webmaster paris

اولین خودروها

اولین خودروها  -  تأثیرگذارترین افراد در تکامل خودروهای امروزی

سازندگان مشهور اتومبیل  -  تاریخچه خودروهای بنزین سوز

Normal 0 false false false EN-US X-NONE AR-SA MicrosoftInternetExplorer4

اتومبيل به شكل كنوني اش، در يك روز و به وسيله يك مخترع به وجود نيامده بلكه در طول زمان تكامل پيدا كرده است. تخمين زده مي شود كه بيش از 100 هزار حق امتياز و اختراع ثبت شده، اتومبيل مدرن را به وجود آورده باشد. اما مي توانيم به تعدادي از اولين ها اشاره كنيم.

اولين نقشه هاي تئوريك براي يك وسيله نقليه موتوري به وسيله لئوناردوداوينچي و اسحاق نيوتن كشيده شد.

در سال 1769 اولين وسيله نقليه جاده اي ساخته شد. اين وسيله نقليه يك تراكتور نظامي بود كه توسط مهندس و مكانيك فرانسوي "نيكلاس جوزف كاگنوت" NicolasJoseph Cugnot اختراع شد. كاگنوت براي اين كه انرژي وسيله نقليه اش را تأمين كند از موتور بخار استفاده كرد. او اين وسيله نقليه را تحت آموزش و راهنمايي انبار مهمات و زرادخانه جنگي پاريس و به وسيله يك مكانيك ساخت. اين وسيله نقليه توسط ارتش فرانسه مورد استفاده قرار گرفت تا توپي را با سرعت 5/2 متر در ساعت روي سه چرخ به دنبال خود بكشد. اين وسيله نقليه بايد هر ده تا 15 دقيقه متوقف مي شد تا انرژي بخارش تجديد شود. موتور بخار و ديگ بخار از بقيه وسيله نقليه جدا بود و در بخش جلويي جا داشت. در سال بعد (1770)، كاگنوت سه چرخه اي با نيروي بخار ساخت كه مي توانست چهار مسافر را حمل كند.

واگن بخار کاگنوت در 1771

در سال 1771، كاگنوت يكي از وسايل نقليه جاده ايش را به ديواري سنگي كوبيد. به اين ترتيب كاگنوت اولين كسي بود كه دچار تصادف با يك وسيله نقليه موتوري شد. اين حادثه شروع بدبياري هاي اين مخترع بود. چراكه بعد از اين تصادف يكي از حاميان كاگنوت مرد و ديگري تبعيد شد و پول براي آزمايش هاي وسيله نقليه جاده اي كاگنوت تمام شد.

موتورهای بخار با سوزاندن سوختی که آب را در یک دیگ بخار گرم می کرد, انرژی لازم برای حرکت اتومبیل را تأمین می کرد. بخار ایجاد شده منبسط می شد و پیستون ها را هل می داد که میل لنگ را می گرداند و سپس چرخ ها را می چرخاند. در ابتدای تاریخ به وجود آمدن وسایل نقلیه ای که خودشان حرکت می کردند هم وسایل نقلیه جاده ای و هم راه آهن توسعه پیدا کردند که هردوی آنها هم در آن دوره با موتورهای بخار حرکت می کردند (کاگنوت دو لوکوموتیو با موتور بخار هم طراحی کرد که هیچ وقت خیلی خوب کار نکردند).

موتورهای بخار وزن زیادی را به وسیله نقلیه اضافه کردند و ثابت کردند که طراحی شان برای حمل ونقل جاده ای مناسب نیست. اما موتورهای بخار به شکل خیلی موفقیت آمیزی در لوکوموتیوها مورد استفاده قرار گرفتند. مورخان زیادی کاگنوت را مخترع اولین خودرو می دانند. خودروی او با انرژی بخار حرکت می کرد.

بعد از کاگنوت چند مخترع دیگر نیز وسایل نقلیه ای که با انرژی بخار حرکت می کردند را طراحی کردند.

- وسیله نقلیه کاگنوت به وسیله یک فرانسوی به نام وانسیفور رکویر onesiphorerecqueur اصلاح شد و پیشرفت کرد. وی کسی بود که اولین ابزار دیفرانسیل را اختراع کرد.

- در سال 1789 اولین اختراع برای وسیله نقلیه زمینی ای که با نیروی بخار حرکت می کرد به نام الیور اونتس ثبت شد.

لوکوموتیو جاده ای ترویتیک در سال 1881

-در سال 1801 ریچارد ترویتیک Richard Trevithick کالسکه جاده ای را که انرژی اش توسط بخار تأمین می شد, ساخت. این وسیله اولین وسیله از نوع خود در بریتانیای کبیر بود.

- از سال 1820 تا 1840 در بریتانیا، کالسکه هایی که با انرژی بخار کار می کردند به شکل منظم به خدمت رسانی پرداختند. فعالیت این وسایل نقلیه بعد از این که سیستم راه آهن و جاده ای عمومی بریتانیا توسعه پیدا کرد، قدغن شد.

- تراکتور جاده رو که با بخار حرکت می کرد به وسیله چارلز دیتز ساخته شد. تا سال 1850 کالسکه های بخار مسافران را اطراف شهرهای پاریس و بروکسل جابه جا می کردند.

