي اگر اين اموال از آن خودم بود، به طور مساوي بين مردم تقسيم مي کردم تا چه رسد به اموال بيت المال.[ (نهج البلاغه، خطبه 126،  ص 239).

]عدالت را به کار گير و از بي انصافي و بي عدالتي بر حذر باش، که بي انصافي با مردم آنان را آواره مي کند و بي عدالتي به قيام مسلمانه وا مي دارد.[  نهج البلاغه ،حکمت 476،  ص 473).

     همان طوريکه از سخنان امام علي (ع) ملاحظه مي شود، وجود حاکمان عادل که هدف اصلي آن احقاق حق مرد ستمديده باشد، يکي از اصول برقراري عدالت در جامعه مي باشد.

4-2- نظارت بر اعمال و رفتار صاحب منصبان در جامعه

     علي (ع) به عنوان امام و رهبر يک نظام سياسي همواره بر اعمال و رفتار حاکمان منصوب خود نظارت داشت و نسبت به حيف و ميل بيت المال و عدم برقراري عدالت در جامعه به شدت از خود عکس العمل نشان مي داد و حکمرانان را مؤاخذه مي کرد. بنابراين از نظر آن حضرت نظارت بر رفتار و عملکرد مسئولان حکومتي يکي از وظايف رهبران جامعه و از ابزارهاي برقراري عدالت مي باشد. در اين باره در نهج البلاغه نامه هاي زيادي از جانب امام علي (ع) به حاکمان مرقوم شده است:

 علي (ع) در نامه اي به زياد ابن ابيه جانشين فرماندار بصره مي نويسد:

]همانا من به راستي به خدا سوگند مي خورم، اگر به من گزارش کنند که در اموال عمومي خيانت کردي، چنان بر تو سخت گيرم که قادر به تامين معاش عيال خود نيز نباشي.[      (نهج البلاغه، نامه 20 ، ص 499).

 علي (ع) در نامه اي به محمد ابوبکر فرماندار مصر مي نويسد:

]با مردم فروتن باش. نرمخو و مهربان باش ،گشاده رو و خندان باش. در نگاه هايت و در نيم نگاه و خيره شدن به مردم، به تساوي رفتار کن تا بزرگان در ستم کاري تو طمع نکنند، و ناتوان ها در عدالت تو مأيوس نگردند.[ (نهج البلاغه، نامه 27  ص 509).

-       امام علي (ع) به يکي از حکمرانان خود در سال 40 هجري مي نويسد:

] ... به من خبر رسيده که کشت زمين ها را برداشته و آنچه را که مي تواني گرفته و آنچه در اختيار داشتي، به خيانت خورده اي ، پس هر چه زودتر حساب اموال را براي من بفرست و بدان که حسابرسي خداوند از حسابرسي مردم سخت تر است .[(نهج البلاغه، نامه 40،  ص 567).

امام علي (ع) در بخشي از نامه اي که به فرماندار بصره مي نويسد، مي فرمايد:

]... به من خبر رسيده که اموال بيت المال را که سهم بيوه زنان و يتيمان بود به يغما بردي و ... از خدا بترس. اموال آنان را بازگردان و اگر چنين نکني  خدا مرا فرصت دهد، تو را کيفر خواهم داد... . به خدا سوگند اگر حسن و حسين چنان مي کردند که تو انجام دادي از من روي خوش نمي ديدند و به آرزو خود نمي رسيدند تا آنگاه که حق را از آنها بستانم و باطلي که به ستم پديد آمده، نابود سازم.[ (نهج البلاغه، نامه 41  ص 547).

- امام علي (ع) در نامه اي به مصقله بن هبيره شيباني، فرماندار اردشير خّره (فيروز آباد) از شهرهاي فارس ايران در سال 38 هجري مي نويسد:

]... به من گزارش رسيده که تو غنايم مربوط به مسلمانان را که به وسيلة اسلحه و اسب هايشان به دست آمده و خون هايشان در اين راه ريخته شده، در بين افرادي از باديه نشينان قبيله ات  تقسيم کرده اي. اگر اين گزارش صحيح باشد، تو در نزد من خوار خواهي شد و ارزش و مقدرات کم خواهد بود.

آگاه باش، حق مسلماناني که نزد من و پاپيش تو هستند در تقسيم اين اموال مساوي است، بايد همة آنها به نزد من آيند و سهمية خود را از من بگيرند.[( نهج البلاغه، نامه 43،  ص 551).

      چنانکه در نامه هاي امام علي (ع) ملاحظه مي شود، وجود حکمرانان عادل و با تقوا يکي از اصول برپايي عدل و عدالت در جامعه مي باشد و نظارت بر عملکرد آنان در ارتباط با لغزش هاي مادي و دنيوي و در صورت لزوم برکناري آنها به علت خيانت به بيت المال از جمله وظايف رهبر و پيشواي جامعه اسلامي مي باشد.

4-3 حقوق متقابل مردم و حاکمان (عدالتخواه) در جامعه

     احقاق حق مظلومين در جامعه و حمايت مردم از مجريان برقراري عدل و عدالت يکي ديگر از شرايط برقراري عدالت در جامعه مي باشد. بديهي است که هرگاه جامعه از نظر فکري توان پذيرش حق و عدالت را نداشته باشد و رهبران عدالتخواه خود را در مقابل فاسقان پشتيباني نکند، اجراي عدالت در جامعه با شکست مواجه مي شود.

