تاثیر رنگ در ساختمان

نمای ساختمان همیشه اولین قسمت از یک ساختمان است که رویت می شود بنابراین  نمای ساختمان  از اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار است در ایران بنا به دلایل فراوان که به انها اشاره خواهد شد همیشه برای نمای ساختمان از سنگ های تزئینی اجرهای تزئینی و در پاره ای از ساختمان ها از رنگ نمای ساختمان جهت لایه نهایی نما استفاده می شود اما در ساختمان هایی که  رنگ نما جهت لایه نهایی نمای ساختمان استفاده و اعمال می گردد همیشه نمای ساختمان جهت عکس هدف پیش می رود و با پوسته شدن رنگ و یا رنگ پریدگی نمای ساختمان  زیبایی خود را از دست داده و تاثیر منفی در نگاه افراد به نمای ساختمان و در نهایت ساختمان خواهد داشت .دلایل زیادی وجود دارد که این مشکلات همیشه در نمای ساختمان ها بروز کرده و باعث ازردگی خاطر صاحب خانه و حتی رهگذران می گردد چنانچه موارد ذکر شده در رنگ امیزی نمای ساختمان مورد توجه قرار گیرد هیچ گاه شاهد  نمای ساختمان بی روح  و کسل کننده نخواهیم بود .

مساله رنگ به سبب تاثیرات مهم روانشناسانه اش، در مقوله شهر و فضاهای معماری امری مهم به شمار می رود؛ تا بدانجا که تخصصی با عنوان رنگ بندی و رنگ شناسی فضاهای شهری در بین هنرمندان مطرح شده است. هماهنگی در رنگ مثل هماهنگی در نت های موسیقی است و از اهمیت ویژه ای در ایجاد هارمونی مناسب و چشم نواز به مانند قطعه موسیقی برخوردار است. برای رسیدن به اهدافی همچون کارکرد مناسب، زیبایی بصری، هارمونی فضایی، و تأثیر محیطی و روانی مؤثر و مثبت در طراحی داخلی، مستلزم استفاده هماهنگ، منسجم، معنی‎دار و زیبا از عناصر طراحی است.

در یک طرح مطلوب همه عناصر و اجزاء در نسبت به تاثیرات کیفی و معنایی که به فضا اعمال می کنند در ارتباطی تنگاتنگ با هم قرار دارند.

بر این اساس، موفقیت هر طرح بستگی کامل به چگونگی ترکیب عناصر و الگوهای سه‎بعدی فضا دارد.

تجربه سالیان دراز کار با رنگ ثابت کرده است که رنگ ها نیز مثل انسان ها، از جهات مختلف با یکدیگر مرتبط اند و سلیقه ها و صفات مشترکی دارند و یا برعکس ناهموان و متضاد یکدیگرند.

شاید تصور كنید كه نارنجی و سرخ متضاد همند، در حالی كه در دایره رنگ كنار هم قرار می گیرند و دارای هارمونی هستند.

خریدن یك دایره رنگ، كه در آن نحوه ارتباط رنگ ها و چیدمان آنها و رنگ های مكمل مشخص شده است و در اكثر فروشگاه های لوازم هنری وجود دارد، با ارزش است تا قبل از خریدن زرد گریپ فوروتی و سبز زیتونی برای رنگ كردن اتاق خواب، نگاهی به آن بیندازیم.

رنگ بندی اتاق ها و استفاده از مصالحی که بتواند خصوصیات رنگی و بافت مورد نظر ما را برآورده سازد بسیار مهم و در عین حال قدرت اعمال نفوذ بر تغییرات کالبدی فضا را نیز داراست؛ کارهایی که برای تعدیل و تقسیم بندی دیواره های رنگی انجام می گیرند می تواند به عنوان ایده ای برای تعیین کالبد فیزیکی فضای نیز عمل کند و جنبه های کاربردی طراحی را با معیارهای زیباشناختی همراه سازیم.

