با مراجعه به اینترنت و منابع معتبر، دربارهٔ سایر روش های تشکیل کانی ها اطلاعات جمع آوری
کنید و نتیجه را به صورت پاورپوینت به کلاس ارائه نمایید.

پاسخ :

کانی اولیه یا درونی:

کانی های درون زاد همان طور که از نامشان پیدا است، در درونزمین یعنی کیلومترها زیر زمین تشکیل شده اند. ماده اصلی تشکیل دهنده کانی های درون زاد و به طور کلی مادر همه کانی ها جسم سیال خمیر مانندی است که به نام ماگما خوانده می شود. با توجه به نحوه تشکیل کانی های مختلف از ماگما، می توان مراحل مختلفی برای تشکیل کانی ها تشخیص داد که این مراحل شامل مراحل ماگمایی اولیه، پگماتیتی، پنوماتولیتیک و گرمابی است.

الف -ماگمایی اولیه:

از این دسته که اولین گروه کانی ها هستند که از ماگما جدا می شوند و طبیعتاً در دما و فشار بالایی تفکیک می شوند می توان به کانی هایی مانند الماس، پلاتین، کرومیت، مس، آهن و از سنگ هاگرانیت را نام برد.

ب – پگماتیت ها:

عناصر باقی مانده از ماگما که اغلب کلر و بر و فلوئور است و به پگماتیت موسوم است در این مرحله در داخل خلل و شکاف ها نفوذ می کنند. بلورهای پگماتیت فوق العاده بزرگ هستند. فاصله تشکیل پگماتیت ها از ماگمای اولیه حداکثر یک الی دو کیلومتر است. پگماتیت ها منبع مهم میکاهای صنعتی، لیتیم، بریلیوم، تانتالیم،کوارتز, پیزو الکتریک هستند.

ج- پنوماتولیتیکی:

کانی های حاصل از این مرحله ارزش اقتصادی ندارند.

د- مرحله گرمابی:

در این مرحله در نتیجه نفوذ آب های زیر زمینی عناصری از ماگمای داغ در طول مسیر در آب حل می شوند و پس از خروج این آب ها تشکیل کانسارهای با ارزشی مانند سولفورهای فلزی می دهند.

کانی های ثانویه یا بیرونی:

این کانی ها از تغییر و تبدیل کانی های اولیه یا درون زاد به وجود می آیند. کانی های اولیه عموماً در شرایط فشار و درجه حرارت بالا تشکیل شده اند و به همین خاطر این کانی در شرایط سطح زمین که متفاوت با شرایط تشکیل آن ها می باشد، چندان سازگار نیستند. کانی های اولیه برای سازگار شدن با شرایط سطح زمین، خرد و تجزیه شده و به کانی های ثانویه یا برون زاد تبدیل می شوند. فرآیندهای مختلفی همچون هوازدگی، رسوبی و بیولوژیکی به تشکیل کانی های ثانویه کمک می کنند.

کانی های دگرگونی:

تغییر مشخصات کانی ها و سنگ ها در اثر حرارت و فشار، دگرگونی نامیده می شود. در اثر دگرگونی کانی ها ممکن است شکل بلورین اولیه خود را از دست داده و به شکل جدیدی متبلور شوند. البته تغییر تبلور کانی ها در جهتی است که با شرایط جدید سازگار باشند. ضمن تغییرات دگرگونی ممکن است ترکیب شیمیایی کانی ها نیز عوض شده و عناصری از ساختمان آن خارج و یا به آن وارد شوند. دگرگونی به سه نوع مجاورتی، ناحیه ای و حرکتی تقسیم می شود که در طی هر یک از این دگرگونی ها کانی های مختلفی به وجود می آید.

دربارهٔ دلیل نام گذاری سایر کانی های ملی، اطلاعات جمع آوری کنید و نتیجه را به صورت
روزنامه دیواری ارائه کنید.

پاسخ :

بیرونیت: سیلیکات کلسیم آبدار، این کانی در سال 1957میلادی کشف شد و به افتخار ابوریحان بیرونی نامگذاری شد.