- از سال 1860 تا 1880 در ایالات متحده آمریکا کالسکه های بخار بی شماری ساخته شد. مخترعان، هریسون دایر، جوزف دیکسون، روفوس پورتر و ویلیام تی جیمز بودند.

- سرآمدی بولی، از سال 1873 تا 1883 اتومبیل های بخار پیشرفته ای ساخت. له منسل در سال 1878 موتوری ساخت که در جلوی ماشین سوار می شد. میله یا محور با دیفرانسل حرکت می کرد و به چرخ های عقب زنجیر می شد. چرخ روی یک میله یا محور عمومی هدایت و رانده می شد. صندلی راننده پشت موتور بود. دیگ بخار پشت قسمت مسافر حمل می شد.

- در سال 1871 دکتر جی دبلیو دارهارت، پرفسور فیزیک در دانشگاه ایالتی ویسکانسین و کمپانی جی.آی.کپس اتومبیل بخاری ساختند که در یک مسابقه با طی مسافت 200 مایل برنده شد.

اولین خودروهای الکتریکی

موتورهای بخار تنها موتورهایی نبودند که در اتومبیل های اولیه مورد استفاده قرار گرفتند چراکه وسایل نقلیه ای با موتورهای الکتریکی هم اختراع شدند. بین سال های 1832 و 1839 (سال واقعی مشخص نیست), رابرت اندرسون اسکاتلندی اولین کالسکه الکتریکی را اختراع کرد. در حدود سال 1900 وسایل نقلیه زمینی الکتریکی در آمریکا در کنار انواع دیگر خودروها فروخته شد. چند سال بعد وسایل نقلیه الکتریکی به عنوان نوع جدیدی از وسایل نقلیه بر بازار چیره شدند. در اتومبیل های الکتریکی باتری های قابل شارژی استفاده می شد که انرژی یک موتور الکتریکی کوچک را تأمین می کرد. وسایل نقلیه سنگین, آهسته حرکت می کردند و گران بودند و لازم بود که برای شارژ دوباره متوقف شوند. در نهایت هم وسایل نقلیه الکتریکی و هم وسایل نقلیه بخار به نفع وسایل نقلیه ای که با بنزین کار می کردند، کنار رفتند. اما الکتریسیته موفقیت بزرگ تری را در زمینه استفاده از واگن یا راه آهن برقی و ترامواهای شهری به دست آورد. اینها وسیله های نقلیه ای بودند که تأمین الکتریسیته برای آنها به طور ثابت ممکن بود.

بــور

نیلز هنریک داوید بور (به دانمارکی: Niels Henrik David Bohr) (۷ اکتبر ۱۸۸۵ - ۱۸ نوامبر ۱۹۶۲، کوپنهاگ، دانمارک) دانشمندی دانمارکی بود که شهرت او بیشتر به علت ردکردن مدل اتمی ارنست رادرفورد و ابداع مدل اتمی خود است.

زندگی

دوران جوانی

نيلز هنريک ديويد بور در هفتم اکتبر سال ۱۸۸۵ میلادی در كپنهاگ دانمارك به دنيا آمد. پدر او كريستيان بور، استاد فیزیولوژی دانشگاه كپنهاگ و مادرش اِلن آلدر بور دختر يك خانوادهٔ يهودی دانماركی و سرشناس در مراكز بانكی و پارلمانی بود. خانوادهٔ بور كليسا نمی‌رفتند ولی مادر خانواده برخلاف اینکه يهودی بود توافق كرده بود كه بچه‌ها مسيحی بار‌آورده شوند. بور در سال ۱۹۰۳ در رشتهٔ‌ فيزيك دانشگاه كپنهاگ نام‌نويسی كرد. در دانشگاه نيلز با انجام آزمايشهايی دربارهٔ‌ نيروی کشش سطحی آب و اندازه‌گیری آن نيرو، توانست خود را برتر از دیگران نشان دهد و به پاس انجام آن كار، مدال طلای آكادمی علوم و ادبيات دانمارك را به‌دست آورد. وی در سال ۱۹۱۱ با نوشتن پایان‌نامه‌ای دربارهٔ نظريهٔ الكترونی فلزات كه تأكيد آن بر نارسايی‌های فيزيك كلاسيك درتوضيح رفتار ماده در سطح اتمی بود درجهٔ دكترای خود را دريافت كرد. نوشتن آن پایان‌نامه آغازی بر تحقيقات بعدی او بود.

آشنایی با رادرفورد

بور در انگلستان پس از همكاری مختصری با جوزف جان تامسون در كمبريج رهسپار آزمايشگاه رادرفورد در منچستر شد. داشتن رابطه با رادرفورد سرمشق حيات علمی بعدی او شد. آن دو از همان نخستین ملاقات با يكديگر دوست شدند و تا پايان عمر دوستانی نزديك باقی ماندند. در واقع رادرفورد بود كه بور را به بالاترين طراز پژوهش در زمينهٔ فيزيك آورد. بور از الگوی هسته‌ای اتم كه در سال ۱۹۱۰ توسط رادرفورد عرضه شده بود استفاده كرد تا نكات زير را روشن سازد:

    خواص شيميایی يك اتم از جمله جای آن در جدول تناوبی بستگی به آرايش الكترونهای آن دارد.

