آقای پارسا جواب داد: هنگامی که رو به قبله می‌ایستد (2.قیام)، ابتدا قصد می‌کند برای خشنودی خداوند نماز می‌خواند (1.نیت) و سپس الله اکبر می‌گویید (3.تکبیرةالاحرام) بعد سوره حمد و یک سوره دیگر از قرآن را می‌خواند (6.قرائت) و در ادامه به اندازه‌ای که دستش به زانویش برسد خم می‌شود (4.رکوع) و می‌گوید سبحان ربی العظیم و بحمده (7.ذکر رکوع) بعد می‌ایستد و سپس می‌نشیند و دو بار پیشانی‌اش را بر روی خاک می‌گذارد (5.سجود) و می‌گوید: سبحان ربی الاعلی و بحمده (7.ذکر سجده) رکعت دوم را همانند رکعت اول می‌خوانیم و پس از سجده دوم می‌نشینیم (8.تشهد) و می‌گوییم (اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له و اشهد ان محمدا عبده و رسوله، الهم صل علی محمد و آل محمد). (7.ذکر تشهد) سپس اگر نماز صبح می‌خوانیم باید بگوییم: السلام علیک ایها النبی و رحمة الله و برکاته، السلام علینا و علی عباد الله الصالحین، السلام علیکم و رحمة الله و برکاته. (9.سلام) اما اگر نماز دیگری غیر از نماز صبح می‌خوانیم، بعد از صلوات بر می‌خیزیم و در رکعت های سوم و چهارم یک سوره حمد (6.قرائت) علاوه بر این فراموش نکنید که تمام کار های نماز را باید به ترتیب (10.ترتیب) و بدون فاصله (11.موالات) انجام دهیم.

جواب :

می‌آموزیم که امام حتی در میدان جنگ با عده‌ای اندک از اصحاب به نماز می‌ایستد و با این کار هدف مهم قیام خویش را که همان بر پا داشتن روح نماز است، به صورت عملی نشان می‌دهد.

توضیحات :

در روز عاشورا اکثر اصحاب امام حسین علیه السلام و تمام اهل بیتشان و خودشان بعد از ظهر عاشورا شهید شدند. البته گروهی همان صبح که صف آرایی و تیراندازی از طرف دشمن شد، در همان تیراندازی بسیار شدید از پا درآمدند. ولی بعد که حضرت مکرر رفتند با مردم اتمام حجت کردند، یک مقدار مبارزه های تن به تن شد. تا ظهر هنوز بسیاری از صحابه و همه اهل بیت زند بودند. زوال ظهر می شود. یکی از اصحاب ( ظاهرا سعیدبن عبدالله حنفی ) نگاهی به آسمان می کند و از وقت مطلع می شود. عرض می کند: یا اباعبدالله! ظهر است و دوست داریم که آخرین نماز را با شما به جماعت بخوانیم. حالا این کیست که این حرف را می زند؟ مردی که از آن آخرین غربال بیرون آمده، در خدمت امام و آماده شهادت است. حال ببینید امام درباره او چه دعایی می کند؟ فرمود: ''ذکرت الصلاة'' (یا: ذکرت الصلاة) به یاد نماز افتادی (یا نماز را به یاد دیگران آوردی)؛ ''بارک الله، مرحبا، جعلک الله من المصلین'' خدا تو را از زمره نمازگزاران قرار بدهد.

دعایی که امام به یک چنین شخصی می کند این است: خدا تو را در زمره نمازگزاران قرار بدهد. آیا این جمله یعنی تو نماز نمی خوانی، بعد از این ان شاءالله نمازخوان بشوی؟! بلکه به این معنی است که تو در زمره نمازگزاران (قرار بگیری) آنهایی که حق نماز را می شناسند و ادا می کنند. خیلی معنی دارد که امام وقتی که درباره یار و صاحب خودش، کسی که شب گذشته درباره او و دیگران شهادت داده است که من اصحابی بهتر از اصحاب خودم سراغ ندارم، اصحاب من الآن بر اصحاب پیغمبر فضیلت دارند، بر اصحاب پدرم علی فضیلت ندارند، وقتی که درباره یکی از آنها دعا می کند می فرماید: خداوند تو را در زمره نمازگزاران قرار بدهد.

