چگونه درست مطالعه کنیم

خيلي ها مانند من مطالعه را دوست دارند اما بعد از خواندن چند صفحه ،خسته وكلافه مي شوند و خوابشان مي گيرد  و از قيد مطالعه مي گذرند، براي مطالع هاي مفيد  و درست به شش نكته زير توجه كنيد :

شش روش مطالعه

1.   1. نوشتن همراه خواندن

 مطالعه فر آيندي فعال است  وبراي رسيدن به اين هدف  بايد از همه حواس خود براي درك صحيح مطالب استفاده كرد  بايد با چشمان خود مطالب را خواند  ونكات مهم را يادداشت كرد  تا مطالب مهم را از ياد نبريم .

2.   2.  خط كشيدن زير نكته هاي مهم

اين روش كاملي براي مطالعه نيست ، زيرا  كه در اين روش بعضي از افراد به جاي آنكه  تمركز و توجه به روي يادگيري و درك مطلب داشته باشند ، ذهنشان معطوف به خط كشيدن زير نكته هاي مهم ميشود . روش صحيح خط كشيدن  زير نكته هاي مهم به اين صورت است  كه نخست مطالب را بخوانند ومفهوم را كاملا درك كنند  وسپس زير نكته هاي مهم  را خط بكشند؛ نه آنكه در كتاب به دنبال  نكته هاي مهم بگردند تا زير آن را خط بكشند.

3.حاشيه نويسي

 اين روش را در كار خيلي از بزرگان  مانند شهيد مطهري مي توان ديد اما باز هم روشي كامل براي درك عميق مطالب  و خواندن گتابهاي درسي نيست ؛ البته ميتوان براي يادگيري برخي از مطالب از اين روش استفاده كرد .

4.خلاصه نويسي

دراين روش ، مطالب را مي خوانيم و آنچه را كه درك كرده ايم ، به صورت خلاصه به روي دفتر يادداشت مي كنيم . اين روش براي مطالعه مناسب و از روشهاي قبلي بهتر است ،زيرا در اين روش نخست مطالب را مي فهميم سپس آنهارا يادداشت مي كنيم،اما باز هم بهترين روش براي خواندن نيست.

5.كليد برداري

كليد يرداري روشي مناسب براي خواندن و نوشتن نكتههاي مهم است. در اين روش، شما بعداز  درك مطلب ، به صورت كليدي  نكته هاي مهم را يادداشت مي كنيد. در واقع  كلمه كليدي كوتاهترين ، بهترين ،  راحت ترين  وپر معني ترين  كلمه اي است  كه با ديدن آن ، مفهوم جمله شده  و به ياد آورده مي شود.

6.افزايش بازدهي مطالعه

 اين روش بهترين شيوه براي يادگيري ،به ويژه فراگيري مطالب درسي  است . دراين روش شما مطالب را مي خوانيد وبعد از درك حقيقي آنها  نكته هاي مهم را به زبان خودتان  وبه صورت كليدي يادداشت مي كنيد وسپس كلمات كليدي را به مغزتان مي سپاريد. در واقع نوشته هاي خود را به بهترين شكل   ممكن  سازماندهي  و نكته هاي اصلي  و فرعي را  مشخص مي كنيد  تا در دفعات بعد  ، به جاي دوباره خواني  كتاب ، فقط به آن مراجعه كنيد  وبا ياد آوري كلمات كليدي  نوشته شده در مغزتان  ،آنها را خيلي سريع مرور كنيد . اين روش درصد موفقيت  تحصيلي شما را  تا حدود بسيار زياد ي  افزايش مي دهد  ودرس خواندن را بسيار آسان مي كند و بازده مطالعه را افزايش مي دهد.  يادتان باشد براي يك مطالعه مفيد شرايط مطالعه را رعايت  كنيد. يعني با به كارگيري  يا  فراهم كردن  محيط ، مطالعه اي  مفيدتر  با بازدهي بالا تر و مطالعه اي بهتر  داشته باشيد.

ضرورت توجه به غنی سازی اوقات فراغت در تابستان

پايان موسم امتحانات و شروع فصل تابستان و به دنبال آن پر كردن اوقات فراغت دانش آموزان، آغاز داستاني تكراري است. داستاني كه هر سال با پايان يافتن خرداد ماه دغدغه اصلي خانواده ها براي گذراندن سه ماه تعطيلات بچه ها مي شود و از سوي ديگر مسئولان آموزش و پرورش را هم به تكاپو و فعاليت بيشتر براي غني سازي اوقات فراغت ميليونها دانش آموز وا مي دارد.

