جواب کار غیر کلاسی صفحه 56 کتاب کاروفناوری نهم

پودمان برق

سوال : مقررات ملی ساختمان چند مبحث دارد؟ موضوع مبحث 13 آن چیست؟

جواب :

برای ساختمان ها استانداردهای 20 گانه ای تدوین شده است که مبحث 13 این مقررات و استانداردها، با عنوان"طرح و اجرای تأ سیسات برقی ساختمان ها" تدوین شده است.

تأسیسات برقی ساختمان های مسکونی و تجاری - اداری - درمانی - آموزشی - عمومی - صنعتی - کشاورزی و دامداری و نمایشگاه های دائمی و موقت،پارک های تفریحی،کارگاه های ساختمانی باید با رعایت مفاد این مقررات و نیز آئین نامه ها و استانداردهای ذکر شده در این مبحث اجرا شوند

در ادامه با بندهایی از این مبحث آشنا می شوید.

مقررات ملی ساختمان ( مبحث 13 )

1- نقشه های نشان دهندهٔ محل فیزیکی لوازم، وسایل و دستگاه ها، باید در زمینه نقشه معماری به نام پلان تجهیزات پیاده شود. مقیاس نقشه ها نباید کمتر از یک صدم باشد.

2- نقشه ها و نمودارها باید خوانا و واضح باشد و به نحوی تهیه شده باشد که بین خطوط و اجزای برقی و زمینه نقشه معماری هیچ گونه ابهامی وجود نداشته باشد.

3- نمودارها، جزییات، توضیحات، رایزر و جداول که احتیاج به پلان معماری ندارند باید بر روی نقشه های
مجزا و یا در صورت وجود حواشی خالی، در کنار پلان ها ترسیم شوند.

4- در ساختمان هایی که آپارتمان های مشابه در طبقات دارند می توان به تهیه نقشه برق یک طبقه اکتفا کرد و لزومی به طرح نقشه های مختلف برای طبقات دیگر نیست.

5- برای نمایش اجزاء نقشه های برق باید از علایم ترسیمی استاندارد مطابق (IEC) استفاده شود و اندازه علایم باید متناسب با مقیاس نقشه های زمینه (پلان) انتخاب شود.

6- درکنار علایم باید قدرت مصرفی و سایر مشخصات مهم دستگاه ذکر شود این کار می تواند با استفاده از نوعی کد قبلاً در جدول علایم ذکر گردد.

7- هر مدار روشنایی نباید بیش از 12 چراغ یا نقطه روشنایی را تغذیه کند.

8- مدارهای تغذیه کننده چراغ ها یا نقاط روشنایی نباید پریزها یا هر گونه وسیله دیگر را تغذیه کنند.

دوستان ، همکاران و دانش آموزان گرامی شما می توانید کتاب کامل مبحث 13 مقررات و استانداردها را با عنوان : طرح و اجرای تأ سیسات برقی ساختمان ها را از ادامه مطلب دانلود نمایید.

فرمت Pdf

حجم 1 مگابایت

کاروفناوری نهم

مهم ترین اجزای ضروری برای سیم کشی مدارات برق ساختمان

سیم ها و انواع آنها

ساختمان سیم ها

سیم ها از دو قسمت هادی و عایق تشکیل شده اند. هادی سیم ها عموماً مسی یا آلومینیومی هستند. ولی از مس، به دلیل داشتن حجم کم و هدایت بهتر (نسبت به دیگر فلزات) بیشتر استفاده می شود. عایق سیم ها از موادی پلاستیکی هستند که آن را به صورت لایه ای روی هادی روکش می کنند.

هادی های مورد استفاده در سیم کشی

چون در مدارهای الکتریکی از انواع مختلف هادی ها استفاده می شود لازم است که اشکال و مشخصات الکتریکی متداول ترین آنها را بشناسید برای مقایسهٔ مقدار مقاومت و اندازهٔ فیزیکی یک هادی با هادی دیگر باید واحد استانداردی در دست باشد. برای اندازه گیری قطر یک سیم، میلی متر وبرای طول آن واحد متر، در نظر گرفته شده است. استاندارد سطح مقطع سیم ها به میلی مترمربع است و از آن برای شماره گذاری سیم های روکش دار استفاده می شود. مثلاً سیم شمارهٔ یک و نیم به معنی آن است که سطح مقطع سیم 1/5 میلی مترمربع است.

