تکنیک 6 کلاه تفکر

شش کلاه تفکر اسم تکنیکی است که به عمل فکر کردن ساختار می دهد... همه ی جنبه های مساله را روشن می کند... و باعث می شود که در مورد مساله یک طرفه و بدون نتیجه تصمیم گیری نشود. این تکنیک توسط ادوارد دبونو دانشمند و محقق در زمینه تفکر و خلاقیت ابداع شد.
تکنيکي بسيار قوي است که به شما کمک ميکند از جوانب مختلف به تصميمات مهم خود در زندگي نگاه کنيد. اين تکنيک به شما کمک ميکند با هل دادن خودتان فراتر از روش هاي فکر کردن عاديتان، تصميمات بهتري اتخاذ کنيد. به همين ترتيب، به شما کمک مي کند که پيچيدگي يک تصميم را به طور کامل درک کنيد و مسائل و فرصت هايي را که ممکن است به آن دقت نکرده باشيد را پيدا کنيد.خيلي از افراد موفق از يک ديدگاه منطقي و مثبت به قضايا نگاه مي کنند و اين يکي از دلايلي است که در کار و زندگي خود موفق شده اند. اما معمولاً قادر نيستند از ديد احساسي، انگيزشي خلاقانه و منفي به مسئله بنگرند. اين يعني آنها مقاومت در برابر تغيير را دست کم مي گيرند، پرش هاي خلاقانه ندارند و قادر به داشتن برنامه هاي احتمالي و تصادفي لازم براي زندگي نيستند.به همين ترتيب، افراد منفي گرا هم بسيار تدافعي هستند و افرادي که در حل مشکلات خود بسيار منطقي عمل مي کنند نمي توانند از خلاقيت يا انگيزه خود در اين راستا کمک بگيرند.اگر با استفاده از تکنيک "6 کلاه تفکر" به مشکلات خود نگاه کنيد، آن وقت مي توانيد از اين رويکردها براي رسيدن به بهترين راه حل ممکن استفاده کنيد. تصميمات و برنامه هاي شما ترکيبي از جاه طلبي، مهارت در اجرا، حساسيت، خلاقيت، و برنامه ريزي تصادفي خواهد بود.چطور از اين تکنيک استفاده کنيد:براي استفاده از تکنيک "6 کلاه تفکر" براي ارتقاء کيفيت تصميم گيريهايتان، بايد به تصميم سر گذاشتن هر کدام از اين کلاه ها فکر کنيد.هر کلاه فکري نوعي متفاوت از فکر کردن است که در زير به توضيح آن خواهيم پرداخت.کلاه سفيد: در اين طرز تفکر شما بر اطلاعات موجود تمرکز مي کنيد. به اطلاعاتي که در دست داريد نگاه کنيد، و ببينيد چه چيزي دستگيرتان مي شود. کمبودهاي اطلاعاتتان را دريابيد و سعي کنيد يا آنها را پر کنيد يا در نظرشان داشته باشيد. اينجاست که مي توانيد رويدادهاي قديمي را تجزيه و تحليلکنيد.کلاه قرمز: با سر گذاشتن کلاه قرمز بايد با بصيرت، درک مستقيم و احساستان به تصميم نگاه کنيد. همچنين سعي کنيد فکر کنيد که چرا بقيه مردم احساسي برخورد مي کنند و سعي کنيد بفهميد واکنش هاي شهودي افرادي که کامل از دلايل و منطق شما باخبر نيستند را درک کنيد.
کلاه سياه: در اين طرز تفکر بايد به همه چيز منفي گرايانه، محتاطانه و تدافعي نگاه کنيد. ببينيد چرا ايده ها و رويکردهاي مختلف ممکن است موثر نباشد. اين مسئله از آن جهت اهميت دارد که نقاط ضعف مسئله را در برنامه تان به خوبي به شما نشان مي دهد. به شما اين امکان را مي دهد که آنها را از بين برده، رويکردتان را تغيير دهيد يا برنامه هاي تصادفي براي برخورد با مشکل آماده کنيد. اين کلاه به شما کمک مي کند برنامه هايتان را سخت تر و ارتجاعي تر اتخاذ کنيد. همچنين مي تواند به شما کمک کند که نواقص و خطرات کار را قبل از اينکه وارد عمل شويد، بشناسيد. اين يکي از بهترين فوايد اين تکنيک است. خيلي از افراد موفق آنقدر به مثبت انديشي عادت مي کنند که گاهي اوقات نمي توانند مشکلات را از قبل تشخيص دهند و براي دشواري ها آمادگي لازم را نداشته باشند.
کلاه زرد: کلاه زرد به شما کمک مي کند مثبت به قضيه نگاه کنيد. يک ديدگاه مثبت گرايانه است که به شما کمک مي کند همه فوايد و مزاياي يک تصميم و ارزش هاي درون آنرا ارزيابي کنيد .