رنامه ريزي دقيق و پرمحتوا براي سپري كردن سه ماه از گرم ترين ماههاي فصل سال، انصافاً كار بس دشواري است و نياز به تفكر و تامل زيادي دارد، در اين ميان والدين نبايد بي گدار به آب بزنند و براي راحتي خيال خود و عدم حضور زياد بچه ها در خانه آنها را اسير كلاسهاي متعدد كنند.

چرا كه شواهد و قراين زيادي حاكي از آن دارد كه هنوز مهر قبولي كارنامه بچه ها خشك نشده مادران براي جلوگيري از ريخت و پاش و سر و صداي فرزندان و نجات يافتن از شيطنت آنها، سريع اين طفل معصوم ها را در كلاسهاي زبان، كامپيوتر، نقاشي و... ثبت نام مي كنند و ظاهراً اوقات فراغت خوب و پرآب و رنگي براي آنها تدارك مي بينند؛ البته اينكه والدين اين قدر به فكر آموزش فرزندان خود هستند خيلي هم خوب است، چون اگر اين ايام مفيد به بطالت و بي برنامگي و صرفاً پاي تلويزيون و كامپيوتر نشستن گذرانده شود واقعاً عمر گرانمايه است كه هدر مي رود، اما نبايد برنامه ها فشرده و خسته كننده باشد كه بچه ها وقتي براي نفس كشيدن نداشته باشند و به جاي سه ماه تعطيلي به سه ماه اضافه كاري بروند، ضمن اينكه برخي از كلاس هايي كه صرفاً براي خالي كردن جيب والدين در سه ماه تابستان داير مي شود، آن طور كه بايد و شايد از محتوا و غناي بالاي علمي برخوردار نيستند و اين نكته اي است كه والدين بايد قبل از ثبت نام فرزندان خود در اين كلاسها دقت نمايند. اما آنچه در اين بين حائز اهميت مي باشد اين است كه غني سازي اوقات فراغت بايد يكي از برنامه هاي هدفمند آموزش و پرورش باشد، چرا كه باتوجه به امكانات بسيار زياد و فضاي تربيتي مناسبي كه در اختيار اين وزارتخانه است، مسئولان مي توانند اوقات خوش توأم با آموزش و يادگيري براي دانش آموزان رقم بزنند اوقاتي كه نه بار مالي به خانواده ها تحميل نمايد و نه بچه ها را از حضور در اين كلاس و آن كلاس دلزده كند.
اوقات فراغت، ايامي ماندگار و تاثيرگذار

كارشناسان علوم تربيتي بر اين باورند كه استفاده بهينه و درست از اوقات فراغت تابستاني مي تواند به دوراني اثرگذار در زندگي حال و حتي آينده كودكان و نوجوانان مبدل شود.

دون شك توجه به اوقات فراغت دانش آموزان و برنامه ريزي براي اين سرمايه هاي گران سنگ ملي كشور، يكي از دغدغه هاي مهم خانواده ها، متوليان و دست اندركاران آموزش و پرورش است كه البته آموزش و پرورش در اين جريان اولين متولي است و نقش اساسي را ايفا مي كند ولي چند سالي است كه كانون هايي مثل كانون فرهنگي هنري، شهرداري، فرهنگسراها، سازمان ملي جوانان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي نيز نقش زيادي براي پر كردن اوقات فراغت دانش آموزان دارند.

كارشناسان مسائل تربيتي معتقدند اوقات فراغت زمينه ساز ايجاد نبوغ در دانش آموزان، بهترين زمان براي يادگيري مهارت هاي اجتماعي و توجه به خواست ها و نيازهايي است كه در طول سال امكان پرداختن به آن وجود ندارد. در برخي موارد ممكن است برنامه هايي كه در تابستان اوقات فراغت را پر مي كند در آينده تأثير بسزايي در زندگي انسان داشته باشد و مسير زندگي وي را تغيير دهد؛ استعدادهاي انسان اگر در زمينه و شرايط مساعدي قرار گيرد به فعل تبديل مي شوند، از اين جهت شناسايي اين زمينه ها در زندگي فرد بسيار مهم است.

