سه قطعه استخوان مشابه مرغ ، چراغ الکلی، سرکه
روش اجرا: یک قطعه از استخوان ها را در سرکه بیندازید و بگذارید چند روزی بماند. قطعهٔ
دیگر را روی شعله نگه دارید تا بسوزد؛ قطعه سوم را بدون تغییر نگه دارید. سپس سه استخوان
را از لحاظ نرمی و شکنندگی با هم مقایسه کنید.
۱ کدام استخوان استحکام بیشتری دارد؟
۲ کدام استخوان نرم تر است؟ چرا؟
۳ کدام استخوان شکننده تر است؟ چرا؟
دربارهٔ علت هرکدام با هم کلاسان گفت و گو کنید.

پاسخ :

1- کلسیم وفسفر باعث استحکام استخوان در برابر فشار می شود استخوان تازه وسالم، استحکام بیشتری دارد .
2- استخوانی که در اسید بوده کلسیم وفسفر را از دست داده وبه راحتی خم می شود.
3- استخوانی که می سوزد پروتئین خود را از دست می دهد وراحتر می شکند.

وجود گیرنده های متفاوت در پوست، به سالم ماندن بدن ما کمک می کند. دربارهٔ نقش هر یک
از گیرنده ها در سالم ماندن بدن، با هم کلاسان گفت و گو کنید.

پاسخ :

پوست ما، دارای گیرنده (دندریت هایی از یک یا چند نورون که اثر محرک را به پیام عصبی تبدیل می کنند) گیرنده های درد، دما (سرما یا گرما) و گیرنده های مکانیکی    لمس – فشاردر پوست وجود دارد. اغلب دندریت های این گیرنده ها، را پوششی از بافت پیوندی احاطه کرده است .  بجز درد
 چه زمانی گیرنده های درد تحریک می شوند؟مطالب خارج از که تا زمانیکه محرک های مختلف آن چنان شدید باشند که احتمال آسیب به بافت ها را ایجاد کنند (مثل گرما یا سرمای شدید)، گیرنده های درد را نیز تحریک می کنند.
 درد، احساس بسیار مهمی است، زیرا ما را از خطر، جراحت یا بیماری آگاه می کند. بسیاری از پاسخ های محافظت کننده از بدن مثل انعکاس ها، پس از تحریک گیرنده های درد شروع به کار می کنند.
گیرنده های دما در پوست، سرما یا گرما را تشخیص می دهند. در درون بدن نیزگیرنده های دما وجود دارند که به دمای خون حساس اند. هیپوتالاموس مغز مرکز اصلی تنظیم دمای بدن است.
گیرنده های مکانیکی در مقابل محرک هایی چون لمس، فشار و کشش واکنش نشان می دهند. این محرک ها فعالیت الکتریکی گیرنده های مکانیکی را تغییر       می دهند واگر محرک به اندازه کافی قوی باشد، انرژی مکانیکی محرک به وسیله سلول گیرنده به جریان عصبی تبدیل می شود.
در دیواره برخی از رگ های خونی گیرنده هایی مکانیکی وجود دارند کهبه فشار خون حساس اند. در ماهیچه های اسکلتی نیز، گیرنده های مکانیکی حساس به تغییرات طول ماهیچه قرار دارند که گیرنده های کششی نامیده می شوند و وضعیت قسمت های مختلف بدن را به دستگاه عصبی مرکزی اطلاع می دهد. 

دربارهٔ انواع مزهٔ اصلی و اینکه در کجای زبان بهتر احساس می شوند، با هم کلاسان گفت وگو کنید.
نتیجهٔ بحث خود را به صورت گزارش ارائه کنید.

پاسخ :

به آسانی می توان نشان داد که اغلب آنچه مزه چیزها می خوانیم در حقیقت بوی آنهاست .اگر سوراخهای بینی را ببندیم تفاوت بین یک قطره آب لیمو ترش را که روی زبان گذاشته شود با یک قطره سرکه تشخیص نمی توانیم داد.آزمایش نشان داده است که مزه های مختلف به چهار مزه اصلی بر می گردند و این چهار عبارتند از شوری و ترشی و شیرینی و تلخی. مزه های دیگر ترکیباتی از این چهار مزه اصلی هستند.

