درباره شاخک جنس نر نوعی پروانه ابریشم که گیرنده شیمیایی دارد

حس های پیکری را گاهی به حس های خارجی که مربوط به سطح بدن می شوند و حس های احشایی که مربوط به احشای بدن هستند و حس های عمقی نیز تقسیم بندی می کنند.

گیرنده های شیمیایی

یکی از حساس ترین انواع گیرنده های شیمیایی، روی شاخک جنس نر نوعی پروانه ابریشم قرار دارد. شاخک های این پروانه را هزاران موی ظریف می پوشاند که به بوی بدن جانور ماده حساس هستند.

گیرنده های شیمیایی در بند پایان

پروانه ابریشم به نام بمبیکس موری ماده ای را به نام بمبیکول از طریق غذه ای که در نوک شکمش قرار دارد در هوا منتشر می کند. ساختار شاخک های پروانه نر به گونه ای است که همانند یک صافی عمل می کند و با عبور هوا از لابه لای آن، اگر بمبیکول در هوا باشد آن را تشخیص می دهد.

شاخک ها شکلی شبیه به پر دارند و سراسر آنها را موهای ظریفی پوشانده است. درون این موها دندریت های نورون های حسی قرار دارند که به بمبیکول حساس می باشند. به طور متوسط هر شاخک را حدود 10000 موی حساس می پوشاند.

پتانسیل عمل در نورون های حسی با فرکانسی متناسب با غلظت بمبیکول ایجاد می شود. بنابراین هر چه غلظت بمبیکول بیشتر باشد، فرکانس پتانسیل عمل بیشتر می شود. به این وسیله پروانه نر می تواند با پیشروی در جهت شیب غلظت به پروانه ماده برسد.

گیرنده های شیمیایی

خرچنگ ها هم در انتهای پاهای خود موهایی دارند که گیرنده شیمیایی اند. با این موها، خرچنگ چیزهایی مثل آمینو اسیدها را حس می کند. بنابراین این جانوران می توانند با چسبیدن پاهایشان به این گونه مواد آنها را بچشند.

گیرنده های نوری

ساده ترین گیرنده نوری در پلاناریا وجود دارد و چشم جامی شکل نامیده می شود. سلول های گیرنده نور در چشم جامی شکل، شدت و جهت نور را تعیین می کنند.

بیشتر بی مهرگان، گیرنده نوری دارند. گیرنده نوری ممکن است ساده یا پیشرفته باشد. ساده مانند اجتماع چند سلول و پیشرفته مانند چشم.

یکی از ساده ترین گیرنده های نوری در پلاناریا یافت می شود. چشم جامی شکل اطلاعاتی را درباره شدت و جهت نور فراهم می کند، بدون آنکه تصویری از جسم تشکیل شود. سلول های گیرنده نور درون یک جام قرار دارند. این جام از لایه ای سلول تیره رنگ ساخته شده است. درون این سلول ها، رنگیزه ای وجود دارد که مانع عبور نور می شود. تنها راهی که نور می تواند به درون جام وارد شود و به سلول های گیرنده نور برسد، از طریق شکافی است که وجود دارد و در انجا هیچ سلول تیره ای نیست که مانع عبور نور شود. شکاف یکی از چشم ها در سمت راست و کمی متمایل به جلو شکاف چشم دیگر در سمت چپ و باز هم متمایل به جلو می باشد. مغز جانور تعداد تکانه های عصبی را که از دو چشم می رسد، با هم مقایسه می کند و اگر تعداد آنها با هم برابر نباشد، جانور به گونه ای می چرخد که هر دو چشم به میزان مساوی و حداقل نور را دریافت کنند. نتیجه آنکه جانور با شناسایی منبع نور، از آن می گریزد و به نقاط تاریک در زیر سنگ ها و دیگر اشیا می رود. این نوعی سازش رفتاری برای مخفی شدن از شکارچیان است.

دانستید که حشرات دارای چشم ساده و مرکب می باشند. خرچنگ ها نیز دارای چشم مرکب هستند. هر چشم مرکب از واحدهای بینایی مستقلی تشکیل شده است. هر واحد، قسمت کوچکی از میدان دید را می بیند. بنابراین هر چه تعداد آنها در جانور بیشتر باشد، میدان دید او وسیع تر است.