نماز امام و یارانش در عصر عاشورا:

امام علیه السلام نگاهی به آسمان کرد و فرمود: راست می گویی، زوال ظهر است، نماز می خوانیم. ولی نماز جنگ است که در اصطلاح فقه به آن «نماز خوف» می گویند. نماز جنگ یعنی نماز میدان جنگ. نماز میدان جنگ احکام بالخصوصی دارد. اولا مثل نماز مسافر قصر است یعنی اگر شخص، مسافر هم نباشد در حال جنگ نماز چهار رکعتی اش دو رکعتی است. ثانیا در نماز جنگ برای اینکه همه مؤمنین از فیض نماز بهره مند شوند و از طرفی نمی شود که میدان چنگ را بکلی رها کنند، به این شکل نماز می خوانند: گروهی (تعداد آنها بستگی به اوضاع دارد) میدان جنگ را حفظ می کنند، گروهی دیگر می آیند به امام اقتدا می کنند. امام یک رکعت را می خواند، آنها فورا یک رکعت دیگر را خودشان تنها و به اصطلاح فرادی می خوانند، و سلام می دهند (امام می ایستد و صبر می کند) بعد اینها به میدان می روند، جای آنها را اشغال می کنند و آنهایی که در میدان هستند می آیند و رکعت دوم را اقتدا می کنند، یک رکعت هم آنها جماعت را درک می کنند و رکعت دیگر را قهرا خودشان تنها می خوانند.

اباعبدالله در آنجا نماز خوف یعنی همین نماز جنگ خواند، ولی می دانیم که عاشورا یک وضع استثنایی داشت. در واقع میدان جنگ و محل نماز هر دو یکی بود. این بود که اینها نماز خودشان را در یک وضع خیلی استثنایی خواندند. کأنه هم در میدان جنگ بودند و هم نماز می خواندند. جمعیت اینها کم بود و آنقدر عده نداشتند که گروهی بتوانند جلو دشمن را سد کنند و مانع هجوم شوند و اینها در یک فضای فارغی نمازشان را بخوانند. اینها در واقع مرز میان خود و دشمن را به این شکل حفظ می کردند: چند نفر آمدند بدن خودشان را سپر قرار دادند برای نمازخوانها و بالاخص وجود مقدس حسین بن علی علیه السلام که در حالی که اینها نماز می خواندند دشمن تیرباران می کرد. مردی از آنها خود را برای وجود مقدس اباعبدالله سپر کرده و مراقب بود که مبادا تیری از طرف دشمن به حضرت اصابت کند. به هر وسیله بود – با دستش، با صورتش، با سینه اش، با پایش – خود را سپر قرار می داد به طوری که بعد از آنکه نماز تمام شد این مرد به حال احتضار افتاده بود.

حالا باز ببینید اینها چگونه مردمی هستند؟ حضرت فورا می روند به بالین او، چشمش که به حضرت می افتد عرض می کند: ''یا اباعیدالله! وفیت؟'' یعنی هنوز من تردید دارم، آیا وظیفه ام را انجام دادم؟ مطمئن باشم که به وظیفه خود عمل کرده ام؟

پاسخ :

به این دلیل که اهمیت موضوع را برای هر دو جنس (زن و مرد) مشخص سازد و دومین دلیل این است که هر کدام با توجه به وضعیت خاص خویش باید پوشش خود را حفظ کنند و به نوعی تمام انسان‌ها با هر نوع جنسیتی باید با رفتار و گفتار خویش، حیا و عفت را رعایت کنند.

پاسخ :

وحدت و انسجام مسلمانان را نشان می‌دهد، مودت و دوستی را میان مسلمین گسترش می‌دهد، با اطلاع یافتن از احوال هم دیگر سعی می‌کنیم مشکلات یکدیگر را حل نماییم.

توضیحات  :

بر پايي فريضه‏هاي ديني به صورت دسته جمعتي،غير از پاداش‏هاي فراواني که ياد شد،در زندگي فردي و اجتماعي امت مسلمان نيز،آثارمثبت و فراواني دارد که به برخي اشاره مي‏شود:

 1- آثار معنوي

بزرگترين اثر معنوي نماز جماعت،همان پاداش‏هاي الهي است که گفته شد.روايت است که شبي،علي عليه السلام تا سحر به عبادت‏مشغول بود.چون صبح شد،نماز صبح را به تنهائي خواند و استراحت‏کرد.

 رسولخدا(ص)که آنحضرت را در جماعت صبح نديد،به خانه اورفت.حضرت فاطمه(ع)از شب زنده‏داري علي(ع)و عذر او از نيامدن به‏مسجد سخن گفت.پيامبر فرمود:پاداشي که بخاطر شرکت نکردن درنماز جماعت صبح،از دست علي(ع)رفت، بيش از پاداش عبادت تمام‏شب است. (14) رسول خدا(ص)فرموده است:

 لان اصلي الصبح في جماعة احب الي من ان اصلي ليلتي‏حتي اصبح (15) اگر نماز صبح را به جماعت‏بخوانم،در نظرم محبوب‏تر ازعبادت و شب زنده‏داري تا صبح است.