هر چند آنچه معمولاً مزه چیز ها محسوب می شوند در درجه اول از راه بو و مزه تعیین می شوند اما عوامل دیگر نیز دیگر نیز در آن موثر است مثلاً خردل گذشته از بو و مزه ایجاد سوزشی در زبان می کند که موجب می شود آن را از چیز های هم مزه دیگر تشخیص دهیم. گاه حس بودن به تشخیص مزه خاص چیزها کمک می کند مثلاً بعضی چیز ها در روی زبان نرم و بعضی زبرند. نیز می دانیم که بعضی مزه ها وقتی سردند یک نوع و وقتی گرم هستند نوع دیگر حس می شوند نیز می دانیم که مزه های اصلی ممکنست به صورتهای مختلف با هم ترکیب شوند در چشیدن نیز عادی شدن موثر است مثلاً اگر قبلاً قند خورده باشیم میوه نسبتاً شیرین به دهان ما ترش می آید زیرا قند چنان حس چشش شیرینی را در ما خسته کرده است که شیرینی مختصری را که در میوه است نمی توانیم بچشم . برای اینکه چیز ها مزه داشته باشند باید در آب دهان حل شوند، زیرا چنانکه خواهیم دید گیرندگان چشائی پایین تر از سطح زبان جای دارند و چیز ها وقتی توسط آنها درک می شوند که به آنها دسترسی پیدا کنند.

گیرندگان چشائی

در روی زبان برآمدگی هائی دیده می شود که مشهود ترین آنها در عقب زبان است (شکل اول) ، این برآمدگی ها یا پرز ها سلولهای چشائی را در بر دارند. پرزهای قارچی بیشتر در اطراف و نوک زبان دیده می شوند. در نوک زبان بخوصوص نسبت به شیرینی حساسند و در اطراف زبان نسبت به ترشی. پرزهای همه زبان (جز وسط آن) نسبت به شوری حساسیت دارند قسمت میانی زبان متمایل به جلو نسبت به هیج محرک مزه ای حساسیت ندارند بعضی از برآمدیها نیز هیچ سلول چشائی ندارند.گیرندگان چشائی که جوانه های چشائی خوانده می شوند در کنار این برآمدگیها قرار دارند، چنانکه در شکل پنجم نشان داده است.هر برآمدیها یا پررزی دارای چند جوانه چشائی است از این شرح دیده می شود برای اینکه مزه چیزی درک شود لازمست در آب دهان شود و به این جوانه های چشائی برسد.
عصب هائی که در پایه سلولهای چشائی قرار دارند جریان عصبی را به مغز منتقل می کنند.

وجود حس بویایی در جلوگیری از خطرات و حتی حفظ جان شخص مؤثر است. با ذکر
مثال هایی در این باره با هم کلاسانتان گفت و گو کنید.

پاسخ :

حس بویایی با عث درک گازهای مختلف حاصل از سوختگی یا خفگی – فاسد شدن غذا ونوشیدنی

با ساختمان چشم در کلاس پنجم آشنا شدید. با استفاده از مولاژ چشم
یا پوستر های موجود در مدرسه شکل ساده ای از کرهٔ چشم را ترسیم و بخش های مختلف آن را
نام گذاری کنید.

پاسخ :

ساختمان چشم انسان

قسمت هاي مختلف چشم انسان عبارتند از:پلک ها، ملتحمه، قرنيه، ليمبوس، صلبيه، عنبيه، مردمک، عدسي،اتاقک قدامي، مشيميه، فضاي خلفي و زجاجيه، شبکيه، عصب چشم و عضلات چشم. 

پلک ها:

پلک ها؛ بافت هاي منحصر به فردي هستند که پوشش مخاطي متحرکي را تشکيل مي دهند که تمام سطح کره چشم را مي پوشاند . بنابراين پلکها خط مقدم دفاع سطح چشم در مقابل خشکي و آسيب ها مي باشند . اگر پلکهادچاراختلالات آناتوميک يا عملکردي باشند ،  اولين قدم درماني در جهت بهبود وضع سطح چشم، اصلاح فيزيولوژي نرمال پلک است.حدود 100 مژه در پلک بالا و 50 مژه در پلک پايين وجود دارد که دقيقا قدام به صفحه تارسي خارج شده و به سمت جلو خم مي شوند. مژه هاي فوقاني به سمت بالا و مژه هاي تحتاني به سمت پايين قوس برمي دارند که باعث گير انداختن و جلوگيري از ورود اجسام ريز به داخل سطح کره چشم مي شوند. 

