اسرار کاهش و افزايش وزن بدن (1)

روند چاقي و افزايش وزن به ميزان هشداردهنده اي در دو دهه گذشته افزايش يافته است. حدود 61 درصد مردم آمريکا اضافه وزن دارند! و 26 درصد آنها چاق هستند که البته اين آمار، ورزشکاران حرفه اي را شامل  نمي شود. با مطالعه اين مطلب از تلفيق روشهاي قديمي و اطلاعات جديد دراين مورد آگاه خواهيد شد.

طي ساليان، متخصصان با ارائه برنامه هاي کنترل وزن، سعي در بهبود وضعيت وزني افراد جامعه داشتند. اين برنامه ها شامل برنامه هايي براي تغيير رفتار تغذيه اي، آموزشهاي تغذيه اي و توصيه هاي ورزشي بود ولي با اين وجود روند افزايش تعداد افراد چاق سيرصعودي دارد. دليل عدم موفقيت برنامه هاي کلي، عدم توجه به نيازهاي بدن هر فرد به طور خصوصي است. اساس هر برنامه ي موفق کنترل وزن، توجه به سوخت و ساز انرژي در بدن آن شخص و تعادل انرژي در بدن او براي مدت طولاني رژيم است. از اين رو به توضيح چگونگي تعادل انرژي در بدن مي پردازيم.

تعادل انرژي

تعادل انرژي در بدن بدين صورت است که اگر بخواهيد وزنتان کاسته شود بايد در تعادل منفي انرژي باشيد؛ بدين معني که مصرف انرژي( غذاي مصرفي) کمترازسوخت انرژي در بدن شما باشد، از اين رو بدن از ذخائرش براي حيات و انجام فعاليت هاي روزانه استفاده مي کند. اگر بخواهيد وزن شما افزايش يابد شما بايد در تعادل مثبت انرژي باشيد يعني انرژي مصرفي شما بيشتر از نياز بدنتان باشد که اين انرژي اضافي صرف ساخت اندام يا ذخيره به صورت چربي در بدن شود و اگر بخواهيد وزن شما ثابت بماند، مصرف و سوخت انرژي بايد برابر باشند. درک اين مفاهيم بسيار ساده است ولي مشکل، محاسبه ي اين تعادل ها است.

با نگاه عميق تري به مطالب ذکر شده درخواهيم يافت که تعادل انرژي در بدن  دو  کفه دارد. يک کفه ي آن کالري وارد شده به بدن است که از طريق کربوهيدرات، چربي و پروتئين موجود در غذاها به وجود مي آيد. پس با محاسبه ي انرژي غذاي مصرف شده کنترل آن آسان است و کفه ديگر سوخت انرژي در بدن است. زيرا با توجه به شرايط فيزيولويژيک بدن هر فرد متفاوت است. سوخت انرژي در بدن شامل انرژي پايه مورد نياز براي حيات( RMR ) و انرژي مورد نياز براي انجام فعاليت و انرژي مورد نياز براي هضم غذاي خورده شده است.

اول راجع به انرژي لازم براي هضم غذا توضيح  مي دهيم که 10 درصد از کل انرژي مورد نياز بدن را تشکيل مي دهد. اين انرژي بسيار متغير است وبستگي به حجم و نوع غذا دارد، مثلاً مصرف ادويه زياد با غذا موجب افزايش چشمگيري در اين انرژي مي شود و يا خوردن کرفس خام، هويج خام و سبزي خوردن به همراه غذا و سبزي هايي که هضم آن در دستگاه گوارش نياز به انرژي بيشتري دارد و به صورت محدود موجب کاهش جذب چربي مي شوند، بسيار مفيد است و يا اينکه برنامه هاي غذايي تنظيم شده را در وعده هاي متعدد با ميزان کم(بجاي يک وعده حجيم) تنظيم مي کنند، اثر آن افزايش انرژي مورد نياز براي هضم غذاست. البته روي اين بخش از انرژي مورد نياز بدن خيلي سرمايه گذاري نمي شود چون درصد کمي از کل انرژي مصرفي بدن را شامل مي شود.

قسمت دوم انرژي سوخته شده در بدن، انرژي مورد نياز براي انجام فعاليت هاي فيزيکي است که 15 تا 30 درصد کل انرژي سوخته شده در بدن را در برمي گيرد. اين انرژي شامل کليه فعاليت ها از جمله فعاليت هاي شغلي در طول روز، رفت و آمدها و ورزش هاي حرفه اي است . اين بخش از انرژي سوخته شده در بدن متغيرترين جزء است، که موجب افزايش و يا کاهش وزن مي شود.« فعاليت بيشتر= سوختن انرژي بيشتر بدن= از دست دادن وزن بيشتر ( در صورت کنترل مواد غذايي خورده شده)». از اينرو است که رژيم درمانها تأکيد بسياري در انجام ورزش و نرمش در طول رژيم دارند. با ورزش کردن علاوه بر افزايش انرژي سوخته شدن، ميزان انرژي مورد نياز براي فعاليت هاي حياتي( انرژي پايه يا RMR) افزايش مي يابد که در مورد آن توضيح خواهيم داد.

 در نهايت مهمترين و اصلي ترين بخش سوخت انرژي در بدن،RMRمي باشد که شامل کليه فعاليت هاي نيازمند انرژي براي حيات است؛ مثل انرژي موردنياز براي تنفس عادي، ضربان قلب، گردش خون، ورود مواد غذايي به سلولها، دفع مواد زائد و... اين بخش 60 تا 75 درصد کل انرژي مصرفي را شامل مي شود. ولي آيا RMR يا انرژي پايه تغيير پذير است؟

ادامه دارد