آوسینیت: اکسید تالیم و آهن که در سال1958میلادی کشف شد وبه افتخار ابن سینا نامگذاری شد.ابن سینا اولین طبقه بندی کانی را در کتاب شفا آورده است.

تالمسیت: آرسنات آبدار کلسیم ، منیزیوم و باریم. این کانی در سال 1960میلادی در معدن قدیمی تالمسی در کنار دهی به همین نام در انارک یزد کشف شد.

ایرانیت: کرومات سرب آبدار.این کانی در سال1963در یکی از معادن قدیمی در شمال انارک کشف شد.

خونیت: کرومات سرب ، روی و مس.این کانی را اتمان و ادیب در سال1970 در معدن قدیمی خونی در شمال انارک کشف کردند.

انارکیت: کلرید بازی روی و مس.این کانی را اتمان وادیب در سال1972در انارک کشف ونام همین بخش را برای این کانی سبز رنگ انتخاب کردند.

خادمیت: سولفات بازی و آبدار آلومینیوم. این کانی راباریان ، برتلون وصدر زاده در ساغند یزدکشف کردندو به افتخار نصرا... خادم ،ریاست آن زمان سازمان زمین شناسی ایران، نام گذاری کردند.

کانی کوارتز ماده اصلی ساخت شیشه وصنایع ساختمانی است.

دربارهٔ کاربردهای آزبست، خطرات آن و راه های جلوگیری یا کاهش این خطرات اطلاعات
جمع آوری و نتیجه را به صورت پاورپوینت به کلاس گزارش کنید. ( مطالب اورده شده خود شما پاورپوینت کنید)

آزبست نام گروهی از ترکیب‌های معدنی منیزیم و سیلیسیوم است که اغلب در طبیعت به صورت الیاف معدنی و سنگ یافت می‌شود. این مواد به خاطر مقاومت زیادی که در برابر گرما و آتش دارند به عنوان مواد نسوز بکار می‌روند.

کاربرد آزبست

هم اکنون در صنعت، از آزبست برای مصارف زیر استفاده می‌شود:

۱٫-عامل افزایش مقاومت سیمان در لوله‌های سیمانی و قطعات پوششی سقفی

۲٫-عامل افزایش دهنده نقطه اشتعال در منسوجات و محصولات کاغذی

۳٫-عامل افزایش مقاوت لنت‌های ترمز و کلاچ در برابر سایش

خطرات تماس با آزبست :

تماس با آزبست چه مستقیم و غیر مستقیم ، منجر به بیماریهای زیر می شود :

۱)آزبستوزیس :

ترشح ماده پروتئینی اطراف الیاف ظریف آزبست ، به شش ها وارد شده و به تدریج با افزوده شدن به آن، جدار داخلی شش ها را سخت و فیبروز کرده و به همان نسبت از حجم شش ها کاهش می دهد .

از عوارض این بیماری ، می توان به تنگی نفس در حال پیشروی ، درد در ناحیه دستگاه تنفسی

خس خس در هنگام تنفس ، سرفه های خشک و ریز ، متورم شدن انتهای انگشتان ، بی اشتهایی و کاهش وزن اشاره کرد

۲)سرطان ریه :

شیوع این بیماری در افرادی که به آزبستوزیس مبتلا هستند ، بسیار بالاست و نه تنها طول مدت کار ، بلکه اولین تماس با پنبه نسوز اهمیت ویژه ای در ابتلا به سرطان دارد .

زیرا با ورود این الیاف به ریه ، اثرات بیماری زایی آغاز می شود . همچنین عواملی مثل موقعیت اجتماعی و اقتصادی ، نحوه زندگی ، محل وقوع ، مسکن کارگر و استعمال دخانیات ، در تشدید بیماری مؤثر است .