 بخاطر همين فضيلت و پاداش‏هاست که اگر تعداد نمازگزاران از ده نفربيشتر شود،اگر تمام آسمان‏ها کاغذ،و درياها مرکب و درخت‏ها قلم شودو فرشتگان بنويسند،پاداش يک رکعت آنرا نمي‏توانند بنويسند. (16). و نماز جماعت‏با تاخير،بهتر از نماز فرادي در اول وقت است. (17)

 2- آثار اجتماعي

نماز جماعت،مقدمه وحدت صفوف و نزديکي دلها و تقويت کننده‏روح اخوت است.

 نوعي حضور و غياب بي تشريفات،و بهترين راه شناسائي افراداست.

 نماز جماعت،بهترين،بيشترين،پاکترين و کم خرج‏ترين‏اجتماعات دنياست و نوعي ديد و بازديد مجاني و آگاهي از مشکلات ونيازهاي يکديگر و زمينه ساز تعاون اجتماعي بين آحاد مسلمين است.

 3- آثار سياسي

نماز جماعت،نشان دهنده قدرت مسلمين و الفت دلها و انسجام‏صفوف است.

تفرقه‏ها را مي‏زدايد،بيم در دل دشمنان مي‏افکند،منافقان را مايوس‏مي‏سازد،خار چشم بدخواهان است.

نماز جماعت،نمايش حضور در صحنه و پيوند«امام‏»و«امت‏»است.

4- آثار اخلاقي،تربيتي

در نماز جماعت،افراد در يک صف قرار مي‏گيرند و امتيازات موهوم صنفي،نژادي،زباني،مالي و...کنار مي‏رود و صفا و صميميت ونوعدوستي در دلها زنده مي‏شود و مؤمنان،با ديدار يکديگر در صف‏عبادت،احساس دلگرمي و قدرت و اميد مي‏کنند.

 نماز جماعت،عامل نظم و انضباط،صف‏بندي و وقت‏شناسي‏است.

 روحيه فردگرايي و انزوا و گوشه‏گيري را از بين مي‏برد و نوعي مبارزه‏با غرور و خودخواهي را در بر دارد.

 نماز جماعت،«وحدت‏»در گفتار،جهت،هدف و امام را مي‏آموزدو از آنجا که بايد پرهيزکارترين و لايق‏ترين اشخاص،به امامت نمازبايستد،نوعي آموزش و الهام دهنده علم و تقوا و عدالت است.

 نماز جماعت،کينه‏ها و کدورت‏ها و سوء ظن‏ها را از ميان مي‏برد وسطح دانش و عبوديت و خضوع را در جامعه اهل نماز، افزايش مي‏دهد.

 به خاطر اينهمه آثار است که به نماز جماعت،آنهمه توصيه شده‏است.حتي نابينايي وقتي از حضور پيامبر،اجازه خواست که به مسجدنيايد،آنحضرت فرمود:از خانه تا مسجد،ريسماني ببندد و به کمک آن،خود را به نماز جماعت‏برساند. (18) و نيز، نابيناياني که اجازه ترک شرکت‏در نماز خواستند،رسول خدا(ص)اجازه نفرمود. (19) از طرف ديگر،برخورد شديد نسبت‏به کساني که به نماز جماعت‏اهميت نمي‏دهند،نشان ديگري بر اهميت و سازندگي آن است.

 در حديث است که به چنان کسان،همسر ندهيد (20) و معرف آنان‏نشويد. (21)

پاسخ :

به دلیل این که نماز جماعت یکی از زیباترین و ارزشمند ترین نمونه‌های همدلی مسلمانان با یکدیگر است و ثواب بسیار بزرگی دارد و قلب‌ها را بیش‌تر به خداوند نزدیک‌تر می‌سازد. بنابراین پیامبر همه‌ی مردم را به شرکت در نماز جماعت تشویق می‌فرمود.

توضیحات :

اهميت نماز جماعت

غير از آثار فردي و اجتماعي نماز جماعت(که به آنها اشاره خواهدشد)پاداش‏هاي عظيمي براي آن بيان شده که در اينجا به بعضي ازروايات،اشاره مي‏شود. از رسول خدا(ص)نقل شده که:«من سمع النداء فلم يجبه من غيرعلة فلا صلاة له‏» (1) نماز کسي که صداي اذان را بشنود و بي دليل،در نماز جماعت‏مسلمانان شرکت نکند،ارزشي ندارد.