به عنوان مثال مساله روشنایی و استفاده از نور طبیعی در طراحی یک اتاق بسیار مهم است ولی نحوه کنترل نور، انتخاب رنگ و مصالحی که نور را از خود عبور می دهند به خلاقیت و قدرت طراح در ایجاد هماهنگی که وی بین کارکرد روشنایی اتاق و مطلوبیت فضا بستگی دارد.

در مبحث کاربردی رنگ دو موضوع اصلی مورد توجه قرار می گیرد: ۱) نوع رنگ ۲) روش استفاده از آن در محیط. همه ما می دانیم که رنگ های روشن حتی از خانواده رنگ های گرم، فضا را روشن تر و بزرگتر جلوه می دهند و درست برعکس رنگ های تیره اگرچه از میان رنگ های سرد انتخاب شوند، فضا را کوچکتر می نمایانند و با جذب درصدی از نور آن محیط، از روشنایی موجود نیز می کاهند. گذشته از آن، نحوه به کارگیری هر یک از این رنگ ها با توجه به خواصی که دارند و تاثیراتی که بر محیط می گذارند نیز از جایگاه ویژه ای برخوردار است. از آنجا که در یک اتاق بیشترین حضور رنگ و در واقع پس زمینه دیگر لوازم با رنگ ها و بافت های گوناگون، سطوح ثابت یک فضا هستند، ابتدا باید کلیه تدابیرمان را حول این موضوع متمرکز سازیم. منظور از سطوح ثابت در یک فضا، سقف، کف و دیوارها هستند و با توجه به اینکه این سطوح و شرایط ظاهری آنها در هر زمانی که اراده کنیم قابل تغییر نیستند، باید اهداف معماری- دکوراسیونی مان را در راستای انتخاب و نوع رنگ و روش به کارگیری آنها در نظر گیریم. در تصاویر زیر و توضیحات هر یک از آنها، شما با این موضوعات به طور ملموس تری مواجه می شوید.

تصویر ۱: در این تصویر کلیه سطوح یاد شده به طور یکسان با رنگ های روشن، آن هم با یک تنالیته رنگ آمیزی شده اند. استفاده از یک تنالیته رنگی برای کلیه سطوح یک فضا، تناسب رنگی آن اتاق را حفظ می کند ولی در صورتیکه فضای شما از وسعت کمی برخوردار باشد، کاربرد رنگ های تیره در چنین وسعتی آن را کوچکتر جلوه می دهد حال آنکه استفاده از رنگ های روشن با این الگو، بر وسعت فضا به لحاظ دیداری می افزاید و درست به همین دلیل است که انتخاب یک رنگ روشن برای همه قسمت های فضا، مطمئن ترین و بی خطرترین روش رنگ آمیزی یک محیط است، حال آنکه زیباترین و بهترین نخواهد بود زیرا هنگامی که انتخاب پالت رنگی با تدبیر و با حفظ تنوع رنگی صورت می گیرد، فضایی زیبا، جذاب و دوست داشتنی حاصل خواهد شد، در ضمن نقش اصلی و مهم آن در تغییر ابعاد فیزیکی محیط را نیز نباید نادیده شمرد که در تصاویر دیگر شاهد آن هستید.

تصویر ۲: رنگ آمیزی یکی از دیوارها به رنگ تیره،  آن دیوار را بزرگتر جلوه می دهد. این تاثیر می تواند از طریق به کارگیری رنگ های تیره بر روی دیوارهای انتهایی یک فضا دریافت شود؛ به این ترتیب از طول ظاهری فضا کاسته شده و به عرض آن افزوده می شود. این روش رنگ آمیزی برای فضاهای کم عرض و راهروها بسیار حایز اهمیت است.

نکته:  البته به هنگام استفاده از رنگ های تیره برای چنین مکان هایی با هدف فوق، به میزان بهره مندی آن از نور طبیعی و حتی نحوه نورپردازی مصنوعی توجه لازم داشته باشید.

تصویر ۳ : در این اتاق رنگ آمیزی با روش برعکس تصویر قبلی اتفاق افتاده است. همان طور که ملاحظه می کنید، کلیه دیوارها و همچنین کف و سقف با رنگ تیره پوشیده شده اند، به این صورت دیوار روشن تحت فشار رنگ های تیره اطرافش کوچکتر جلوه می کند. از این خاصیت برای فضاهای مکعبی شکل و جلوگیری از ایجاد احساس جعبه از محیط، بسیار مناسب است.

