با توجه به تحول شگرفی كه در ملت ایران، به ویژه جوانان به واسطه نفس قدسی و گرم امام به وجود آمد و نقش عظیم ایشان در هدایت انقلاب كبیر اسلامی كه از بزرگ‌ترین ثمرات آن، احیای دین در جهان امروز است،‌ بازنگري رهنمودهاي آن روح الهى، ضروری است. ازاین‌رو، در این مقاله، سعي شده است رابطه امام خمينى(ره) و نسل جوان در رهنمودها،‌هشدارها، اظهار علاقه و ارادت‌های ایشان بررسی شود.

نوبهار جواني زيباترين فصل عمر انسان‏ها است كه گل‏هاي رشد و بالندگي انسان در آن فصل مي‏شكفد. بزرگ‏مرداني كه قله‏هاي كمال را درهم نورديدند، بيشترين استفاده را از روزگار جواني خود كرده‏اند و گام‏هاي بلند زندگي خويش را در آن دوران برداشته‏اند. عالم رباني حضرت امام خميني از جمله افرادي بود كه هم خود بيشترين بهره را از جواني خويش برد و هم ديگران را از استفاده بهتر از جواني توصيه مي‏فرمود؛ يكي از ياران امام خميني مي‏گويد: ماه شعبان خدمت امام رسيدم مفاتيح دستشان بود و مي‏خواستند دعاهاي مخصوص ماه شعبان را بخوانند تا رفتم دستشان را ببوسم كه مرخص شوم، فرمودند: "هر كاري كه مي‏خواهي بكني در جواني بكن، در پيري بايد بخوابي و ناله كني. "

جواني‏ها و عيش و نوش‏هاي آن بسيار زودگذر است كه من خود همه مراحلش را طي كردم و اكنون با عذاب جهنمي آن دست به گريبانم و شيطان دروني دست از جانم بر نمي‏دارد تا - پناه به خداي تعالي - آخر ضربه را بزند، ولي يأس از رحمت واسعه خداوند خود از كبائر عظيم است و خدا نكند كه معصيت كاري مبتلاي به آن شود.

به تعبير مولي‏الموحدين اميرالمؤمنين عليه‏السلام دو چيز است كه جز كسي كه آن را از دست داده، قدرش را نمي‏داند: جواني و تندرستي.

آن پير فرزانه اهميت تكامل در جواني را به فرزند خود حاج احمد آقا چنين متذكر مي‏شوند: پسرم تا نعمت جواني را از دست نداده‏اي فكر اصلاح خود باش كه در پيري همه چيز را از دست مي‏دهي يا يكي از مكايد شيطان كه شايد بزرگ‏ترين آن باشد كه پدرت بدان گرفتار بوده و هست، ـ مگر رحمت حق تعالي دستگير او باشد ـ استدراج است.

در جواني شيطان باطن كه بزرگ‏ترين دشمنان اوست، او را از فكر اصلاح خود باز مي‏دارد و اميد مي‏دهد كه وقت زياد است، اكنون فصل برخورداري از جواني است و هر آن و هر ساعت و هر روز كه بر انسان مي‏گذرد درجه درجه او را به وعده‏هاي پوچ از اين فكر باز مي‏دارد تا ايام جواني را از او بگيرد و آن گاه كه جواني رو به تمام است او را به اميد اصلاح در پيري سرخوش مي‏كند... .

اهمیت موضوع

هر تغيير روحي نيازمند اراده قوي و عزم راسخ است و فتح قله‏هاي بلند كمال فقط در سايه چنين عزم و اراده‏اي امكان‏پذير است و چنين اراده محكم و استواري فقط در ايام جواني به دست مي‏آيد. از سوي ديگر در دوران جواني هنوز اخلاق فاسد و عادت‏هاي زشت در وجود انسان ريشه ندوانده و به كمك عزم و اراده جواني قابل زوال است بر خلاف پيري كه اراده جواني رو به ضعف مي‏رود و ريشه‏هاي اخلاق فاسد و عادت‏هاي زشت در وجود او راسخ مي‏شود. امام خميني در اين رابطه چنين فرموده‏اند: "بر جوان‏ها حتم و لازم است كه تا فرصت جواني و صفاي باطني و فطرت الهي باقي و دست نخورده است، درصدد تصفيه و تزكيه برآيند و ريشه‏هاي اخلاق فاسد و اوصاف ظلمانيه را از قلوب خود بركنند كه با بودن يكي از اخلاق زشت و ناهنجار، سعادت انسان در خطر عظيم است.