انواع سیم ها

معمولاً جنس، عایق و نوع کاربرد سیم ها با حروف مشخص و استانداردی روی روکش خارجی آنها نوشته می شوند. به طوری که طبق استاندارد هر حرف معنی خاص خود را دارد. هر یک از حروف مفهوم به خصوصی دارد. مثلاً  N علامت سیم مسی است Y به معنی روکش پلاستیک (P.V.C) است.

کابل کواکسیال

مورد مصرف: برای سیم های آنتن تلویزیون و رابط دستگاه های صوتی و تصویری.

کلیدها

برای متوقف کردن جریان، باید حداقل یکی از سیم های حامل جریان الکتریکی قطع شود. یعنی مدار الکتریکی باز شود. برای به کار انداختن مجدد دستگاه باید مسیر قطع شده به حالت اول برگردد، یعنی مدار بسته شود. وسیله ای که عمل قطع و وصل را در مدار انجام می دهد کلید نام دارد. کلیدها متناسب با نوع عملکرد در مدار به انواع مختلف تقسیم بندی می شوند.

کلید یک پل

این کلید دارای یک پل، به عبارت دیگر یک دگمه برای قطع و وصل مسیر عبور جریان است. دگمهٔ قطع و وصل ممکن است به صورت فشاری، بالا و پایین یا چرخشی باشد. محفظه و سایر قسمت های عایق این کلید از جنس پلاستیک است. کلید یک پل در دو نوع توکار و روکار ساخته می شود.

شمای حقیقی و فنی این کلید در شکل زیر نشان داده شده است.

کلید دو پل

این کلید از دو کلید یک پل تشکیل شده است، که در مجاورت هم قرار گرفته و در یک محفظهٔ پلاستیکی گذاشته شده اند. با کلید دو پل می توان دو دسته لامپ را به دلخواه روشن و خاموش کرد.

شمای حقیقی و فنی این کلید در شکل زیر نشان داده شده است.

کلید تبدیل (تعویض)

این کلید دارای دو مسیر جریان است که با تغییر وضعیت این کلید می توانیم این دو مسیر را برای عبور جریان انتخاب کنیم. معمولاً از کلید تبدیل در راهروها و سالن ها که دارای درب های ورودی و خروجی هستند استفاده می شود تا بتوان از دو نقطهٔ ورودی و خروجی، روشنایی را کنترل کرد.

شمای حقیقی و فنی این کلید در شکل های زیر نشان داده شده است.

پریز برق

هرگاه بخواهیم انرژی الکتریکی ر ا مستقیماً مورد استفاده قرار دهیم، نیاز به وسیله ای داریم که بتوانیم انرژی الکتریکی موجود در خانه، مغازه، کارگاه یا کارخانه را به دستگاه مورد نظر (مانند یخچال، بخاری و…) برسانیم. این اتصال توسط جزئی از مدار به نام پریز انجام می شود. پریزها به دو دسته توکار و روکار، تقسیم می شوند. پریزهای برق با اتصال زمین دارای سه پیچ هستند که یکی از آنها مربوط به اتصال سیم زمین می باشد.

شمای حقیقی و فنی پریز در شکل های زیر نشان داده شده است.

پریز تلفن

برای تلفن پریزهای مخصوصی ساخته شده است که علائم مربوط به دستگاه روی آن ترسیم یا نوشته شده است؛ مثلاً علامت گوشی تلفن روی پریز تلفن نوشته می شود. از انواع دیگر پریز ،می توان از پریز آنتن هم نام برد

جعبه تقسیم

در سیم کشی اغلب لازم است که از سیم ها انشعاب گرفته شود. به همین دلیل در مسیر سیم ها جعبه ای به نام جعبهٔ تقسیم قرار داده می شود. جعبه تقسیم در دو نوع روکار و توکار ساخته می شود. جعبهٔ تقسیم در شکل زیر نشان داده شده است.