ين اوقات بهترين زمان براي شناسايي علايق و استعدادهاي فردي و نيز انتخاب راه و مسير زندگي حرفه اي فرد در زمينه هاي مختلف اعم از علمي، ورزشي، هنري، فني و... است، اما متأسفانه در كشور ما نحوه استفاده صحيح از اوقات فراغت، الگوسازي و فرهنگ سازي نشده است

تحقیق درباره متانت و وقار معاون

معاونان و مربيان بايد در زمينه شغلي خود از ابهت هيبت برخوردار باشند و در پرتو اين ابهت شاگردان از او بهره خواهند گرفت بدون اينكه معاون به تنبيه كردن يا كم كردن نمره انظباط متوسل گردد .

معاون بايد از حركات غير منطقي خود داري ورزيده و از مزاح و شوخي هاي زياده از حد ، پرهيز نمايد زيرا اينگونه كارها حرمت و شكوه معاون را كاهش ميدهد البته منظور اين نيست كه معاون خود را ترش رو و اخمو نشان داده از دانش آموزان كناره گيري نمايد بلكه در عين مهرباني از عظمت روحي و معنوي خاصي بايد برخوردار باشد تا بر روي دانش آموزان اثر مثبت گذاشته آنان را از انجام  رفتارهاي سبك و بيهوده و امثال آن باز دارد.

قول و تعهد معاون

يكي از اصول اخلاقي وفاي به قول و تعهد است. بدون ترديد همه ما انتظار داريم وقتي كسي به ما قول ميدهد مطابق تعهدش رفتار نمايد خواه اين فرد يك دانش آموز يا معلم يا معاون مدرسه باشد و اگر تخلف نمايد شديدا" ناراحت شده لاقل در دل ، او را توبيخ و ملامت كرده ودر نظرمان شخصيتش پايين خواهد آمد . بايد به خاطر داشته باشيم كه ديگران ، همين انتظارات را از ما دارند بنابراين اگر با كسي قول وقراري بستيم بايد مطابق رفتار كنيم .

معاون از نظر اينكه در محيط مدرسه با دانش آموزان در ارتباط است از سپردن تعهد و قول ناگزير است. از سوي ديگر از قول دادن صريح و مطلق بايد خود داري كرد

محبت ورزی

بي شك يكي از مهمترين خدماتي كه انسان هاي تربيت يافته به جامعه بشر كرده و مي كند ، تربيت و تهذيب آنهاست . اساس تربيت در اسلام محبت الهي است . محبت صفتي در نفس انسان است و به چيزي تعلق ميگيرد كه به اعتقاد او داراي خير و خوبي باشد . برخي گمان ميكنند بايد ديواري از ترس و وحشت بين مربي و متربي باشد تا تربيت ، جامه عمل بپوشد ، ولي غافل از اينكه اگر ترس بتواند به طور جزئي و محدود سر پوشي بر صفات ناهنجار بگذارد ، تا وقتي اين اثر است كه عامل ترس نيز موجود باشد ولي به محض برطرف شدن آن ، خو هاي زشت با قدرت بيشتر كه حاصل سركوبي و انباشته شدن آن است خود را نشان خواهد داد.

تجربه نشان داده ابراز محبت و احساس اطمينان و اعتماد حاصل از آن در امر تربيت بسيار موفق تر از عامل ترس بوده است . عده اي بر اين پندارند كه اظهار محبت به فرد مورد تربيت ، او را لوس و از خود راضي بار مي آورد و لذا نبايد با متربي با زبان دوستي حرف زد و با او خودماني شد در صورتي كه اين حالت ناشي از به كارگيري بي مورد محبت است نه از ابراز آن .

تربیت در پرتوی شخصیت

تربيت گذرگاههاي دشواري دارد ، تنها كساني ميتوانند از اين گذر گاهه عبور كنند كه داراي علم و تجربه و پختگي باشند . چه بسيارند افرادي كه به اسم تربيت بزرگترين زيانها را به كودكان ميآورند. بنابراين بايد هوشيار و دقيق بود و در پياده كردن برنامه هاي تربيتي ، اصول اساسي و اوليه را در مد نظر قرار داد . يكي از اصول اساسي تربيت ، حيثيت و شخصيت مربي است كه در همه ابعاد تربيتي اين اصل بايد محفوظ بماند .

