تحقیق درباره اموزش ضمن خدمت
تحقیق درباره اموزش ضمن خدمت
مقدمه :
قالرسولالله(ص):
”اطلبواالعلممنالمهدالىاللحد(زگهوارهتاگوردانشبجوى)
پيشرفتهاىسريععلومتجربي،رياضي،فنىوعلومانساني،بهويژهعلومتربيتي،روانشناسىوتکنولوژىآموزشىدرجهانامروز،ايجابمىکندکهمعلمانِتمامدورههاىمختلفتحصيلىبهطورمستمربهدانشافزائي،خودسازىوکسبمهارتهاىلازمدرانتقالعناصرفرهنگىبهنسلآيندهبپردازندوکودکان،نوجوانانوجوانانراباحاصلتحقيقاتوتجربياتونوآورىهاىبشرىبااستفادهازشيوهها،فنونوابزارمناسبآشناسازند. اينامرمعمولاًدردوشکلآموزشپيشازخدمت(تحصيلدرمراکزتربيتمعلم)وضمنخدمتانجاممىپذيردودرآموزشضمنخدمتنيزازروشهاىحضوري،نيمهحضوري،مکاتبهاي،خودآموزي،آموزشراديوئىوتلويزيونىوغيرهاستفادهمىشود.
درايرانيادگيرىهنگامياددهىسابقهاىطولانىدارد،اساتيدبرجستهٔمدارسنظاميهومدارسعلومدينىوديگرسازمانهاىتربيتىوآموزشىکشورماضمنآموزشبهدانشجويان،خودبهدانشاندوزي،پژوهش،تأليفوتصنيفکتابهاىمتعددهمتگماشتهاند. باگسترشمدارسابتدائىومتوسطهبهسبکجديدونيازمعلماناينمدارسبهاطلاعاتروانشناسىوعلومتربيتىوروشهاىتدريس،دردارالفنونکلاسهاىآموزشضمنخدمتتشکيلشدوتوجهبهآموزشمعلماندرحينتدريسدرقانونتعليماتاجبارىوديگرقانونهاىآموزشوپرورشازجملهقانوناستخدامکشورىموردتأکيدقرارگرفت. درتشکيلاتادارىوزارتآموزشوپرورشتاسال۱۳۴۷ادارهٔآموزشکارکنانزيرنظردفترتشکيلاتوروشهابهوجودآمدودرسال۱۳۵۱درتشکيلاتجديداينوزارتخانهبراىاولينباردفترىباعنواندفترآموزشضمنخدمتايجادشد. درسال۱۳۵۲دردفترآموزشضمنخدمتچهارواحدپژوهشوانتشارات،برنامهريزي،اجراءکارآموزىهاوارزشيابىپيشبينىشد.
براىآموزشمديرانردههاىمختلفوکارشناسانوزارتآموزشوپرورش،انستيتوىمديريتباتشکيلاتخاصىدردفترآموزشضمنخدمتبهوجودآمدواعتباراتوامکاناتگستردهاىبراىآموزشکارکنانادارىوآموزشىاينوزارتخانهاختصاصيافت. بهتدريجدرتبريز،مشهدوشيرازمراکزآموزشضمنخدمتتوسعهيافت. تاسال۱۳۷۰درتشکيلاتونامايندفتروحيطهٔوظايفآنتغييراتىصورتگرفت.
دورهٔآموزشهاىضمنخدمتوپارهاىازمقرراتآنها
آموزشهاىضمنخدمتکارکناندروزارتآموزشوپرورشبهدوشکلصورتمىگيرد:
۱. آموزشهاىکوتاهمدتکههمهسالهگروهبسيارىازکارکنانرادربرمىگيردوشاملدورههاىمختلفکارآموزي،بازآموزي،دانشافزائىوگردهمائىهاىآموزشىاست. بهمعلمانوکارکنانىکهدرهردورهشرکتمىکنند،درصورتموفقيتگواهينامهٔکارآموزىآموزشضمنخدمتدادهمىشود. معمولاًگذراندنايندورههاعلاوهبردانشافزائي،مزاياىاستخدامىومالىنيزدارد.