لامپ ها

لامپ وسیله ای است که انرژی الکتریکی را به انرژی نورانی تبدیل می کند و برای روشنایی استفاده می شود. امروزه لامپ های روشنایی در انواع مختلف ساخته شده اند. تصاویر چند لامپ متداول را در قسمت زیر مشاهده می کنید.

رلۀ زمانی

رله های زمانی در انواع مختلف و با ساختمان های گوناگونی ساخته می شوند. برای این که تعدادی لامپ را از چند نقطه روشن و خاموش کنند (مثلاً راهروهای طویل و دارای خروجی های متعدد و یا در راه پلهٔ ساختمان ها) از نوعی رلهٔ زمانی استفاده می شود که به آن رلهٔ راه پله می گویند. در مدار روشنایی راه پله با رلهٔ زمانی، با فشار به یک شستی که به جای کلید به کار گرفته شده است، رله شروع به کار می کند و لامپ های راه پله روشن می شوند و پس از گذشت زمان معینی که از قبل تنظیم شده است، خاموش می شوند.

بر روی رله های راه پله معمولاً دکمه ای وجود داردکه سه حالت خاموش، روشن دائم و روشن زمان دار توسط آن انتخاب می شود. معمولاً زمان تنظیمی بر روی رله به گونه ای است که فرد پس از ورود به راه پله بتواند با روشنایی لامپ ها به آخرین واحد آپارتمان برسد. محل مناسب برای نصب این رله در ورودی ساختمان کنار کنتور برق است.

دیمر

دیمر وسیله ای است که توسط آن می توان ولتاژ را تغییر داد و شدت نور لامپ را کم یا زیاد کرد. دیمر ولتاژ ورودی مصرف کننده را کنترل می کند. دیمر از نظر ظاهری شبیه به یک کلید معمولی است.دیمر معمولاًبرای کاهش یا افزایش نور لامپ های لوستر در سالن های پذیرایی و لامپ اتاق خواب مورد استفاده قرار می گیرد. دقت داشته باشید که از دیمر برای کنترل روشنایی لامپ های کم مصرف نمی توان استفاده کرد.

جواب کارکلاسی صفحه 55 کتاب کاروفناوری نهم

پودمان برق

سوال : در جدول زیر چه نکات ایمنی رعایت نشده است؟

برای هریک توضیح مختصری بنویسید.

جواب به ترتیب شماره :

1- کار با برق درحالی که محیط مرطوب ا ست

2- استفاده بیش از اندازه از خروجی پریز

3- اتصال جسم هادی به سیم برق و تخلیه از طریق بدن انسان

4- برخورد اجسام به سیم های انتقال برق

5- خاموش نبودن کلید اصلی برق هنگام تعمیر

6- عبور سیم برق از محل تردد افراد

7- بیرون کشیدن دوشاخه وسایل برقی با استفاده از کشیدن سیم

8- دستکاری پریز برق توسط نوزادان

9- ورود به محدوده پستهای فشار قوی و اماکن ممنوعه مرتبط با برق

جواب پرسش صفحه 60 کتاب کاروفناوری پایه نهم پودمان برق

سوال:

سیم ارت به چه دلیل استفاده می شود؟

پاسخ :

سیم ارت (earth) به معنای سیم زمین می باشد که در صنعت برق به آن سیستم اتصال زمین می گویند . وظیفه اصلی سیستم ارتینگ این است که هر جریان الکتریکی که وارد این سیستم شد را به طور کامل به زمین منتقل کند.سیستم ارتینگ متشکل از چاه ارت و سیم متصل به چاه میباشد . اگر ما بدنه تمام دستگاه های برقی اعم از صنعتی و مخابراتی و خانگی و...و یا به طور کلی هرنوع مصرف کننده برق را توسط یک رشته سیم به سیم اتصال به زمین متصل کنیم،یک سیستم ارتینگ ایجاد کرده ایم .

هدف از ایجاد این سیستم این است که اگر هریک از سیم های فاز و یا سیم نول به هر طریقی به بدنه دستگاه اتصال یابد و مدار الکتریکی مورد نظر دچار نشتی جریان شود؛این نشتی جریان توسط سیم ارت به زمین منتقل شده و از برق گرفتگی و یا در مواردی اتصالی دستگاه جلوگیری می شود .