تصویر ۴: در این اتاق کلیه سطوح به جز کف به رنگ روشن رنگ آمیزی شده است ولی همین تیرگی کف سبب کوچکتر شدن ظاهری فضا می گردد. پس با وجود اتاقی کم وسعت، انتخاب کفپوشی تیره رنگ اگر چه دیوارها و کف به رنگ روشن باشند، ناصحیح است.

تصویر ۵: اتاق های اغلب ساختمان های قدیمی از سقف های بلندی برخوردار بودند ولی امروزه با سیستم آپارتمانی خانه ها، ارتفاع سقف ها از حداکثر ۲۹۰ سانتی متر تجاوز نمی کند. حال در صورتیکه اتاق شما نیز دارای چنین شرایطی است و می خواهید سقف آن را کمتر جلوه دهید،  آن را به رنگی تیره تر از رنگ های به کار رفته در سطوح دیگر به خصوص دیوارها رنگ آمیزی کنید. این روش برای سه بعدی کردن اتاق بسیار مفید است.

تصویر ۶: اگر سقف فضای اتاقتان به اندازه ای بلند است که با تیره  کردن تنها همان محدوده، هدف مورد نظر حاصل نمی شود می توانید مقداری از رنگ تیره سقف ر ا به دیوارهای آن محیط انتقال دهید. کاربرد یک رنگ روشن در زیر این نوار تیره ای که در بالای دیوار از ادامه رنگ سقف ایجاد شده است، اتاق را به نظر وسیع تر می رساند.

تصویر ۷: در فضایی که دیوارها و سقف با رنگ تیره پوشیده شده اند، انتخاب یک کفپوش به رنگ روشن، از ایجاد احساس فشار در اتاق جلوگیری به عمل می آورد. به این ترتیب با وجود تیرگی سطوح دیگر، رنگ کف اتاق تا اندازه ای اعتدال رنگی محیط را برقرار می سازد.

تصویر ۸: برای آنکه دیوارهای اتاقتان و در نهایت سقف بلندتر جلوه کند، دیوارها را به رنگی تیره تر از سقف رنگ آمیزی کنید. انتخاب رنگ تیره برای دیوارها، آنها را به هم نزدیک تر کرده و رنگ روشن سقف به آن عمق بیشتری می بخشد.

این راهکار رنگ آمیزی برای فضاهایی با سقف کوتاه مانند زیرزمین های مسکونی که ممکن است حتی از وسعت کافی نیز برخوردار باشند ولی سقف کوتاه فشاری را از جانب بالا وارد می آورد، ایده آل است.

تصویر ۹: اگر مشکل کوتاهی سقف با پیشنهاد ارایه شده در تصویر قبلی به طور کامل قابل حل نبود، درست برعکس تصویر ۶ کلیه سطوح به جز سقف را با رنگ تیره بپوشانید با توجه به اینکه مقداری از رنگ روشن سقف را به رنگ تیره دیوارها نفوذ دهید. این خطاهای بصری، افزایش ظاهری سقف را تشدید می کند.

استفاده از چرخه رنگ، روشی مطمئن برای یافتن رنگ های متناسب با رنگ مورد نظر ماست.

چرخه رنگ متشکل از دوازده رنگ است که سه رنگ قرمز، زرد و آبی در آن رنگ های اولیه و رنگ های میان آنها به عنوان رنگ های ثانویه شناخته می شوند.

هر رنگ در این چرخه می تواند با رنگ های کناری خود که رنگ های هم خانواده اش محسوب می شوند همچنین رنگ مقابلش که رنگ مکمل آن است به خوبی ترکیب شده نتیجه ای زیبا و موزون بیافریند.

استفاده از رنگ های هم خانواده که در چرخه رنگ در کنار هم قرار گرفته و به اصطلاح همسایه هستند ترکیبی ملایم و هماهنگ را ایجاد می کند که نگاه بیننده را به راحتی از یکی به دیگری رهنمون می شود.

