کودک آزاری

کودک آزاری عبارت است از هر گونه فعل یا ترک فعلی که باعث آزار روحی و جسمی و ایجاد آثار ماندگار در وجود یک کودک شود، برخی از این آثار می‌تواند مخفی باشد. ممانعت از حاضر شدن در کلاس درس، محروم کردن او از غذا، حبس ، تنبیه بدنی و تجاوز جنسی به کودک ، حتی زدن یک سیلی در صورت کودک، توهین ، تحقیر ، ترساندن ،  داد کشیدن  ، آزار عاطفی ،بهره کشی کاری ، حتی کار در خانه  به نوعی کودک آزاری محسوب میشوند .کودک آزاری هرگونه رفتاری که روان ،احساس وذهنیت کودک را مخدوش کرده وبه آن صدمه بزند را شامل می شود.

کودک آزاری عامل ایجاد حس نا امیدی و رنج است وخشم وعصیان را برمی انگیزاند. وفاجعه ای عمیق ودردناک است .چرا که کودکان قدرت دفاع از خود را ندارند وقربانیان خشونت هستند. از آنجا که خشونت ،خشونت می آفریند ،کودکانی که در محیط های خشن پرورش می یابند ،خود در آینده عاملان خشونت خواهند شد.  خشونت جسمی ، خشونت جنسی ، خشونت عاطفی ، آزار و اذیت کودکان نمونه های بارز کودک آزاری هستند .حتی غفلـت پدر و مادر از کودک ،غفلت از تغذیه ، غفلت در بهداشت ، سردی و گرمی بدن کودک و امثال آن مصادیق بارز کودک آزاری هستند .تنبیه کودکان توسط والدین را باید از آن جمله کودک آزاری هایی به شمار آورد که معمولا کمترین اعتراض را با خود همراه دارند.بدلیل این که تنبیه کودکان توسط والدین معمولا موضوعی است که با آن به صورت خاموش برخورد می شود. با این همه، آمار ضرب وشتم کودکان توسط والدین در ایران درحال افزایش است.متاسفانه نگرش فرهنگی غلطی که در کشور ما وجود دارد این است که پدر و مادر نسبت به فرزندشان مالکیت دارند. بنابراین نیاز است که روی این نگرش غلط کار فرهنگی صورت بگیرد.

بدرفتاری و خشونت؛ میراث آینده فرزندتان

احساس کودکی که مورد آزار جسمی یا تنبیه بدنی شدید قرار می گیرد این است که دوستش ندارند و اعتمادبه نفس و عزت نفس چنین کودکانی زیر سوال رفته و از بین می رود. در چنین مواردی، کودک احساس می کند هیچ کس او را دوست ندارد و موجودی دوست داشتنی نیست و همین احساس ممکن است به نوعی در رابطه کودک اثر بگذارد و تصور کند که مجبور است به خاطر اینکه از طرف دیگران دوست داشته شود به آنها باج بدهد. کودکانی که در آینده مهرطلب می شوند حتی ممکن است از وسایل شخصی یا پول توجیبی خودشان بگذرند و آن را به دوستشان بدهند تا محبت و توجه او را داشته باشند. چون این محبت و توجه را در محیط خانواده دریافت نکرده و رابطه عاطفی با والدین نداشته اند و همیشه به دنبال محبت هستند و محبت و توجه را از دیگران گدایی می کنند. همان طور که گفته شد، روابط این کودکان با همسالان خود نیز می تواند خصمانه و پرخاشگرانه باشد.

کودک آزاری مساله ای اجتماعی است

کودک آزاری به هیچ وجه مساله شخصی و خانوادگی نیست بلکه معضل و مساله اجتماعی است که همگی ما در قبال آن به عنوان همسایه، دوست، مربی، مدیر یا معلم مسوول هستیم.اصولا عده ای از خانواده ها تصور می کنند با بچه ای که به دنیا می آید باید آن طور که دلمان می خواهد رفتار کنیم.مدرسه نیز جایی است که به صورت بدیهی نقش زیادی در اصلاح رفتار خانواده هایی دارد که خود دارای مشکل هستند.ماده ۱۱۷۹ قانون مدنی می گوید:ابوین (پدر و مادر) حق تنبیه طفل خود را دارند اما با استناد این حق نمی توانند طفل خود را خارج از حدود تادیب، تنبیه کنند.

علل كودك آزاری

1- علل جامعه شناختی: مانند مسائل فرهنگی خانواده ها ،نداشتن اطلاعات کافی در رابطه با حقوق کودک و...

2-علل اقتصادی : برخی از خانواده ها نمی توانند با فشارهای اقتصادی مقابله كنند. افزایش بیكاری ، فقر اقتصادی و ... . افزایش

 جمعیت بی خانمان نیز كودكان را در معرض كودك آزاری و غفلت قرار داده است.