و نيز در ايام جواني اراده و تصميم انسان، جوان است و محكم از اين جهت نيز اصلاح براي انسان آسان‏تر است، ولي در پيري اراده سست و تصميم، پير است، چيره شدن بر قوا مشكل‏تر است.

تأسف بر ايام جواني

يكي از سخت‏ترين امور آن است كه انسان، ايام جواني خود را به بطالت گذراند و از ياد حضرت دوست غافل باشد و از كاروان انسانيت به دور مانده در پيري به ياد ايام از دست رفته ناله سر دهد كه:

;افسوس كه عمري پي اغيار دويديم ;از يار بمانديم و به مقصد نرسيديم

;سرمايه ز كف رفت و تجارت ننموديم ;جز حسرت و اندوه متاعي نخريديم

حضرت امام خميني در يكي از نامه‏هاي خود با تذكر اين نكته مي‏فرمايند:

"بدان كه يك روز... همچون من عقب مانده از قافله عشاق دوست، خداي نخواسته بار سنگين تأسف را به دوش مي‏كشي، پس از اين پير بينوا بشنو كه اين بار را به دوش دارد و زير آن خم شده است، به اين اصطلاحات كه دام بزرگ ابليس است بسنده مكن و در جست‏وجوي او جل و علا باش. جواني‏ها و عيش و نوش‏هاي آن بسيار زودگذر است كه من خود همه مراحلش را طي كردم و اكنون با عذاب جهنمي آن دست به گريبانم و شيطان دروني دست از جانم بر نمي‏دارد تا - پناه به خداي تعالي - آخر ضربه را بزند، ولي يأس از رحمت واسعه خداوند خود از كبائر عظيم است و خدا نكند كه معصيت كاري مبتلاي به آن شود. " حضرت اميرالمؤمنين علي عليه‏السلام نيز در مناجات خود باحق تعالي چنين زمزمه مي‏فرمايند:

الهي و قد اَفْنَيتُ عمري في شِرّةِ السّهوِ عنك و اَبْلَيتُ شَبابي في سَكْرَةِ التَّباعد مِنك فلم اَسْتَيقِظْ ايام اغتراري بكَ وَ رُكوُني الي سبيل سَخَطِكَ؛ بارالها! عمر را در حرص و آز شديد و غفلت از تو تباه ساختم و جواني‏ام را در مستي بعد و دوري از تو فرسودم و در روزگار دليري و گستاخي به تو و قرار گرفتن در راه خشم تو، بيدار نشدم.

انس با قرآن و دعا

امام خمینی(ره) در توصیه به فرزندشان، حاج سید احمد خمینی می‌نویسد:‌«فرزندم! با قرآن این كتاب معرفت آشنا شو؛ اگرچه با قرائت آن، و راهی از آن به سوی محبوب باز كن. ... پسرم!‌دعاها و مناجات‌هایی كه از ائمه معصومین(ع) به ما رسیده است،‌بزرگ‌ترین راهنماهای آشنایی با او ـ جلّ ‌و علا ـ است و والاترین راهگشای عبودیت و رابطه بین حق و خلق است و مشتمل بر معارف الهی و وسیله انس با اوست و... وسوسه‌های بی‌خبران تو را از تمسك به آنها و اگر توانی از انس با آنها غافل نكند».[1[

فقط انگیزه الهی

رابطه با خدا، ‌فطری‌ترین، اصولی‌ترین، ‌كارسازترین و زیباترین رابطه است. امام خمينى(ره) درباره اين رابطه سفارش مي‌فرمايد:‌»دانشگاه‌ها را باید شما رو به خدا ببرید،‌رو به معنویت ببرید و همه درس‌ها هم خوانده بشود، همه درس‌ها هم برای خدا خوانده بشود».[2[

ایشان در وصیت‌نامه خویش به جوانان توصیه می‌كند:‌»این‌جانب به همه نسل‌های حاضر و آینده وصیت می‌كنم كه اگر بخواهید اسلام و حكومت الله برقرار باشد و دست استعمار و استثمارگران خارج و داخل از كشورتان قطع شود، این انگیزه الهی را كه خداوند تعالی در قرآن كریم بر آن سفارش فرموده است،‌از دست ندهید».[3]و همچنین می‌فرماید: «من برای آنكه شما جوانان شایسته‌ای هستید، علاقه دارم كه جوانی خود را در راه خداوند و اسلام عزیز و جمهوری اسلامی صرف كنید تا سعادت هر دو جهان را دریابید».[4[

