بيمه در تجارت الكترونيكي

نويسنده : حسين عبدالهي
منبع : هفته نامه عصر ارتباط - سال اول - شماره 32

بيمه الكترونيكي به معناي عام به عنوان كاربرد اينترنت و فناوري اطلاعات ( IT ) در توليد و توزيع خدمات بيمه اي اطلاق مي شود در معناي خاص بيمه الكترونيكي را مي توان به عنوان تأمين يك پوشش بيمه اي از طريق بيمه نامه اي دانست كه بصورت Online درخواست ، پيشنهاد ، مذاكره و قرارداد آن منعقد مي شود .
با اينكه پرداخت حق بيمه ، تزيع بيمه نامه و پروسه پرداخت خسارت مي تواند انجام شود ولي در برخي از كشورها محدوديت هاي نظارتي و فني ممكن است ، اجازه انجام كامل عمليات الكترونيكي را ندهد .
اما در سطح جهاني براي پشتيباني از تحقق پرداخت حق بيمه و توزيع بيمه نامه بصورت online مقررات بطور مداوم در حال اصلاح بوده و روز بروز تمهيدات جديد براي آن رو به فزوني است .
در تعريف به مفهوم عام حدود يك درصد از 5/2 تريليون دلار حق بيمه جهاني از طريق بيمه الكترونيكي انجام مي گيرد ولي اگر مفهوم خاص را در نظر بگيريم اين رقم كمتر خواهد بود .
بيمه الكترونيكي بنا به دلايل مختلفي در افزايش كارآيي مؤثر است :
1- بيمه الكترونيكي هزينه هاي مديريت و اداري را از طريق پروسه اتوماسيون كسب و كار كاهش داده و اطلاعات مديريتي را بهبود مي بخشد .
2- همچنين از اين طريق كارمزد پرداختي به واسطه ها از طريق فروش مستقيم بيمه نامه به مشتري كاهش مي يابد .
اما اينترنت به شركتهاي بيمه تازه وارد به بازار امكان مي دهد كه از فرآيند پرهزينه و طولاني راه اندازي شبكه هاي سنتي فروش پرهيز كند و شركتهاي موجود خدمات مالي و اينترنتي نيز از حضور اينترنتي ئو نام تجاري خود براي اضافه كردن كالاهاي بيمه اي به مجموعه كالاهاي موجود خود بهره مي برند .
محصولاتي براي بازاريابي و توزيع online روي اينترنت مناسب هستند كه مي توان آنرا بصورت استاندارد تعريف و با تعداد محدودي از پارامترها ، تشريح و نرخ گذاري كرد .
در اين خصوص بيمه عمر ، اتومبيل ، مسئوليت خصوصي و خانواده از جمله اين موارد هستند . البته اين بدان معنا نيست كه ديگر محصولات بيمه اي از فرصت هاي فراواني كه تجارت الكترونيكي در اختيارشان مي گذارد براي بهبود كيفيت خدماتشان استفاده نكنند ،  بلكه بايد جهت مطرح كردن استاندارد محصولات تلاش شود .
فروش بيمه از طريق اينترنت به مصرف كننده بحد كافي فشار لازم را براي جذب مشتريان بالقوه ندارد زيرا تجربه شعار « بيمه فروختني است نه خريدني » نشان داده كه بدون فشار فيزيكي نماينده يا بازارياب ، اين امكان وجود دارد كه مصرف كنندگان ، بيمه كمتر يا با ارزش پايين بخرند . بنابراين وجود همه يا برخي از شرايط فروش online بيمه را دچار مشكل خواهد كرد .
- امضاي الكترونيكي قانوني نباشد .
- طبق مقررات ، اسناد فيزيكي ( بيمه نامه ها ) بايستي به مشتريان تحويل شود و كپي آن نيز بيمه گر و نماينده آرشيو شود .
- چارچوب اسناد بيش از حد مقرراتي باشد .
- بيمه گران و نمايندگان مؤظف به ارائه فيزيكي مجوز صدور بيمه باشند .
- تصويب فيزيكي پوشش بيمه اي توسط شخص ثالث ( نماينده دولت ) ضروري است .
از آنجا كه قرارداد بيمه از طريق اينترنت نياز به مبادله اطلاعات بويژه اطلاعات پرسنلي افراد دارد مصرف كنندگان اغلب از اينكه اطلاعات شخصي آنها فاش شود ، نگراني دارند . در چنين شرايطي زماني كه توسط نماينده اي اطلاعات داده شود ، در صورت تخلف مي تواند از آن طريق پي گيري كند ، اما وقتي از طريق اينترنت باشد پشت مونيتور كسي نيست كه مسئوليت آنرا بپذيرد .
همچنين اغلب شركتهاي بيمه ، نمايندگان را مشتري خود مي دانند تا بيمه گذاران را بنابراين پيش بيني اينكه خريد مستقيم بيمه از طريق اينترنت جايگزين نمايندگان بشود ، مشكل است . بنابراين  خيلي از بيمه گران پذيرفته اند كه صرفا اطلاعات بيمه نامه و آ‎موزش بيمه اي را در وب سايت خود بياورند و فروش واقعي خود را به عهده واسطه هاي بيمه اي بگذارند . همچنين بيمه الكترونيكي بعنوان كانال جديد توزيع محصولات بيمه اي ايجاب مي كند كه پروسه مبادلات شتاب يابد و لذا فرصت هاي زيادي براي كلاه برداري و تقلب ايجاد شود بنابراين نهادهاي نظارتي بايستي متدهاي نظارتي را كنترل كنند تا بتوانند در جهت منافع مصرف كنندگان واكنش سريع نشان بدهند . از سوي ديگر ارتباط امر اينترنتي ابزار مهمي براي توسعه همكاريهاي بين المللي ميان نهادهاي نظارتي براي بهبود امنيت بازارهاي بيمه است . از نظر نهادهاي نظارتي در كشورهاي روبه توسعه ، عمده نگراني مربوط به فعاليتهاي خارج از مرز و نحوه حفاظت از منابع مصرف كنندگان در ساير حوزه هاي قضايي است . البته بسياري از كشورها جهت ارائه خدمات در داخل كشور اخذ مجوز را ضروري كرده اند و از اين رو فعاليت خارج از مرزي در بيمه هاي اشخاص و محصولات بيمه اي انبوه توسعه نيافته است . از آنجاكه فروش بيمه از طريق اينترنت  زمينه براي كلاهبرداري بيمه اي و پولشويي را افزايش مي دهد ، لذا وضع مقررات و نظارت از اهميت برخوردار مي شود . بيمه الكترونيكي يك هدف آشكار براي عمليات پولشويي محسوب مي شود . بنابراين ،بكارگيري تدريجي كانال اينترنت در ابتدا براي معرفي محصولات بيمه اي ، نرخ ، شرايط آن و آموزش بيمه اي مصرف كنندگان و تدريجا با رفع مشكلات مذكور فروش بيمه هاي استاندارد شده اشخاص از طريق اينترنت مي تواند ابزار مناسبي جهت عرضه بيمه با خدمات بهتر و قيمت پايين تر باشد .