اولين و اساسي ترين موضوعي كه بايد مورد توجه معلمان و مربيان قرار گيرد شخصيت دادن به كودكان و نوجوانان است . بنابراين معلمان و كاركنان مدرسه در اجراي برنامه هاي تربيتي اولين كاري كه بايد انجام دهند اين است كه شخصيت كودك را تثبيت نموده ، آنگاه به امور تربيتي بپردازند، چه با حفظ شخصيت كودك بهتر ميتوان دگرگوني هايي در كودك بوجود آورد .

تجربه نشان داده است كه هر آاه با كودكان خاطي برخورده شده ، در همان مراحل ابتدايي كودك دچار تاثر شده از كردار خود اظهار ندامت و پشيماني نموده به عذر خواهي پرداخته است . يكي از اشتباهات بزرگ مربيان اين است كه در مواردي كه كودكان دچار خطايي ميشوند ، مربيان به جاي حفظ حيثيت آنان ميكوشند آبروي آنان را بر باد داده از اين رهگذر جرم و گناه را بزرگ جلوه دهند غافل از اينكه عمل بد شاگرد غير از خود شاگرد راناديده ميگيرند و بزرگترين سرمايه معنوي او را يعني شخصيت او را از بين ميبرند.

علت نامگذاري ماه محرم به محرم چيست ؟

علت نامگذاري اين ماه و حرمت ويژه آن در ميان مسلمانان

تاسيس تاريخ براي مسلمانان در زمان خلافت خليفه دوم مسلمين و با مشورت علي (ع) در سال شانزدهم هجري صورت گرفته است. مبدا تاريخ را هجرت پيامبر و ماه نخست آن را محرم، سالي كه هجرت روي داده بود گرفتند ....(1) علت نامگذاري اين ماه آن بود كه در ايام جاهليت، جنگ در اين ماه را حرام مي دانستند.

ـ در دوم ماه محرم الحرام سال 61 هجري كاروان حضرت امام حسين (ع) وارد كربلا شد و سپاهيان دشمن كه هر روز بر تعدادشان افزوده مي شد در روزهاي تاسوعا و عاشورا كه روز نهم و دهم محرم مي باشد او و يارانش را به شهادت رساندند. پيشواي هشتم شيعيان امام رضا (ع) در خصوص اين ماه فرمود: در جاهليت، حرمت اين ماه نگاه داشته مي شد و در آن  نمي جنگيدند ولي در اين ماه، خونهاي ما را ريختند و حرمت ما را شكستند و فرزندان و زنان ما را اسير كردند و خيمه ها را آتش زدند و غارت كردند و حرمت پيامبر را دربارة ذريه اش رعايت نكردند. .... آيت الله ميرزا جواد ملكي تبريزي در «مراقبات» نوشته است:«كودكانم را مي ديدم كه در دهة نخست ماه محرم غذا نمي خوردند و به نان خالي اكتفا مي كردند كسي هم به آنان نگفته بود ماه محرم شروع شده است گمان مي كنم عشقي دروني آنان را برمي انگيخت.» (2) به همين دليل ماه محرم با حادثه عاشورا عجين شده است و فرا رسيدن آن دلها را پر از غم مي سازد و پيروان و شيفتگان امام حسين (ع) از اول محرم، محافل و مجالسي را سياهپوش كرده، به ياد آن امام شهيد به عزاداري مي پردازند.... (3)
 

شیعیان در بزرگداشت شهدای کربلا،

هر روز از دهه اول ماه محرم را مختص به یکی از بزرگان این نهضت جاویدان می دانند.روز اول محرم : مسلم ابن عقيل عليه السلام

روز دوم محرم : ورود کاروان به کربلا ( وروديه )

روز سوم محرم : حضرت رقيه عليها السلام

روز چهارم محرم : حضرت حر و اصحاب عليهم السلام - طفلان زينب عليهما السلام

روز پنجم محرم : اصحاب  و عبدالله ابن الحسن عليهم السلام

روز ششم محرم : حضرت قاسم ابن الحسن عليه السلام

روز هفتم محرم : روضه عطش و علي اصغر عليه السلام

روز هشتم محرم : حضرت علي اکبر عليه السلام

روز نهم محرم : روز تاسوعا - حضرت ابوالفضل العباس عليه السلام

روز دهم محرم : روز عاشورا - حضرت ابا عبدالله الحسين عليه السلام - حضرت زينب عليها السلام و شام غريبان