امام علي (ع) در بخشي از خطبه 92 نهج البلاغه ( ص 173) که پس از قتل عثمان و هجوم مردم براي بيعت با وي در سال 35 هجري بيان نمود ، عدم تمايل خود را براي پذيرش خلافت به شرح ذيل مطرح مي نمايد:

[ مرا واگذاريد و ديگري را  به دست آريد. زيرا ما به استقبال حوادث و اموري مي رويم که رنگارنگ و فتنه آميز است و چهره هاي گوناگون دارد و دل ها بر اين بيعت ثابت و عقل ها بر اين پيمان استوار نمي ماند...].

امام علي (ع) در خطبه شقشقيه (خطبه 3،  ص 47) به آشوب طلبي و مقابله ناکثين، قاسطين و مارقين در برابر حکومت عادلانه خود اشاره دارد.

در ارتباط با حقوق متقابل مردم و رهبران، امام علي (ع) در بخشي از در خطبه 216 ( ص 443) نهج البلاغه مي فرمايد:

[... و در ميان حقوق الهي بزرگ ترين حق، حق رهبر بر مردم و حق مردم به رهبر است. مردم اصلاح نمي شوند مگر به اصلاح حاکمان و حاکمان اصلاح نمي شوند مگر به استقامت و پايداري مردم... و آنگاه که مردم حق رهبري را ادا کنند و زمامدار حق مردم را بپردازند، حق در آن جامعه بين آنها عزّت يابد و راه هاي دين پايدار و نشانه هاي عدالت برقرار و سنت (پيامبر) پايدار گردد ، پس روزگار اصلاح شود و مردم در تداوم حکومت اميدوار و دشمن در آرزوهايش مأيوس مي گردد.اما اگر مردم بر حکومت چيره شوند يا زمامدار بر مردم ستم کند، وحدت کلمه از بين مي رود، نشانه هاي ستم آشکار و نيرنگ بازي در دين فراوان مي گردد.]

        بنابراين از ديدگاه امام علي (ع) رعايت حقوق متقابل مردم و دولت امري واجب است. دولت ها وظيفه دارند در قلمرو اختيارات خويش شرايط رشد و تعالي و زمينه تکامل و توازن اجتماعي و دستيابي عادلانه هر کس به حق و حقوقش را فراهم سازند. مردم نيز وظيفه دارند به تعهدات خود در برابر زمامداران وفا کنند، کارهاي جامعه را انجام دهند مسئوليت پذير باشند و براي استواري جامعه از دولت ها و رهبران عدالتخواه حمايت نمايند. افراد بايد بدانند که رفتار فردي داراي بعد اجتماعي است. مجموعه تلاش هاي فردي حرکتي بزرگ و پيوسته پديد مي آورد، سبب به سامان شدن جامعه و احقاق حق همگان خواهد شد[.

 

4-4 لزوم ساده زيستي حاکمان اسلامي

      امام علي (ع) از اشرافيت و زندگي تجملي بيزار است و در جامعه اسلامي كه افرادي فقير دارد، ساده زيستي را از جمله وظايف حاکمان اسلامي مي داند. در نهج البلاغه اين موضوع به حاکمان و فرمانداران توصيه شده است:

-   امام علي (ع) در نامه 3 نهج البلاغه ( ص 481) شريح بن الحارث قاضي (قاضي کوفه) که خانه اي به 80 دينار خريده بود، در ارتباط با سوء استفاده مالي هشدار مي دهد.

در بخشي از نامه مي فرمايد:

[...به من خبر دادند که خانه اي به 80 دينار خريده اي و سندي براي آن نوشته اي و گواهاني آن را امضا کرده اند. اي شريح انديشه کن که آن خانه را با مال ديگران و يا پول حرام نخريده باشي که آنگاه خانه دنيا و آخرت را از دست داده اي[.

-   امام علي (ع) در نامه 45 نهج البلاغه ( ص 553) عثمان بن حنيف انصاري، فرماندار بصره را از اينکه به ميهماني اشراف و ثروتمندان بصره شرکت کرده و در آن غذاهاي رنگارنگ و تجمّلي وجود داشته، مورد سرزنش قرار مي دهد و به وي توصيه مي کند که غذاهايي که حلال و حرام بودنش را نمي داند، دور بيفکند و آنچه را به پاکيزگي و حلال بودنش يقين دارد، مصرف نمايد.

-   امام علي (ع)، در نامه  71(نهج البلاغه  ص 613) به منذر بن جارود عبدي، فرماندار استخر در ايالت فارس،  وي را از زندگاني تجمّلي و هواپرستي منع مي کند و مورد سرزنش قرار مي دهد.

       بنابراين ساده زيستي حاکمان اسلامي و اطلاع از زندگي افراد کم درآمد و فقير نيز يکي از خصوصيات رهبران و مسئولان عادل در جامعه مي باشد و امام علي (ع) رعايت آن را واجب مي داندو معتقد است كه ساده زيستي حاكمان اسلامي زمينه را براي اجراي عدالت و اقامه ان در جامعه اسلامي فراهم مي آورد.