پالایش روح

امام خمینی(ره)، درباره پالایش روح می‌فرماید: «از حالا كه جوان هستید و قوای جوانی محفوظ است، جدیت كنید به اینكه هوای نفس را از نفس خودتان خارج كنید»[5] و در جای دیگر می‌فرماید:‌«اسلام آن‌قدر كه با تهذیب این بچه‌های ما و جوان‌های ما كوشش دارد، ‌به هیچ چیز كوشش ندارد».[6[

دنیا را به چیزی نگیرید

جذابيت‌ها و ظواهر دنيا آن‌قدر لذت‌بخش است كه نه تنها مردم عادى، بلكه بزرگان را به خود جذب می‌كند و فقط هنر مردان خداست كه می‌توانند از این دام رهایی پیدا كنند. امام خمينى(ره) در اين باره مي‌فرمايد: «توجه كنید كه دنیا را به چیزی نگیرید. توجه كنید كه همه رفتنی هستیم و باید به خدای تبارك و تعالی نزدیك بشویم تا آنجا ما را راه بدهند».[7[

در جای دیگر نیز می‌فرماید:‌»اموری كه مربوط به این عالم است، گذراست. زودگذر هم هست و پیروزی‌ها و شكست‌ها و خوشی‌ها و ناخوشی‌های این دنیا بیش از چند روزی و مقدار اندكی پایدار نیست. آنچه برای من و شما می‌ماند، آن چیزی است كه در درون خودتان تحصیل كرده باشید. باور كنیم كه خدای تبارك و تعالی حاضر است. باور كنیم كه همه چیز به دست اوست».[8[

توبه

امام خمینی در این‌باره می‌فرماید:‌«بهار توبه، ایام جوانی است كه بار گناهان، كمتر و كدورت قلبي و ظلمت باطنى، ناقص‌تر و شرایط توبه، سهل‌تر و آسان‌تر است».[9[

خودباورى

امام خمینی(ره) با اشاره به تلاش دشمن براي نااميد كردن جوانان و انكار پيشرفت‌هاي عظيم ملت ايران، تأكید می‌كرد دشمن می‌خواهد به جوان ایرانی القا كند كه بدون وابستگی به قدرت‌ها به جایی نخواهد رسید و از این راه، انگیزه حركت و پیشرفت را از ملت و جوانان ایران بگیرد، ولی موفق نخواهد شد. حضرت امام در مورد قدرت سازندگي جوانان بر خودباورى جوانان و خوداتكايي و ابتكار و تلاش علمي آنان تأكيد مي‌ورزيد و مي‌فرمود: «جوان‌های ما اثبات كردند كه می‌توانند خودشان عمل بكنند و شما مطمئن باشید كه در درازمدت،‌شما همه كار می‌توانید بكنید. همانطوری كه با شجاعت، ابرقدرت‌ها را خارج كردید، با شجاعت در فرهنگ خودتان كار بكنید و در كارهای خودتان،‌خودتان عمل بكنید و اتكای خودتان را هر روز به خارج كم بكنید و یك وقتی برسد كه هیچ اتكا به خارج،‌ما نداشته باشیم و همه چیز را خودمان تهیه كنیم».[10[

ایشان در جای دیگر بر این مطلب تأكید می‌كند:‌»ما باید این را بفهمیم كه همه چیز هستیم، و از هیچكس كم نداریم. ما كه خودمان را گم كرده بودیم، باید این خودِ گمكرده را پیدا كنیم».[11[

مبارزه علمي و عملى

امروز دیگر مبارزه ما، مبارزه با سلاح و توپ و تفنگ نیست؛‌زیرا دشمن دریافته است كه اراده‌های پولادین ایرانی با این اسلحه‌ها از پای نمی‌نشیند. اكنون مبارزه،‌مبارزه علمی و تلاش و كوشش در راه تحقق اهداف است. رهبر كبیر انقلاب كه با ژرف‌نگری خود این انقلاب را به پیروزی رساند، برای ادامه این راه، ما را چنین راهنمایی می‌كند: «من در اینجا به جوانان عزیز كشورمان، به اين سرمايه‌ها و ذخيره‌هاي عظيم الهي و به اين گل‌هاي معطر و نوشكفته جهان اسلام سفارش مي‌كنم كه قدر و قيمت لحظات شيرين زندگي خود را بدانيد و خودتان را براي يك مبارزه علمي و عملى بزرگ تا رسيدن به اهداف عالي انقلاب اسلامي آماده كنيد».[12[