روز يازدهم محرم : حرکت کاروان از کربلا

روز دوازدهم محرم : ورود کاروان به کوفه

1-(تاريخ تحليلي اسلام/ دكتر شهيدي/ ص130)
2-(پيامآورعاشورا/مهاجراني/ص 11)
3-(با اندكي دخل و تصرف/ فرهنگ عاشورا جواد محدثي/ ص 406)

 احاديثي از معصومين ع درباره امام حسين ع

آتش عشق حسينى
قال رسول الله (ص): ان لقتل الحسين (ع) حرارة فى قلوب المؤمنين لا تبرد ابدا.
پيامبراكرم (ص) فرمود: براى شهادت حسين (ع)، حرارت و گرمايى در دل‌هاى مؤمنان است كه هرگز سرد و خاموش نمى‏شود. (جامع احاديث الشيعه، ج 12، ص556)

* عاشورا، روز غم
قال الرضا (ع): من كان يوم عاشورا يوم مصيبته و حزنه و بكائه جعل الله عزوجل يوم القيامة يوم فرحه و سروره.
امام رضا (ع) فرمود: هر كس كه عاشورا، روز مصيبت و اندوه و گريه‏اش باشد، خداوند روز قيامت را براى او روز شادى و سرور قرار مى‏دهد. (بحارالانوار، ج 44، ص284)

* محرم، ماه سوگوارى
قال الرضا (ع): كان ابى اذا دخل شهر المحرم لا يرى ضاحكا و كانت الكابة تغلب عليه حتى يمضى منه عشرة ايام، فاذا كان اليوم العاشر كان ذلك اليوم يوم مصيبته و حزنه و بكائه...
امام رضا (ع) فرمود: هر گاه ماه محرم فرا مى‏رسيد، پدرم (موسى بن‏ جعفر) ديگر خندان ديده نمى‏شد و غم و افسردگى بر او غلبه مى‏يافت تا آن كه ده روز از محرم مى‏گذشت، روز دهم محرم كه مى‏شد، آن روز، روز مصيبت و اندوه و گريه پدرم بود. (امالى صدوق، ص 111)

* ديده‏هاى خندان
قال رسول الله (ص): يا فاطمة! كل عين باكية يوم القيامة الا عين بكت على مصاب الحسين فانها ضاحكة مستبشرة بنعيم الجنة.
پيامبراكرم (ص) فرمود: فاطمه جان! روز قيامت هر چشمى گريان است، مگر چشمى كه در مصيبت و عزاى حسين گريسته باشد، كه آن چشم در قيامت خندان است و به نعمتهاى بهشتى مژده داده مى‏شود. (بحارالانوار،ج 44، ص293)

* سالگرد سوگ حسين (ع)
عن الصادق (ع): نيح على الحسين بن على سنة فى كل يوم و ليلة و ثلاث سنين من اليوم الذى اصيب فيه.
حضرت صادق (ع) فرمود: يك سال تمام، هر شب و روز بر حسين بن على (ع) نوحه‌خوانى شد و سه سال، در روز شهادتش سوگوارى برپا گشت. (بحارالانوار،ج 79، ص102)

* وقف براي عزادارى
قال الصادق (ع): قال لى ابى: يا جعفر! اوقف لى من منالى كذا و كذا النوادب تندبنى عشر سنين بمنى ايام منى.
امام صادق (ع) مى‏فرمايد: پدرم امام باقر(ع) به من فرمود: اى جعفر! از مال خودم فلان مقدار وقف نوحه‌خوانان كن كه به مدت ده سال در «منا» در ايام حج، بر من نوحه‌خوانى و سوگوارى كنند. (بحارالانوار، ج 46، ص220)

* نوحه‌خوانى سنتى
عن ابى هارون المكفوف قال: دخلت على ابى عبد الله (ع) فقال لى: انشدنى، فأنشدته فقال: لا، كما تنشدون و كما ترثيه عند قبره...
ابوهارون مكفوف مى‏گويد: خدمت حضرت صادق (ع) رسيدم. امام به من فرمود: «برايم شعر بخوان». پس برايش اشعارى خواندم. فرمود: اينطور نه، همان طور كه (براى خودتان) شعر خوانى مى‏كنيد و همانگونه كه نزد قبر حضرت سيد الشهداء مرثيه مى‏خوانى. (بحارالانوار، ج 44، ص287)