    خواص پرتوزایی با هسته مرتبط است.

    ايزوتوپها متناظرند با اتمهايی كه دارای الكترونهای يكسان اما هسته‌های جرمی متفاوت‌اند.

    فروپاشی پرتوزا، بار هسته و در نتيجه تعداد الكترون‌ها و هويت شیمیایی اتم را تغيير می‌دهد.

وی پس از آن توانست به رابطهٔ ميان عدد اتمی يك عنصر، كه فشرده و خلاصه‌ای از رفتار شيميايی آن به‌شمار می‌رود و تعداد الكترون‌های موجود در اتم پی‌برد. بور در سال ۱۹۱۲ به دانمارك بازگشت و به سمت دانشياری فيزيك دانشگاه كپنهاك منصوب شد. او پس از شكل‌گيری حرفهٔ آينده‌اش در كپنهاك با مارگارت نورلند ازدواج كرد. نتیجه این ازدواج شش فرزند پسر بود كه چهارتن از آنها به سن بلوغ و بالاتر از آن رسيدند. در سال ۱۹۱۳ پس از آنکه مدل اتمی بور با استقبال روبرو شد و با حمایت رادرفورد به عنوان نظريهٔ جديد پذيرفته شد. وی توانست سه مقاله دربارهٔ ساختار اتم منتشر كند كه يكی از آنها مقالهٔ «دربارهٔ ساختمان اتم و مولكول» بود. بور سال‌های ۱۹۱۴ تا ۱۹۱۶ را در منچستر گذرانيد و يكبار ديگر در آنجا تحت حمايت رادرفورد به كار پرداخت. پس از آن در سال ۱۹۱۶ تصدی كرسی استادی فيزيك دانشگاه كپنهاك به او پيشنهاد شد. وی به قصد قبول آن به دانمارك بازگشت و تا پايان عمر مدير آن مؤسسه باقی ماند.

فعالیت‌های بین‌المللی

فرهنگستان علوم سوئد در نوامبر سال ۱۹۲۲ جایزهٔ نوبل فیزیك را به نيلز بور اعطاء كرد. او ششمين دانماركی و نخستين فيزيكدان دانماركی بود كه به آن نشان افتخار دست می‌یافت. بور در دههٔ ۱۹۳۰ ضمن ادامهٔ كار برروی نظریهٔ كوانتومی، سهمی نيز در پیش‌برد زمينهٔ جديد فيزيك هسته ای داشت. برداشت او از هستهٔ اتم كه وی آن را به "قطره‌ای مايع" تشبيه كرد، قدم مهمی در راه درك پديده‌های هسته‌ای بسياری شد. مدل او به‌ويژه در درك نحوهٔ شكافت هستهٔ اتم كه در سال ۱۹۳۹ مشاهده شد نقشی كليدی داشت. پس از جنگ جهانی دوم، بور به منظور محدود ساختن خطرات جنگ هسته‌ای در ماه ژوئن ۱۹۵۰ نامهٔ سرگشاده‌ای خطاب به سازمان ملل متحد نوشت و درخواست خويش مبنی بر ایجاد يك «دنيای آزاد» را به عنوان پيش‌شرط صلح تكرار كرد وی پیش از این نیز در زمینهٔ صلح بین‌الملی تلاش کرده بود. از جمله فعاليت‌های علمی بعدی او می‌توان به نقش رهبرانهٔ او در سال ۱۹۵۵ در سامان دادن به مؤسسه‌ای دانماركی برای استفادهٔ سازنده از كار‌مایهٔ هسته‌ای اشاره کرد.

سال‌های پایانی زندگی

بور در سالهای پايانی عمر خود در عرصهٔ دانش فيزيك بيشتر يك تماشاگر بود تا يك ايفا كنندهٔ نقش، با اين حال هنوز در ایجاد يك جو اخلاقی قوی در جامعه تلاش می‌كرد. او در دورهٔ اشتغال خود به دو نسل فيزيكدان اثر گذاشت، به روش برخورد آنها با مسائل علمی شكل‌داد و برای نشان‌دادن راه درست زيستن به انسان دانش‌پژوه الگویی از شخص خود ارائه کرد. بور در ۱۸ نوامبر سال ۱۹۶۲ در سن هفتاد و هفت سالگی در كپنهاك درگذشت. وی شخصيت علمی بسيار محبوبی بود كه پس از مرگش جهان متمدن يكسر در سوگ فرو رفت. بور فردی ممتاز در زندگی حرفه‌ای و انسان‌دوست از نظر روحی بود.