 

5- جمع بندي و نتيجه گيري

       موضوع برقراري عدل و عدالت در جامعه يکي از ارکان دين مقدس اسلام مي باشد، به گونه اي عدل الهي يکي از اصول اعتقادي شيعيان و برخي از فرقه هاي اهل تسنن مانند معتزله مي باشد.

       امام علي (ع) عدل و عدالت را يکي از پايه ها و بنياين هاي قوام هر حکومت مي داند. آن حضرت عدل را زيبايي و جمال حاکمان و معيار سياست مطلوب را رعايت عدالت در جامعه مي پندارد.

امام علي (ع) عدالت را تساوي و برابري حق افراد (در شرايط برابر) تعريف نموده است و معتقد است که بنا بر اصل تساوي افراد در خلقت، آزادي و مساوات يک حق بشري و الهي براي همه مردم است. آن حضرت معتقد است که توزيع اموال بيت المال بايد به صورت عادلانه بين مردم تقسيم شود و هرگز حاضر نبود براي حمايت اشراف و بزرگان قريش و حتي برادرش عقيل (که وضعيت مالي خوبي براي تأمين مايحتاج عيال و فرزندانش نداشت) سهمي بيشتر به آنها اختصاص دهد (نهج البلاغه، خطبه 224،  ص 459 و خطبه 126،  ص 239).

     بنابراين ديدگاه هاي امام علي (ع) دربارة عدل و عدالت و راهکارهاي برقراري آن، انديشه اي جاودانه و ابدي و الگويي منحصر به فرد براي هر حكومت اسلامي است و به مرور زمان نه تنها سست و کم اهميت نگشته بلکه پس از گذشت قرن ها، مشتاقان و شيفتگان( مسلمان و غير مسلمان) بسياري پيدا کرده است.لذا در نظر گرفتن  اصول عدل و عدالت از ديدگاه امام علي(ع)مي تواند الگو و ضابطه مناسبي براي بر پايي هر حكومت اسلامي باشد و از مسئولين كشور اسلامي ما انتظار مي رود كه هر چه بيشتر در اقامه قسط و عدل علوي اقدام نمايند.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست منابع و مأخذ

-   آمدي تميمي، عبدالواحد (1377) . غرر الحكم و دررالکلم. ترجمه انصاري. محمد علي جلد اول و دوم. تهران. انتشارات آرمان.

-   امامي، محمد جعفر و آشتياني، محمد رضا (1378). نهج البلاغه. جلد اول و دوم و سوم. چاپ يازدهم. قم: مدرسه امام علي بن ابيطالب.

-   پاشاپسندي، حسينعلي (1379). امام علي (ع) و عدالت. مجموعه مقالات نخستين جشنواره نهج البلاغه دانشگاهيان سراسر کشور. تهران. کميته علمي نخستين جشنواره دانشگاهيان سراسر کشور.

-       دشتي، محمد (1379). ترجمه نهج البلاغه. چاپ هفتم. قم :نشر مشرق.

-       حکيمي، محمد (1381). زمينه ها و موانع تحقق عدالت اقتصادي. تهران: مؤسسه فرهنگي دانش و انديشه معاصر.

-       كرمي،محمد مهدي،پورمند،محمد(1383).مباني فقهي اقتصاد اسلامي.تهران:انتشارات سمت.

-       صدري، افشار، غلامحسين و همکاران(1381). فرهنگ معاصر فارسي چاپ سوم. تهران: انتشارات فرهنگ معاصر.

-       مجلسي، محمد باقر (1373). بحارالانوار. جلد 78. تهران. انتشارات کتابچي.

-       مطهري، مرتضي (1372). سيري در نهج البلاغه، چاپ نهم. تهران: انتشارات صدرا.

-   مولانا، حميد (1380). ابعاد عدالت اجتماعي از ديدگاه امام علي (ع). کنگره بين المللي امام علي (ع). جلد اول تهران: پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي.

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: پنجشنبه 29 اسفند 1392 ساعت: 18:35 منتشر شده است
برچسب ها : عدل از دیدگاه امام علی,عدل از دیدگاه نهج البلاغه,عدل در نهج البلاغه,مقاله کامل عدالت از دیدگاه امام علی,

موضوع :

خانه بهداشت و وظایف آن

تهیه و تنظیم :

علی ابراهیمی

استاد گرامی :

جناب آقای دکتر فرخی

درس : بهداشت جامعه 1

تابستان 1392

 

 

 

خانه بهداشت

تعريف: خانه بهداشت محيطي ترين واحد روستائي ارائه  خدمت در نظام شبكه هاي بهداشتي درماني كشور است . هر خانه بهداشت بسته به شرايط جغرافيايي- به ويژه امكانات ارتباطي و جمعيت – يك يا چند روستا را تحت پوشش خود دارد.