* پاداش شعر گفتن براى حسين (ع)
قال الصادق (ع): ما من احد قال فى الحسين شعرا فبكى و ابكى به الا اوجب الله له الجنة و غفر له.
امام صادق (ع) به جعفر بن عفان فرمود: هيچ كس نيست كه درباره حسين (ع) شعرى بسرايد و بگريد و با آن بگرياند مگر آن كه خداوند، بهشت را بر او واجب مى‏كند و او را مى‏آمرزد. (رجال شيخ طوسى، ص289)

* سرودن براى اهل‌بيت (ع)
قال الصادق (ع): من قال فينا بيت شعر بنى الله له بيتا فى الجنة.
امام صادق (ع) فرمود: هر كس در راه ما و براى ما يك بيت شعر بسرايد، خداوند براى او خانه‏اى در بهشت، بنا مى‏كند. (وسائل الشيعه،ج 10، ص467)

تحقیق درباره پرخاشگري در دانش آموزان

رفتارهای تهاجمی یا پرخاشگرانه از شایعترین اختلالات رفتاری انسان است. براساس بررسیهای انجام شده، درصد زیادی از مشکلات رفتاری کودکان تحت عناوین مختلف به پرخاشگری مربوط می شود. وجود نظریات متنوع در این مورد حاکی از پیچیدگی موضوع است.

*************************************

انواع پرخاشگری

 پرخاشگری‌ ‌ نوع‌ رفتاری‌ است‌ که‌ از خشم‌ و عصبانیت‌ نشأت‌ می ‌گیرد و می ‌توان آن‌ به‌ دو گروه‌ تقسیم‌ بندی‌ کرد:

الف:پرخاشگری‌ خصمانه

پرخاشگری‌ خصمانه رفتاری‌ است‌ که‌ به‌ منظور صدمه‌ و آزار رساندن‌ به‌ دیگری‌ یا دیگران‌ ابراز می ‌شود؛ و هدف‌ در آن‌ صرفاً آزار رساندن‌ است. مثلاً کودکی‌ کودک‌ دیگر را می ‌زند و یا در مدارس‌ دیده‌ می‌ شود که‌ زنگ‌های‌ تفریح، کودکان‌ در حیاط‌ مدرسه‌ بعضاً به‌ کتک ‌کاری‌ می ‌پردازند.

ب:پرخاشگری‌ وسیله‌ ای

پرخاشگری‌ وسیله‌ ای رفتاری‌ است‌ که‌ فرد به‌ وسیله‌ آن‌ خواستار به‌ دست ‌آوردن‌ هدفی‌ دیگر است‌ و ابداً قصد حمله‌ به‌ دیگران‌ یا اذیت‌ کردن‌ آنها را ندارد. البته‌ در این‌ میان‌ ممکن‌ است‌ لطمه‌ ای‌ نیز به‌ کسی‌ وارد شود. مثلاً کودکی‌ بزهکار کیف‌خانمی‌ را می ‌رباید تا به‌ این‌ وسیله‌ مورد تشویق‌ و تأیید گروه‌ همسالان‌ قرار گیرد ممکن‌ است‌ پرخاشگری‌ جنبه‌ انتقام‌ گیری‌ نیز داشته‌ باشد. یعنی‌ کودکی‌ که‌ مورد اذیت‌ و آزار قرار گرفته‌ و نتوانسته‌ خشم‌ خود را ابراز کند، اکنون‌ با پرخاشگری‌ به‌ کاهش‌ اضطراب‌ خود می ‌پردازد. در این‌ جا پرخاشگری‌ وسیله‌ ای‌ است‌ که‌ کودک‌ با توسل‌ به‌ آن‌ می ‌خواهد به‌ هدف‌ خود یعنی‌ کاهش‌ اضطراب‌ دست‌ یابد.

جهت‌ پرخاشگری‌ ممکن‌ است‌ به‌ یکی‌ از این‌ دو صورت‌ باشد:

الف) پرخاشگری‌ درونی‌

ب) پرخاشگری‌ بیرونی‌

چنانچه‌ جهت‌ پرخاشگری‌ به‌ طرف‌ درون‌ باشد، کودک‌ خشم‌ را به‌ درون‌ خود می ‌افکند و دچار خشم‌ فرو خورده‌ می‌ شود. پیامد چنین‌ عملی‌ می‌ تواند افسردگی‌ نیز باشد. کودکان افسرده  در واقع‌ از دست‌ خودشان‌ عصبانی‌ هستند.

خشم‌ درونی‌ عصبانیت ‌ و نارضایتی‌ از خود را به‌ وجود می ‌آورد.

