اموال، ماشين آلات و تجهيزات                                                    

هدفهاي حسابرسان از رسيدگي به اموال، ماشين آلات و تجهيزات تعيين موارد زير است:

1. كفايت سيستم كنترل داخلي اموال، ماشين آلات و تجهيزات.

2. اعتبار اموال، ماشين الات و تجهيزات ثبت شده ( وجود و مالكيت).

3. ثبت دفاتر بودن تمام اموال، ماشين آلات و تجهيزات (كامل بودن).

4. صحت محاسبات رياضي مدارك اموال، ماشين آلات و تجهيزات و جداول پشتوانه آنها و انطباق مدارك مزبور با حسابهاي دفتر كل (صحت محاسبات رياضي).

5. درستي ارزشيابي اموال، ماشين آلات و تجهيزات.

6. كفايت افشا و چگونگي ارائه اموال، ماشين آلات و تجهيزات، شامل روشهاي استهلاك مربوط.

حسابرسان همراه با حسابرسي اموال، ماشين آلات و تجهيزات، شواهد مربوط به حسابهاي هزينه استهلاك، استهلاك انباشته و هزينه تعمير و نگهداري آنها را نيز بدست مي آورند.

ساير تدابير عمده كنترلي

ساير كنترلهاي مهم مربوط به ماشين آلات و تجهيزات به شرح زير است:

1. تهيه حساب معين جداگانه براي هريك از انواع اقلام اموال، ماشين آلات و تجهيزات. وجود حسابهاي معين دقيق و كافي درباره ماشين آلات و تجهيزات، كار تجزيه و تحليل اضافات و كناره گذاريها، بازبيني ذخيره استهلاك و هزينه هاي تعمير و نگه داري و همچنين، مقايسه مجوزها با مخارج واقعي را براي حسابرسان تسهيل مي كند.

2. يك سيستم صدور مجوز كه هرگونه تحصيل ماشين آلات و تجهيزات، اعم از خريد و اجاره بلند مدت يا ساخت، را مستلزم دريافت قبلي مجوز از مديريت رشد كند. وجود شماره رديف روي دستور كارهاي سرمايه اي، ثبت مجوزها را آسان مي نمايد.

3. استقرار يك سيستم گزارشگري كه مستلزم افشا و تجزيه و تحليل بموقع انحرافات مخارج مصوب و مخارج واقعي باشد.

4. تدوين دستورالعمل كتبي درباره تمايز مخارج سرمايه اي و مخارج جاري. در اين دستورالعمل معمولاً يك حداقل ريالي براي به حساب دارايي بردن مخارج تعيين مي شود؛ هرگونه مخارج كمتر از آن بطور خودكار به حساب هزينه هاي جاري منظور مي گردد.

5. برقراري سيستم خريد ماشين آلات و تجهيزات كه تنها از طريق دايره خريد صورت گيرد و مستلزم رعايت روشهاي استاندارد دريافت، بازرسي و پرداخت نيز باشد.

6. شمارش عيني داراييها در فواصل زماني متناوب، به منظور اثبات وجود و محل استقرار و وضعيت تمام داراييهاي ثبت شده در حسابها و آشكارسازي وجود هرگونه دارايي ثبت نشده.

7. استقرار سيستم بركناري داراييها، شامل دستور بركناري با شماره هاي پياپي، كه مستلزم ذكر دلايل بركناري و تصويب مقامات ذيصلاح شركت باشد.

آزمونهاي محتواي مربوط به اموال، ماشين آلات و تجهيزات و درآمد و هزينه هاي مربوط را اجرا كنيد.

1.صورت ريز تغييرات اموال، ماشين آلات و تجهيزات متعلق به صاحب كار را دريافت و با دفاتر كل و معين مغايرت گيري كنيد.

2. اضافات طي سال اموال، ماشين آلات و تجهيزات را سندرسي كنيد.

3. خريدهاي عمده داراييهاي ثابت را از نزديك مشاهده و بازرسي كنيد.

4. هزينه هاي تعمير و نگهداري را تجزيه و تحليل كنيد.

5. وضعيت داراييهايي كه مورد استفاده روزمره نيست و دلايل آن را پي جويي كنيد.

