موضوع :

روش های نوین انواع املاء در مقطع ابتدایی

با توجه به اینکه املاءگویی به روش سنتی قدیمی که ساده و تا حدودی برای دانش آموزان تکراری و خسته کننده شده است روشهای نوین املاء نوشتن را در کلاس خودم اجرا نمودم که مورد استقبال اولیاء و دانش آموزانم قرار گرفت که تعدادی از این روش ها پی املاءگویی نوین به شرح ذیل می باشد :

1  . املای متنی یا (تقریری) : از روی متن درس به تدریج قرائت می کنم تا دانش آموزان در دفتر املاء بنویسند .

2  . املای گروهی : به سه روش املای گروهی را در کلاس اجرا می نمایم :

الف ) یک گروه سه نفره یک نفر املاء می گوید یک نفر می نویسد و نفر سوم نظارت می کند .

ب ) دانش آموزان را به گروه های سه یا چهار نفره تقسیم می نمایم و هر کدام یک خط املاء می نویسند .

ج ) املای گروه به گروه دیگر – هر گروه متنی را تهیه کرده برای گروه دیگر می خواند تا آن  گروه بنویسند .

3  . املای ذهنی : دانش آموزان متنی را می خوانند و در پایان املای آن را به تنهایی می نویسند با استفاده از قدرت حافظه خودش به خودش املاء می گوید.

4  . املای کامل کردنی : تعدادی لغات مثلاً 20 کلمه که دارای ارزش املایی هستند را انتخاب می کردم و سپس جای آنها را در متن آماده شده جهت تکثیر خالی می گذاشتم آنگاه متن کامل را خودم می خواندم و دانش آموزان جاهای خالی را با توجه به قرائت خودم پر می کنند می توان کلماتی را انتخاب کرد و حروفی را از کلمه جا انداخت که دانش آموزان کلمات را کامل کنند .

5 . املای کارتی : تعدادی کلمه روی کارت می نوشتم و جلو کلاس نصب می کردم و آنها را می خواندم و جمع می کردم و از دانش آموزان می خواستم که کلماتی را که به خاطر دارند بنویسند یا املاء بر روی چندین کارت می نوشتم و این کارتها را بین گروه ها تقسیم می کردم تا تمام گروه ها کارتها را ببینند و سپس کارتها را جمع می کردم و از روی آنها املاء می گفتم ، در این روش املاء دقت دانش آموزان سنجیده می شود .

6 . املای لمسی دانش آموز روی پشت دوست خود با انگشت کلمات را می نوشت و نفر جلویی از روش حرکت انگشتی کلمه را تشخیص می داد و روی کاغذ می نوشت که این یک نوع بازی و املاء است .

7 . املای ناقص : متن املاء را روی تابلو می نوشتم – بدون نقطه – بدون تشدید و یا به  صورت لغات ناقص از دانش آموزان می خواستم  تا آنان در جای مناسب نقطه بگذارند و یا تشدید قرار دهند و یا لغات ناقص را کامل کنند البته می توان به جای نوشتن متن املاء بر روی تابلو متن را تایپ کرد و در اختیار تک تک دانش آموزان قرار داد .

8 . املای حفظی کلمات مهم درس : همراه با معنی  دانش آموزان کلمات مهم درس را در ضمن تدریس درس توسط معلم در کتاب علامت می زدند و معنی آن کلمه را رویش می نوشتند و در زمان املاء کلمات مهم را که از قبل حفظ کرده بودند در برگه همراه با معنی می نوشتند و تعداد این کلمات حدود 20 تا 25 کلمه مهم درس که ارزش املایی دارد می باشد .

9 . املاء با ضبط صوت : ضبط متن املاء بر روی نوار و پخش آن در کلاس درس جهت نوشتن متن املاء که این روش املاء در منزل هم برای نوشتن املاء کاربرد دارد .

10 . املای سفره ای : دانش آموزان به صورت گروهی بر روی سفره های نایلونی با استفاده از ماژیک وایت بُرد با انگشت و گواش املاء می نویسند .

11 . املای مشارکتی (مشورتی) : در مواقعی که شاگردی ضعیف بود و در املاء پیشرفت چندانی نداشت دانش آموز ضعیف را در کنار دانش آموز قوی می نشاندم تا بعضی از لغات را که برایش مشکل است با مشورت بنویسند در نتیجه دانش آموز ضعیف هم آن لغت را به خوبی به ذهن می سپارد و هم با افت نمره به طور مکرر مواجه نمی شد البته این روش به طور تکراری و همیشگی نبود و پیشنهاد اینجانب در این مورد این قسمت که به جای این کار نوع اختلالی املاء دانش آموز را کشف کنیم و آن را رفع نمائیم تا دانش آموز در آینده متکی به دیگری نباشد – یک روش رفع اختلال املاء نوشتن املاء در هوا و توسط دانش آموز مشکل  دار و معلم هم در هوا املاء  را تصحیح کند نه با خودکار بر روی کاغذ.