 ملتحمه:

ملتحمه يك لايه شفاف محافظ است كه سطح داخلي پلك ها و روي سفيدي كره چشم را مي پوشاند.در واقع ملتحمه يك اپيتليوم مخاطي است كه از محل اتصال پوستي مخاطي لبه پلك تا ليمبوس قرنيه اي - صلبيه اي ادامه يافته است . مساحت ناحيه  ملتحمه بيشتر از سطح كره چشم و پلكهاست و باعث ايجاد چندين چين مي شود. چين ها در فورنيكس ها برجسته تربوده وبراي حركت كره چشم لازم هستند . در سمت داخل، فورنيكس وجود ندارد و چين ملتحمه ايجاد چين نيمه هلالي را مي كند.

 قرنيه:

قرنيه(Cornea) راهي است كه از طريق آن اطلاعات بينايي از دنياي خارج وارد چشم  مي شود. بنابراين، يك بافت اپتيكي كاملا تخصص يافته است كه بايدشفافيت وتوانائي انكسار نور مرئي آن حفظ شده و در مقابل نيروهاي خارجي مثل خشكي،  تهاجم ميكروبي و آسيب وضربه ها مقاومت كند.قرنيه  بافتي است شفاف در جلوي چشم که در محل ليمبوس (حلقه دور قرنيه) به ملتحمه متصل مي‌شود. قطر افقي آن 75/11 و قطر عمودي 6/1? ميليمتر است. ضخامت آن از مرکز به محيط افزايش مي‌يابد (65/0- 52/0) ميليمتر. منابع تغذيه قرنيه ، عروق ليمبوس ، زلاليه و اشک است. قسمت سطحي قرنيه بيشتر اکسيژن خود را از اتمسفر مي‌گيرد. ساختمان يکنواخت ، بي‌آب بودن و بي‌رگ بودن عوامل شفافيت قرنيه مي‌باشد.اعمال جراحي ليزيک و يا ليزر براي تصحيح شماره عينک بر روي اين قسمت انجام مي گيرد. با انجام اين گونه اعمال جراحي، انحناي قرنيه تغيير و شماره چشم اصلاح مي گردد .

به گفته ديگر؛ قرنيه قسمت شفاف و شيشه مانند جلوي چشم مي‌باشد که مقطعي از يک کره يا يک جسم بيضوي منظم است که از وراي آن قسمت رنگي چشم يعني عنبيه ديده مي‌شود. در واقع رنگ چشم وابسته به عنبيه است که از فردي به فرد ديگر متفاوت مي‌باشد و قرنيه کاملا شفاف است. نور پس از عبور از قرنيه و عدسي چشم به شبکيه مي‌رسد تا در آنجا تصوير تشکيل گردد و پس از فعل و انفعالاتي، اطلاعات اين تصوير بصورت امواج الکتريکي-عصبي به مغز منتقل گردد و فعل بينايي کامل گردد. هر گونه اختلالي که در اين مسير بروز نمايد سبب کاهش بينايي مي‌شود. قرنيه اولين عنصر در اين مسير مي‌باشد و وجود يک قرنيه شفاف و با شکل هندسي منظم، لازمه اصلي بينايي است

 ليمبوس

ليمبوس محل آناتوميكي تبديل اپيتليوم اسكلرا و ملتحمه به قرنيه بوده و معتقدند كه محل سلولهاي  بنيادي اپي تليال قرنيه است. در ليمبوس، اپي تليوم مطبق منشوري ملتحمه به اپي تليوم مطبق سنگفرشي قرنيه و آستر مخاطي رگدار اپيتليوم ملتحمه به يك شبكه پرعروق ليمبال ختم مي شود. براي تامين غذا و اكسيژن سلولهاي بنيادي ليمبوس كه ميتوزفعال دارند، اين شبكه عروقي اهميت دارد. علاوه بر اين ليمبوس در تعيين حدود سلولهاي ملتحمه از سلولهاي قرنيه نقش دارد.

