تحقیق درباره ی نظم در طبیعت

نظم يكي از اركان اصلي طبيعت است كه باعث بقاي موجودات زنده و اعضاي غيرزنده زمين مي شود. در واقع چيزي كه به آن نظم طبيعت گفته مي شود، حاصل اتفاقاتي است كه به همه موجودات زنده در جايگاه و اندازه خود، حق حيات مي دهد و به عناصر غير زنده، اجازه حضور و تاثيرگذاري. گونه هاي مختلف گياهي و جانوري با تنوع و تعداد مشخصي در يك اكوسيستم رشد و نمو مي كنند و مادامي كه اتفاق خاصي رخ ندهد اين نسبت (تنوع و تعداد گونه ها) تغيير چنداني نخواهد كرد.

    منظور از تعادل را مي توان با مدلي ساده روشن تر ساخت. جنگلي طبيعي و كوچك را در نظر بگيريد كه در آن بيست گونه گياه و بيست گونه جانور زندگي مي كنند. (البته مثالي كه آورديم خيالي است، چرا كه در كوچك ترين جنگل هاي طبيعي جهان هم تعداد گونه ها، ده ها برابر تعدادي است كه در بالاگفتيم، اما براي ساده شدن موضوع، فعلاً به همين تعداد بسنده مي كنيم.) اين گونه ها با توجه به عوارض زمين و امكانات محل زندگي شان، خود را با محيط اطراف وفق داده اند. غذاي تمامي گونه ها نيز مشخص است و به نسبت مقدار غذاي موجود، تعداد گونه ها تفاوت دارد. يعني نسبت مستقيمي بين عرضه و تقاضاي مواد غذايي در جنگل وجود دارد.

    اما در طبيعت اتفاقات زيادي رخ مي دهد كه باعث گردش مواد مي شود. يكي از راه هاي گردش مواد در طبيعت، خود موجودات زنده هستند. گياهان با جذب مواد از خاك رشد كرده و در فصل خزان، برگ هايشان را روي خاك مي ريزند. به اين شكل موادي كه قبلاً توسط گياه جذب شده، دوباره به خاك برمي گردد. علاوه بر آن حيوانات از گياهان تغذيه كرده، مواد به بدن حيوان گياهخوار منتقل مي شود، گياهخواران به وسيله گوشتخواران شكار و خورده مي شوند و باز عمل انتقال مواد به بدن حيواني ديگر انجام مي گيرد. در نهايت، مواد يا از طريق دفعيات بدن حيوان، دوباره به خاك بر مي گردد يا از طريق پوسيدن بدن حيوان، بعد از مرگ.

    جدا از اين روش، روش هاي ديگري هم باعث گردش مواد در طبيعت مي شوند، مانند آتشفشان، حركت لايه هاي زمين، صاعقه و... اين مكانيسم ها باعث جابه جايي حجم بسيار بزرگ تري از مواد شده و همچنين باعث تغييراتي در شكل اكوسيستم ها مي شوند. به عنوان مثال، اخيراً در جنگل خودمان متوجه شده ايم كه صفحه يي از سطح زمين كه جنگل ما روي آن به وجود آمده، در حال چين خوردن است و اين بدان معناست كه ما در مدت زماني نه چندان دور (چند ميليون سال،) شاهد به وجود آمدن ارتفاعاتي در جنگل خواهيم بود. حالاگياهان جنگل كه تا قبل از اين در ارتفاع كمتر زندگي مي كردند، يا بايد جاي خود را به گياهان ارتفاعات بدهند، يا اينكه خود را با شرايط جديد تطبيق دهند.

    حالابياييد شرايط را طور ديگري ببينيم. كمي هم انسان به جنگل كوچك مان اضافه كنيم، مثلاً دهكده يي كوچك با جمعيت 20 نفر در كنار جنگل به وجود آمده است. طبيعي است كه انسان ها، نيازهاي خود را از جنگل رفع مي كنند. از چوب درختان جنگل، از ميوه هاي درختان و گوشت و پوست حيوانات براي خود خوراك، پوشاك و مسكن تهيه مي كنند و جنگل طي مدت نه چندان زيادي، باز هم خود را با وجود يك مصرف كننده جديد مطابقت مي دهد. ولي مصرف كننده جديد يك فرق بزرگ با مصرف كننده هاي قبلي دارد. اين مصرف كننده داراي سيستم عصبي بسيار پيچيده يي است و قدرت ابتكار عمل دارد و روز به روز خواسته هايش تغيير مي كند. پيدايش اين مصرف كننده جديد در جنگل، به تنهايي مي تواند موجب تغييراتي در جنگل شود. جنگل هم تلاش دارد بعد از اين واقعه (حضور انسان) باز هم تعادل درون خود را حفظ كند. اما حضور انسان، حضوري عادي و گذرا نيست. اگر آنها در ابتداي پيدايش خود در جنگل 20 نفر بودند و نيازشان فقط با قطع چند عدد درخت در سال براي ساخت خانه و گرم كردن خود حل مي شد، حالابعد از گذشت چند سال، تعدادشان از 50 نفر هم بيشتر شده و علاوه بر آن نيازهايشان براي چوب، فقط ساخت خانه و گرمايش نيست. بلكه در اين مدت تجربه و دانش آنها هم افزوده شده و مثلاً نياز به ساخت ميز و صندلي و ظرف چوبي هم پيدا كرده اند.

    اينچنين است كه درخواست هاي روزافزون انسان ها تعادل جنگل كوچك را به هم مي زند، چرا كه جنگل، ديگر زمان كافي براي ايجاد تعادل ندارد. حال اگر در اين ميان يكي از همان اتفاقات طبيعي (مثل زلزله، توفان، آتشفشان و...) رخ دهد، ديگر چيزي از جنگل باقي نمي ماند.

    تا وقتي كه اين تفكر در بين انسان ها وجود داشته باشد، روند تخريب و نابودي طبيعت ادامه دارد. اما وقتي انسان ها خودشان را فقط و فقط يك عضو از مجموعه جهان هستي بدانند، مي توان به حفظ طبيعت اميدوار بود. چرا كه اين عضو براي حفظ خود، مجبور به حفظ بقيه اعضا است و در نهايت به تعادل طبيعت كمك خواهد كرد.