۳)مزوتلیوما :

در این بیماری تومورهای سفید رنگی در اطراف ریه ها تشکیل می شود که به تدریج رشد نموده و با فشار به دیواره ریه ها از گنجایش آن می کاهد

راه های جلوگیری و کاهش خطرات:

در مجموع برای مقابله با آزبست می توان اقدامات زیر را انجام داد :

۱ ) جانشینی ماده ای با خطر کمتر از جمله : پشم شیشه و مواد پلیمتری در عایق سازی حرارتی و…

۲ ) اقدامات تعدیل کننده و کنترل کننده مانند : مرطوب سازی مواد دارای آزبست هنگام بریدن ، سوراخ کردن ، تراشیدن و…

۳ ) هدایت گرد و غبار و الیاف حاصله با استفاده از هواکش های نصب شده روی ماشین و انتقال گرد و غبار با تعبیه هود و لوله های هدایت کننده به مخازن بسته .

۴ ) تهیه و استفاده از وسایل حفاظت فردی مثل : ماسک دارای فیلتر بازدارنده و ماسک های وابسته به دستگاه تنفسی

در شکل زیر دو کانی را مشاهده می کنید. دربارهٔ کاربرد هر یک از این کانی ها در زندگی
گفت و گو کنید.

پاسخ :

گرافیت  ازجنس کربن  در نوک مداد – در پیل ها  در نیرو گاه هسته ای بعنوان کاهنده ی سرعت نوترون بکار می رود.

طلا: کانی براق دارای جلا ، زیبا ودارای استحکام است بعنوان زیور آلات استفاده می شود. در صنایع الکترونیکی وپروتز بکار می رود.

فیروزه دارای رنگ زیبا که در جواهر سازی بکار می رود.

یاقوت: اکسید الومینیم سبز رنگ به عنوان جواهر وتولید اشعه لیزر بکار می رود.

هماتیت: هماتیت اکسید اهن به عنوان کانسنگ تولید آهن وفولاد بکار می رود.

مس: مس نیز درصنایع الکتریکی کاربرد زیادی دارد.

کانی مسکوویت : همان میکای سفید بعنوان طلق نسوز بکار می رود.

 کوارتز - گارنت: ترکیب سنگ لعل : کانی سیلیکاتی در رنگ های متنوع –

.............................................................................................................................

الماس : دارای درخشندگی زیاد – سختی زیاد – کمیاب بودن

بوکسیت برای تهیه ی الومینیم –در ساخت سرامیک های الکترونیکی

گالن برای تهیه ی سرب –   صنایع الکترونی

تحقیق کنید در یک نیروگاه برق آبی، چگونه برق تولید می شود؟

نیروگاه های آبی

(Hydro Electric Power Plants)

مقدمه

 نیرو گاه های آبی انرِژی ذخیره شده آب در ارتفاع بالا را با استفاده از توربین های آبی به انرژی الکتریکی تبدیل می کنند. در این نیروگاه ها ابتدا انرژی پتانسیل به انرزی جنبشی و سپس انرزی جنبشی به انرژی الکتریکی تبدیل می شود.

 

معیارهای انتخاب محل نیروگاه

1. موجود بودن مقادیر عظیم انرژی آبی.

2. انتخاب محل مناسب برای ساخت سد (وجود کوه های بلند و مقاوم در دو طرف آن)

3. استحكام قوی فونداسیون محل سد همراه با صرف حداقل هزینه.

4. سطح آب نبایستی از حداقل مقدار مورد نیاز پائین تر بیاید.

5. محل مورد نظر از لحاظ دستیابی بایستی سهل الوصول باشد.

6. جریان آب در پریودهای مختلف مناسب باشد.

7. منابع محلی شن و ماسه و مصالح ساختمانی در دسترس باشد.

 

طبقه بندی نیروگاه های آبی

تمام نیروگاه های آبی نیاز به سد دارند. سد مقادیر زیادی آب پشت خود ذخیره می کندحوضچه سد معمولا آب پشت خود را برای پریود هفته ای نگهداری می کنند. مراحل تولید برق در مسیر جریان آب صورت می گیرد و در نهایت در پائین سد

تولید برق می شود.

نیروگاه های آبی به دو روش طبقه بندی می شوند:

روش اول

1. نیروگاه های آبی بدون نیاز به حوضچه

در این حالت جریان آب با فشار متناسب به سمت توربین هدایت می شود. بنابراین هیچ نوع کنترلی روی مسیر جریان آب وجود ندارد. قدرت خروجی چنین توربین هایی در فصول پرآب زیاد است. بخاطر عدم اطمینان و کنترل مناسب بر روی چنین نیروگاه هائی کمتر از آن ها استفاده می شود.