نظریه اتمی

بور در پی استقرار در كپنهاك به انديشه دربارهٔ جنبه‌های نظری مدل اتم هسته‌دار رادرفورد ادامه داد. اين مدل مانند منظومهٔ شمسی بسيار كوچك بود یعنی هسته‌ای در مرکز، به مثابهٔ خورشيد و الكترون‌هايی در حال گردش به گرد آن به مثابهٔ سياره‌ها، فيزيكدانان طرح کلی آن را پذيرفته بودند اما در آن اشكال بزرگی كه امروزه آن را ناهنجاری می‌خوانند می‌ديدند. به موجب نظریهٔ الكترومغناطيس، ذرهٔ باردار و چرخانی مانند الكترون بايد در هر دور گردش مقداری انرژی به صورت تابش پخش کند و در نتيجه بخشی از انرژی خود را از دست بدهد. طبق تئوری در چنين حالتی دايرهٔ مسير بايد مارپيچ‌وار تنگ و تنگ‌تر شود و الكترون سرانجام به درون هسته سقوط كند اما اين وضع پيش نيامده و الكترون‌ها به داخل هسته فرو نمی‌ريزند و اتم به مدت نامحدود پايدار باقی می‌ماند. چنین ناهنجاری در رفتار الکترون مغاير با پيش‌بينی نظريهٔ الكترومغناطيس بود. بور برای يافتن توضيح مسأله شيوهٔ تازه‌ای به كار برد و گفت: تئوری بی تئوری. الكترون تا زمانی كه به چرخش ادامه می‌دهد هيچ تابشی از خود به بيرون نمی‌فرستد. او اين را در حالی می‌گفت كه نظريه و شواهد آزمايشگاهی، هر دو، نشان می‌دادند كه وقتی هيدروژن حرارت ببيند از خود نور تابش می‌كند و عقيده اين بود كه آن نور از الكترون اتم هم تابش می‌شود. بور در سال ۱۹۱۳ با آن روش به تجسم ساختاری برای اتم دست يافت. بور در توضيح چگونگی رفتار الكترون اظهار داشت كه الكترون در رفتن از مداری به مدار ديگر انرژی، بصورت بسته يا پيمانه‌هایی از انرژی تشعشعی جذب يا تابش می‌كند (چيزی كه امروزه فوتون يا كوانتوم نور ناميده می‌شود). هرچه طول موج تابيده كمتر باشد انرژی فوتون آن بيشتر است. هيدروژن سه خط طيفی روشن به رنگهای قرمز، سبز متمايل به آبی و آبی دارد. بور تشريح كرد كه اين خطوط رنگی واضح طيف همان تابش‌های اتم هيدروژن‌اند. نور قرمز هنگامی تابش مي‌شود كه الكترون از مدار سوم به مدار دوم بجهد و نور سبز متمايل به آب‌ی مربوط به جهش الكترون از مدار چهارم به دوم است. در آغاز بسياری از فيزيكدانان مسن‌تر از جمله ج.ج تامسون دربارهٔ درستی نظريهٔ بور ترديد كردند اما رادرفورد از حاميان آن شد بطوريكه نظريهٔ جديد سرانجام پذيرفته شد.

مشکلات نظریهٔ بور

سه مشکل عمدهٔ نظریهٔ بور به بیان ساده به شرح زیر می‌باشد:

    در نظریهٔ بور توضیحی برای چگونگی پخش جمعیّت الکترون‌های اتم‌های چند الکترونی وجود نداشت. یعنی معلوم نبود که چند الکترون در هر مدار قرار می‌گیرند. این از بابت آن بود که آزمایش‌های او روی اتم هیدروژن که تک‌الکترونی است صورت گرفته بود.

    وضعیت مدارهای مجاز(پایدار) در نظریهٔ بور مشخص نیست. به این معنا که معلوم نیست که زاویه دارند یا در یک صفحه قرار گرفته‌اند.

    در ضمن الزامی نیست که مداری با بیشترین شعاع، دارای بیشترین انرژی هم باشد در حالی که بور عکس این مطلب را گفته بود.

انسان، طبیعت، معماری در تمدن یونان باستان

مقدمه:

وضعيت طبيعی و جغرافيايی يونان: سرزمينی که تمدن و فرهنگ يونان باستان در آن شکل گرفت, از يونان و جزاير تشکيل شده بود، که عبارت بودند از: يونان شمالی، مرکزی و جنوبی (پلوپرنز) و همچنين جزايری که در سواحل شمالی (تراس) و شرقی (آسيای صغير) دريای اژه قرار دارند. به عبارت ديگر می توان چنين گفت که: شبه جزيره بالکان در جنوب اروپا قرار دارد که قسمت بزرگی از آن در دريای مديترانه پيش رفته و در همين قسمت کشور يونان قرار گرفته است, بخش اعظم اين شبه جزيره را کوههای سخره ای و پر شيب فرا گرفته که تنها در ميان جلگه هايی که وسط اين کوهها قرار دارند، اراضی حاصلخيزی جهت کشاورزی وجود دارد.

موقعيت جغرافيايی و طبيعی، در شکل دادن به اوضاع سياسی اقتصادی و فرهنگی يونان نقش بسيار مهمی داشته است. زيرا همين وضعيت طبيعی موجب شده که در بخشهای مختلف يونان، دولت شهر های کوچک مستقل تشکيل گردند که شرايط خاص طبيعی، يعنی از يک سو به دريا و از سوی ديگر کوهستانهای صعب العبور مانع از آن بودند، که تا اين دولت شهر ها مورد تهاجم قرار گيرند.