وظايف بهورزان در خانه هاي بهداشت:

- سرشماري سالانه و ثبت اطلاعات:

هر خانه بهداشت، در شروع كار و در آغاز هر سال، بايد اطلاعات آماري كاملي از منطقه تحت پوشش خود جمع آوري كند. براي اين كار، منازل هر يك از روستاهاي تحت پوشش طبق نظم خاصي شماره گذاري مي شود. تعداد خانوارها و تعداد افراد هر خانوار به تفكيك نام، سن جنس، نسبت با سرپرست خانوار، شغل و ميزان سواد، بارداري، معلوليت و بيماري مزمن و تغييرهاي جمعيتي خانوار(ازدواج، مرگ، مهاجرت) و ... ثبت مي گردد. مشخصات مجتمعهاي موجود (آب، فاضلاب، نوع مصالح بكار رفته در مسكن و دفع فضولات....)، شرايط محيطي(را ه ارتباطي، فاصله ها، اماكن عمومي و...)، چگونگي مواد غذايي و تغذيه مردم و نيز ساير اطلاعات لازم در پرونده خانوار ثبت مي شود. براي اين مقصود، تهيه فرمهاي خلاصه و حتي المقدور آسان و ساده اهميت بسياري دارد. پس از سرشماري اوليه يا سالانه، گروههاي سني، جنسي، شغلي و... كه برنامه مراقبت بهداشتي معيني دارند، دسته بندي، ثبت و برنامه مراقبت بهداشتي آنها تنظم مي گردد.  با جمع آوري و دسته بندي اين اطلاعات وسعت عمل، حجم فعاليت و ميدان عملياتي خانه بهداشت روشن مي شود.

-آموزش بهداشت عمومي

- مشكل ترين، مهمترين و اميد بخش ترين نقش خانه بهداشت، آموزش بهداشت است . بعلت ظرافت، بردباري و دقت فراواني كه در اين كار لازم است، انتظار مي رود وقت زيادي را بخود اختصاص دهد.

خانواده و مدرسه، كه بيش از دو سوم هدفهاي آموزشي بهداشت عمومي را در خود دارد، مناسبترين و بارورترين عرصه هاي اين فعاليت است. اگر آموزشهاي خانه بهداشت در اين عرصه ها بخصوص در مدرسه، موفقيت آميز باشد، معلمان در مدرسه و كودكان در خانه تداوم بخش مفاهيم مورد نظر خواهند بود. كودك به اقتضاي قدرت فراگيري با سرعت بيشتري به تغيير رفتار دست مي يابد، اين رفتارهاي تغير يافته را به ميان خانواده مي برد و عادتهاي نو و صحيح را به ديگران انتقال مي دهد. اين كيفيت نه تنها در حال حاضر بر مجموعه آگاهيها و رفتار خانواده اثر مستقيم مي گذارد بلكه آشنايي و آميختگي نسل آينده را نيز با مفاهيم و رفتار بهداشتي افزون تر مي سازد. بعبارت ديگر خارج ساختن نقش آموزش بهداشت از قالب تنگ موجود، شايد تنها راه تأمين و تضمين آگاهيهاي بنياني و مؤثر بهداشتي باشد. در اين راه فراهم آوردن موجبات آموزشي معلمان مدارس روستايي و كساني كه با جمعيتهاي گروهي سر وكار مستمري دارند نقشي سازنده و پرسود خواهد داشت. بخش عمده ديگري از آموزشهاي بهداشت در جريان مراقبتها و بصورت چهره به چهره خواهد بود كه مؤثرترين طرق آموزش بهداشت است.

- تشكيل گروههاي داوطلب و شوراهاي محلي بهداشت

اگر ضابطه انتخاب فرد بومي درست انجام گيرد، بدليل آشنايي عميق پرسنل بخش بومي با آداب و رسوم محل، باورها و اعتقادهاي مردم و استفاده از گويشهاي محلي امكان برقراي ارتباط پرسنل بخش خانه بهداشت با جامعه و نفوذ آموزشهاي آنان در مردم محل خدمت بيشتر خواهد بود. جلب اعتماد مردم موجب مي گردد كه علاقمندي و گرايش آنان براي مشاركت در فعاليتهاي بهداشتي افزايش يابد. مشاركت و مداخله مردم در خدمات بهداشتي كه عامل تعيين كننده اي براي مراقبت از خويش(self-care) و خود اتكايي (self-reliance) جامعه است، بايد اساسي ترين خط مشي نظام بهداشتي كشور باشد. در اين راستا پرسنل بخش بومي خانه بهداشت مناسبترين گروه براي پايه گذاري و گسترش اين مشاركتها بشمار مي روند. مثلاً ، استفاده پرسنل بخش از بستگان و دوستان خويش براي انجام بعضي از كارها مثل پيگيري و تبليغ كساني كه در موعد مقررمراجعه نمي كنند و يا نامنظم مراجعه مي نمايند، انجام برخي از خدمات نظير وزن كردن زنان حامله و كودكان، درست كردن محلول ORS و... مي تواند مقدمه اي باشد كه بتدريج به تشكيل گروههاي داوطلب، در زمينه هر يك از خدمات و تشكيل شوراهاي محلي بهداشت منجر گردد.

- مراقبت از زنان باردار:

- نگهداري آمار دقيق و تشكيل پرونده براي كليه زنان باردار پيگيري آنها در مراحل مختلف پيشرفت حاملگي

- تكميل فرم مراقبت دوران بارداري در اولين ديدار زن باردار، ثبت سوابق و نتجه زايمانهاي قبلي، درج نتايج اولين معاينه در فرم مراقبت

- برآورد تاريخ تقريبي زايمان و درخواست آزمايشهاي تشخيصي لازم

- در ديدارهاي بعدي: زنان باردار در شش ماه اول حاملگي ماهي يكبار، در ماه هفتم و هشتم دوبار و در ماه نهم هر هفته يكبار تحت مراقبت قرار مي گيرد، تا دوران حاملگي را با شرايط مناسبي به پايان برسانند. سنجش پيشرفت حاملگي، آموزش زن باردار در مورد تغذيه، ورزش، پوشاك، مراقبت از پستانها، اهميت دادن آغوز ، تغذيه با شير مادر و ساير مراقبتهاي دوران بارداري، تزريق واكسن كزاز يا تؤام ، آموزش طرز مراقبت صحيح از نوزاد، روش درست شير دادن، تغذيه شير خوار و...