خشم‌ بیرونی؛ کودک‌ ممکن‌ است‌ خشم‌ خود را به‌ صورت‌ رفتارهایی‌ از قبیل‌ فریاد کشیدن، پا به‌ زمین‌ کوبیدن‌ یا پرتاب ‌کردن‌ اشیا بروز دهد.

*************************************

علل پرخاشگری

۱- خشونت در قالب پرخاشگری فیزیکی یا لفظی  ممکن است ناشی از ناکامی های اساسی باشد یا به دلیل وجود مدل های پرخاشگرانه در محیط زندگی ( خانه یا مدرسه )  کودک ایجاد شود .

۲- کودکان خشن معمولاٌ والدینی پرخاشگر دارند که روش های تربیتی آنها بیشتر مبتنی بر سخت گیری، خشونت و تنبیه  بدنی است .

۳- عامل وراثت هم می تواند در رفتار خشن یک کودک نقش داشته باشد که بیشتر رفتاری اکتسابی و آموخته شده است. تحقیقات  نشان می دهد که در اغلب مواقع، تربیت های کارآمد و قوی می تواند آثار وراثت را تحت پوشش خود قرار دهد .

۴- نوجوانی که پرتوقع و نازپرورده  بار آمده است و انتظار دارد که همگان به خواست های او احترام بگذارند، هنگام برآورده نشدن انتظاراتش، عصبانی می شود و ، به خشونت و پرخاشگری متوسل می گردد .

۵– نابسامانی های خانواده می تواند از عوامل دیگر ایجاد خشونت در قالب پرخاشگری باشد. مانند غیبت های طولانی پدر یا مادر، درگیری و اختلاف،  جدایی و متارکه و محیط های زندگی دور از تفاهم و مسالمت .

 *************************************

ارائه دلایل مشکل پرخاشگری:

 ۱: تفاوت های جنسیتی

پسرها پرخاشگرتر از دخترها هستند. این تفاوت در غالب فرهنگ ها و تقریباً در همه سنین و نیز در غالب حیوانات دیده می شود. پسرهابیش از دخترها پرخاشگری بدنی و لفظی دارند. از سال دوم زندگی این تفاوت ها آشکار می شود. براساس مطالعات مشاهده ای در مورد کودکان نوپای بین سنین ۱ تا ۲ سال تفاوت های جنسیتی از لحاظ تعداد پرخاشگری بعد از ۱۸ ماهگی ظاهر می شود و قبل از آن اثری از آن نیست. پسرها به خصوص وقتی که به آنان حمله می شود یا کسی مزاحم کارهایشان می شود تلافی می کنند.

۲: عوامل خانوادگی پرخاشگری 

عوامل خانوادگی به عنوان یکسری از عوامل محیطی در بررسی عوامل تربیتی افراد موثر می‌باشند، چرا که خانواده به عنوان اولین محیط اجتماعی زندگی افراد بسیار حائز اهمیت می‌باشد و خیلی از چیزها را افراد در سالهای اولیه حیات اجتماعی خود در آن می‌آموزند. خانواده می‌تواند از جهات مختلف موجب بروز یا تشدید پرخاشگری شود که مهم‌ترین این عوامل عبارت‌اند از:

 ۱) نحوه برخورد والدین با نیازهای کودک: معمولاً کودکی که وسایل و اسباب بازی مورد علاقه خود را در دست دیگری می‌بیند برانگیخته می‌شود و در صدر گرفتن آن حتی با اعمال خشونت می‌شود.تجربه نشانگر آن است که چنانچه در کودکی همیشه توقعات و انتظارات فرد برآورده شده باشد او بیشتر از کسانی که توقعات و انتظاراتشان برآورده نشده‌است خشمگین و پرخاشگر می‌شود.