۲. آموزشهاىبلندمدتياادامهتحصيل. ازسال۱۳۵۶باتهيهٔطرحادامهٔتحصيلمعلمانمدارسراهنمائىتحصيلىازطريقگذراندنکلاسهاىحضورىوخودآموزىتاسطحفوق ديپلم،انديشهٔآموزشهاىبلندمدتمعلمانموردتوجهقرارگرفتهواينامرهماکنونتوسعهٔفراوانىيافتهاست.
بامجوزهاىدادهشدهازطرفسازمانامورادارىواستخدامىکشوروشوراىعالىآموزشوپرورشوشوراىعالىبرنامهريزىوزارتفرهنگوآموزشعالي،معلمانوديگرکارکنانآموزشوپرورشمىتوانندازطرقزيرادامهتحصيلدهند:
- دورهٔکاردانىدررشتههاىمختلفبهصورتحضورىوخودآموزى
- دورهٔکارشناسىپيوستهدررشتههاىمختلفنظري،فنىوحرفهاى
- دورهٔکارشناسىناپيوستهدررشتههاىمختلف
- تحصيلدردورههاىکارشناسىارشدودکترىبااستفادهازبورستحصيلىيامأموريتتحصيلى.
دورههاىآموزشضمنخدمتبلندمدتدرکلاسهاىروزانه،شبانهوايامتابستانانجاممىگيرد. دورههاىفوقرامعمولاًدانشگاههاىدولتي،دانشگاهآزاداسلامي،مرکزمديريتدولتىووزارتآموزشوپرورشانجاممىدهند. شرکتکنندگاندردورههاىبلندمدتازطريقکنکورسراسرىدانشگاهها،کنکورآموزشضمنخدمتفرهنگيانوديگرمسابقاتورودىوطبقسهميهوضوابطمقررپذيرفتهمىشوند.
بررسىکمىوکيفىتربيتمعلم،آموزشهاىضمنخدمتوتأميننيروىانسانى
بررسىروندتأسيسمراکزتربيتمعلمباساختارهاىمتفاوتنشاندهندهٔآناستکهتعداددانشسراهاومراکزتربيتمعلمودبيروميزانفارغالتحصيلانآنهاازبدوتأسيستاکنونازرشدخوبىبرخورداربودهاست. طبقآماررسمىوزارتآموزشوپرورشدرسالتحصيلى۱۳۱۳-۱۳۱۴تعدادهفتدانشسراىمقدماتىبا۵۴۲دانشآموزدايربودهاست. درسالتحصيلى۱۳۳۱-۱۳۳۲،بيستوسهدانشسراىمقدماتىوهفتدانشسراىکشاورزىبا۱هزارو۷۰۹دانشآموزودرسالتحصيلى۱۳۳۹-۱۳۴۰،سىدانشسراىمقدماتي،سيزدهدانشسراىکشاورزي،سهدانشسراىتربيتبدني،ششدانشسراىعشايرىويکمرکزتربيتمعلمکمکآموزشىبا۶هزارو۵۱۷دانشآموزفعاليتداشتهاست. درسالتحصيلى۱۳۵۵-۱۳۵۶،يکصدوبيستوسهدانشسراىمقدماتي،يکدانشسراىعشايري،بيستوچهاردانشسراىراهنمائىتحصيلىوبيستوهفتمرکزتربيتمربىکودکبا۴۹هزارو۹۰۰دانشآموزودانشجودايربودهاست.