- اعزام زنان باردار نيازمند مراقبتهاي ويژه به مركز بهداشتي درماني مربوطه

- مساعدتهاي لازم براي تأمين امكان زايمان سالم و بهداشتي براي زنان حامله تحت نظر، اعم از همكاري با ماماي محلي يا معرفي و فراهم آوردن تسهيلات لازم براي اعزام آنها به مركز بهداشتي درماني و ثبت جريان و نتيجه زايمان در پرونده مادر.

- آموزش مراقبتهاي بعد از زايمان و كمك به انجام آنها

مراقبت از كودكان 8-0 سال

- تکامل کودک ازدوران جنینی آغاز میشود وبامراقبت وتغذیه مطلوب دردوران بارداری , فرصت رشد وتکامل مطلوب کودک که حق طبیعی اوست فراهم میشود. مهمترین دوران تکامل مغزی کودک دردوسال اول زندگی است که نقش قابل ملاحظه ای برعملکرد ذهنی , جسمس,روانی,اجتماعی وایمنی کودک دارد تجربیاتی که کودک درسالهای سوم تاپنجم زندگی کسب میکند اورا برای کسب مهارتهای اجتماعی ویادگیری دردوران مدرسه آماده میسازد. تجربیات ومهارتهای کودک دردوران 8-6 سالگی که بدوورود به مدرسه است درقدرت یادگیری اودر دوران تحصیل حیاتی است . بنابراین مراقبت ازکودک , حمایت , آموزش ورشد وتکامل مطلوب , ازدوره لقاح آغاز میشود ونه تنها مراقبت کودک بلکه مراقبت ازمادر نیز برای بقاء رشدوتکامل کودک حائز اهمیت است .

- کودکانی که ازمراقبت مطلوب برخوردار هستند در آموزش وسایر خدمات اجتماعی ازبقیه جلوترهستند . توان تولید بیشتری دارند وبه قانون بیشتر احترام میگذارند , لذا هزینه های آینده برای آموزش , بهداشت وهزینه های اجتماعی کاهش خواهد یافت وسرمایه های اجتماعی فزونی می یابد.

توجه خاص به تکامل آنها درسنین زیر 8سال وبه ویژه زیر 5 سال از , ازاهمیت ویژه ای برخوردار است

برنامه مراقبت کودک سالم به دنبال یافتن راهی برای جداکردن کودکان سالم ازکودکان به ظاهر سالم یا مستعد به بیماری است که هنوز نشانه های بیماری درآنها مستقر نشده است . درحقیت هدف این برنامه طراحی نظام غربالگری استاندارد مراقبت کودکان صفرتا هشت سال واجرای آن میباشد.

خلاصه ارزيابي وطبقه بندي براي تمام كودكان كمتر از 8 سال

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

تنظيم خانواده

- آموزش ، اجرا و پيگيري برنامه هاي تنظيم خانواده در زنان 10 تا 49 ساله شوهردار اين گروه ماهي يكبار مورد مراقبت قرار مي گيرند.

آموزش و مراقبتهاي تغذيه اي

مواد غذائي، چكونگي پخت و مصرف آنها در مناطق مختلف كشور، تابع شرايط اقليمي- جغرافيايي، سنتها و عادات مردم آن ناحيه است. شناخت اين ويژگيها، تعيين علل و نوع كمبودهاي غذايي بايد به دقت مورد توجه قرار گيرد. جا دارد كه آموزشهاي خانه بهداشت بطور عمده در جهت يافتن راههاي استفاده صحيح از مواد غذايي موجود عادت كنند و بتدريج مواد غذايي لازم و جديد در عادتهاي غذايي آنان را يابد. مثلاً اگر كارشناسان تغذيه مراكز بهداشت استانها ضمن بررسيهاي خود براي شناخت منابع غذايي رايج در منطقه، كمبودي در مصرف سبزيهاي تازه ملاحظه كنند. بايد طبق برنامه ريزي دقيقي محوطه حياط خانه هاي بهداشت را به عرصه اي براي كاشت انواع سبزيها، گوجه فرنگي و ... بدل كنند و طرز كاشت، برداشت و استفاده از مواد مذكور را توسط بهورزان عملاً به مردم بياموزند. نگهداري و پخت صحيح مواد غذايي قابل دسترس نيز بايد قسمت ديگري از فعاليتهاي خانه هاي بهداشت باشد.

مراقبت از دانش آموزان و بهداشت مدارس

- بازديدهاي منظم از مدارس روستاهاي تحت پوشش در طول سال تحصيلي و تشكيل جلسات آموزشي براي دانش آموزان

- معاينه جمعي دانش آموزان بطوري كه هر دانش آموز در طول سال تحصيلي دو بار مورد معاينه قرار گيرد. در اين معاينه ها، دانش آموزان بايد از نظر ضايعات قارچي مو، ضايعات پوستي ديگر، ورم ملتحمه، تراخم، مشكلات ديد و شنوايي و... در بررسي و موارد مشكوك به پزشك ارجاع داده شوند.