 صلبيه:

صلبيه قسمت سفيدي چشم است که درامتداد قرنيه ميباشد و تا پشت چشم و تاعصب بينايي ادامه مي يابد. در واقع صلبيه بافت نسبتاً محكمي است كه دورتا دور كره چشم به جز قرنيه را مي پوشاند. 

 عنبيه:

عنبيه بخش رنگي پشت قرنيه است كه رنگ چشم افراد را تعيين مي كند.عنبيه  به رنگهاي مختلف مانند آبي، سبز، قهوه‏اي، عسلي وغيره مي‏باشد.

 مردمک:مردمك، سوراخي است در وسط عنبيه  که مقدار نور وارد شده به چشم را تنظيم مي كند. وقتي چشم در محيط پر نور قرار مي گيرد مردمك تنگ مي شود تا مقدار نور كمتري وارد چشم شود؛ و بر عکس زماني که چشم در محيط كم نور قرار مي گيرد مردمك گشاد مي شود تا نور بيشتري وارد چشم شود.

 عدسي:

عدسي عضوي است محدب الطرفين ، قابل انعطاف، بدون رگ و شفاف با قطر 9 ميليمتر و ضخامت 4 ميليمتر که ما بين مايع زلاليه و زجاجيه چشم قرار دارد. و توسط زنولها به شيارهاي بين جسم مژگاني اتصال دارد.عدسي در پشت مردمک واقع شده است و عمل تطابق و متمرکز کردن نور بر روي شبکيه را انجام مي‌دهد.

در هنگام مطالعه، عدسي با تغيير انحنا خود اين امکان را ايجاد مي‌نمايد که بتوانيم اجسام نزديک را بخوبي ببينيم. اين قابليت از سن 45-40 سالگي به بعد، کاهش مي‌يابد و بنابراين پير چشمي عارض مي‌گردد، بدين معنا که براي ديد نزديک و مطالعه نياز به عينک جداگانه خواهد بود. هرگاه فردي به نزديک نگاه مي‌کند، انقباض عضله سيلياري، کشش عدسي را کم مي‌کند و لذا عدسي کروي‌تر شده و قدرت انکساري بيشتري پيدا مي‌کند و تصوير جسم نزديک را بر شبکيه مي‌اندازد (عمل تطابق). در نگاه به دور عکس اين حالت اتفاق مي‌افتد. با پير شدن و کاهش حالت ارتجاعي عدسي ، قدرت تطابق آن کاهش مي‌يابد و فرد تار مي‌بيند.اين همان حالتي است كه به آن پير چشمي گفته مي شود.
آب مرواريد که يکي از شايعترين بيماريهاي چشم ميباشد که بعلت کدر شدن عدسي چشم اتفاق مي افتد.

اتاقک قدامي:

اتاقک قدامي فضاي كوچكي است كه بين قرنيه و عنبيه قرار دارد. در اين فضا مايعي به نام زلاليه جريان دارد.در چشم  مرتباً مقداري از مايع زلاليه توليد و ازطريق مجاري زاويه چشم خارج مي شود . اگر به هر دليلي تعادل بين توليد و خروج اين مايع به هم بخورد مقدار مايع زلاليه در چشم افزايش پيدا مي كند و فشار داخل كره چشم از حد طبيعي بيشتر مي شود. بالا رفتن فشار چشم به پرده شبكيه و عصب بينايي آسيب مي زند و باعث بيماري آب سياه يا گلوكوما مي شود.

 مشيميه:

مشيميه پرده نازك سياه رنگي است كه دور شبكيه را احاطه كرده است. اين پرده تعداد زيادي رگ هاي خوني دارد كه مواد غذايي را به بخش هايي از شبكيه مي رساند. به علاوه سلول هاي اين لايه حاوي تعداد زيادي رنگ دانه سياه ملانين است كه رنگ سياهي به اين بخش از چشم مي دهد. وجود رنگ سياه مانع از انعكاس نورهاي اضافي در داخل كره چشم مي شود و به تشكيل تصوير واضحتر كمك مي كند.