۲) وجود الگوهای نامناسب: داشتن الگوی مناسب در زندگی یکی از نیازهای انسان است زیرا انسان‌ها علاقه مند هستند که رفتار و کردار خود را مطابق با کسی که مورد علاقه خودشان است انجام دهند و چنین کسانی را راهنما و الگوی زندگی خود قرار دهند بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که بیشتر کودکان پرخاشگر والدین خشن و متخاصمی داشته‌اند یعنی نه تنها کودک آنها از محبت لازم برخوردار نبود از الگوی پرخاشگری موجود در خانواده نیز تأثیر پذیرفته بود. دیکتاتوری خانواده‌هایی که تابع اصول دیکتاتوری هستند معمولاً رشد فرزندانشان را محدود می‌کند در این نوع از خانواده یک نفر حاکم بر اعمال و رفتار دیگران است که غالبا پدر چنین نقشی را دارد اما گاهی اوقات مادر، خواهران و برادران بزرگ‌تر نیز با دیکتاتوری رفتار می‌کنند در این گونه خانواده‌ها فرد دیکتاتور تصمیم می‌گیرد، هدف تعیین می‌کند، راه نشان می‌دهد، وظیفه معلوم می‌کند، برنامه می‌ریزد و همه باید به طور مطلق مطابق میل او رفتار کند و حق اظهارنظر از آن اوست. بچه‌هایی که در محیط دیکتاتوری پرورش پیدا می‌کنند ظاهراً حالت تسلیم و اطاعت در رفتارشان مشاهده می‌شود و همین حالت آنهارا به هیجان و اضطراب وا می‌دارد. این بچه‌ها در مقابل دیگران حالت دشمنی و خصومت به خود می‌گیرند و به بچه‌های هم سن و سال خود یا کمتر از خود صدمه می‌رسانند این افراد از تعصب خاصی نیز برخوردارند و از به سر بردن با دیگران عاجز هستند، در کارهای گروهی نمی‌توانند شرکت کنند و از اعتماد به نفس ضعیفی برخوردارند و در امور زندگیشان بی لیاقتی خود را نشان می‌دهند و اغلب در کارها با شکست روبرو می‌شوند.

 ۳) تأثیر رفتار پرخاشگرانه: عده‌ای از افراد پرخاشگر و زورگویی را تقبیح نمی‌کنند بلکه آنرا نشانه شهامت و قدرت خود می‌دانند این افراد اعمال پرخاشگرانه خود و دیگران را مثبت موجه و حتی لازم می‌دانند و به آن صحه می‌گذارند.

 ۴) تشویق رفتار پرخاشگرانه: در مواقعی که رفتار پرخاشگرانه توسط والدین و دیگر افراد سبب تقویت مثبت و تثبیت این رفتار می‌شود. گاه با والدین یا مربیانی روبرو می‌شویم که به بهانه آموزش دفاع از خود به کودکی می‌گویند «از کی نخوری» «توسری نخوری» و... که به طور وضوح به جای نشان دادن رفتارهای منطقی در مقابل برخورد با موانع شخصی را به پرخاشگری بی مورد تشویق می‌کنند.

 ۵) تنبیه والدین و مربیان: والدین و مربیان که در برابر پرخاشگری و خشونت کودک عصبانی می‌شوند به صورت پرخاشگرانه اورا تنبیه می‌کنند از تشدید این رفتار در او موثرند درچنین مواقعی تنبیه عامل فزاینده و تقویت کننده پرخاشگری است زیرا علاوه بر اینکه سبب خشم و احتمالاً پرخاشگری کودک می‌شود، شخص تنبیه کننده الگوی نامناسبی برای پرخاشگری کودک می‌شود.

خشونت‌ و مدرسه

 گاهی‌ کودکان‌ در مدرسه‌ قربانی‌ خشونت‌ می ‌شوند؛ و این‌ قربانی‌ شدن‌ باعث‌ می ‌شود که‌ خود آنها نیز عامل‌ خشونت‌ شوند

 عواملی‌ که‌ به‌ خشونت‌ در مدرسه‌ می ‌انجامند، عبارت اند از:

1.   وقتی‌ فرد‌ توسط‌ دانش‌ آموزان‌ دیگر مورد تمسخر قرار گیرد.
2. وقتی‌ فرد‌ی‌ توسط‌ دانش ‌آموزان‌ دیگر کتک‌ بخورد و قادر به‌ دفاع‌ از خود نباشد.
3. وقتی‌ فرد‌ی‌‌ همیشه‌ از مشاجرات‌ فرار می‌ کند و حتی‌ در مواقعی‌ به‌ گریه‌ متوسل‌ می ‌شود.
4. وقتی‌ فرد‌ی‌‌ مرتب‌ اشیا، وسایل‌ و پول‌ خود را گم‌ می ‌کند.
5. وقتی‌ فرد‌‌ از لحاظ‌ ظاهری‌ (پارگی‌ لباس‌ و یا نامناسب ‌بودن‌ آن) مورد تمسخر قرار می‌ گیرد.