نیز در جای دیگر می‌فرماید: «بهترين و مؤثرترين مبارزه با اجنبى، مجهز شدن به سلاح علم و دین و دنیاست و خالی‌كردن این سنگر و دعوت به خلع این سلاح خیانت به اسلام و مملكت اسلامی است».[13[

حفظ استقلال و نفي وابستگى

امام بر استقلال به اندازه ای بود كه محاصره اقتصادی ایران از سوی امریكا را یك پیروزی برای ملت ایران دانست، تا به این ترتیب، جوانان و متخصصان داخلى، نوآوری‌ها و اختراعات خود را بروز دهند. ایشان در این باره فرمود: «حصر اقتصادى، جوانان ما را بیدار كرد و فهمیدند خودشان باید كار كنند و زحمت بكشند تا احتیاجی به خارج نداشته باشند.» [14] و در جای دیگر فرمود: «فرزندان عزیزم! دیگر این شمایید كه باید هر چه بیشتر كوشش كنید تا نهال آزادی و استقلال كشور را آبیاری كنید».[15[

اصلاح مملكت

«شما جوانان... باید با وحدت كلمه، با اسلام،‌با ایمان از این نهضت تا اینجا كه آمده‌اید، از اینجا به بعد هم به جلو بروید. باید همه ریشه‌های استبداد و استعمار را از این مملكت بكنید. باید این مملكت را پاك‌سازی كنید... به نیروی شما جوانان باید این مملكت اصلاح بشود».[16[

بیداری در مقابل توطئه‌های دشمنان

امام خمینی(ره) در بخشي از وصيت‌نامه خود مي‌فرمايد: «از جوانان، ‌دختران و پسران می‌خواهم كه استقلال و آزادی و ارزش‌های انسانی را، ولو با تحمل زحمت و رنج، ‌فدای تجملات و عشرت‌ها و بی‌بندوباری‌ها و حضور در مراكز فحشا كه از طرف غرب و عمال بی‌وطن به شما عرضه می‌شود نكنند؛ كه آنان چنانچه تجربه نشان داده،‌جز تباهی شما و اغفالتان از سرنوشت كشورتان و چاپیدن ذخایر شما و به بند استعمار و ننگ وابستگی كشیدنتان و مصرفی نمودن ملت و كشورتان به چیز دیگر فكر نمی‌كنند و می‌خواهند با این وسایل و امثال آن شما را عقبمانده و به اصطلاح آنان، «نیمهوحشی» نگه دارند».

در سفارش به این امر مهم نیز می‌فرماید: «شما جوانان برومند، شما محصلین ارجمند كه امید من هستید و نوید من هستید، باید در هر جا كه هستید، در هر جایی از ایران كه هستید، باید بیدار باشید، با بیداری از حقوق خودتان دفاع كنید».[17[

حفظ دانشگاه‌ها از انحراف

امام خمینی(ره) به اثرگذاری دانشگاه بر جامعه كنوني و آينده معتقد بود و نجات كشور از انحرافات را در گرو نجات دانشگاه‌ها مي‌دانست و مي‌فرمود:‌»به همه نسل‌ها توصیه می‌كنم برای نجات خود و كشور عزیز و اسلام آدم‌ساز،‌دانشگاه‌ها را از انحراف و غرب و شرق‌زدگی حفظ و پاسداری كنید و با این عمل انسانی ـ اسلامی خود، دست قدرت‌های بزرگ را از كشور قطع و آنان را ناامید نمایید. ... . پس اكنون كه دانشگاه‌ها و دانش‌سراها در دست اصلاح و پاك‌سازی است، بر همه ما لازم است با متصدیان كمك كنیم و برای همیشه نگذاریم دانشگاه‌ها به انحراف كشیده شود و هر جا انحرافی به چشم خورد، با اقدام سریع به رفع آن كوشیم. و این امر حیاتی باید در مرحله اول با دست پرتوان خود جوانان دانشگاه‌ها و دانش سراها انجام گیرد كه نجات دانشگاه از انحراف، نجات كشور و ملت است».[18[

ایشان در ادامه به جهت تأكید بر این مطلب می‌افزاید: «وصیت این‌جانب به جوانان عزیز دانش‌سراها و دبیرستان‌ها و دانشگاه‌ها آن است كه خودشان شجاعانه در مقابل انحرافات قیام نمایند تا استقلال و آزادی خود و كشور و ملت خودشان مصون باشد».[19[