همه فرصت هايي که ممکن است در پي آن برايتان به وجود آيد را تشخيص دهيد. رويکرد کلاه زرد به شما کمک مي کند وقتي همه چيز گرفته و ناراحت کننده است همچنان به راهتان ادامه دهيد و اميدتان را از دست ندهيد.
کلاه سبز: اين کلاه خلاقيت است. اينجاست که مي توانيد راه حل هاي خلاقانه براي يک مشکل ابداع کنيد. يک طريقه فکري است که در آن ايده ها به هيچ وجه نقد نمي شوند.کلاه آبي: کلاه آبي کنترل پروسه است. وقتي به خاطر فقدان ايده و نظر، وارد مشکل مي شويد، اين کلاه شما را به سمت کلاه سبز هدايت مي کند. وقتي نياز به تصميمات تصادفي داريد، کلاه سياه را به شما معرفي مي کند و از اين قبيل.اين تکنيک را مي توانيد در ميتينگ ها يا در مشکلات شخصي خودتان مورد استفاده قرار دهيد. در ميتينگ ها اين مزيت را دارد که اختلاف نظرها را از بين مي برد.يک رويکرد متفاوت مي تواند اين باشد که به مشکلات از ديد متخصين مختلف (مثلاً پزشکان، معماران، مديران و ...) يا از ديد مشتريان مختلف نگاه کنيد.مثال:مديران يک شرکت توليدي دنبال اين هستند که آيا بايد يک دفتر جديد بر پا کنند يا نه. اقتصاد شرکت روبه راه است و فضاي خالي درون شرکت رو به اتمام. آنها تصميم مي گيرند از تکنيک "6 کلاه فکري" براي تصميم خود استفاده کنند.وقتي با کلاه سفيد به مسئله نگاه مي کنند، اطلاعاتي که در دست دارند را تحليل مي کنند. روند پر شدن فضاهاي شرکت را که نشان مي دهد روبه کاهش سريع است بررسي مي کنند. پيشبيني مي کنند که تا زمانيکه دفتر جديد ساخته شود، مطمئناً با کمبود فضا روبه رو خواهند شد. طرح هاي کنوني دولت اعلام مي کند که اقتصاد حداقل در دوره ساخت رشد ثابتي دارد.با کلاه قرمز بعضي از مديران فکر مي کنند که ساختمان پيشنهادي اصلاً زيبا نيست. بااينکه خيلي اقتصادي است اما کارمندان ممکن است علاقه اي به کار کردن در آن محل را نداشته باشند.وقتي مديران باکلاه سياه به قضيه نگاه مي کنند نگران اين هستند که طرح هاي هيئت مديره اشتباه باشد. اقتصاد بايد به رکود چرخشي وارد شده باشد که در آن مورد ساختمان شرکت ممکن است براي مدت طولاني خالي باشد.اگر ساختمان مورد نظر زيبا نباشد، آنوقت کمپاني ها تصميم مي گيرند که در يک ساختمان بهتر و زيباتر با همان ميزان اجاره بها کار کنند.اما با کلاه زرد، فکر مي کنند که اگر اقتصاد بالا بکشد و طرح ها به همان صورت باقي بمانند، شرکت بيشترين سود را خواهد داشت.اگر خوش شانس باشند مي توانند ساختمان را قبل از اينکه به رکود اقتصادي برسند، فروخته يا به رهن و اجاره بگذارند.با کلاه سبزاين نکته را در نظر مي گيرند که آيا بايد طرح ساختمان را تغيير دهند تا کمي خوشايندتر شود. مطمئناً مي توانند طراحيداخلي آنرا کمي دستکاري کنند و با خريد وسائل و لوازم ارازن قيمتي آنجا را بهتر از آنچه هست نشان دهند.کلاه آبيتوسط رئيس جلسه براي حرکت بين روش هاي فکري مختلف استفاده مي شود. ممکن است ساير شرکت کننده هاي ميتينگ را از تغيير سبک هاي مختلف يا نقد ايده هاي افراد ديگر بازدارد.نکات مهم
"6 کلاه فکري" تکنيکي بسيار خوب براي نگاه کردن به تاثير تصميمات از نقطه نظرات مختلف است. اين تکنيک اين امکان را فراهم مي آورد که از احساسات و شکاکيت هاي لازم براي رسيدن به تصميمات منطقي استفاده شود. فرصت خلاقيت را نيز در تصميم گيري ايجاد مي کند. همچنين کمک مي کند که مثلاً افراد منفي گرا کمي مثبت تر و خلاقانه تر به مسائل نگاه کنند.برنامه ها و تصميماتي که با استفاده از روش "6 کلاه فکري" اتخاذ مي شوند بسيار منطقي تر و بهتر هستند. اين تکنيک همچنين مي تواند به شما کمک کند از اشتباهات متداول در تصميم گيري ها جلوگيري به عمل آوريد.