- بررسي بهداشت محيط اعم از مجموعه كلاسها، ، دستشويي ها و فاضلاب و...

- بررسي بهداشت بوفه مدرسه از نظير محيط بوفه، مواد غذايي، پرسنل بخش بوفه

- بررسي بهداشت اماكن عمومي مجاور مدرسه مثل بقاليها، رستورانها، ساندويچ فروشيها، دستفروشها و...

-

بهداشت دهان و دندان

- آموزش مادران باردار در زمينه بهداشت دهان و دندان در دوران بارداري و شيردهي

- آموزش مادران در زمينه بهداشت دهان و دندان شير خوارانو مراقبت از دندانهاي شيري كودكان

- آموزش دانش آموزان در زمينه بهداشت دهان و دندان

- معرفي كردن مواردي كه نيازمند مراقبتهاي بيشتري هستند به مراكز بهداشتي درماني

ايمن سازي

در آغاز استقرار خانه بهداشت، كليه كساني كه واكسيناسيون آنها كامل نيست مشخص مي شوند و طبق تقويم زماني تعيين شده واكسيناسيون آنها انجام مي گيرد. با ادامه اين برنامه، پس از مدتي فقط ايمن سازي متولدين جديد، موارديادآور و واكسيناسيون عمومي در جريان همه گيريها مورد نياز خواهد بود؟ به اين ترتيب با اجراي صحيح برنامه واكسيناسيون اكتيو بايد:

-همه كودكان زير 2 سال برنامه منظم و ثبت شده اي براي واكسيناسيون داشته باشند، به نوعي كه در هر مقطع زماني كنترل وضعيت پيشرفت واكسيناسيون هر كودك و كل كودكان اين گروه سني ميسر باشد.

- واكسيناسيون تمام كودكان 2 تا 5 ساله كامل باشد و تمام آنها واكسنهاي يادآور لازم را دريافت كرده باشند.

- كليه زنان باردار بايستي عليه بيماري كزاز و ديفتري واكسينه شده باشند.

 

نظارت بر موازين بهداشت حرفه اي

نظارت بر موازين بهداشت حرفه اي وجود نور كافي در كارگاههاي قالي بافي و نظاير آن، آموزش تغذيه مناسب براي كارگراني كه در اماكن كم نور كار مي كنند، راههاي محافظت چشم و دهان در مقابل گرد و غبار محيط كار، محافظت گوشها در برابر صداهاي زيان آور ناشي از كار و ورشهاي پيشگيري از مسموميتها ناشي از حشره كشها و سموم نباتي.

كليه كارگاههايي كه محدوده هر خانه بهداشت قرار دارد بايد حداقل هر دو ماه يكبار مورد بازديد قرار گيرد.

محيط عمومي روستا:

در آغاز كار، جمع آوري اطلاعات، نيازهاي عمومي روستاهاي تحت نظر خانه بهداشت را تا حدود زيادي روشن مي سازد. جلب مشاركت مردم و فراهم آوردن موجبات تأمين آب سالم و كافي بايد از مهمترين برنامه هاي بهداشتي تلقي و پيگيرانه دنبال شود، زيرا تأمين اين نياز و نيز دفع بهداشتي فاضلاب و زباله صرفنظر از اثر غير قابل انكاري كه در زندگي روستائيان دارد، در گسترش نفوذ خانه هاي بهداشت نيز تأثيري بسزا خواهد داشت.

آموزش مردم در جلوگيري از آلوده كردن آبهاي مصرفي ده، پر كردن و خشكانيدن يا سمپاشي گندابها و آبچالها از مهمترين اقدامهايي است كه بايد در اين زمينه صورت گيرد.

اقدامهاي بهداشتي ديگر از قبيل راهنمايي و كمك به احداث حمام عمومي، كشتارگاه، غسالخانه، رختشويخانه و... نيز از فعاليتهاي خانه بهداشت خواهد بود كه در همه حال با جلب مشاركت مردم صورت مي گيرد.

فعاليت براي تأمين برق عمومي، جاده هاي ارتباطي، خيابان بندي، درختكاري در محيط روستا و ترويج سبزيكاري در خانه ها و... مي تواند مضمون فعاليتهاي اجتماعي خانه بهداشت را تشكيل دهد كه با ياري مديريتهاي سطوح بالا و همكاري سازمانهاي ديگر پيگيري و اجرا شود. اين فعاليتها نفوذ پرسنل بخش بهداشتي را در جامعه افزايش خواهد داد.