در مواردی به اشتباه بدنه مصرف کننده های خانگی را به لوله های آهنی آب و یا گاز و یا حتی به اسکلت ساختمان اتصال می دهند که این کار بسیارخطرناکی است که منجر به برق گرفتگی های کشنده می شود . درهنگام اتصال کامل سیم های فاز به سیم ارت فیوز مربوط به آن فاز عمل کرده و جریان را قطع می کند ودر هنگام اتصال کامل سیم نول به سیم ارت اگر مدار ارتینگ دارای فیوز محافظ جان باشد،این فیوز از 30 میلی آمپر نشتی جریان به بالا را قطع می کند وباعث قطع کامل جریان فاز و نول می شود .

لازم به ذکر است که سیم ارت و سیم نول به ظاهر از نظر اینکه بی برق هستند بسیار به یکدیگر شبیه هستند ولی در عمل دوسیم مستقل از هم وعملکردی متفاوت از یکدیگر دارند؛و هیچگاه نمی توان از یکی بجای دیگری استفاده کرد . سیستم ارتینگ امروزه کاربردی همانند خود برق را داراست و از اهمیت بسیار ویژه ای برخوردار است.چنانکه در مخابرات به سیستمهای ارتینگ بسیار حساس و دقیق برای جلوگیری نویز در شبکه نیاز است و نیز در شبکه های انتقال و توزیع برق کاربرد فراوان دارد؛شبکه های برق گیر بدون سیم ارت عملا بلا استفاده هستند .

سیم زمین یا اتصال به زمین برای وسایلی مؤثر است که دو شاخة آ نها سه سیم فاز، نول و ارت دارد. این گونه وسایل برقی در صورت داشتن اتصال داخلی و یا هر مشکل الکتریکی دیگرکاملاً ایمن هستند چون برقِ بدنة آنها از طریق همان سیم ارت به زمین اتصال کوتاه می شود و اگر این اتصال کوتاه کامل باشد، فیوز عمل کرده و جریان برق را قطع می کند.
برای داشتن یک ارت مناسب، وجود یک چاه ارت الزامی است چاه ارت چاهی است که در زیر زمین با رعایت قوانین خاصی حفر می شود. سپس درون آن یک شبکة فلزی قرار می دهند و آن را با استفاده از سیم های ضخیم به تمام پریزها برق می رسانند.

پریزهای برق از نوع ارت دار علاوه بر دو سوراخ مربوط به دوشاخه، یک فنر فلزی هم در محیط گودی پریز دارند که سیم ارت به آن متصل می شود.

پاسخ دوم  :

سیم ارت به چه دلیل مورد استفاده می شود؟

ارت می توان در دو معنای متفاوت به کار برد. زمانی که زمین در یک مدار الکتریکی نقش یک مبدأ را دارد، از واژه ارت استفاده می گردد. این نقطه مبدأ بقیه ولتاژهای الکتریکی را اندازه گیری می کند. همچنین سیم ارت را برای مسیر کلی برگشت جریان به منبع نیز به کار می برند.

همچنین از واژه ارت به منظور اتصال مستقیم به زمین نیز استفاده می شود. برای اتصال مدار الکتریکی به زمین می توان دلایل متفاوتی را منظور کرد. در مدارهای قدرت برای مراقبت از افراد یا دستگاه (از فدبک معیوب بودن عایق کاری هادی) و افزایش ایمنی از سیم اتصال به زمین استفاده می شود.

وظیفه اصلی سیستم ارتینگ اینست که هر جریان الکتریکی که وارد سیستم شد را به‌طور کامل به زمین منتقل کند. سیستم ارتینگ متشکل از چاه ارت و سیم متصل به چاه است. اگر ما بدنه تمام دستگاه‌های برقی یا به طور کلی هرنوع مصرف کننده برق را توسط یک رشته سیم به سیم اتصال به زمین متصل کنیم، یک سیستم ارتینگ ایجاد کرده‌ایم.