پيشينه تاريخی يونان: بطوريکه قبلاً اشاره شد. سرزمين اصلی يونان پيش از حمله اقوام شمالی (دورين ها) دارای تمدنی پيشرفته بودنددر بخش شمالی شبه جزيره يونان اقوامی از شاخه های آريا- اروپايی زندگی می کردند که طی سده ها از استب های جنوب روسيه به اين قسمت ها مهاجرت کرده بودند. اين قبايل که «دورين» ناميده می شدند، از نظر فرهنگی در سطحی پايين تر از ميسنی ها يا ساکنان اصلی يونان بودند. در اواخر هزاره دوم پيش از ميلاد اين قبيله ها از شمال به سوی جنوب سرازير شدند و سرانجام «پلوپونزه»،دژهای مستحکم «مسين» را ويران نمودند. و بدين ترتيب تمدن مسين پايان يافت.

ساکنان يونان در همه جای شبه جزيره يا به اطاعت «دورين ها» در آمدند و يا به جزاژر اژه و سواحل غربی آسيای صغير کوچ نمودند. پس از اين اتفاق در يونان جند قرن رکود هنری حکمفرما بود و حتی خط اوليه يونانی ها نيز به فراموشی سپرده شد. سپس در اواخر «دوره هرمز»، يونانی ها با نوع نگارشی جديد که از «فينقی ها» کسب کردند، آشنا شدند. يونانيها حروف صدادار را به اين حروف افزوده و الفبای خود را که مرکب از 24 حرف بود پديد آوردند.

تداوم تمدن يونان در واقع با تولد «دولت شهرها» يا «پليس» ها آغاز گرديد. شرايط خاص جغرافيايی يونان، هر طايفه از اقوام «دوری» را به گونه مستقلی تقسيم نمود، در سواحل اين کشورکه موانع طبيعی بزرگترين عامل استقلال دولت شهر ها بودند، رفته رفته تمدن باستانی يونان شکل گرفت. ارتباطات که صرفاً از طريق دريا امکان پذير بود، اين دولت شهرها را با فرهنگ و تمدن ديگر جزاير و کشورهای حاشيه مديترانه آشنا نمود، و از اين طريق زمينه های اقتصادی تجاری، ايجاد گرديد. در برخورد با اين تمدنها و رونق اقتصادی، زمينه های رشد هنر طبيعت گرايی يونان روح و قوت گرفت.

بطور کلی تمدن يونان در سه عنصر ثابت خلاصه می شود که عبارتند از: انسان، طبيعت، عقل. شناخت تمدن يونان، شناخت بخشی از تمدن جديد غرب است و شناخت اين تمدن بدون آشنايی با تمدن شرق مديترانه امکان پذير نيست. زيرا بطوريکه اشاره گرديد، اين تمدن سهم بزرگی در ايجاد تمدن و هنر يونانی داشته است.

کشف تئوری انسانی، يا انسانی که تفکر در هر موضوعی او را به شناخت و معرفت می رساند، موجب گرديد که يونانی از تفکرات جادويی و افسانه ای گذر نموده و به تفکر عقلانی گام نهد، و در اين زمان بود که فلسفه و تاريخ نويسی و علم جانشين تفکرات قديمی گرديد. شناخت فرد به دنبال آن ارزش دادن به مقام او، آزاديهای فردی را پديد آورد. دمکراسی که پايه جمهوری يونان در پنج قرن شناخته شده بود، تنها فرم حکومتی بوده، که در طول تاريخ تا انقلاب کبير فرانسه به عنوان دمکراسی مستقيم و تصميم گيری با وجود تمام محدوديتهای آن شناخته شده است. در جهان بينی اومانيستی (انسان گرايی) يونان آنچه اهميت داشته، انسان بوده و انسان محور مقياس همه چيز بوده است. علاوه بر همه اين ها، آنچه که در تفکرات يونانی، انسان را از ساير موجودات متمايز کرده عقل اوست. طبيعت و زيبايی نيز در تمدن يونانی جايگاه خاصی داشته است. عوامل طبيعی و وجود طبيعت خاص يونان در شکل گيری آثار معماری و ساير هنرها نقش اساسی و تعيين کننده ای را بازی کرده است.

شيوه های معماری يونان:

به طور کلی آثار معماری يونانی براساس شيوه های خاص ساختمانی بنياد شده اند. کهن ترين شيوه های قابل تقسيم بندی در معماری يونانی عبارتند از : شيوه دوريک ، ايوني: (ايونيايی) و شيوه کرنتی ، شيوه هايی (سبک هايی) که معماران يونانی پديد آورند، تا حدودی بر حسب جزئيات، ولی عمدتاً براساس تناسبهای اجزاء از يکديگر متمايز می شوند . هر سبکی برای هدف خاصی بکار گرفته می شد و هر يک مفاهيم متفاوتی را مجسم می کرد. لذا بر همين اساس هر يک از شيوه های معماری يونان دارای ويژگيهای خاصی هستند.

به طور کلی آثار معماری يونانی براساس شيوه های خاص ساختمانی بنياد شده اند. کهن ترين شيوه های قابل تقسيم بندی در معماری يونانی عبارتند از : شيوه دوريک ، ايوني: (ايونيايی) و شيوه کرنتی ، شيوه هايی (سبک هايی) که معماران يونانی پديد آورند، تا حدودی بر حسب جزئيات، ولی عمدتاً براساس تناسبهای اجزاء از يکديگر متمايز می شوند . هر سبکی برای هدف خاصی بکار گرفته می شد و هر يک مفاهيم متفاوتی را مجسم می کرد. لذا بر همين اساس هر يک از شيوه های معماری يونان دارای ويژگيهای خاصی هستند.