استفاده از یک رنگ با میزان کمی از رنگ مکمل آن چنانچه به درستی و در اندازه های صحیح صورت گرفته باشد نتیجه ای درخشان و چشمگیر می آفریند و بر جذابیت مجموعه رنگی حاضر می افزاید و مانع غالب شدن کامل یک رنگ بر فضای اتاق می شود.

چنین عواملی در انتخاب رنگ برای بناها، دکوراسیون داخلی و مبلمان فضا، رویکرد های مختلفی را در طراحی ایجاد می کند. رنگ یکی از عوامل تعیین کنند سبک و سیاقی است که بدان طریق با محیط پیرامون خود ارتباط بر قرار می کنیم و بیشتر از هر عامل مستقل دیگری می تواند فضای کسالت بار و یکنواخت اطراف را به مکانی روح بخش مبدل سازد. عوض کردن رنگ دیوار ها می تواند بیش از تغییر مبلمان یا حتی ساختار یک اتاق، نتایج چشم گیری به بار آورد.

تا كنون خانه های بسیاری به رنگ بژ و كرمی و تنالیته های آن رنگ آمیزی شده اند و رنگ استاندارد معمول برای خانه های جدید مگنولیایی است اما باید تصور نمود که در شرایط مختلف اجتماعی و به خصوص اقلیمی، چگونه باید از این رنگ ها استفاده کرد و یا دیوار هایی به رنگ های ملایم و نامحسوس مثل استخوانی، برای زندگی كردن بسیار مناسبند؛ اما ایجاد كنتراست در آنها با انتخاب رنگ های خاص در لوازم جانبی منزل و روكش ها و رومبلی ها باعث روح بخشی به فضا می شود.

برای آنکه بتوانیم ارتباطی درست میان طبیعت خود با دکوراسیون داخلی خانه برقرا سازیم، باید بیاموزیم که ترس از متفاوت بودن با سایرین را از خود برانیم؛ مشکلی که امروزه بسیار با آن در گیریم و بسیاری از طراحی های معماری و داخلی را تحت الشعاع قرار می دهد.

نمی توان در جامعه ای سیاه و سفید، تفکری رنگی داشت و فردایی بهتر را تصور کرد.

غالبا خود را در حصاری از رنگ هایی به تحمیل عرف و جامعه «معقول» و «بی روح» و بی رمق قرار می دهیم، رنگ هایی که مانع از بروز احساسات و نمایان شدن خود واقعی ما می گردد.

به منظور کمک برای ایجاد فضایی مطلوب و دلنشین در محیط زندگی خود و بهره گیری هر چه بهتر از رنگ ها، لازم است اطلاعات گسترده تری درباره ارتباطات فردی خویش با رنگ ها نایل شویم و مواردی را درک کنیم که علاقه مندی یا بیزاری به رنگ های خاص را در مورد ما آشکار می سازد.

با بذل توجه بیشتر به قدرت رنگ ها در خانه های خود ممکن است از آنچه به واسطه این کار نمایان می شود به شکلی خوشایند یا ناخوشایند غرق حیرت شویم. رسیدن به ترکیب رنگ مناسب در اتاق، لباس و یا هر مورد دیگر، نه فقط جلب توجه می کند که حالتی از اطمینان و آرامش را نیز القا می کند.

کار موثر با رنگ بیش از همه به تحریک حس خلاقیت نیازمند است. به دست آوردن یک ترکیب رنگ مناسب که درست با منظور و هدف فرد، منطبق باشد خود به نوعی «آفرینش» محسوب می شود.

برای بدست آوردن چیدمانی مناسب از رنگ ها در فضاهای داخلی گام های اولیه زیر ضروری است:

به کاربردن رنگ در فضاها و یا مبلمانی ساده معمولا نیازمند مهارت زیاد و گران قیمت نیست.

یک طراح معماری خوب ،می تواند بسیاری از نیاز های محرک روانی با استفاده از مطالبی که گفته شد و اندکی خلاقیت در جهت رفاه مصرف کنند گان به کار گیرد؛ مخصوصابه وسیله گوناگونی و اجتناب از تک رنگ بودن.