بهسازي محيط

فعاليت بهسازي:

خانه هاي بهداشت مي تواند زمينه هاي گسترده اي را در برگيرد، از جمله موارد زير را شامل باشد:

- پيگيري براي تأمين آب مصرفي سالم و ضد عفوني كردن آبهاي آشاميدني با مشاركت مردم

- كمك به تهيه توالت بهداشتي و دستشوئي

- آموزش و فراهم آوردن وسايل و كمك هاي لازم براي صاف كردن ديوارها، عايق سازي كف، تأمين پنجره و نور كافي براي اتاقها و پوشش پنجره ها براي جلوگيري از ورودحشرات و مگس

- آموزش مردم و فراهم آوردن امكانات لازم براي دفع صحيح زباله

- آموزش جداسازي درست و منطبق با ضوابط بهداشتي محل زيست از محل نگهداري دام و طيور

- راهنماييهاي لازم در باب جمع آوري و دفع فضولات حيواني

- توجه خاص به بهداشت محيط مدارس كه با گروه آسيب پذيرتري سروكار دارد.

- بهداشت محيط و كارگاههاي كوچك و خانگي (پنيرسازي، قالي بافي و...)

بهداشت محيط اماكن عمومي:

بهداشت محيط اماكن عمومي نظير مسجد، مغازه ها و ... هر سه یکبار ماه كنترل گردد.

بهداشت محيط مركز تهيه و توزيع مواد غذايي و سلامت مواد عرضه شده:

كنترل بهداشت و سلامت مواد غذايي در رستورانها و كافه ها، قصابيها، لبنيات فروشيها و... هر دو ماه يكبار صورت مي گيرد.

بازديد منزل:

بازديد از منازل روستايي به دلايل زير از اهميت زيادي برخوردار است:

- دوستي و ارتباط پرسنل بخش بهداشت را با خانواده ها ارتقاء مي بخشد.

- موجبات آموزش چهره به چهره با آموزش گيرندگان را فراهم مي كند

- واقعيت محيط زيست مردم و شرایط طبيعي زندگي آنان را به پرسنل بخش خانه بهداشت نشان مي دهد.

- معلوم مي كند كه درك افراد مختلف از دستورهاي بهداشتي در عمل چگونه است و در چه مواردي و چطور بايد اين عملكرد ها را تصحيح نمود.

- امكان پيگيري درماني بيماران مزمن و مراقبتهاي ويژه را فراهم مي سازد.

بنابراين بازديد منزل نبايد تنها به پركدن فرمها منحصر شود، بلكه بايد با استفاده از تمام فنون تربيتي، سنتي،

فرهنگي، هوش و ذكاوت فردي عوامل اجرايي، به صورت فعاليتي ثمر بخش و مؤثر در آيد.

بيماريابي:

بيماريابي يكي از مهمترين فعاليتهاي خانه بهداشت است كه بايد متناسب با تواناييها و آموخته هاي پرسنل بخش خانه بهداشت و يافتن تكنولوژي مناسب براي هر مورد سازمان داده شود. غربالگري(screening جمعيت تحت پوشش يا گروههاي سني، جنسي و شغلي خاص از طريق جستجو يك يا چند علامت واضح، مشخص كننده و اختصاصي مي تواند بطور مستمر يا در مقاطع زماني معين، با وسعت و سرعت توسط خانه هاي بهداشت انجام گيرد. مثل:

- غربال كردن دانش آموزان از نظر كچلي، عوارض پوستي، بيماريهاي چشم و مشكلات ديد، شنوايي ، اسكلتي و....

- غربالگري كارگران كارگاهها از نظر عوارض پوستي، چشمي، شنوائي و...

- غربال كردن جمعيت از نظر بيماران داراي لكه هاي بيرنگ پوستي فاقد حس در مناطق آندميك جذام

- غربال كردن زنان در معرض خطر سرطان پستان با انجام و آموزش معاينه پستان

- غربالگري بيماران مشكوك به مالاريا در مناطق آندميك مالاريا از طريق گرفتن لام خون از بيماران تب و لرز دار.

- غربال كردن بيماران رواني

- و بسياري موارد مشابه كه مي توان با برقراري تكنولوژي مناسبي اين غربالگريها را برقرار كرد، مشروط بر اين كه سطح بعدي ارجاع براي پذيرش بيماران غربال شده ارجاعي آماده شده باشد.

درمان برخي از بيماريها براساس پروتكل : بيماراني كه پروتكل درماني ابلاغ شده اي دارند (مثل اسهال ARTو...) مي توانند مستقيماً توسط خانه بهداشت تحت درمان قرار گيرند.

- كمكهاي اوليه درماني و پيشگيري درمان.

بيماراني كه به خانه بهداشت مراجعه مي كنند، پس از معاينه اوليه، تنها از درمانهاي علامتي كم خطر و مجاز استفاده خواهند كرد.

نكته مهم: اين است كه همراه با تجويز داروهاي مجاز، بايد چگونگي مراقبتهاي لازم به بيمار و اطرافيان او آموخته شود. بيماران خانه بهداشت به چهار گروه تقسيم مي شوند:

اول : بيماراني كه درمان آنان توسط پزشك تجويز و پيگيري آن به عهده خانه بهداشست گذارده شده است(مانند بيماران مبتلا به مالاريا سل و...)

دوم: كساني كه ناراحتي آنان با دادن داروهاي اوليه و درمانهاي علامتي برطرف مي گردد.

سوم: مراجعيني كه احتياج فوري به پزشك ندارند و مي توانند ضمن دريافت داروهاي اوليه، براي روز بازديد پزشك در ليست نوبت معاينه پزشكي قرار گيرند.

چهارم: بيماراني كه بايد فوري به پزشك مركز بهداشتي درماني معرفي شودن كه در اين صورت برگ ارجاع تنظيم، تسهيلات لازم براي اعزام آنان فراهم مي گردد.