براساسخلاصهآماروزارتآموزشوپرورش،درسالتحصيلى۱۳۷۰-۱۳۷۱حدود۱۰۴هزاردانشآموزودانشجودردانشسراهاومراکزتربيتمعلمعمومىفنىوحرفهاىمشغولتحصيلبودهاند. دراينسال۵۴هزارو۶۵۹نفردرچهاردهرشتهدرمراکزتربيتمعلمدوسالهو۳۶هزارو۲۵۹نفردردانشسراهاىروستائىچهارسالهو۱۰هزارو۲۳۴نفردردانشسراهاىروستائىدوسالهو۲هزارو۸۸۷نفردرمراکزتربيتمعلمدوسالهٔفنىوحرفهاىتحصيلکردهاندکهفارغالتحصيلاناينمراکزدرمدارسابتدائي،استثنائي،راهنمائىتحصيلىوهنرستانهابهخدمتگماردهمىشوند. درصدبالائىنيزازطريقدانشگاههاىتربيتمعلمورشتههاىدبيرىدانشگاههاىمختلفکشورطبققانونمتعهدانخدمتدبيرىبراىتدريسدردورهٔدبيرستانهاوهنرستانهاآمادهشدهاند.
ازسالهاى۱۳۷۳تا۱۳۷۷تعداددانشسراهاومراکزتربيتمعلمودانشجومعلمانآنهامرتباًکاهشيافتهاست. بهنحوىکهدرسال۷۶-۷۷تعدادمراکزتربيتمعلمبهشصتوششوتعداددانشجوبه۱۰هزارنفررسيدهاست. دانشسراهاىتربيتمعلمتعطيلشدهوپذيرشدانشجودر۱۳رشتهدرمراکزدوسالهتربيتمعلمدرسالتحصيلى۱۳۷۶-۱۳۷۷به۶هزارنفررسيدهاست.
ادامهتحصيلمعلماندرمراکزعالىضمنخدمتفرهنگيان
بهمنظورادامهتحصيلمعلماندردورههاىبلندمدتضمنخدمت،باموافقتسازمانامورادارىواستخدامىکشور،دورههاىبلندمدتکاردانىوکارشناسىناپيوستهوکارشناسىارشدبااستفادهازظرفيتهاىخالىمراکزتربيتمعلمدرتابستانهاونوبتدومبهوجودآمد. استقبالکارکنانادارىوآموزشىوزارتآموزشوپرورشازتحصيلدرايندورههاموجبشدکههرسالآزمونورودىباشرکتحدود۲۰۰هزارنفربرگزارشودوازاينطريقعلاوهبرايجادروحيهمثبتدرفرهنگيان،سطحاطلاعاتعلمىوحرفهاىآنانافزايشيابد.
طبقاسنادوزارتآموزشوپرورشازسال۱۳۶۸تا۱۳۷۵تعدادفارغالتحصيلاندورهٔکاردانى۱۱۰هزارو۴۰۰وکارشناسى۳۶هزارو۶۰۰نفربودهاست(نفيسي،عبدالحسين؛هشتسالتلاش؛۱۳۷۵،ص۵۷.).
درسال۱۳۷۴مجوزاجراءدورهٔکارشناسىارشددرچهاررشتهازسازمانامورادارىواستخدامىکشورکسبشدهاست. اينرشتههادرتهرانوزيرنظرمعاونتبرنامهريزىوتأميننيروىانسانىادارهمىشود. باتعطيلشدنبعضىازمراکزتربيتمعلم،مراکزىباناممرکزعالىضمنخدمتفرهنگياندايرگرديدهاست.
درسالتحصيلى۱۳۷۵-۱۳۷۶درسراسرکشورتعداداينمراکز۵۲واحدبودهاست. علاقهمندىتعدادزيادىازکارکنانوزارتآموزشوپرورشبهادامهتحصيلدرسالهاىاخيروفراهمشدنزمينهادامهٔتحصيلدردانشگاههاىدولتي،آزاداسلامىومراکزعالىضمنخدمتفرهنگيانموجبشدهاستکهسهمکارکنانىکهتحصيلاتليسانسوبالاتر،فوق ديپلم،ديپلموکمترازديپلمدارنداز۴/۱۰،۷/۲۷،۱/۵۷و۸/۴درصددرسال۶۷-۶۸به۱/۱۹،۶/۳۹،۳۸و۳/۳درصددرسال ۱۳۷۵-۱۳۷۶برسد(همان؛ص۵۲.)ودرمجموعسهمدارندگانتحصيلاتکاردانىوبالاتراز۱/۳۸درصددرسال۶۷-۶۸به۷/۵۸درصددرسال۷۵-۷۶افزايشيابد. ميانگينسالهاىتحصيلکارکنانآموزشوپرورشاز۹/۱۲درسال۶۷-۶۸به۶/۱۳درسال۷۵-۷۶افزايشيافتهاست. همچنينزناندرمشاغلآموزشىواستقبالازتحصيلدردورههاىمختلفسهمزيادىداشتهاند.