در اينجا پيش از پرداختن به شيوه های فوق الذکر بايد تصريح نمود که اصطلاح شيوه يا سبک معماری که درباره ی يونان اطلاق می شود، و اين کاملاً رواست زيرا بناهای يونانی از ثبات و کمال لازم برخوردارند.

همان طوری که در اکثر پيکره های يونانی اين مسئله مشهود است. مثلاً معبد دوريک نيز مانند پيکره «جوان يونانی» مظهری از قرار و پايداری درونی و سازگاری متقابل اجزای بيرونی است که به آنها ويژگي منحصر به فرد و وحدتی خاص موجودات زنده می بخشد.

الف) شيوه ی دوريک: شيوه دوريک يا دوريسی که نام خود را از سرزمين مرکزی يونان گرفته است، اصلی ترين شيوه معماری يونان است . زيرا هم قديمی تر و هم مشخصتر از ساير شيوه های يونانی است. ستون دوريک مشتمل بر بدنه ستون که از قاعده دايره برخوردار است و از پايين به بالا از قطر دايره کاسته می شود.

سطح بدنه ستون با شيارهای کم عمق عمودی به نام «قاشقيها» تزيين شده است. در انتها بخش بدنه با يک خط افقی معروف به «گلوبند» يا گلويی به سر ستون متصل می شود. سر ستون از بالشتگی و تاوه چهار گوش واقع بر روی آن تشکيل يافته است. اسپر از دو بخش اصلی ديگر مختلط تر و اجزاء آن عبارتند از: فرسب (رديف سنگهای صيقل خورد ، و افقی که مستقيماً بر روی سر ستونها تکيه دارد) و افريز با سه ترکيها و چهار گوشيهای تزئينی اش و طره به صورت مثلثی در می آيد، و با لبه ی برجسته به بيرون خود سطح سنتوری را احاطه می کند.

همه بخشهای بنا از سنگهايی تراشيده شده که بدون ملات بر روی هم قرار گرفته اند. و بديهی است که در نهات استادی ساخته و پرداخته شده اند. نسبت ارتفاع به قاعده در ستون دوريک در اغاز 4 به 1 بوده ولی در دوره کلاسيک اين نسبت به پنج و يک دوم و پنج و سه چهارم می رسد. در دوره ی هلنی نسبت 7 به1 می شود .

ب) شيوه ايونيک (ايونيايي): اين شيوه معماری به سرزمين ايونيا واقع در ساحل آسيای صغير (ترکيه) منسوب بوده و کمتر از شيوه دوريک صلابت و استواری و رسميت دارد و خاستگاه آن نيز همچون دوريک ناشناخته مانده است. نخستين بقايای معماری شيوه ايونيک از پرستشگاههايی است که متعلق به قرن ششم ق م است از ويژگيهای اين شيوه ستون باريک و بلند با سر ستون پيچ خورده (حلزونی شکل) است طرح ستون اين شيوه به بيننده از هر طرف ديد مشابهی می دهد. نسبت ارتباع به قاعده ستون در اين شيوه 9 به 1 و 10 به 1 يعنی نسبت به ستون دوريک بلندتر است و تعداد شيارهای روی بدنه ستون نيز 24 عدد است.

مهمترين عنصری که شيوه ايونيک را از نظام دوريک مجزا می کند، تغير شکل سر ستونها است. ستون سنگی در شيوه ايونيک به جای اينکه مستقيماً روی سکوی پله دار (استيلوبات) قرار گيرد بر روی پايه ستون دايره شکلی که از سنگ يک پارچه تراشيده شده و دارای فرو رفتگيهايی نيز می باشد، قرار می گيرد. اين سنگ حجاری شده روی يک لوحه سنگی مربع شکل قرار دارد که به اين نوع پايه ستون در شيوه ايونيک «توروس» گفته می شود. سطح جانبی شيارهای قاشقی بدون گوشه سبک ايونيک بخش پايينی «آتنا» که به شکل مربع در انتهای ديوارهای مقصوره ديده می شود. در صورتی که در شيوه دوريک ساده رها می گردد. معابد بسياری در يونان و سرزمينهای تابعه آن به شيوه ايونيک بر پا شده اند که می توان به معبدار ختئوم (ارختئون) در آتن و معبد آرتميس در افسوس و ... اشاره کرد.

ج) شيوه کرنتی (قرنتی):

شيوه ی کرنتی در اواخر سده پنجم ق . م توسط معمای بنام «کاليماخوس» ابداع و به کار گرفته شده و به ناحيه کرنيت واقع در جنوب شرقی بخش مرکزی يونان منسوب است. برای نخستين بار از ستون کرنتی در داخل معابد استفاده گرديد، ولی اوج گسترش اين شيوه در معماری از حدود سال 300 ق.م به بعد است که در ستونهای بيرونی ساختمان ها مورد استفاده قرار گرفته است.