 در حديث،تحقير نماز جماعت،به منزله تحقير خداوند بشمار آمده‏است:«من حقره فانما يحقر الله‏» (2) شرکت دائم در نماز جماعت،انسان را از منافق شدن بيمه مي‏کند. (3) و براي هر گامي که به سوي نماز جماعت و مسجد برداشته شود،ثواب‏و حسنه در نظر گرفته شده است. (4) همين که کسي براي شرکت در نماز جماعت از منزل خارج‏مي‏شود،يا در مسجد،در انتظار نماز جماعت‏به سر مي‏برد پاداش کسي‏را دارد که در اين مدت،به نماز مشغول بوده است. (5) تعداد حاضران در نماز جماعت،هر چه بيشتر باشد،پاداش آن بيشتراست.اين کلام رسولخداست که فرمود:«ما کثر فهو احب الي الله‏» (6) حديث جالبي در بيان فضيلت نماز جماعت است که قسمتي از آن‏در رساله‏هاي عمليه هم ذکر شده است.ترجمه تمام حديث چنين است:

 اگر اقتدا کننده 1 نفر باشد،پاداش 150 نماز داده مي‏شود.

 اگر اقتدا کننده 2 نفر باشد،پاداش 600 نماز داده مي‏شود.

 اگر اقتدا کننده 3 نفر باشد،پاداش 1200 نماز داده مي‏شود.

 اگر اقتدا کننده 4 نفر باشد،پاداش 2400 نماز داده مي‏شود.

 اگر اقتدا کننده 5 نفر باشد،پاداش 4800 نماز داده مي‏شود.

 اگر اقتدا کننده 6 نفر باشد،پاداش 9600 نماز داده مي‏شود.

 اگر اقتدا کننده 7 نفر باشد،پاداش 19200 نماز داده مي‏شود.

 اگر اقتدا کننده 8 نفر باشد،پاداش 36400 نماز داده مي‏شود.

 اگر اقتدا کنندگان و امام جماعت‏به 10 نفر رسيدند،پاداش‏72800 نماز دارد.

 ولي،همين که عدد افراد از ده نفر گذشت،حساب آنرا جز خداکسي نمي‏داند. (7) در حديث ديگر است:هر که نماز جماعت را دوست‏بدارد،خدا وفرشتگان او را دوست مي‏دارند. (8) در زمان پيامبر(ص)هرگاه افراد نماز جماعت کم مي‏شدند، آنحضرت به جستجو و تفقد از افراد مي‏پرداخت و مي‏فرمود:شرکت درنماز صبح و عشاء،بر منافقان از هر چيز سنگين‏تر است. (9) قرآن نيز،از اوصاف منافقان،بي حالي و کسالت هنگام نماز را بيان‏کرده است. (10 )چرا که سحر خيزي و حضور در جماعت مسلمين،آن هم ازراه‏هاي دور و در گرما و سرما،نشانه صداقت در ايمان و عشق نمازگزاراست.

 حضور در نماز جماعت،خاص يک منطقه نيست.انسان در هر جا که باشد،خوب است‏به فکر نماز جماعت و حضور در آن و تشويق‏ديگران باشد.

 رسول خدا(ص)در باره اهميت جماعت،فرمود:

 «صلاة الرجل في جماعة خير من صلاته في بيته اربعين‏سنة.قيل:يا رسول الله!صلاة يوم؟فقال(ص):صلاة‏واحدة‏» (11) يک نماز با جماعت،بهتر از چهل سال نماز فرادي در خانه‏است.پرسيدند:آيا يک روز نماز؟فرمود:بلکه يک نماز.

 و مي‏فرمود:صف‏هاي نماز جماعت،همانند صف‏هاي فرشتگان درآسمان چهارم است. (12) اولين نماز جماعتي هم که بر پا شد،به امامت رسول خدا و شرکت‏حضرت علي(ع)و جعفر طيار(برادر حضرت علي(ع))بود.همين که‏ابوطالب،فرزندش علي(ع)را ديد که به پيامبر اقتدا کرده،به فرزندديگرش جعفر گفت:تو نيز به پيامبر اکرم اقتدا کن و اين جماعت دو سه‏نفري،پس از نزول آيه «فاصدع بما تؤمر» بود،که فرمان به علني ساختن‏دعوت و تبليغ مي‏داد. (13)