12 . املاء دانش آموز ساخته : به بچه ها گفته می شد که روزنامه با خود به کلاس بیاورند و لغات را ببرند و از لغات بریده شده یک بند املاء برای املاء درست کنند و بر روی ورقه بچسبانند و این روش به صورت گروهی انجام می شد و یا دانش آموزان لغات مهم را با استفاده از ماژیک در روزنامه رنگ کنند و یک متن املاء تولید نمایند .

13 . املای صحیح – غلط : در این روش املاء را به صورت لغات صحیح و غلط در کنار هم  قرار می دادم تا بچه ها کلمه غلط را خط بزنند  .

14 . املای تقویت حافظه و تصحیح توسط خود دانش آموز : به این صورت که متنی را بر روی تخته می نوشتم و سپس متن را برای دانش آموزان می خواندم و بعد روی نوشته هایم بر روی تخته پرده می کشیدم و بچه ها باید هر آنچه را که از متن فهمیده اند بنویسند و سپس پرده را از تخته بر می داشتم و دانش آموزان متن خود را با متن تخته مقایسه می کنند و به خود امتیاز می دهند .

15 . املای آینه ای : کلمات را به عکس روی آینه می نوشتم و بچه ها با آینه درست آن را می نوشتند و یا صحیح آن را بخوانند .

16 . املای تلفیقی : دانش آموزان کلمات مهم یا مشکل درس را روی پارچه می نوشتند و سپس با خمیر یا نخ و سوزن کلمات را می ساختند و یا می دوختند که در این صورت هنر و بازی با هم توأم می شد .

17 . گفتن املاء با انواع لهجه ها و صداها : در این روش املاگویی برای اینکه دانش آموزان با انواع صداها و لهجه ها در هنگام املاء گفتن آشنا شوند و دانش آموزان تنها با صدا و لحن معلم خود نگیرند از اطرافیان خود می خواستم تا متن املاء را با لهجه و لحن مخصوص خود بر روی نوار بخوانند و صدای آنان ضبط می شد و سپس آن متن را به کلاس می آوردم و بچه ها از روی آن نوار املاء می نوشتند تا در هنگام ارزشیابی پایانی و یا هر زمان دیگر دچار مشکل نشوند .

18 . املای درگوشی : در این روش املاگویی دانش آموزان را به گروه های دونفره تقسیم می کردم و به صورت درگوشی از درس کلماتی را به هم می گفتند و هر کلمه ای را توسط گوش می شنید بر روی کاغذ می نوشت (نفر اول در گوش نفر دوم یا نفر دوم در گوش نفر اول) کلمه را می گوید.

19 . املای سئوال و جواب : از متن درسی که قرار بود از آن املاء به دانش آموزان بگویم تعدادی سئوال بر روی تابلو می نوشتم و دانش آموزان با توجه به آنچه که از درس فهمیدند باید به سئوالات جواب درست می دادند و هدف بالابرد تقویت حافظه دانش آموز بود .

20 . املای جملات در هم ریخته : متن املاء را به صورت جملات و کلمات در هم ریخته روی تابلو می نوشتم و از دانش آموزان می خواستم تا جملات را مرتب کنند و یک متن کامل و مرتب بر روی برگه خود بنویسند .

21 . املاء اسم فامیل : تعدادی از حروف الفبای فارسی را بر روی تابلو می نوشتم و از دانش آموزان می خواستم کلماتی را از متن درس بنویسند که اول آنها یکی از حروف نوشته شده بر روی تابلو باشد (هدف این املاء تقویت حافظه دانش آموزان است .)

روش پیشنهادی اینجانب برای رفع اشتباهاتی که دانش آموزان در املاء دارند یا روش تمرین دادن به دانش آموزی که در املاء کلماتی را اشتباه نوشته است .

1 – دانش آموز با اشتباهات خود جمله بسازد و یا املاء به صورت جمله سازی از لغات مهم  درس باشد.

2 – دانش آموز از اشتباهات خود در املاء کلمات هم خانواده ، متضاد و مترادف بنویسد.