ويژگی آن: سر ستونی به شکل کاسه ی زنگ رو به بالا، با آرايش برگ کنگری به گرد آن است. بدنه ستونی کرنتی هم از بدنه ی ستون دوريک باريکتر و بلندتر است. ولی قطر آن، مانند بدنه ستون ايونيک، از روی پايه ستونی به يک ميزان بالا می رود. بهترين نمونه معبدی که به اين شيوه ساخته شده، معبد زئوس (سده دوم ق م) در شهر آتن است. سر ستون کرنتی با ظرافت بسيار تزئينی اش بيشتر به عنوان يک آلمان تزئينی مورد توجه بوده و دقت بسيار زيادی که در حجاری های پيکره ها بکار رفته، در سر ستونهای اين شيوه نيز ديده می شوند.

سر ستون کرنتی در حقيقت کمال مطلوب يونانيان بود، چون در مورد ستون ايونيک مسئله ديد در گوشه ها برای معماران معابد مشکلی بود و با بکار گيری سر ستون ايونيک در زوايا با ديد دوجانبه آن مشکل ديد کنج ها لاينحل مانده بود، با ابداع شيوه ی کرنتی که سر ستون تزئينی آن از تمام جوانب ديد يکسان داشت؛ همين امر موجب گرديد تا يونانيان در رسيدن به کمال مطلوب مورد نظرشان توفيق حاصل کنند. 

پدر و مادر

گر چه عواطف انسانی ومسأله حق شناسی به تنهایی برای احترام به والدین کافی است، ولی قرآن حتی در مسایلی که هم عقل در آن استقلال کامل دارد و هم عاطفه آن را به وضوح درمی‌یابد، سکوت روا نمی‌دارد؛ بلکه به عنوان ارشاد و تأکید در این موارد هم دستورات لازم را صادر می‌کند و در مورد احترام والدین آن قدر تأکید کرده است که در کمتر مسأله ای این اندازه اهتمام دیده می‌شود. به پنج مورد از آیات به عنوان شاهد اشاره می شود:

«جز خداوند یگانه را پرستش نکنید وبه پدر و مادر نیکی کنید». (سوره بقره، آیه 83)

«و خدا را بپرستید و هیچ چیز را همتای او قرار ندهید و به پدر و مادر نیکی کنید».(سوره نساء، آیه 36)

«چیزی را شریک خدا قرار ندهید و به پدر ومادر نیکی کنید». (سوره انعام، آیه 151)

«و ما به انسان درباره پدر و مادرش سفارش کردیم مادرش او را با ناتوانی حل کرد و دوران شیرخوارگی او در دو سال پایان می‌یابد. (آری به او توصیه کردم) که برای من و برای پدر و مادرت شکر به جا آور که بازگشت (همه شما) به سوی من است». (سوره لقمان، آیه 14)

پروردگارت فرمان داده جز او را نپرستید و به پدر و مادر نیکی کنید هرگاه یکی از آن دو یا هر دوی آنها نزد تو به سن پیری رسند، کمترین اهانتی به آنها روا مدار و بر سر آنان فریاد نزن و گفتار لطیف و سنجیده و بزرگوارانه به آنها بگو و بالهای تواضع خویش را از محبت و لطف در برابر آنان فرود آر و بگو: پروردگارا! همان گونه که آنها مرا در کوچکی تربیت کردند، مشمول رحمت آنها قرار ده». (سوره اسراء، آیات 23 و 24)

نکاتی که از آیات فوق استفاده می‌کنیم:

1ـ خداوند جایگاه پدر و مادر را در رتبه بعد از خود قرار داده است.

2ـ هم چنان که حق خداوند مجهول است، حق پدر و مادر نیز مجهول است.

3ـ هم چنان که انسان هر چه تلاش کند، نمی‌تواند حق خداوند را ادا کند و تنها می‌تواند خود را در مسیر بندگی خداوند قرار گیرد در مورد پدر و مادر نیز چنین هست که حق ایشان قابل ادا نیست.

4ـ هم چنان که ادای حق معصومان به عنوان پدر معنوی امت در حال حیات و مرگ یکسان است، ادای حق والدین نیز در حال حیات و مرگ یکسان است و تنها شکل آن فرق می‌کند.

5ـ ادای حق والدین از امور فطری و انسانی است نه انیکه در خصوص مسلمانان یا مؤمنان باشد؛ زیرا که فرمود: ووصینا الانسان....» و نفرمود: «و وصینا المسلم».

6ـ هم چنان که شکر خدا از اسباب برکت است. شکر والدین نیز از اسباب برکت است.

7ـ هم چنان که در آخرت از بسیاری از حقوق سؤال می‌شود بالاخص از حق پدر و مادر سؤال خواهد شد؛ زیرا می‌فرماید: «الی المصیر».

8ـ هم چنان که انسان می‌بایست در برابر خداوند متعال متواضع باشد، در برابر پدر و مادر نیز باید کمال تواضع را داشته باشد. «واخفض لهما جناح الذّل»

9ـ جالب اینکه در آغاز توصیه به هر دو می‌شود و می‌فرماید: «وبالوالدین» ولی به هنگام بیان زحمات و خدمات، تکیه روی زحمات مادر می نماید تا انسان را متوجه ایثارگری‌ها و حق عظیم او سازد، «حملته امه...»