براساسآماروزارتآموزشوپرورشتعدادکلنيروىانسانى(رسمي،حقالتدريسوقراردادي)درسالتحصيلى۷۶-۷۷بيشازيکميليوننفربودهاستکهازاينتعداد۷/۴۶درصدرازنانتشکيلدادهاند.
ادامهتحصيلمعلماندردانشگاەها
طبقمصوبهشوراىعالىبرنامهريزىدرسال۱۳۶۷،۸۰درصدظرفيترشتههاىعلومتربيتىدردورهٔکارشناسىبهآموزگاراناختصاصيافتهاست. امکانادامهٔتحصيلمعلماندردانشگاههاومدارسعالىکشورازيکسووبرقرارىمأموريتتحصيلتماموقتونيمهوقتموجبشدکهازسال۱۳۶۸تاپايان۱۳۷۳بيشاز۲۶هزارنفرازکارکنانآموزشوپرورشازمأموريتتحصيلىاستفادهکنند. ازاينتعدادحدود۲۳هزارنفردردورهٔکارشناسي،۹۲۷نفردردورهٔکارشناسىارشدو۱۷۷نفردردورهٔدکتراتحصيلمىکنند.
علاوهبردانشگاههاىدولتي،دانشگاهآزادنيزپذيراىتعدادزيادىازمعلمانبراىادامهٔتحصيلبودهاست. ازسالهاى۶۴تا۷۴حدود۵۰هزارو۸۶۴نفرازفرهنگيانازدورههاىکاردانىوکارشناسىاستفادهکردهاند.
درتاريخ۳۰/۷/۱۳۷۰براساسمصوبهشوراىعالىانقلابفرهنگي،وزارتفرهنگوآموزشعالىموظفگرديدتا۲۰درصدازظرفيتدورههاىدکترىخودرابهپذيرفتهشدگانسايردستگاههاازجملهوزارتآموزشوپرورشاختصاصدهدکهاينمصوبهمتأسفانهباضوابطىکهبراىادامهتحصيلقبولشدگانوضعگرديدبامشکلمواجهشدهاست. هماکنونتعدادىازکارکنانآموزشوپرورشدردانشگاهآزاداسلامىدردورههاىکارشناسىارشدودکترىبهتحصيلاتخودادامهمىدهند.
آموزشهاىکوتاهمدتفرهنگيان
بهمنظورايجادتخصصودانشافزائي،دورههاىکوتاهمدتضمنخدمتتشکيلگرديدهاست. براساسآماروزارتآموزشوپرورشازسال۱۳۷۲تا۱۳۷۶،۱۶۸هزارو۵۳۰نفرازدبيراندردورههاىکوتاهمدتآموزشىو۵۶۰هزارو۵۷۸نفرازکارکنانآموزشوپرورشدرکارگاههاىآموزشىوگردهمائىشرکتکردهاند.
آمارفوقومطالعاتانجامشدهدراينزمينهحاکىازآناستکهعلىرغمرشدمراکزتربيتمعلمودبيرطىدستکمهفتادسالوتوسعهآموزشهاىضمنخدمتووضعقانونهاىمتعدددرموردتربيتوتأمينمعلمان،هنوزيکىازمشکلاتاساسىومهموزارتآموزشوپرورشکمبودکادرآموزشىواجدصلاحيتوموردنيازدورههاىمختلفتحصيلىدرشهرهاوروستاهاىکشوراست.