3- فقدان حمایت اجتماعی: اغلب والدین كودك آزار و بی توجه از حمایت اجتماعی كافی برخوردار نیستند. افزایش میزان طلاق موجب افزایش خانواده های تك والدی شده ، سرپرستی و نگهداری از بچه ها را پیچیده و دشوار ساخته و در نتیجه موجب افزایش فشار كلی تربیت كودكان گردیده است و والدین به دلیل جدایی از خانواده های اولیه شان حمایت اجتماعی كمتری دریافت می كنند.

4- عامل دیگر، افزایش حاملگی در سنین پایین است كه مادران بسیار جوان ، فاقد آمادگی های لازم برای انجام تقاضاهای والدینی منجرشده است.

5- عامل دیگر موثر در بدرفتاری با كودكان ، مساله سوءمصرف مواد توسط والدین است.

6-اگر چه فشارهای اجتماعی بر وقوع كودك آزاری تاثیر می گذارد ، اما ساختار شخصیتی فرد كودك آزار ، كودك و كل خانواده نیز نقش مهمی دارد. عواملی چون عزت نفس پایین ، تنهایی و كم تحمل بودن در مقابل ناكامی یا افسردگی در ناتوانی والدین در برخورد سازنده با كودكشان موثر است. ارتباط ضعیف بین زن و شوهر ، مرزهای نامشخص بین نسلها و یا نداشتن دانش درباره رشد كودك عوامل دیگری هستند كه زوجین را از تلاش برای حفظ ثبات خانواده و دوری از كودك آزاری باز می دارد .

7- مشاهده خشونت در خانه: بندورا اعتقاد دارد بخش اعظم یادگیری از طریق مشاهده رفتار دیگران است.

8-اختلالات روانی :که به دو صورت مشکلات روانی بزرگسالان وبیماریهای روحی مزمن کودکان ممکن است باعث بروز کودک آزاری شود.

9-مشکلات تربیتی :که موارد مختلفی را در خود جای داده است از عدم آگاهی سرپرست از شیوه های درست رفتار با کودک و وجود نگرشهای غلط از جمله حق مالکیت نسبت به کودک واعتقاد به تنبیه وخشونت برای تربیت کودک گرفته تا والدینی که خود به نوعی قربانی یکی از صورت های کودک آزاری بوده اند.

10- مشکلات خانوادگی :جدایی والدین،ازدواج مجدد یا چند همسری ،والدین ناسازگار ،خانواده های پرجمعیت ،خانواده های پرتنش و... از جمله مشکلات خانواده های آسیب زا است که کودک آزاری سوغات مسلم آنهاست.

انواع کودک آزاری:

کودک آزاری جسمی: سیلی زدن، کتک زدن با چوب یا وسایل دیگر، لگد زدن، پرت کردن، گاز گرفتن، سوزاندن، و...

کودک آزاری عاطفی: طرد کردن کودک، محرومیت عاطفی، برخورد خشونت آمیز خانواده، انتقاد، تحقیر و انتظارات نامناسب از کودک و...

غفلت: نادیده گرفتن کودک، کم توجهی والدین، عدم تامین نیازهای اولیه جسمی کودک مانند غذا، پوشاک، بهداشت، مراقبت های پزشکی و عدم ابراز عشق و علاقه از جمله موارد بی توجهی به کودک است.

بدرفتاری آموزشی(کودک آزاری تحصیلی): نمره گرایی، نادیده گرفتن توانایی های فردی، مقایسه کودک با همسالان، ایجاد رقابت های شدید تحصیلی، تاکید بر یادگیری از راه حفظ کردن، تکالیف سنگین درسی، تنبیه کودک در مدرسه و...

کودک آزاری جنسی:کودکان به دلیل احساس گناه و شرم بندرت وقوع سوء استفاده یا آزار جنسی را به والدین خود خبر می دهند. تغییر رفتارهای کودک، عدم تمایل کودک به تنها ماندن با بعضی از افراد یا سپرده شدن به آنها، افزایش سکوت، مدرسه گریزی، حملات گریه و وحشت و... می تواند از نشانه های کودک آزاردیده باشد.در ماده های ۳۲ تا ۳۷ این پیمان نامه جهانی حقوق کودک، نیز در مورد منع هر گونه بدرفتاری و بهره کشی واستثمار اقتصادی،شکنجه ،استفاده از کودکان برای کار ومسایل مربوط به مواد مخدر وداروهای روانگردان(اعم از تولید ،استفاده یا حمل ونقل ) وخرید وفروش کودک به همه کشورهای جهان هشدار داده است و آنها را ملزم به فراهم کردن تمهیداتی برای مقابله با این امور نموده است.

                                                      پیامد های کودک آزاری

*افرادی حساس ،زودرنج،مایوس،ناسازگار،ناراحت،پرتوقع،بدبین وآماده برای قهر وطغیان وخودکشی وارتکاب انواع بزه می باشند .

*عقده های روانی ناشی از تحمل آزارهای سرپرستش را با همان رفتارهایی که بر او اعمال شده بروز می دهد.