در موارد ضروري، مثل بيماريهاي واگيردار، آموزش اطرافيان بيمار در زمينه روشهاي صحيح پرستاري از بيمار، مصرف صحيح دارو، رعايت موازين پيشگيري و ... بعهده خانه بهداشت است، كه بايد از طريق مراقبت يا بازديد ادواري در منزل مورد پيگيري قرار گيرد و به اين ترتيب ضمن پيگيري درمان بيمار، از سلامت اطرفيان بيمار مراقبت شود.

تزريقات:

جز تلقيح واكسن انجام تزريقات ديگر توسط بهورزان مطلقاً ممنوع است. تزريقات زير جلدي و عضلاني نيز در مورد هر بيمار و بار اول هر دارو، حتماً بايد با حضور پزشك انجام گيرد.

تكرار تزريقات بدون حضور پزشك مشروط به اين است كه تزريق اول با حضور پزشك انجام گيرد.

تكرار تزريقات بودن حضور پزشك مشروط به اين است كه تزريق اول با حضور پزشك انجام يافته و دستور ادامه تزريقات بصورت كتبي در نسخه قيد شده و در اختيار بهورز قرار گرفته باشد.

پانسمان:

انجام پانسمانهاي ساده، جزو وظايف بهورزان است.

 

 

فوريتها:

در موارد فوريتها و بروز سانحه(خونريزي عمده، شكستگي، سوختگي، ضربه، خفگي، مسموميت،...) پس از انجام كمكهاي اوليه مناسب ، بايد هر چه زودتر بيمار را اعزام نمود و در مورد حوادث جمعي، بايد هر چه فوري تر مراتب را به مركز بهداشتي درماني اطلاع داد و كمك خواست.

بازتواني و كمك به معلولان

شناسائي معلولان، ارجاع آنان به مراكز توانبخشي، پيگيري آموزشي مددجويان، خانواده ها و جامعه براي رفتار درست با معلولان و ... بايد از خدمات خانه بهداشت باشد، كه با برنامه توانبخشي مبتني بر جامعه در حال گسترش است.

همكاري با دانشجويان اعزامي

در مواقعي كه رده هاي مختلف نيروي انساني پزشكي، براي كارآموزي و كارورزي، به خانه هاي بهداشت اعزام مي شوند همكاريهاي خانه بهداشت در فراهم آوردن امكان و زمينه فعاليت آنها ضرورت دارد.

1- بازديد منزل يا مكان عمومي

شرايط انتخاب و تربيت پرسنل بخشي كه براي خدمت در خانه بهداشت منظور شده اند:

در خانه بهداشت فقط يك رده شغلي از پرسنل بخش بهداشت خدمت مي كنند، كه بر حسب جنس«بهورز زن» يا«بهورز مرد» ناميده مي شوند.

الف- شرايط:

بومي بودن: با توجه به وظايفي كه براي خانه بهداشت منظور شده است و براي اينكه عوامل اجرائي درك نزديك تر و صحيح تري از محيط كار و زندگي مردم داشته باشند و بالاخره براي اطمينان نسبي از اقامت دائم پرسنل در روستا و تأمين دسترسي مستمر روستائيان به خدمات و كاسته شدن از بار نقل و انتقالات آتي آنان، پرسنل هر خانه بهداشت، از جمعيت تحت پوشش آن و ترجيحاً از مردم روستاي محل استقرار خانه بهداشت یاروستای قمر انتخاب مي شود.

سن: براي پذيرفته شدن در آموزش بهورزي، سن پذيرفته شدگان بايد حداقل 18 سال تمام و حداكثر 28 سال براي داوطلبين مرد و 26 سال براي داوطلبين زن باسد. در شرايط مساوي افراد متأهل مرجح خواهند بود.

جنس :با توجه به تنوع وظايف خانه بهداشت ، در برنامه هايي كه تماس نزديك و مستمر با مادران و كودكان را ايجاب كند، وجود پرسنل زن(بهورز زن) ضروري است، چه در غير اينصورت اين برنامه ها توفيق نخواهد داشت. طبيعت فعاليتهاي ديگر مانند امورمربوط به بهداشت محيط، بهداشت كار و كارگاهها... نيز نشان مي دهد كه در اين زمينه ها وجود بهورز مرد ترجيح دارد.

تحصيل: داوطلبين آموزش بهورزي بايستي حداقل داراي مدرك ديپلم متوسط رشته های علوم ریاضی , علوم تجربی, علوم انسانی , بهیاری ومدیریت خانواده باشند.

تذكر: انتخاب بهورزان توسط كميته اي مركب از نمايندگان مركز آموزش بهورزي، واحد گسترش شبكه ها و گزينش، از طريق آزمون كتبي و شفاهي انجام مي شود.

 

 

 

نیما یوشیج در جشن یکسالگی فرزندش نوشت پسرم یک بهار یک تابستان یک پائیز یک زمستان را دیدی از این پس همه چیز جهان تکراری است جز مهربانی .

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: پنجشنبه 29 اسفند 1392 ساعت: 18:25 منتشر شده است
برچسب ها : خانه بهداشت,خانه بهداشت و وظایف,تحقیق کامل درباره خانه بهداشت,