قرآن در آيات مختلف انسان را به مهرباني با پدر و مادر سفارش كرده است. آياتي كه چگونگي رفتار با پدر و مادر در آنها توضيح داده شده, اينجا آورده شده اند

۱- سوره: ۴۶ , آیه: ۱۵

و انسان را [نسبت] به پدر و مادرش به احسان سفارش كرديم مادرش با تحمل رنج به او باردار شد و با تحمل رنج او را به دنيا آورد و باربرداشتن و از شيرگرفتن او سى ماه است تا آنگاه كه به رشد كامل خود برسد و به چهل سال برسد مى‏گويد پروردگارا بر دلم بيفكن تا نعمتى را كه به من و به پدر و مادرم ارزانى داشته‏اى سپاس گويم و كار شايسته‏اى انجام دهم كه آن را خوش دارى و فرزندانم را برايم شايسته گردان در حقيقت من به درگاه تو توبه آوردم و من از فرمان‏پذيرانم

۲- سوره: ۳۱ , آیه: ۱۴

و انسان را در باره پدر و مادرش سفارش كرديم مادرش به او باردار شد سستى بر روى سستى و از شير باز گرفتنش در دو سال است [آرى به او سفارش كرديم] كه شكرگزار من و پدر و مادرت باش كه بازگشت [همه] به سوى من است

۳- سوره: ۲۹ , آیه: ۸

و به انسان سفارش كرديم كه به پدر و مادر خود نيكى كند و[لى] اگر آنها با تو دركوشند تا چيزى را كه بدان علم ندارى با من شريك گردانى از ايشان اطاعت مكن سرانجامتان به سوى من است و شما را از [حقيقت] آنچه انجام مى‏داديد باخبر خواهم كرد

۴- سوره: ۴ , آیه: ۳۶

و خدا را بپرستيد و چيزى را با او شريك مگردانيد و به پدر و مادر احسان كنيد و در باره خويشاوندان و يتيمان و مستمندان و همسايه خويش و همسايه بيگانه و همنشين و در راه‏مانده و بردگان خود [نيكى كنيد] كه خدا كسى را كه متكبر و فخرفروش است دوست نمى‏دارد

۵- سوره: ۱۷ , آیه: ۲۳

و پروردگار تو مقرر كرد كه جز او را مپرستيد و به پدر و مادر [خود] احسان كنيد اگر يكى از آن دو يا هر دو در كنار تو به سالخوردگى رسيدند به آنها [حتى] اوف مگو و به آنان پرخاش مكن و با آنها سخنى شايسته بگوى

۶- سوره: ۲ , آیه: ۸۳

و چون از فرزندان اسرائيل پيمان محكم گرفتيم كه جز خدا را نپرستيد و به پدر و مادر و خويشان و يتيمان و مستمندان احسان كنيد و با مردم [به زبان] خوش سخن بگوييد و نماز را به پا داريد و زكات را بدهيد آنگاه جز اندكى از شما [همگى] به حالت اعراض روى برتافتيد

۷- سوره: ۶ , آیه: ۱۵۱

بگو بياييد تا آنچه را پروردگارتان بر شما حرام كرده براى شما بخوانم چيزى را با او شريك قرار مدهيد و به پدر و مادر احسان كنيد و فرزندان خود را از بيم تنگدستى مكشيد ما شما و آنان را روزى مى‏رسانيم و به كارهاى زشت چه علنى آن و چه پوشيده[اش] نزديك مشويد و ن فسى را كه خدا حرام گردانيده جز بحق مكشيد اينهاست كه [خدا] شما را به [انجام دادن] آن سفارش كرده است باشد كه بينديشد

حقوق پدر مادر

همه‌ی پدر و مادرها انتظاراتی از فرزندانشان دارند که به آن حقوق والدین می‌گویند.

حقوق والدین عبارتند از:

1-به پدر و مادر احترام بگذاریم هر چند شیعه نباشند.

2-با آنها مصاحبت کنیم.

3-کوچکترین کلمه‌ای که سبب آزار و اذیت آنها شود نگوییم.

4-نیازهای پدر و مادر اعم از مادی و غیر مادی را برآورده سازیم.

5-با مهربانی و دلسوزی آنها را نگاه کنیم.

6-صدای خود را از صدای آنها بلندتر نکنیم.

7-جلوتر از آنها حرکت نکنیم.

8-اگر پس از مرگ دینی برگردن آنها بوده که نتوانسته‌اند آن را ادا کنند دین را ادا کنیم و برای آنها طلب استغفار کنیم.

ممکن است بعضی از پدر و مادرها یک یا چند نکته‌ای که ما در این‌جا آورده‌ایم به ظاهر ایشان مهم نباشد اما با انجام این کارها می‌توانیم به آنها بفهمانیم که این نکته‌ها جزئی از حقوق پدر و مادر است.

امام باقر علیه‌السلام می‌فرماید: مردی نزد رسول خدا آمد و گفت شوق و نشاط جهاد دارم.

حضرت فرمود: جهاد کن در راه خدا زیرا اگر کشته شوی نزد خدای زنده‌ای و روزی می‌خوری و اگر به غیر شهادت در آن راه به صورت دیگری بصیری پاداشت با خداست و اگر برگردی از گناهان پاک شده‌ای همچنان که از مادر متولد شده‌ای. گفت: پدر و مادر پیری دارم که به من انس دارند و از رفتن من ناراحت می‌شوند.

حضرت فرمود: پس نزد آنان بمان قسم به کسی که جان من در دست اوست انس یک شبانه‌روز آنها به تو از یک سال جهاد بهتر است.