6. ذخيره استهلاك را آزمون كنيد.

7. بركناري طي سال داراييها را بازبيني كنيد.

8. مالكيت قانوني اموال، ماشين آلات و تجهيزات را اثبات كنيد.

9. درآمد اجاره حاصل از اموال، ماشين آلات و تجهيزات صاحبكار را كه به ديگران اجاره داده شده است، بررسي كنيد.

10. مفاد قراردادهاي اجاره بلند مدت داراييهاي ثابت را، اعم از اجاره داده و اجاره شده، رسيدگي كنيد.

11. روشهاي تحليلي را در مورد اموال، ماشين آلات و تجهيزات اجرا كنيد.

12. چگونگي ارائه در صورتهاي مالي و كفايت افشاي مربوط به داراييهاي ثابت و درآمدها و هزينه هاي آنها را ارزيابي كنيد.

هدفهاي آزمونهاي عمده محتواي مربوط به اموال، ماشين آلات و تجهيزات و استهلاك

حسابرسان براي كشف داراييهاي كنار گذارده شده، بدون آنكه در دفاتر ثبت شده باشد چه اقدامات بخصوصي را بايد به عمل آورند؟ انجام دادن اقدامات زير عموماً مؤثر است:

1. چنانچه داراييهاي عمده اي در طول سال به داراييهاي شركت اضافه شده است، جايگزين بودن آن براي دارايي كهنه يا تعويضي بودن آن را تعيين كنيد.

2. درآمدهاي متفرقه را به منظور تشخيص هرگونه وجوه نقد حاصل از فروش داراييها، تجزيه و تحليل كنيد.

3. چنانچه هريك از محصولات شركت ديگر توليد نمي شود، درباره سرنوشت داراييهايي كه آن محصول را مي ساخته است، پي جويي كنيد.

4. درباره كنار گذارده شدن هرگونه دارايي ثابت كارخانه از مديريت و مسئولين شركت پرس و جو كنيد.

5. مجوز مقامات يا كميته هاي مربوط را روي دستور كارهاي بركناري داراييها يا هرگونه مدارك اوليه ديگر رسيدگي كنيد.

6. هرگونه كاهش در پوشش بيمه اي داراييها را به منظور تعيين اين كه به دليل بركناري داراييها نبوده است، پي جويي كنيد.

چگونگي ارائه در صورتهاي مالي و كفايت افشاي مربوط به داراييهاي ثابت و درآمدها و هزينه هاي آنها را ارزيابي كنيد.

صورتهاي مالي يا يادداشتهاي همراه ان بايد مانده هر گروه عمده از داراييهاي استهلاك پذير را نشان دهد. استهلاك انباشته مي تواند برحسب هر گروه عمده يا در مجموع، نشان داده شود و روش يا روشهاي محاسبه استهلاك بايد بيان گردد. جمع هزينه استهلاك بايددر صورت سود و زيان يا يادداشتهاي همراه ارائه شود.

علاوه بر اين، ارائه مناسب و افشاي كافي معمولاً اصول زير را منعكس مي كند:

الف- مباني ارزشيابي داراييها بايد به صراحت ذكر شود. در زمان حاضر، بهاي تمام شده به عنوان اصل پذيرفته شده حسابداري براي اموال، ماشين آلات و تجهيزات است؛ اقلامي كه ديگر مورد استفاده نمي باشد بايد به ارزش برآوردي قابل بازيافتي انها ارزشيابي شود.

ب- داراييهاي گرو گذارده شده براي دريافت وامها بايد به روشني مشخص شود.

پ-داراييهاي كه مورد استفاده نيست بايد جداگانه در ترازنامه ارائه شود.

هدفهاي حسابرسان از حسابرسي استهلاك

همانگونه كه پيشتر آمد، استهلاك، بيشترين رابطه با هدفهاي حسابرسي ارزشيابي يا تخصيص دارد. حسابرسان براي دستيابي به اين هدف، مبالغ و روشهاي استهلاك مورد استفاده را رسيدگي مي كنند تا (الف) پذيرفته شده بودن روشهاي مورد استفاده، (ب) يكنواختي كاربرد روشهاي مزبور و (پ) درستي و دقت محاسبات لازم تحت هر روش را تعيين نمايند.