یأس؛ هرگز

از نقشه‌هایی كه دشمنان ما پس از شكست باورنكردنی برای ما كشیدند، تلقين روحيه یأس و نااميدی در ميان ملت، به ویژه جوانان است تا به آنها القا كند نمی‌توانند كشور را بدون وابستگی به غرب اداره كنند. امام با هوشيارى، همیشه به ملت امیدواری می‌داد و آنها را از ناامید شدن منع می‌كرد: «یكی از جنود ابلیس، یأس است، در اموري كه انسان بايد با اميد و طمأنينه و تسليم عمل بكند و شياطين ايجاد یأس مي‌كنند و با ايجاد یأس جوان‌هاي ما را در آن مسائلي كه بايد تصميم جدي پيش بروند، گاهی سست می‌كنند».[20[

دفاع از اسلام

امام خمینی(ره) مي‌فرمايد: «شما جوانان تحصیل‌كرده در هر جا هستید، وظایف خطیری دارید. وظیفه دفاع از اسلام كه به عهده هر فرد مسلم است، وظیفه دفاع از میهن و استقلال آن، وظيفه شناساندن اسلام بزرگ به جوامع بشرى. بكوشید و خود به احكام اسلام عمل كنید و دیگران را وادار به عمل كنید و پرده‌های ضخیمی كه كجروان بر چهره نورانی اسلام افكنده‌اند را برطرف كنید. باید اشخاص و طلاب جوان كه مشغول به تحصیل هستند، علاوه بر تحصیل، بروند و تبلیغ كنند».[21[

آگاه ساختن ملت‌ها

امام خمینی(ره) دراين‌باره مي‌فرمايد:‌»بر شما جوانان ارزنده اسلام كه مایه امید مسلمین هستید، لازم می‌باشد كه ملت‌ها را آگاه سازید و نقشه‌های شوم و خانمانسوز استعمارگران را برملا نمایید.»[22] ایشان و در جایی دیگر میفرماید: «بر شما جوانان روشنفكر است كه از پا ننشینید تا خوابرفتهها را از این خواب مرگبار برانگیزانید، و با فاش كردن خیانتها و جنایتهای استعمارگران و پیروان بیفرهنگ آنها، غفلتزدهها را آگاه نمایید».[23[

پیوند حوزه و دانشگاه

«لازم است طبقات محترم روحانی و دانشگاهی با هم احترام متقابل داشته باشند. جوانان روشنفكر دانشگاه‌ها به روحانیت احترام بگذارند...؛ چنان‌كه روحانیون محترم باید به طبقه جوان روشنفكر كه در خدمت اسلام و كشور اسلامی است و به همین جهت مورد حمله عمال اجانب است، احترام گذاشته، آنها را چون فرزندانی عزیز و برادرانی ارجمند بدانند».[24[

نظر موافق :

تمام وصایای امام باید توسط مسئولین اجرا شود .و در این راه باید راه درست را به جوانان نشان دهند .

نظر مخالف :

تمام نظرات امام کاملا درست می باشد .

نتیجه گیری

با توجه به تحول شگرفی که در ملت ایران، به ویژه جوانان به واسطه نفس قدسی و گرم امام به وجود آمد و نقش عظیم ایشان در هدایت انقلاب کبیر اسلامی که از بزرگ‌ترین ثمرات آن، احیای دین در جهان امروز است،‌ بازنگری رهنمودهای آن روح الهى، ضروری است از این‌ رو پایگاه خبری تحلیلی خط اول بر آنست تا هرروز گوشه ای از وصایای امام رحمت الله را منتشر نماید.

امام خمینی ( ره) فرمودند: از نقشه های موذیانه دشمنان در محیط های آموزشی آن است که جوانان و نوجوانان را از فرهنگ و ادب و ارزشهای خود منحرف کنندو به سوی شرق یا غرب بکشانندو دولتمردان را از بین آنان انتخاب کنند و این بهترین راه برای عقب نگه داشتن و غارت کردن کشورهای تحت سلطه است . اینجانب به همه ی نوجوانان و جوانان وصیت می کنم کشورتان را از آسیب نگه دارید و با جان و دل کوشش کنید و با این عمل انسانی اسلامی خود دست قدرتها ی بزرگ را از کشور فطع و آنان را ناامید نمائید.