2. نیروگاه های آبی همراه با حوضچه پشت سد

در این حالت میزان جریان تنظیم شده ای از آب وارد توربین می شود. در این صورت قدرت خروجی چنین نیروگاه هائی در سال نوسان کمتری دارد(Low Fluctuation).

3. نیروگاه های پیک بار

این نیروگاه ها معمولا بصورت طراحی ذخیره پمپی هستند. آب در ارتفاع پائین توسط پمپ به محل ذخیره آن در ارتفاع بالا پمپ شده و در هنگام فرستادن آب به سمت توربین جاری می شود. موتور(برای پمپ) و ژنراتور (برای تولید انرژی از توربین) هر دو به یک محور متصل اند.

 

 

2 روش دوم

1. نیروگاه آبی با ارتفاع زیاد High Head 

هر گاه سدی با ارتفاع زیاد در دسترس باشد با جمع آوری آب در پشت سر می توان آن را از طریق تونل به اتاق شیر هدایت کرد و سپس از طریق لوله آن را به اتاق تولید برق فرستاد، این لوله ها در مسیر طولانی بوده وحجم زیادی از آب را انتقال می دهند.

 

 

تانک ضربه ای محفظه ای روباز است و در ابتدای لوله قرار دارد. در هنگامی که آب زیاد است پره های ثابت توربین فرمان بسته شدن را دریافت کنند تا فشار سنگین آب باعث صدمه رسیدن به پره ها نشود.

 

 

2. نیروگاه آبی با ارتفاع متوسط  Medium Head

در این حالت جریان آب برای استفاده در اتاق برق از طریق مسیر باز عبور می کند. توربین مورد استفاده در این حالت  از نوع فرانسیس Francis می باشد.

 

 

3. نیروگاه آبی با ارتفاع کم Low Head

در این حالت جریان مۆثری از رودخانه به سمت توربین ها و اتاق تولید برق هدایت می شود. در این نیروگاه 2 تا 3 توربین نوع Kaplan استفاده می شود.

 

 

تنها عیب این تاسیسات کم بودن سطح و جریان ورودی به توربین است، برای از بین بردن این عیب یک جریان اضافی و موجی از آب ایجاد می شود.

 

 

مزایای نیروگاه های آبی

1. ساختمان آن ساده و مقاوم بوده و نیاز به نگهداری کمتری دارد.

2. با وجود متغییر بودن مفدار آب، پاسخ مناسبی می دهد.

3. برای ساخت آن نیاز به متخصصین زیادی است اما در نگهداری آن تعداد بسیار کمی لازم است.

4. سوختی لازم ندارد.

5. راندمان آن با گذشت زمان کاهش نمی یابد.

6. آلودگی محیطی ندارد.

7. از آب می توان پس از راه انداختن توربین در مصارف دیگر استفاده کرد.

معایب نیروگاه های آبی

1. هزینه ساختمان و نیروگاه آن بالا است.

2. هزینه خطوط انتقال در آن زیاد است.

3. در فصول خشک مدت خروجی آن تحت تاثیر قرار می گیرد.

4. باعث تغییرات زیادی در تبدیلات اکولوژی سیستم در ایجاد دریاچه مصنوعی پشت سد می شود.

 

مرکز یادگیری تبیان - تهیه و تنظیم: فاطمه گودرزی

 

آشنایی با پلاستیک و اهمیت آن

به نظر می رسد که مردم بیشتر تمایل دارند که وسایلی که از مواد طبیعی و گیاهی بدست می آید را استفاده کنند تا مواد پلاستیکی مصنوعی، اما با این وجود میزان استفاده مواد پلاستیکی خیلی بیشتر ...

بازیافت پلاستیک

پلاستیک هایی كه از 5 % آرد ذرت یا روغن گیاهی ساخته شده اند را می توان به روش زیستی از رده خارج کرد. بعضی معتقد بودند که باكتری های گرسنه، نشاسته و روغن موجود در پلاستیک را می بلعند ..