وجود کابل ارت در سیم کشی ساختمان که در پریزها قابل مشاهده و استفاده است؛ به این طریق می باشد که اگر در سیم فاز خرابی پیش بیاید؛ مثلا بدنه سیم فاز خورده شده باشد،

می تواند باعث اتصال شده و حتی باعث سوختن سیم کشی گردد. ولی وجود سیم یا کابل ارت مانع از چنین اتصالاتی شده و به نوعی جایگزین سیم منفی می گردد و برق سیم مثبت را به سمت خروجی هدایت می کند تا اتصال و برق گرفتگی بر اثر خرابی سیم  فاز در سیستم سیم کشی ساختمان اتفاق نیفتد.

اگر سیم ارت نباشد مشکلات فراوانی ممکن است از نظر الکتریکی پیش بیاید که در ساختمان های قدیم شاهد چنین حوادثی بوده ایم. برای همین است که در سیستم سیم کشی که امروزه چه برای ساختمان ها و چه برای دستگاه های برقی وجود دارد

سیم ارت حتما مورد استفاده قرار می گیرد و در همین ابتدا در طراحی در نظر گرفته می شود تا مشکلات برقی اعم از اضافه بار و یا اتصالات را به حداقل برساند و مانع از حوادث گردد.

تحقیق کنید صفحه 72 کاروفناوری نهم پودمان تاسیسات مکانیکی

سوال:

آیا به ساز و کار حرکتی شیرهای برداشت توجه کرده اید؟در گروه خود با جست و جو در اینترنت، کتاب ها و منابع دیگر، در این خصوص تحقیق کنید و نتایج آن را در کلاس ارائه دهید.

جواب:

سازوکار به کار رفته در تمام شیرهای چرخان از نوع سازوکار پیچ حرکتی است که در آن با گشتن و چرخش یک پیچ یا فلکه حرکت عمودی در دل شیر ایجاد شده و مجموعه آب بندی را به جلو و عقب می راند و باعث بستن و باز شدن شیر می شود.

اما شیرهای دیگری نیز هستند که مکانیزم های دیگری دارند و جهت کارهای خاص یا ...... استفاده می شوند و  نحوه آب بندی آنها به صورت مخروطی - کره ای - ساجمه ای - لغزان و ......... است

پاسخ دوم  :

سازوکار به کار رفته در تمام شیرهای چرخان از نوع سازوکار پیچ حرکتی است که در آن با گشتن و چرخش یک پیچ یا فلکه حرکت عمودی در دل شیر ایجاد شده و مجموعه آب بندی را به جلو و عقب می راند و باعث بستن و باز شدن شیر می شود.

اما شیرهای دیگری نیز هستند که مکانیزم های دیگری دارند و جهت کارهای خاص یا …… استفاده می شوند و  نحوه آب بندی آنها به صورت مخروطی – کره ای – ساجمه ای – لغزان و ……… است

مطلب مرتبط:

جنس مغذی شیر برداشت از جنس سرامیک بوده و مناسب برای آب تصفیه شده می باشد و اگر آب با سختی و TDS بالا وارد این مغذی شود به سرعت معیوب می شود.

شیر برداشت در رنگ ها

سازوکار به کار رفته در تمام شیرهای چرخان از نوع سازوکار پیچ حرکتی است که در آن با گشتن و چرخش یک پیچ یا فلکه حرکت عمودی در دل شیر ایجاد شده و مجموعه آب بندی را به جلو و عقب می راند و باعث بستن و باز شدن شیر می شود.

شیر تصفیه آب خانگی

از آنجایی کیفیت آب تصفیه شده با آب لوله کشی تفاوت بسیار دارد از این رو باید توسط یک شیر جداگانه در اختیار مصرف کننده قرار گیرد.

شیر دستگاه تصفیه آب خانگی گردن قویی

این شیر برداشت دستگاه تصفیه آب خانگی از جنس استیل بوده، فانتزی و به صورت اهرمی باز و بسته می شود.

شیر دستگاه تصفیه آب خانگی مدل گردن قویی از جنس بدنه این شیر کروماته و ضد زنگ می باشد و بیشتر دستگاه تصفیه آب خانگی ها از این مدل شیر استفاده می نمایند