دراينامرعواملمتعددىدخالتدارند،ازجمله:
- افزايشجمعيتوجوانىجمعيتومهاجرتازروستاهابهشهرهاکهنظامبرنامهريزىتربيتوتأمينمعلمانرابااختلالمواجهکردهاست
- استقبالازتحصيلدرشهرهاوروستاهاىکشور
- مکانيزمبرنامهريزىتوسعهوعدماستفادهٔبهينهازآمارواطلاعاتوتحقيقات
- عدمتناسبفارغالتحصيلاندانشسراهاومراکزتربيتمعلمودانشکدههاىتربيتدبيربانيازهاىهمهسالهٔمناطقآموزشى
- کاهشتدريجىظرفيتدانشگاههادررشتههاىدبيرىوبهکارگيرىبيشترامکاناتعلمىوفيزيکىدانشگاههاازجملهدانشگاهتربيتمعلمدردورههاىبالاترازکارشناسى(دبيرى)
- فقدانجاذبههاىلازمبراىورودبهخدمتمعلمى
- نظاماستخدامىوبوروکراسى(ديوانسالاري)ناشىازآندراستخداموبهکارگيرىفارغالتحصيلانرشتههاىدبيرىوداوطلبانمعلمى
- نظامتوزيعونقلوانتقالاتمعلمان
- کمبودآموزگارانودبيرانشايستهوعلاقهمندوآگاهبهشيوههاىبرخوردمطلوببادانشآموزانماهردرامرتدريسوفرآيندياددهىويادگيرى
- ملاحظاتکلىدرموردآموزشضمنخدمت.
براىمطالعهبيشتربهمقالهسياستهاوتدابيرلازمبراىجذب،تربيتونگهدارىمعلمان“ درفصلنامهمديريتدرآموزشوپرورش؛ش۱،۱۳۷۰مراجعهشود.
نتیجه گیری:
گرچهبابرنامهريزىهاىانجامشدهتعدادبسيارىازآموزگاران،دبيران،مربيان،معاونان،مديرانوکارکنانادارىآموزشوپرورشمىتواننددردورههاىکوتاهمدتودرازمدتشرکتکنند،اماافزايشکارکنانوزارتآموزشوپرورشوضرورتدانشافزائىوافزايشمهارتافرادىکهدراينسازمانکارمىکنند،ايجابمىکندکهمواردزيرموردتوجهجدىقرارگيرد:
۱. تشکيلانستيتومديريتوبرنامهريزىآموزشىبراىتربيتمديرانوکارشناسانردههاىمختلفمديريتآموزشوپرورش
۲. بررسىنيازهاىکارکنانادارىوآموزشىوطراحىدورههاىمختلفآموزشىمتناسببانيازهاىآنان
۳. تهيه،تأليفوانتشارکتابهاىمناسببراىدورههاىمختلفآموزشى
۴. اختصاصمراکزخاصآموزشضمنخدمتمجهزبهامکاناتوتجهيزاتکاملآموزشىوشبانهروزىدرهرمنطقه
۵. تربيتوتأمينمدرساندورههاىمختلفآموزشضمنخدمتازطريقدانشگاههاىمختلفکشور
۶. استفادهازروشهاىآموزشحضوري،غيرحضوري،نيمهحضورىوخودآموزىوآموزشازراهدوربااستفادهازوسايلارتباطجمعى.
اختصاصمراکزتربيتمعلمبهمراکزعالىضمنخدمتفرهنگيانوتربيتنيروىانسانىموردنيازاينوزارتخانهمهمتريناقدامىاستکهبايدبهصورتگستردهصورتگيرد.
منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان -- صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: پنجشنبه 21 اسفند 1393 ساعت: 16:09 منتشر شده است
برچسب ها : تحقیق درباره اموزش ضمن خدمت,