 فضاي خلفي و زجاجيه:

فضاي خلفي چشم كه محوطه پشت عدسي چشم است توسط زجاجيه که در واقع يک ماده ژله مانند شفاف است  پر مي‏شود. در بعضي شرايط مثل افزايش سن، ضربه به چشم، نزديک بيني متوسط تا شديد، ديابت و ....  ساختمان ژله مانند زجاجيه تغيير مي كند و در بعضي جاها حالت آبكي پيدا مي كند.اين تغييرات بصورت اشكال متحركي شبيه مو و يا بال مگس ( مگس ‏پران) در ميدان بينايي ديده مي شوند. خصوصا در موقع نگاه به يك زمينه سفيد و روشن اين اشکال بيشتر جلب توجه مي‏كند.

در صورتي که فردي به صورت حاد دچار مگس پران و يا احساس جرقه زدن (فلاشينگ) شود؛ بايد از نظر احتمال سوراخ شدگي شبکيه معاينه شود. 

شبکيه:

قسمت حساس به نور چشم است كه در پشت چشم ، مابين  زجاجيه و مشيميه قرار دارد و شامل مجموعه اي از سلولهاي حساس به نور و انواع مختلف نرونهاست. سلولهاي استوانه اي مسئول ديد سياه و سفيد هستند و سلولهاي مخروطي رنگها را تشخيص مي دهند. نرونهاي مياني شبكيه نيز سيگنالهاي بينايي رسيده را جمع آوري و اطلاعات را به عصب بينايي منتقل مي كنند.

شبكيه از ميليونها سلول اختصاصي فتورسپتور (گيرنده نور)بنام سلولهاي مخروطي و استوانه اي تشكيل شده است كه شعاعهاي نوري را به سيگنالهاي الكتريكي تبديل مي كنند و از طريق عصب بينايي به مغز منتقل مي كنند. سلولهاي استوانه اي توانايي ديد در نور كم و سلولهاي مخروطي توانايي ديد رنگها را به ما مي دهند .

ماكولا، كه در مركز شبكيه قرار دارد، محل تجمع بيشترين تعداد سلولهاي مخروطي است. فوآ، فرورفتگي كوچكي در مركز ماكولا، بيشترين سلول مخروطي را داراست. ماكولا مسئول ديد مركزي، ديد رنگها و تشخيص دقيق جزئيات است. سلولهاي استوانه اي درقسمت محيطي شبكيه (اطراف شبكيه) قرار دارند و امكان ديد در شب و ديدن حركت اشياء در اطراف را مي دهد . 

عصب چشم:

عصب بينايي، در پشت شبكيه قراردارد كه سيگنالها را از سلولهاي فتورسپتور به مغز منتقل مي كند . اين عصب پيام هاي بينايي را  از شبکيه به مغز ارسال مي كند.در بعضي ازبيماريها مانند مولتيپل اسکلروزيس يا همان MS ، مسموميت با الکل متيليک (الکل چوب)، آب سياه و.... عصب بينايي آسيب مي بيند. 

عضلات چشم:

حركات كره چشم در هر چشم به وسيله 6 عضله خارج کره چشمي كه به اطراف كره چشم مي چسبد كنترل مي شود. اختلال حرکتي و يا عدم هماهنگي آن ها مي تواند به انحراف چشم يا لوچي منجر شود.

توجه. برای حمایت از سایت ما و ایجاد انگیزه برای سایت ما برای گذاشتن بیشتر تحقیقات و جواب سوالات کتاب ها بصورت رایگان برای شما  ، بر روی لینک های زیر هر چند بار خواستید (بعد خواندن مطلب یا قبل از آن ) کلیک کنید :

لیست کلیه اقدام پژوهی ها

لیست کلیه تحقیقات و تجربیات ارتقای شغلی دبیران

لیست کلیه پایان نامه ها

لیست کلیه مقالات و تحقیقات

لیست کلیه پروژه های آماری

لیست کلیه پروژه ها کارآموزی و مالی